එදිරිසිංහ ට්රස්ට් ඉන්වෙස්මන්ට්ස් හෙවත් ඊටීඅයි ආයතනයේ අධ්යක්ෂවරුන් සිව්දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගෙන ජනවාරි 06 වැනිදා ඇප ලබා දී තිබුණි. ඒ ගනුදෙනුකරුවන්ට වංචා කිරීමේ චෝදනා මතය. මෙහි එන්නේ ඊටීඅයි පසුබිම් කතාවය.
■ අනුරංග ජයසිංහ
‘මහ බැංකුව ඊටීඅයි ආයතනයට මහ බැංකුවෙන් තාවකාලිකව නියාමනයක් දැම්මා. ඒ මාස 06 කට කිසි මුදලක් ගන්න බැරි විදියට. ඒ වෙලාවේ මහ බැංකුවෙන් තැන්පැත්කරුවන් ගිහින් ඇහුවාම කීවා, බය වෙන්න එපා. මේ අයගේ දේපළ තියෙනවා. ඒ දේවල් විකුණලා තැන්පත්කරුවන්ට දෙන්න පුළුවන් කියලා. අපි ඒ දේවල් විශ්වාස කළා. අපි හිතුවේ මහ බැංකුව අපිට පොරොන්දු වුණා වගේ මාස හයකින් අපේ මුදල් ලබා දේවි කියලා. ඒ කාලය මාස හයෙන් හයට දික්වුණා.
අපි ඊටීඅයි එකේ ගිණුම් වාර්තා බැලූවා. විගණන ආයතන 2012 දී සදහන් කරලා තිබුණේ මේ ආයතනයේ මුදල් අර්බුදයක් තියෙනවා කියලා. ඒ නිසා ආයතනය අනිවාර්යයෙන්ම කඩා වැටෙයි කියලා ඒවායේ තිබුණා. එහෙත් ඒ ගැන මහබැංකුව තැන්පත්කරුවන් දැනුවත් කළේ නැහැ. අපි කියන්නේ මේ අර්බුදයේ වගකීම මහ බැංකුව ගන්න ඕනෑ කියලා.
ඊටීඅයි සමාගමේ දේපළ විකුණපු වෙලාවේ අපට ඒ මුදල් හරිහැටි ගෙව්වා නම් තැන්පත්කරුවන්ට ඔවුන්ගේ මුදල් වලින් සීයයට 40ක් විතර ගෙවන්න තිබුණු බව අපි හිතනවා. එහෙත් තවම ගෙවලා තියෙන්නේ සීයට 30ක් විතරයි.
අපි දැන් ඉල්ලන්නේ මේ සමාගම සම්බන්ධයෙන් පුළුල් පරීක්ෂණයක් කරලා රජයට පවරා ගන්න කියලයි. ඊටීඅයි සමාගමේ අධ්යක්ෂවරුන්ගේ දේපළ තියෙනවා. ඒ සියල්ල රජයට පවරාගන්න කියලයි. ඒත් කිසි දෙයක් කරලා නැහැ. අපි අහද්දී හරි උත්තරයක් නැහැ.
සක්විති රණසිංහ වගේ අය මහ බැංකුවේ ලියාපදිංචි වෙලා හිටියේ නැහැ. සක්විති රණසිංහ ළඟ මුදල් තැන්පත් කරපු අයගේ තත්වයට දැන් අප පත්කරලා. ඊටීඅයි කියන්නේ මහබැංකුවේ ලියාපදිංචි වුණ ආයතනයක්. මේ ආයතනයේ කඩාවැටීම 2015ට කලින් ඉඳලා දැක්කා නම්, මහ බැංකුව ඒ ගැන සමාජය දැනුවත් කරන්න තිබුණා. එහෙනම් අපි 2017 දී මුදල් තැන්පත් කරන්නේ නැහැනේ.
කණගාටුවට කාරණය තමයි මේ ආයතනයේ ප්රධානීන් දැන් යහතින් ඉන්න එක. දීපා එදිරිසිංහ මේ වෙනකොට දේශපාලනයට ඇවිත් ඉන්නවා. ඇය කොළඔ නගර සභාවේ ශ්රීලනිප මන්ත්රීවරියක්. ජනාධිපති මෛත්රිපාල සිරිසේන ඔවුන්ට උදව් කළා. ඒ උදව් ලබපු එදිරිසිංහ පවුල නම් තවමත් බාන්ස් පෙදෙසේ මන්දිරවල සැපට ජීවත් වෙනවා.’
