ශ්‍රී ලංකාවේ රූපවාහිනී තාක්ෂණය ඇනලොග් සිට ඩිජිටල් දක්වා මාරු කිරීම සඳහා ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශය වේගවත් වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටී.
රූපවාහිනී ඩිජිටල්කරණය ඉදිරි කාලසීමාවේ ක්‍රියාත්මක විය හැකි ලොකුම යුද්ධයකි. ශ්‍රී ලංකාවේ නිවැසියන් රැසකට එය බලපානු ඇත. එක්කෝ ඩිජිටල් පහසුකම් ඇති රූපවාහිනියකට මාරු වෙන්නට, නැත්නම් විකේතක හෙවත් ඩෙකෝඩර්ස් සවි කරගන්නට එම රූපවාහිනී නැති උදවියට සිදු වනු ඇත.
ලංකාවේ ඩිජිටල් පහසුකම් නැති ඇනලොග් රූපවාහිනී පාවිච්චි කරන බහුතරයක් දෙනා ග්‍රාමීය සහ අඩු ආදායම්ලාභී අය වෙයි. ඒ නිසා ඒ අය වෙනුවෙන් රජයට විශේෂ ණය හා සහනදායී ක්‍රම අනුගමනය කරන්නට සිදුවනු ඇත. නැත්නම් නොමිලයේ උපකරණ සපයන්නට සිදු වනු ඇත. කරුණු කෙසේ වෙතත් එය දැවැන්ත ගනුදෙනුවකි.
හිටපු ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල්වරයෙකු අප සමඟ කී ආකාරයට රූපවාහිනී ඩිජිටල්කරණය සිදු කළ රටවල්වල එය විශාල දේශපාලන මාතෘකාවක්ද වී ඇත. ග්‍රාමීය නිවාස රැසක තවමත් ඇනලොග් රූපවාහිනී යන්ත්‍ර ලක්ෂ ගණනක් පාවිච්චි කෙරෙන ශ්‍රී ලංකාවේ ඩිජිටල්වලට රූපවාහිනී මාරු කිරීම යනු නිවාස ගණනාවක රූපවාහිනී වෙනස් කිරීමට සිදු වන කටයුත්තකි.
රූපවාහිනි ඩිජිටල්කරණය කළ යුතු දෙයකි. එහෙත්, නිවැරදිව කළ යුතු දෙයකි. අප මෙහි කතා කරන්නේ ඒ පසුබිම් කතාවය.
ශ්‍රී ලංකාවේ රූපවාහිනී ඩිජිටල් කිරීමේ කටයුතු 2011 දී පමණ සැලසුම් කර තිබුණි. ලෝකයේ බොහෝ රටවල් 2010-20 දශකයේදී තමන්ගේ රටවල රූපවාහිනී ඩිජිටල්කරණය ඇරඹීය. 2014 වන විට මහින්ද රාජපක්ෂ රජය, එදා (සහ වත්මන්) ජනමාධ්‍ය ඇමති කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ලගේ ප්‍රධානත්වයෙන් එයට අදාල කටයුතු සිදු විය.
ඩිජිටල්කරණය සඳහා ලෝකයේ විවිධ තාක්ෂණයන් පාවිච්චි කෙරෙයි. ඒවායේ පාවිච්චි කෙරෙන ඩිජිටල් ක්‍රමවේදය අනුව විවිධ සංකේත නාමයන්ගෙන් හඳුන්වයි. අපගේ සරල අවබෝධය සඳහා ඇමෙරිකානු ක්‍රමය, යුරෝපීය ක්‍රමය, චීන ක්‍රමය, ජපන් ක්‍රමය, ඕස්ටේ්‍රලියානු ක්‍රමය ආදී වශයෙන් සරලව හැඳින්විය හැක.
