- මේ ව්‍යාපෘතියෙන් පානීය ජලය සපයනවා යැයි කියන එප්පාවල, තලාව, තඹුත්තේගම, ගල්නෑව ප්‍රදේශවල ජනයාට පානීය ජල අවශ්‍යතාවක් ඇත්තේ නැත. එවැනි ජල අවශ්‍යතාවක් තිබෙන්නේ නම් ගම් මට්ටමින් ප්‍රජා ජලව්‍යාපෘති ආරම්භ කළ හැකිය.
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
රාජාංගණය ජලාශයයෙන් පෝෂණය වන කුඹුරු ප්‍රමාණය අක්කර 35,000 ක් පමණ වේ. අනුරාධපුර, කුරුණෑගල හා පුත්තලම දිස්ත්‍රික්ක තුන තුළ පිහිටි කුඹුරුවලට ජලය සැපයෙන්නේ රාජාංගණය ජලාශයෙනි. තඹුත්තේගම පානීය ජල යෝජනා ක්‍රමයට රාජාංගණය ජලාශයෙන් ජලය ලබා ගැනීම සඳහා බට එළන්නට පටන් ගත්තේ 2020 දෙසැම්බර් 12 වන දාය. ඒ සඳහා බැකෝ යන්ත්‍ර 20 ක් පමණ යොදාගෙන තිබිණි. ගොවියන්ගේ දැඩි විරෝධතාව නිසා බට එලීම නතර කරන්නට ජලසම්පාදන මණ්ඩලයේ ඉංජිනේරුවෝ කටයුතු කළෝය. නැවතත් රාජාංගණය ජලාශයේ වගා ජලය රැක ගැනීමේ සටන ආරම්භ කරන්නට ගොවියන්ට සිදු වී තිබේ.
අනුරාධපුරයේ විශාලම වාරි ව්‍යාපෘතිය වන්නේ පදවිය ජලාශයයි. දෙවැනියට විශාලම ජලාශය රාජාංගණයයි. රාජාංගණයේ ජල ධාරිතාව අක්කර අඩි 81000 කි. යෝජිත පානීය ජල ව්‍යාපෘතිය සඳහා දිනකට ජලය අක්කර අඩි 1500 ක් අවශ්‍ය වේ. එම නිසා මේ ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක වීමෙන් කන්නයකට කුඹුරු අක්කර 2000 කට පමණ ජලය අහිමි වන බව ගොවියන්ගේ තක්සේරුවයි.
එප්පාවල, තලාව, තඹුත්තේගම, ගල්නෑව ප්‍රදේශවලට ජලය සපයන පානීය ජල ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කරන්නට කැබිනට් අනුමැතිය ඉල්ලා තිබුණේ 2013 වසරේදීය. ඒ එවකට ජලසම්පාදන ඇමතිවරයාව සිටි දිනේෂ් ගුණවර්ධනය. රාජාංගණය ජලාශයේ ජලය ලබා ගන්නට ව්‍යාපෘති යෝජනා, ව්‍යාපෘති වාර්තා සැකසී කැබිනට් මණ්ඩලයේ අනුමැතිය පවා හිමි වුණද ජලාශයේ ජලයේ සැබෑ හිමිකරුවන් වන කුඹුරු ගොවියෝ මේ කිසිවක් දැන සිටියේ නැත. ගොවීන් ඒ බව දැන ගන්නේ කැබිනට් අනුමැතිය හිමිවීමෙන් වසර 5 කට පසු ය. ඒ 2017 අගෝස්තු මාසයේ ව්‍යාපාර අධිකාරයට ලැබුණු ලිපියකිනි. මේ පිළිබඳ විමසීමට රාජාංගණය ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානය ජල සම්පාදන මණ්ඩලය සමග සාකච්ඡාවක් ඉල්ලා සිටියේය. 2017 ඔක්තෝබර් මාසයේ ජල සම්පාදන මණ්ඩලයේ ඉංජිනේරු මහත්තුරු තිදෙනෙක් ගොවීන් මුණ ගැසීමට පැමිණියෝය.