එදිරිසිංහ ට්රස්ට් ඉන්වෙස්ටමන්ට්ස් හෙවත් ඊ.ටී.අයි. මූල්ය අයතනයේ තැන්පත්කරුවන් සුරැකීමේ ස්වාධීන සංගමයේ සභාපතිනි අනූෂා දමයන්ති මීට හරියට අවුරුද්දකට පෙර, 2020 ජනවාරි මාසයේ මුල අනිද්දා පුවත්පතට එසේ අදහස් දැක්වුවාය.
එයින් අවුරුද්දක් ගියාට පසු, ජනවාරි 05 වැනිදා එදිරිසිංහ පවුලේ සාමාජිකයන් සහ එදිරිසිංහ ට්රස්ට් ඉන්වෙස්ටමන්ට්ස් ආයතනයේ අධ්යක්ෂවරුන් වන ජීවක එදිරිසිංහ, දීපා එදිරිසිංහ සහ අසංක එදිරිසිංහ යන අය අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. ඒ රුපියල් බිලියන 13.7ක මුදලක් තැන්පතු ලෙස නීතිවිරෝධීව ලබා ගැනීම සහ මුදල් විශුද්ධිකරණ චෝදනාව යටතේ ඔවුන් අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන්නැයි නීතිපති දප්පුල ද ලිවේරා මහතා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ලබාදුන් උපදෙස්වලට අනුවය.
එදින අත්අඩංගුවට නොගත් ඊටීඅයි ආයතනයේ අධ්යක්ෂ නාලක එදිරිසිංහ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට භාර වී තිබේ.
ඊටීඅයි ආයතනය ශ්රී ලංකා මහ බැංකුවේ ලියාපදිංචි වූ ආයතනයකි. එම නිසා මහ බැංකුවට එම ආයතනයේ මූල්යමය තත්වය ගැනත්, එහි ආයෝජනය කළ පුද්ගලයන් ගැනත් වගකීමක් ඇත. විශේෂයෙන්ම එවැනි ආයතනයක් කඩාවැටුණොත්, ඒ ආයතනයේ ආයෝජනය කළ අයගේ මුදල් බේරීමේ වගකීම ඇත්තේ මහ බැංකුවටය. මහ බැංකුවේ නියාමනය වෙනවා කියන්නේ ඒ නිසාය.
එහෙත්, ඊටීඅයි ආයතනය කඩාවැටී වසර දෙකකටත් වැඩි කාලයක් තිස්සේ ආයෝජනය කළ අය ගැන මහ බැංකුවේ වගකීම හරිහැටි ඉටු වුණේ නැත. අන්තිමේ තැන්පත්කරුවන්ට අධිකරණය වෙත යෑමට සිදු විය. දිගින් දිගටම උද්ඝෝෂණ කරන්නට සිදු විය. ඊ.ටී.අයි මුදල් අහිමි වූ තැන්පත්කරුවන් 2019 අප්රේල් මාසයේදී ශ්රේෂ්ඨාධිකරණයේ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කරමින් ඉල්ලා තිබුණේ ඊ.ටී.අයි. මූල්ය සමාගම සහ අධ්යක්ෂවරුන් සතු දේපළ සහ බැංකු ගිණුම් තහනම් කිරීමට ශ්රී ලංකා මහ බැංකුවට නියෝග කරන ලෙසය.
ඒවායින් පසු ඊ.ටී.අයි. මූල්ය සමාගමේ හා ස්වර්ණ මහල් මූල්ය සමාගමේ වත්කම් විකිණීමට ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව තීරණය කර ඇතැයි වාර්තා කර තිබුණි. රූපවාහිනී සහ ගුවන්විදුලි නාලිකා ඇතුළු ආයතන විකුණා දැම්මේ ඒ අනුවය. ඊටීඅයි මූල්ය සමාගමේ තැන්පත්කරුවන් 24ල000ක ප්රමාණයක් සිටින අතර ඔවුන් රුපියල් බිලියන 33ක් තැන්පත් කර තිබුණි. ස්වර්ණමහල් මූල්ය සමාගමේ තැන්පත්කරුවන් 2300ක් සිටින අතර ඔවුන් රුපියල් බිලියන 2.5ක මුදලක් තැන්පත් කර තිබුණි. ඒ අනුව ආයතනයේ දේපළ විකිණීමෙන් එම මුදල් ආවරණය කිරීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැත.
විසඳුම වුණේ ආයතනයේ කඩාවැටීමට වගකිවයුතු ප්රධානීන්ගේ පෞද්ගලික දේපළවලින් ඉතිරි මුදල් ආවරණය කිරීමය. එහෙත් දේපළවලට අත තැබුවේ නැත. එයට හේතුව එම ආයතන ප්රධානීන් සතුව තිබුණු දේශපාලන බලය විය.