මුලින්ම කෙරුණේ ලංකාවට ගැලපෙන තාක්ෂණය හඳුනාගැනීමේ ක්‍රියාවලියය. ඒ සඳහා සිනමා සහ රූපවාහිනී ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයෙකු වන ඩී.බී. නිහාල්සිංහ සහ ඉංජිනේරු උපාලි අරඹේවෙල ඇතුළු පිරිසකගෙන් සමන්විත විශේෂඥ කමිටුවක් පත් කර තිබුණි. එම කමිටුවේ නිර්දේශය වුණේ යුරෝපීය තාක්ෂණයක් වන ඩීවීබී-ටී2 යන තාක්ෂණය ශ්‍රී ලංකාවට ගැලපෙන බවය.
එහෙත් පුදුම හිතෙන ආකාරයට එම විශේෂඥ උපදෙස් නොතකා රජය කටයුතු කළේය. ජපානයේ ජයිකා ආයතනයෙන් රුපියල් බිලියන 2.5 ක ණය මුදලක් ලබාගෙන ජපානයේ අයිඑස්ඩීබී-ටී තාක්ෂණයට මාරු වීමට සැලසුම් සකස් කෙරුණි. මේ සඳහා එවකට ජපාන අගමැති ෂින්සෝ අබේගේ ඍජු මැදිහත්වීම් තිබුණි. 2014 දී ඔහු ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අවස්ථාවේ මූලික එකඟතා ඇති කරගෙන තිබුණි. ඉන්පසු 2014 දී එයට අදාල කැබිනට් තීන්දුවක් ගත්තේය.
ඒ අනුව එවක රජය 2014 සැප්තැම්බර් මාසයේදී ජපානය හා ණය ගිවිසුමක් ඇති කරගත්තේය. එය 2021 දක්වා බල පැවැත්වෙන ගිවිසුමකි.
යහපාලන සැකය
කතාවේ ඊළඟ පෙරළිය සිදු වුණේ යහපාලන රජය බලයට පත් වූ පසුය. ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යවරයා ලෙස ගයන්ත කරුණාතිලක අමාත්‍යවරයා පත් වූ අතර, අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහද රූපවාහිනී ඩිජිටල්කරණ ව්‍යාපෘතිය ගැන මැදිහත් වුණේය.
එවකට අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහට සමීප, රූපවාහිනී ඩිජිටල්කරණයට අදාල ව්‍යාපෘතිය සමීපව නිරීක්ෂණය කළ අයෙකු අප සමඟ කීවේ අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ එකල කළ ජපාන සංචාරයකදී එරට අගමැති ෂින්සෝ අබේ කිහිප වතාවක්ම රූපවාහිනී ඩිජිටල්කරණ ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස ඉල්ලා තිබුණු බවය. ජපාන අගමැතිවරයාගේ ඉහළ උනන්දුවක් ඒ ව්‍යාපෘතිය ගැන තිබුණු බවය.
එහෙත්, යහපාලන රජය තාවකාලිකව එම ව්‍යාපෘතිය නැවැත්වීය. එකල ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ඉහළ තනතුරු දැරූ කිහිපදෙනෙකු කීවේ එය නැවැත්වීමට හේතු වුණේ විශේෂඥ කමිටුවේ උපදෙස්වලට පිටින් ගොස් ජපාන සමාගම තෝරාගැනීමේදී යම් කිසි කොමිස් මුදලක් මත ගනුදෙනුවක් සිදු වී ඇතිදැයි සැකයක් තිබීම බවය. ඒ වෙනුවට යුරෝපීය තාක්ෂණය නැවත සලකා බැලීමට එම ආණ්ඩුව තීරණය කළේය.
අප මුලින්ම සඳහන් කළ ආකාරයට රූපවාහිනී තාක්ෂණය ඩිජිටල් කිරීමේදී විශාල ආර්ථික ගනුදෙනු කිරීමටත් සිදු වෙයි. නව තාක්ෂණයට ගැලපෙන විදියේ රූපවාහිනී යන්ත්‍ර සහ ඩිකෝටර් යන්ත්‍ර විශාල ප්‍රමාණයක් මිලදී ගැනීමටත් සිදු වෙයි. ඒවා සඳහා සමාගම් සමඟ විශාල මුදල් ගනුදෙනුවලට අත්සන් කිරීමට සිදු වෙයි. දූෂණයක් පිළිබඳ සැකයක් ඇතිව තිබුණේ ඒ ගනුදෙනු නිසාය.