මේ ව්‍යාපෘතිය සිද්ධ වුණොත් ඉන්තේරුවෙන්ම තම කුඹුරු ගොවිතැනට ජලය මදි වෙන බව දැනගත් ගොවි සංවිධානය ව්‍යාපෘතියට විරෝධය දැක්වීය. අනුරාධපුර නුවර වැවේ ජලය මෙවැනි ව්‍යාපෘතියකට ලබා ගැනීම නිසා නුවර වැව යටතේ අස්වැද්දුණු කුඹුරුවලට ජලය ප්‍රමාණවත් නොවීම පිළිබඳ අත්දැකීමක් ගොවීන්ට වීය. ගොවීන්ගේ විරෝධය ඉංජිනේරුවන් පිළිගත්තේ නැත. ව්‍යාපෘතියේ කටයුතු නොනවත්වා කරගෙන යන්නට ඉංජිනේරුවෝ කටයුතු කළෝය.
මේ ව්‍යාපෘතිය නවත්වන ලෙස ඉල්ලා රාජාංගණය ජලාශයේ ජලයට හිමිකම් කියන ගොවීන් 7000 ක් පමණ එක් වී තඹුත්තේගමදී දැවැන්ත ගොවි උද්ඝෝෂණයක් පැවැත්වූයේ 2018 පෙබරවාරි 28 වන දාය. රාජාංගණය ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානය මෙම උද්ඝෝෂණය සංවිධානය කර තිබිණි. උද්ඝෝෂණය උණුසුම් එකක් වූ අතර තඹුත්තේගම පොලීසිය උද්ඝෝෂණයට පහර දුන්නේය. එක් ගොවියෙකුගේ කකුල කැඩුවේය. රාජාංගණය ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානයේ සභාපති හා ජාතික ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානයේ ලේකම් නිහාල් වන්නිආරච්චි ඇතුළු ගොවීන් 60 දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගෙන නඩු පැවරුවේය. චෝදනාව වී තිබුණේ උසාවි නියෝග කඩ කිරීම හා කැරලිකාරී ලෙස හැසිරීමය.
‘තඹුත්තේගම පොලීසිය උද්ඝෝෂණය නවත්වන්න උසාවි නියෝගයක් අරන් තිබුණා. හත් දාහක් විතර ගොවියෝ උසාවි නියෝගයකට නතර කරන්න බෑ. තිඹුත්තේගම පොලිසියේ වීදුරුවකුත් කැඩිලා තිබුණා. 2018 ඉඳන් තව නඩුව යනවා. මාසෙන් මාසේ කල් දානවා. 2020 දෙසැම්බර් 8 ආය කැඳවලා තිබුණා. ආයත් මාස 11 කින් කල් ගියා. කොහොම වුණත් එදා උද්ඝෝෂණයෙන් පස්සේ තඹුත්තේගම ප්‍රාදේශීය ලේකම් එක්ක තිබිච්ච සාකච්ඡාවෙන් මේ ව්‍යාපෘතිය තාවකාලිකව අත් හිටවන්න පුළුවන් වුණා.’ රාජාංගණය ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානයේ උප සභාපති ටෙරන්ස් ගාමිණී කියයි.
2019 දෙසැම්බර් මාසයේ ජල ව්‍යාපෘතිය සඳහා බට එලන්නට පටන් ගතතේය. එම අවස්ථාවේ ගොවියන් එක් වී විරෝධය දැක් වූ නිසා බට එලීම නවත්වා ගන්නට හැකි වී තිබිණි. එවර ව්‍යාපෘතිය නතර කර තිබුණේ රාජංගණය වැවෙන් වතුර නොගන්නා බවට පොරොන්දුවකුත් සමගය.
2020 දෙසැම්බර් මාසයේ දී රාජාංගණය ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානය වත්මන් ජල සම්පාදන ඇමතිවරයා වන වාසුදේව නානායක්කාර සමග සාකච්ඡාවක් ඉල්ලා සිටියේය. ගොවි සංවිධානවල නියෝජිතයන් 50 දෙනෙකු සමග සමග සාකච්ඡා කිරීමට ඇමතිවරයා එකඟතාව පළ කර තිබිණි. සාකච්ඡාව සඳහා දින නියම කරගෙන තිබුණේ දෙසැම්බර් 11 වන දාය. කොවිඞ් තත්වය නිසා සාකච්ඡාව අවලංගු කළ බව දෙසැම්බර් 10 වැනිදා ඇමතිවරයා දන්වා තිබිණි. දෙසැම්බර් 12 වෙනි දා නැවතත් ජල ප්‍රවාහන මණ්ඩලය බට එලන්නට පටන් ගත්තේය.
