අද ගොවියාගේ හඬ වඩාත් ඇසෙමින් කතාබහට ලක්වෙමින් පවතී. ඒ තමන් නිෂ්පාදනය කරන එළවළු සඳහා නිසි මිලක් නොලැබීම පිළිබඳ නගන හඬයි.
■ නිත්‍යා සෙව්වන්දි
ගොවියා තමන් නිෂ්පාදනය කරන එළවළු සඳහා නිසි මිලක් නොලැබේ යැයි මැසිවිලි නගද්දී පාරිභෝගියා පවසන්නේ එළවළු මිල ඉහළ ගොස් ඇති බවයි. එසේ නම් අර්බුදය ඇත්තේ කොතනද යන්න සොයා බැලීමට ගොවීන්ගෙන් විමසීමක් කළෙමු.
අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ ගොවි නායක ටෙරන්ස් ගාමිණි පවසා සිටියේ, වෙළඳපොළ තුළ දිනකට අවම වශයෙන් එළවළු ටොන් 10ක ප්‍රමාණයක් ඉවත යන බවයි. ‘අද මිල නෙමෙයි හෙට තියෙන්නෙ. ගොවිපළට ඇවිත් එළවළු මිලදී ගන්නේ ඉතාම අඩු මුදලට කියලා ගොවියෝ එළවළු අරන් එන්නේ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයට. එහෙම ගෙනාවාම වෙළෙන්දා කරන්නේ අර තියෙන ඔක්කොම එළවළු දිහා බලලා අඩු වැඩිය හොයාගෙන වැඩියෙන් එළවළු තියෙනවා නම් අඩු මිලට මිලදී ගන්නවා. එළවළු වැඩි වුණ දවසට අඩු මිලට මිලදී ගන්නවා. එතකොට වැඩි මිලට ගිය එළවළු තමයි හැම ගොවියාම ගේන්න බලන්නේ. එතකොට ඊළඟ පාර ඒ එළවළු ප්‍රමාණය වැඩි බව දකින වෙළෙන්දා ඒවාත් අඩු මිලට ගන්නේ.
දැන් තඹුත්තේගම මධ්‍යස්ථානයට නම් හවස 5-6ට වගේ එළවළු එනවා. ඒ එන ප්‍රමාණය බලලා උදේට තමයි මිල තීන්දු වෙන්නේ. උදාහරණයක් කිව්වොත් කෙසෙල් වැඩියෙන් තිබ්බ දවසට ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ මිල අඩුයි. මිල වැඩි වෙච්ච ගමන් එතැනට බඩු ගොඩක් යනවා. ඊට පහුවෙනිදාට එළවළු මිල අඩු වෙනවා. හරි අවුලක් තියෙන්නේ. සහතික නෙමෙයි සාධාරණ මිලක්වත් ගොවියාට ලැබෙන්නේ නෑ. වෙළඳපොළට එන්නේත් හොඳම භාණ්ඩ විතරයි. ඒකෙනුත් තඹුත්තේගම ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ දවසකට ටොන් 10ක් කුණු ගොඩට යනවා කියලා පීඑච්අයි කියනවා. මේ සිස්ටම් එකයි වෙනස් වෙන්න ඕනෑ. අපි දිගින් දිගටම යෝජනා කරන්නේ දුම්රියෙන් ආහාර ප්‍රවාහනය කරන්න කියලා. එතකොට මෙහෙට වෙළෙන්දො එන්න ඕනෙත් නෑ. කොරෝනා ප්‍රශ්නයත් නෑ. ඒ දුම්රිය ප්‍රවාහනයෙන් ඕන ම තැනකට යවන්නත් පුළුවන්.’
සමස්ත ලංකා ගොවිජන සම්මේලනයේ ජාතික සංවිධායක නාමල් කරුණාරත්න පැවසුයේ “මැනිං මාකට් එක වැහුවා. ඒකත් ගොවියාට ලොකු බලපෑමක් වුණා. ඊට පස්සේ පෑලියගොඩ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානය ගෙනත් ඇරියා. ඒකෙදි මැනිං මාර්කට් එකේ එළවළු ගත්ත සිස්ටම් එක වෙනස් කරලා තියෙනවා. මැනිං මාර්කට් එකට ගොවියා එළවළු අරන් ගියාම පාන්දර වෙනකන් ගොවියා විකුණනවා. නමුත් දැන් පෑලියගොඩ රෑ 11 වෙද්දි වහනවා. එතකොට ගොවියාට වෙනවා එළවළු කලින් අරන් එන්න. දුර ප්‍රමාණයන් අනුව හවස 5ට 6ට වගේ තමයි එළවළු ටික ගේන්නෙ. එතකොට පාන්දර වෙනකන් විකුණ ගන්න පුළුවන්. නමුත් දැන් එහෙම බෑ. 11ට වහන හින්දා අද අස්වනු නෙලලා අද ගෙනියන්න් බෑ. අද ගෙනියන්න නම් ඊයෙ අස්වනු නෙලන්න වෙනවා. එතකොට අපතේ යන ප්‍රමාණය වැඩියි. දවසක් තියන්නත් වෙනවා. නැවුම් ගතිය නැතුව යනවා.