යහපාලන රජය ඩිජිටල්කරණය කල් දැමීමේ කතාව ඒකය.
නැවත ඇරඹීම
වත්මන් ආණ්ඩුව බලයට පත් වී ඉතා කෙටි කාලසීමාවත් ඇතුළත නැවත ජපානයේ තාක්ෂණය ගෙන්වාගැනීමේ කටයුතු ආරම්භ කෙරුණි. 2020 ජනවාරි මාසය වන විට එවකට ජනමාධ්‍ය ඇමති බන්ධුල ගුණවර්ධන ඒ බව ප්‍රකාශ කළේය. 2020 ජනවාරි මාසයේදී ජපානයේ නියෝජිතයන් සමඟ ඒ පිළිබඳ සාකච්ඡාවක්ද පවත්වා තිබුණි. 2014 සැප්තැම්බරයේ ඇති කරගත් ගිවිසුම ඒ වන විටත් බල පැවැත්වුණු නිසා, සාකච්ඡාවේ අරමුණ වුණේ එය නැවත ක්‍රියාත්මක කිරීම ගැන එකඟතා ඇති කරගැනීමය.
ඊට පසු 2021 ජනවාරි මාසයේදී ජපන් තානාපති අකිරා සුගියාමා සමඟ ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශ ලේකම් කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශයේදී සාකච්ඡාවක් පැවැත්වීය. ඒ ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රගතිය ගැන කතා කිරීමටය.
එම සාකච්ඡාවේදී අමාත්‍යවරයා කියා තිබුණේ වැඩපිළිවෙලේ කටයුතු සියයට 90 ක් මේ වනවිට අවසන්ව ඇති බවය. සියයට 0.025 සහන පදනමක් යටතේ ඩොලර් මිලියන 162 ක මුදලක් මේ සදහා ජපන් රජයෙන් හිමිවීමට නියමිත බව එම සාකච්ඡාවට අදාල මාධ්‍ය නිවේදනයේ සඳහන් කර තිබුණි.
ඒ කරුණු අනුව පෙනෙන්නේ ගිවිසුමේ කාලය දීර්ඝ කරගැනීම හෝ නැවත සලකා බැලීම් නැතිව ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට ආණ්ඩුවට හදිසියක් තිබෙන බවය. නැවත හැරීමක් නැති බවය. හෙට අනිද්දා වන විට අපේ රූපවාහිනී තාක්ෂණය ඩිජිටල් වන බවය.
ඩිජිටල්කරණයේ වැදගත්කම
රූපවාහිනී තාක්ෂණය ඩිජිටල් ක්‍රමය වෙත මාරු වීම අවශ්‍යතාවක් බව අවිවාදිතය. ඩිජිටල් එපා යැයි කියන්නට තරම් අප මෝඩ විය යුතු නැත. ආර්ථික අපහසුතා තිබෙන පුද්ගලයන්ට යම් පීඩා විඳීමට සිදු වන බව ඇත්තකි. එහෙත්, එය කෙටිකාලීන පීඩාවකි. සැටලයිට් නැති, කේබල් ටීවී නැති සුවහසක් ප්‍රේක්ෂකයන්ට ඩිජිටල් වීමෙන් දීර්ඝකාලීනව ලැබෙන්නේ සහනයකි.
ශ්‍රී ලංකාවේ රූපවාහිනී නාළිකා පවා ඇනලොග් වෙතින් ඩිජිටල් වෙත මාරු වීමට පුල පුලා බලා සිටී. බොහෝ අයගේ සැලසුම අලුත් නාළිකා ආරම්භ කිරීමටය.