වසර කිහිපයකට පෙර අතිශය ජනප්රිය රූපවාහිනී නාලිකාවක්ද, සිනමා නිෂ්පාදන හා සිනමාහල්ද සමග බැලූ බැල්මටම ස්ථාවරව පවත්වාගෙන ගිය සමූහ ව්යාපාරයකට මෙසේ වීම කෙනෙකුට අදහාගත නොහැකි කාරණාවක් විය හැකිය. මෙම සමූහ ව්යාපාරයේ ප්රධානත්වය දැරූ සෝමා එදිරිසිංහ මහත්මිය ජීවත්ව සිටි කාලයේදී ස්වර්ණවාහිනියෙන් නිතර පෙන්වුවේ ඇය විවිධාකාර සහනාධාර වැඩසටහන්වලට සහභාගි වන අන්දමයි. සහනාධාර වැඩසටහන් ක්්රියාත්මක කරන්නේ ඉහළ ලාභ සහ ඉහළ අතිරික්තයක් තිබියදී නිසා හැමෝම සිතන්නට ඇත්තේ මේ සමාගම ‘උතුරන්නට තිබෙන’ සමාගමක් බවය.
එහෙත් ඒ සියල්ලට යටින් ආයතනයේ විගණන වාර්තාවල කඩාවැටීමේ සලකුණු තිබුණි. 2012 වර්ෂයේ සිටම මහ බැංකුව කර ඇති පරීක්ෂණයකදී මූල්ය අර්බුදය අනාවරණය වී තිබුණි.
නියාමන ආයතනය ලෙස මහ බැංකුවට මේවා නොදැක්කා සේ සිටීමේ හැකියාවක් නැත. වගකීම මහබැංකුව සතු යැයි කීවේ ඒ නිසාය. එහෙත් මේ කඩාවැටීම්වල සලකුණු දුටු කාලයේ ජීවක එදිරිසිංහලා රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ ගජමිතුරන් විය. මහ බැංකුවෙන් ‘නියාමනයක්’ එකල සිදු වූයේ නැත.
එයින් පසු 2015.09.14 වන දින ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව එම සමාගමට නියෝග ගණනාවක් නිකුත් කර තිබුණි. නව තැන්පතුකරුවන් බඳවා නොගන්නා ලෙසත් දැනුම් දී තිබුණි. එහෙත් නව තැන්පතුකරුවන් බඳවාගන්නට ඒ ආයතන කටයුතු කර ඇත. මුදල් රාජ්ය අමාත්ය ඉරාන් වික්රමරත්න ඒ කාලයේදී පාර්ලිමේන්තුවේදී කියා තිබුණේ මෙම සමාගම් මහ බැංකුවට ඉදිරිපත් නොකළ දෙවැනි ගිණුම් වාර්තාවක් තබාගෙන, තැන්පතු බාරගෙන තිබුණු බවය.
සිදු විය යුතු සියල්ල අවසන් වූ පසු මහ බැංකුව 2018 වර්ෂයේ ජනවාරි 02 වැනිදා ශ්රී ලංකා මහ බැංකුවෙන් එදිරිසිංහ ට්රස්ට් ඉන්වෙස්ට්මන්ට් ෆයිනෑන්ස් ලිමිටඩ් ආයතනය නියාමනය කිරීමට පටන්ගත් අතර අර්බුදය එළියට ආවේ ඒ මොහොතේය.
ඊටීඅයි කතාවේ ගැන වැඩි තොරතුරු නොදන්නා අය කියන්නේ වැඩි පොලියක් බලාපොරොත්තු වී ඔවුන් පාඩමක් ඉගෙනගෙන ඇති බවය. ලාභ හොයන්නට ගිහින් පාඩමක් ඉගෙනගෙන ඇති බවය. එහෙත්, ඒ තැන්පතුකරුවන් විශ්වාස කළේ වැඩි පොලියක් ගෙවන මූල්ය ආයතනයක් පමණක් නොවේ, ඒ ආයතනය නියාමනය කරන ශ්රී ලංකා මහ බැංකුවය. එය සක්විතිට රැවටුණු අයගේ කතාවට සමාන නැත.
2018 සිට මේ දක්වාම මහ බැංකුවට ඊටීඅයි ප්රධානීන්ට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගෙන, ඔවුන්ගේ දේපළ රාජසන්තක කොට තැන්පතුකරුවන්ට මුදල් ගෙවීමේ හැකියාව තිබුණි. එහෙත් 2021 දක්වා අවුරුදු තුනක් තිස්සේ එය සිදු වුණේ නැත. දැන් අත්අඩංගුවට ගත්තාට පසු, ඉදිරියේදී තැන්පතුකරුවන්ට සාධාරණයක් ඉටු කිරීමට සමත් වනු ඇතිදැයි අප බලා සිටිය යුතුය.■
