එක් පැත්තකින් කොවිඞ් 19 තත්වය නිසා මහජනයාගේ ආදායම් මාර්ග ඇන හිට තිබේ. තවත් පැත්තකින් වෙළෙඳපොළේ අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යවල මිල ඉහළ යමින් තිබේ. පහුගිය වසරක කාලය තුළ හාල්, පොල් ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යවල මිල පාලනය සඳහා රජයේ පාර්ශවය ගත් කිසිදු වැඩපිළිවෙලක් මෙතෙක් සාර්ථක වූයේ නැත.
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
“ජීවන වියදම පිළිබඳව බොරු පොරොන්දු දීමට වඩා අප කළ යුත්තේ මේ පිළිබඳව පවතින කටුක යථාර්ථය තේරුම් ගැනීමය. ඉතා ඉක්මනින් බල ගැන්වෙන අපගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියේ වාසියත්, විශේෂයෙන්ම බදු බර අඩු කිරීමේ ක්ෂණික ප්‍රතිලාභයත් මගින් ජනතාවගේ ජීවන බර සැහැල්ලු කිරීමට කටයුතු කෙරේ.”
එසේ සඳහන් වන්නේ 2019 ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයාගේ මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේය. රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ දෙවැනි වසරද ගෙවී යමින් පවතී. එහි සඳහන් පරිදිම ජනතාවට සිදු වී ඇත්තේ මේ පිළිබඳව පවතින කටුක යතාර්ථය තේරුම් ගැනීමටය.
ජීවන වියදම, අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යවල මිල ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ යමින් පවතින්නේ ජනතාවගේ අදායම් මට්ටම පහළ යමින් තිබෙන අවස්ථාවකය. කොවිඞ් 19 රට තුළ පැතිරෙමින් තිබෙන තත්තවය තුළ ජීවන වියදම එසේ ඉහළ යාම පිළිබඳ ආණ්ඩුවට දොස් නැගීම අසාධාරණයැයි යමෙකුට තරක කළ හැකිය. සිදු වී තිබෙන්නේ කොවිඞ් 19 තත්ත්වය නිසා ගැටලුව වඩා උග්‍ර වීමයි. කොවිඞ් වෛරසය ශ්‍රී ලංකාව තුළ හඳුනාගන්නට පෙර ගෙවීගිය 2020 පළමු කාර්තුව තුළ ආර්ථිකයේ සිදු වූ කඩා වැටීම පිළිබඳ සංඛ්‍යා දත්ත ඊට නිදසුන් සපයයි. 2020 වසරේ ජනවාරි, පෙබරවාරි හා මාර්තු මාස තුන තුළ කෘෂිකර්මාන්තය 5% කින් ද, කර්මාන්ත ක්ෂේත්‍රය 7.8 කින් ද, සේවා ක්ෂේත්‍රය 1.6 කින් ද පසුබෑමට ලක් වූ බව මහ බැංකු වාර්තා දත්ත ඇසුරෙන් වටහාගත හැකිය. සහල්, පොල්, අල, පරිප්පු, ලූණු, සීනි හා එළවළු මිල ඉහළ යාම ආරම්භ වූයේ 2020 පළමු මාස තුන තුළදීමය.
මහ බැංකුවේ වාර්තාවලට අනුව 2019 නොවැම්බර් මාසය වන විට සම්බා කිලෝවක මිල රුපියල් 95 කි. අද වෙළෙඳපොළේ සම්බා කිලෝවක මිල රුපියල් 140 කි. නාඩු හා සුදු කැකුළු මිලද 2019 නොවැම්බර් මාසයේ මිල ගණන්වලට සාපේක්ෂව ඉහළ ගොස් තිබේ.
පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය පනත යටතේ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය පිහිටුවීමේ මූලික අභිප්‍රාය වූයේ පාරිභෝගිකයින්ගේ අයිතිවාසීකම් ආරක්ෂා කිරීමය. භාණ්ඩ හා සේවා සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාකිරීමේ බලය ඇති ප්‍රධානතම රාජ්‍ය ආයතනය වනනේ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියයි.
2020 වසරේ ආරම්භයේ දීම රාජ්‍ය ආයතනවලට හමුදා නිලධාරීන් පත් කිරීමේ ක්‍රියා පිළිවෙත අනුව යමින් ජනාධිපතිවරයා පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියටද විශ්‍රාමික මේජර් ජනරාල් වරයෙක් පත් කළේය. ඒ ඩී.එම්.එස්. දිසානායකය.
කොවිඞ් වෛරස ව්‍යාප්තිය ආරම්භ වී මාසයක් ගත වින විටම ඉහළ යන්නට පටන් ගත් සහල් මිල පාලනය කිරීම සඳහා අප්‍රේල් 10 වන දා පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය සහල්වලට පාලන මිලක් නියම කරමින් ගැසට්ටුවක් නිකුත් කළේය. ඒ අනුව සම්බා හා නාඩු කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 90 ක්, කැකුළු සහල් කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 90 ක්, කීරි සම්බා කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 125 ක් ලෙස පාලන මිලක් නියම කර තිබිණි. ඒ ගැසට්ටුවත් ඇතුළුව පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය සහල් සම්බන්ධයෙන් පමණක් මෙතෙක් නිකුත් කර ඇති ගැසට් ප්‍රමාණය 5 කි. ඒ ගැසට් එකකින්වත් වෙළෙඳපොළේ සහල් මිල පාලනය වූයේ නැත.