ඩිජිටල් වෙත මාරු වූ පසු එක් පැත්තකින් රූපමය ප්‍රමිතිය වැඩි වෙයි. ඊට අමතරව දැනට ඇති සංඛ්‍යාත ප්‍රමාණයත්, තවත් කුඩා කොටස්වලට කඩා දැනට තියෙනවාට වඩා වැඩි රූපවාහිනී නාලිකා ගණනාවක් විකාශය කිරීමට හැකි වෙයි.
සරල උදාහරණය දෙකක් කීවොත් දැන් සැටලයිට් හා කේබල් ටීවී ඔස්සේ පමණක් විකාශය වන ‘අද දෙරණ 24’ ප්‍රවෘත්ති නාලිකාව ඩිජිටල්කරණයෙන් පසු සුවහසක් ප්‍රේක්ෂකයන්ට නැරඹීමට හැකි වනු ඇත. චැනල් අයි සහ නේත්‍රා යන රූපවාහිනී සංස්ථාවට අයත් නාලිකා වෙන වෙනම විකාශය වනු ඇත. ඒ අනුව දෙමළ ප්‍රේක්ෂකයන්ට ක්‍රීඩා තරග පවතින දවස්වල පවා නේත්‍රා ටීවීහි වැඩසටහන් නරඹන්නට හැකි වනු ඇත.
තවත් කාරණයක් වන්නේ රූපවාහිනී සමඟ අන්තර් සම්බන්ධතා පැවැත්වීමට ඩිජිටල් ක්‍රමවේදය අනුව හැකි වීමයි. ප්‍රේක්ෂකයාගේ විධානයන් නැවත රූපවාහිනී නාලිකාව වෙත යැවිය හැක.
මේවා ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ කෙලෙසදැයි අප අත්දැකීමෙන්ම බලාගත යුතුය. එහෙත්, මේ වෙනස යහපත් එකක් බව අපේක්ෂා කළ හැක.
කෙසේවෙතත් ආණ්ඩුවට ඇති හදිසිය සමඟ අමතක නොකළ යුතු තවත් කාරණා ඇත. අප ඉන්නේ සියල්ල සාමාන්‍ය වූ කාලසීමාවක නොවේ.
සාමාන්‍ය ජනතාව ආර්ථික පීඩාවලින් පෙලෙන මෙම කාලසීමාවේ ඇනලොග් රූපවාහිනී අත්හැර දැමීම ලෙහෙසි කටයුත්තක් වනු ඇතිද යන්න පළමුවැනි පැනය වේ. එය සිදු කරන්නේ නොමිලයේ ඩෙකෝඩර් යන්ත්‍ර ලබාදෙමින්ද, නැතහොත් ඒවා සහන ක්‍රම යටතේ හෝ මිලදී ගන්නට නියම කරමින්ද. එසේ නම්, ඒ යන්ත්‍ර මිලදී ගැනීමේ හැකියාවක් පීඩිත ජනකොටස්වලට පවතීවිද.
ශ්‍රී ලංකාවට ගැලපෙන්නේ ජපාන තාක්ෂණය නොව යුරෝපීය තාක්ෂණය බව කීවේ කුමන පදනමින්ද, එයට වෙනස් තීන්දුවක් ආණ්ඩුව ගත්තේ ඇයිද යන්න තවත් පැනයකි. මේවා තාක්ෂණය ගැන විද්වතුන්ට ගෝචර වන, සාමාන්‍ය ජනතාවට ගෝචර නොවන කරුණු වුණත්, නිවැරදිම තීන්දුව ගැනීම වැදගත්ය.
කෙසේ වෙතත් දැන් කතාබහ කරන්නට ප්‍රමාද වැඩිය. ආණ්ඩුව අධිවේගයෙන් වැඩ කරමින් සිටී. හෙට අනිද්දා වන විට ඩිජිටල් තාක්ෂණය දොරකඩට පැමිණෙනු ඇත. ජනතාව සූදානම් වීම වටී.■