පහුගිය දිනවල උග්‍ර පොහොර හිඟයක් තිබුණා. එතැනදි පොහොර මිටියක් රුපියල් 1000ට ගන්නවාට වඩා වෙළඳපොළේ තියෙන යාරමිලා කියන කිලෝ 9 පොහොර පැකට් එක රුපියල් 900ක් වගේ අධික මිලට ගොවියාට මිලදී ගන්න වුණා. බීජ මිලත් සෑහෙන්න ඉහළ ගිහින්. රසායනික පොහොරත් එහෙමයි. මේ අර්බුද මැද්දේ වගා කරන ගොවියාගේ එළවළුවලට නිසි මිලක් හම්බෙන්නෙත් නෑ. ගොවියාගෙ ඉඳන් පාරිභෝගිකයාට යනකන් පාර්ශ්ව 6ක් මේ ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වෙනවා. ගොවියාගෙන් එළවළු මිලදී ගන්න අතරමැදියා ඒවා ගිහින් තොග වෙළෙන්දාට දෙනවා. තොග වෙළෙන්දාගෙන් මිලදී ගන්න තවත් අතරමැදියෙක් සිල්ලර වෙළෙන්දාට එළවළු විකුණනවා. ඊට පස්සේ තමයි පාරිභෝගිකයාට හම්බෙන්නේ. මේ පාර්ශ්ව අතර නිසි කළමනාකරණයක් නොමැති වීමත් විශාල ගැටලුවක්.’ යනුවෙනි.
පොළොන්නරුව ගොවි සංවිධාන ක්‍රියාකාරී කවුඩුල්ලේ ජයතිස්ස: ‘දඹුල්ල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයට එළවළු ගෙනිහින් වාහන කුලිය විතරක් පියවා ගත්ත ගොවියෝ ඉන්නවා. කොච්චර එළවළු සතුන්ට කන්න ගෙනල්ලා කැළේ හලනවාද? මිල දිගට පවත්වාගන්න ව්‍යාපාරිකයා කරන උපක්‍රමය තමයි එළවළු ටික අඩු ගානට දෙන්නේ නෑ, ඒවා ඔක්කොම ගංගාවලට කැළේට හලනවා. වට්ටක්කා, කැකිරි, පිපිඤ්ඤා, කොමඩු පුදුම විදිහට කැළේට හලන්නේ. මොන ආණ්ඩුව ආවත් තාම කාටවත් ගොවියෝ එක්ක සාකච්ඡා කරලා වගාවල පිළිවෙළක් හදන්න බැරි වෙලා තියෙනවා. දැන් තාක්ෂණය, නවීන ක්‍රම තියෙනවා. මේවා යොදාගෙන වගා බෝග සහ වගා කරන පළාත් වර්ග කරගෙන දඹුල්ලේ වැඩියෙන් වගා වෙන්නේ බී ලූණු නම් ඒ වපසරිය ගණනය කරලා ඒ වගාව වෙන පැතිවල කරන්නේ නැතුව, නුවරඑළියෙ ආර්ථික බෝග වෙන්නේ තක්කාලි නම් ඒක හඳුනාගෙන, දඹුල්ලෙ තක්කාලි වගා කරන්න එක අඩු කරනවා. ඔය වගේ එළවළු බෝග ප්‍රදේශ හඳුනාගෙන යම් ප්‍රමාණෙකට හරි ගොවියොත් එක්ක කතා කරලා තක්සේරුවක් හදාගෙන පිළිවෙළකට වැඬේ කළොත් වගාවන් නිසි පරිදි කළමනාකරණය කරන්න පුළුවන්. ඒ සඳහාම කොච්චර නිලධාරීන් අනුයුක්ත කරලා ඉන්නවාද එක පළාතකට, අපේ ගමේම නිලධාරීන් 17කට වඩා ඉන්නවා. එයාලා ගොවිපළකටවත් එන්නේ නෑනේ. අපෙන් රුපියල් 15 ට 20ට ගන්න කතුරුමුරුංගා මිටිය වෙළෙන්දා අරන් ගිහින් ඒ මිටිය දෙකට කඩලා එකක් 40 ගානේ රුපියල් 80කට විකුණනවා.” ගොවියාට ඇති අර්බුද රාශියකි. එළවළු සඳහා ලබා ගන්න පොහොර සහ බීජ මිල අධික වීම, එළවළු නිසි ලෙස ප්‍රවාහනය නොවීම, වැඩි වගාවන් ප්‍රමාණයක් අපතේ යාම, වෙළඳුන් වැඩි වාසි ලැබීම නිසා ගොවියාට නිසි වටිනාකම්ක් නොලැබීම ආදිය ගැටලු හේතුවෙන් ගොවියා ඉතාමත් දුක්ඛිත ඉරණමකට පාත්‍ර වීමේ ප්‍රතිඵල ඉදිරියේදී මුළු මහත් ජනයාටම අත්විදින්නට සිදු වනු ඇති.■