2020 මැයි 24 වනදා පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියේ සභාපතිවරයා හා කාර්ය මණ්ඩලය ඩඞ්ලි සිරිසේනගේ පොලොන්නරුවේ අරලිය හාල් මෝල වටලා විශාල මාධ්‍ය සංදර්ශනයක් දක්වමින් කියා සිටියේ සහල් මෝල් හිමියන් සහල් තොග සඟවාගෙන සහල් මිල ඉහළ දැමීමට කටයුතු කරමින් සිටින බවය. එහිදී අරලිය සහල් මෝලේ හිමිකරු ඩඞ්ලි සිරිසේන පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය සඳහන් කරන මිලට කිසි සේත් සහල් අළෙවි කළ නොහැකිබව ප්‍රකාශ කළේය.
පොල් සඳහා පාලන මිලක් පනවන්නට සිදුවන මට්ටමට පොල් මිල ඉහළ යන්නට පටන්ගෙන තිබිණි. පොල් සඳහා පාලන මිලක් පැනවූයේ ලංකා ඉතිහාසයේ පළමු වතාවටය. සැප්තැම්බර් 5 වනදා සිට පොල් සඳහා පාලන මිල නියම කෙරිණි. ඒ අනුව වට ප්‍රමාණය අඟල් 12 ට අඩු ගෙඩියක් රුපියල් 60 ක්, වට ප්‍රමාණය අඟල් 12 ත් 13 ත් අතර ගෙඩියක් රුපියල් 65 ක්, වට ප්‍රමාණය අඟල් 13 ට වැඩි ගෙඩියක් රුපියල් 70 ක් ලෙස පාලන මිලක් නියම කර තිබිණි. පාලන මිල එසේම වුවත් අද වන විට වෙළෙඳපොළේ පොල් ගෙඩියක් අළෙවි වන්නේ රුපියල් 85 ත් 120 ක් අතර මිලකටය.
සතොස හරහා පාලන මිලට අත්‍යවශ්‍ය පාරිභෝගික භාණ්ඩ ලබා ගත හැකි බව ආණ්ඩුව ප්‍රකාශ කර තිබිණි. දිවයින පුරා සතොස ශාඛා තිබෙන්නේ 500 ටත් අඩු ප්‍රමාණයකි. රටේ සමස්ත ජනයාගේ පාරිභෝගික අවශ්‍යතා ඉටු කරන්නට සතොස කිසි සේත් ප්‍රමාණවත් වන්නේ නැත.
එනිසා සහල්, පොල්වලට අමතරව අල, ලූණු, පරිප්පු, සීනි වැනි අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍ය ඉහළ මිලගණන්වලට මිලදී ගැනීමට පාරිභෝගිකයාට සිදු වී තිබේ.
නම සඳහන් කිරීමට අකමැති වූ පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියේ ඉහළ නිලධාරියෙකු සඳහන් කළේ මිල පාලනය තම අධිකාරියේ පාලනයෙන් ගිලිහී ඇති බවයි. පසුගිය කාලය පුරා පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරිය මිල පාලනය සම්බන්ධයෙන් ගත් ඇතැම් ක්‍රියාමර්ග නිසා ආයතනය මහජනයා ඉදිරියේ හාස්‍යයට ලක් වූ බව ඔහු කියා සිටියේය.
වෙළෙඳපොළේ එළවළු මිලද පාරිභෝගිකයාට දරාගත නොහැකි ආකාරයෙන් ඉහළ ගොස් තිබේ. ලංකාවේ එළවළු මිල සම්බන්ධයෙන් පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරිය මැදිහත් වන්නේ නැත. එළවළු මිල තීරණය වන්නේ කොළඹ මැනින් වෙළෙඳපොළේ එළවළු ඉල්ලුම සැපයුම මතය. පාලනයකින් තොරව ඉහළ යන එළවළු මිල පාලනය සඳහා මැදිහත් වී ඊට වැඩ පිළිවෙළක් සකස් කරන්නැයි කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේ ඉහළ නිළධාරීන්ට ජනාධිපතිවරයා පසුගිය මාසයේදී උපදෙස් දුන්නේය. කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේ නිලධාරීන් දැන් කියන්නේ එළවළු නිෂ්පාදකයාගෙන් එළවළු මිලදී ගෙන වෙළෙන්දා වෙත ලබා දෙන ක්‍රමවේදයක් සකස් කරන බවයි.
මේ කරුණුවලින් පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ වත්මන් රජයට රටේ පාරිභෝගික ජනතාව සම්බන්ධයෙන් සහනදායී වැඩ පිළිවෙළක් සකස් කරන්නට, ක්‍රමවේදයක් සකස් කරන්නට වුවමනාවක් නැති බවයි.
කතාවට මේ රටේ මිනිසුන් කියන්නේ බැරිම වුණොත් පොල් සම්බෝලයක් එක්ක බත් ටිකක් කනවා කියාය. රටේ මූලික ආහාර ද්‍රව්‍ය දෙකේ මිල ඉහළ යාම පාරිභෝගිකයාට විශාල පීඩාවකි. ඒ දෙකේ මිල පාලනය කරගත නොහැකි පාරිභෝගික අධිකාරියකින්, ආණඩුවකින් අවශේෂ පාරිභෝගික භාණ්ඩවල මිල පාලනයක් බලාපොරොත්තු වීම අනුවණකමකි.
ජනතාවට සිදු වී තිබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ සඳහන් ආකාරයටම මේ පිළිබඳව පවතින කටුක යථාර්ථය තේරුම් ගැනීමටය. ඉතා ඉක්මනින් බල ගැන්වෙන අපගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියේ වාසියත්, විශේෂයෙන්ම බදු බර අඩු කිරීමේ ක්ෂණික ප්‍රතිලාභයත් මගින් ජනතාවගේ ජීවන බර සැහැල්ලු කිරීමට කටයුතු කෙරෙන තුරු බඩ ගින්නේ සිටින්නටය.■