‘අපි ආයෙත් විරෝධය දක්වලා ජතික ජල සම්පාදන හා ජල ප්‍රවාහන මණ්ඩලයේ වාරිමාර්ග ඉංජිනේරුවන්, තඹුත්තේගම ප්‍රාදේශීය ලේකම් හා අපේ ගොවි සංවිධාන 64 නිලධාරීන් එක්ක සාකච්ඡාවක් ගත්තා.
දෙසැම්බර් 18 වෙනිදා අපි එස්.එම්. චන්ද්‍රසේන ඇමතිතුමා මුණ ගැහෙන්න ගියා. රාජංගණයේ වැවෙන් වතුර ගන්න එක නවත්වලා අංගමුව වැවෙන් වතුර ගන්නවා කියලා ඇමතිවරයා කිව්වා. අපි ඒකටත් විරුද්ධ වුණා. අංගමුව වැවේ අඩු වෙන ජලය පුරවන්න මහවැලි ජය ගඟේ වතුර ගෙනැත් තඹුත්තේගම සෝලම වැව පුරවලා එතැනින් ලුණුවැවට වතුර අරන් එතැනින් අංගමුවට වතුර ගේනවා කියලා ඇමතිතුමා දැන් කියනවා. කලාවැවෙන් වතුර ගන්න මහවැලි එච් කලාපයට ගිය යල් කන්නයට වතුර දුන්නේ නෑ. මහ කන්නයට වතුර දුන්නේ නොවැම්බර් 25. සෑහෙන්න ප්‍රමාද වෙලා. එහෙම එකේ මහවැලියේ වතුර අංගමුව වැවට ගේනවා කියන එක විස්වාස කරන්න බෑ.’ රාජාංගණය ඒකාබද්ධ ගොවිසංවිධානයේ සභාපති නිහාල් වන්නිආරච්චි කියයි.
කෙසේ වෙතත් මේ ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම වගකීම භාර ගෙන තිබෙන්නේ වත්මන් ඉඩම් අමාත්‍ය එස්. එම්. චන්ද්‍රසේනය.
රාජාංගණය වම් ඉවුරට සොරොව් දෙකකින් ජලය මුදා හැරේ. දකුණු ඉවුරට ඇත්තේ එක් සොරොව්වක් පමණි. රාජාංගණය ජලාශය පෝෂණය වනනේ අංගමුව වැවෙනි. අංගමුව වැවෙන් ජලය ලබා ගැනීම ආයෙත් බලපාන්නේ රාජාංගණයේ කුඹුරු ගොවියන්ටමය.
මේ ව්‍යාපෘතියෙන් පානීය ජලය සපයනවා යැයි කියන එප්පාවල, තලාව, තඹුත්තේගම, ගල්නෑව ප්‍රදේශවල ජනයාට පානීය ජල අවශ්‍යතාවක් ඇත්තේ නැත. එවැනි ජල අවශ්‍යතාවක් තිබෙන්නේ නම් ගම් මට්ටමින් ප්‍රජා ජලව්‍යාපෘති ආරම්භ කළ හැකිය. රාජාංගණය ජලාශයේ සිට නැවතත් තඹුත්තේගමට ජලය ගෙනයනවා නම් ගෙන යන්නේ පහළ සිට ඉහළටය. ඒ සඳහා විශාල විදුලි වියදම් දැරීමට රජයට සිදු වනු ඇත. ඒ නිසා මහජනයාගේ කිසිදු සම්බන්ධතාවක් නැති මේ මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට මේ තරම් උත්සාහ දරන්නේ ඇයි දැයි යන සැකය මතු වේ. මේවායේ ප්‍රතිලාභය ඇත්තේ දේශපාලනඥයන්ට හා නිලධාරීන්ට බව පැහැදිලිය.■
