ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම අහෝසි කිරීම සඳහා ආණ්ඩුවට හේතුවී ඇති සැබෑ කරුණු මේ මඟින් තවදුරටත් සාකච්ඡා කෙරේ.
ගැහැනියක පිරිමියෙකු කරන්නටත් පිරිමියෙකු ගැහැනියක කරන්නටත් පමණක් බැරි යැයි කියා ජේආර් හඳුන්වා දුන් විධායක ජනාධිපතිධුරයට තව බොහෝ දේවල් කරන්නට බැරිවූ බව එම කාලයට අදාළ තොරතුරු අපට කියා පායි. 20වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් ජේආර්ටත් වඩා විධායක ජනාධිපතිධුරයේ බලතල ලබාගත්තද හිතූ හිතූ ලෙස හිතූ හිතූ තීන්දු ක්‍රියාත්මක කරන්නට ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂටත් බැරි බව ඔප්පු කර ඇත.
ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම අහෝසි කරන ලෙස ජනාධිපතිවරයාගේ ලේකම්වරයා මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාට නියෝග දුන්නද එය එසේ කළ නොහැකි බව මේ වනවිට ඒ සම්බන්ධයෙන් පැනනැඟී ඇති විරෝධයෙන් පෙන්නුම් කෙරේ. ඉන් එකක් වන්නේ මහජන උපයෝගිතා කොමිසම පාර්ලිමේන්තු පනතකින් ඇති කරන ලද ආයතනයක් වීමත් එවන් ආයතනයක් පාර්ලිමේන්තුවට කරන යෝජනාවක් මඟින්ම අහෝසි කළ යුතු වීමත්ය. කෙසේ වෙතත් එම කොමිසමේ සාමාජිකයන් ජනාධිපති ලේකම්වරයාගේ නියෝගයෙන් පසු එල්ලවූ බලපෑමක් මත ඉවත් වී ඇත. ඔවුන් එසේ ඉවත් නොවූයේ නම් ධුර කාලය අවසන් වීමට පෙර ඉවත් කිරීමේ බලය තිබුණේද පාර්ලිමේන්තුවටය.
අප පසුගිය සතියේ මේ පිළිබඳ ලියූ ලිපියේ දැක්වූ පරිදි මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් පනත හා විදුලි බල පනත සංශෝධනය කිරීමේ ආණ්ඩුවේ වුවමනාව පසුපස පවතින්නේ වෙන කිසිවක් නොව තමන්ට වුවමනා ආකාරයට තමන්ට වුවමනා පුද්ගලයන්ට විදුලි බල ව්‍යාපෘති ප්‍රසම්පාදන ක්‍රමවේදයෙන් බැහැරව ලබාදීමය. එය ඉටුකර ගැනීම සඳහා ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් අයවැය කථාවේදී මහජන උපායා්ගිතා කොමිසම ගැන එල්ල කරන චෝදනාව වන්නේ විදුලි ව්‍යාපෘතිවලට අවසර ලබාදීම කොමිසම පාර්ශ්වයෙන් පමා කරන බවයි. එය ඇත්තක්ද?. මෙහි විමසා බලන්නේ එයයි.
රටේ ඉහළ යන විදුලි බල අවශ්‍යතාව සැලකිල්ලට ගනිමින් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය සකස් කරන ජනන සැලැස්මේ ඇති විදුලි බලාගාර සඳහා පමා කිරීම සඳහා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම කටයුතු කර තිබේද?. එයට ලැබෙන පිළිතුර ‘නැත’ යන්නය. 2016 වර්ෂයේ සිට මේ දක්වා එම සැලැස්මේ තිබූ මෙගාවොට් 300 බැගින් වූ කෙරවලපිටිය ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාර දෙකටම කිසිදු ප්‍රමාදයකින් තොරව එම කොමිසම අවසර දී තිබේ. එම කොමිසම ප්‍රශ්නයක් මතුකර ඇත්තේ මෙගාවොට් 300ක් වන නොරොච්චෝලේ 4වන අදියර සම්බන්ධයෙන් පමණය. එහිදී කොමිසම කියා ඇත්තේ ප්‍රසම්පාදන ක්‍රමවේදයෙන් බැහැරව එක් යෝජනාවක් මඟින් පමණක් එම ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම විදුලි බල පනතට පටහැනි බවය. එම චීන ස්වේච්ඡා යෝජනාවේ ඇති විශේෂම කාරණය වී ඇත්තේ එම බලාගාරය සම්බන්ධයෙන් මිල ගණනක් සඳහන් නොවීමය. ඒ සඳහා පැහැදිලි කිරීම් ඉදිරිපත් කරන ලෙස ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයට ඔක්තෝබර් මාසයේදී කොමිසම දන්වා ඇත. රාජපක්ෂ පාලනයට ගොඩාක් රිදී ඇති එක් කාරණයක් වන්නේ එයය. චීනයේ ස්වේච්ඡා යෝජනාවක් වූ එය රටේ නීති රීති කෙසේ වෙතත්, ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය යන්න රාජපක්ෂවරුන්ගේ මතය වීම එයට හේතුවය. අයවැය යෝජනාවේදී විදුලි බල පනත සංශෝධනය කළ යුතු යැයි රාජපක්ෂවරුන් යෝජනා කරන්නේ මෙම බාධකය නිසාය. ඒ සමඟම අයවැය යෝජනාවේදී මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් පනතද සංශෝධනය කළ යුතු යැයි කියන්නේ විදුලි බල ව්‍යාපෘති සම්බන්ධයෙන් මැදිහත් වීමට එම කොමිසමට ඇති හැකියාව නැති කිරීමටය. ඉන්පසු රාජපක්ෂවරුන්ට කැමති කැමති ආකාරයට කැමති කැමති අයට විදුලි ව්‍යාපෘති ලබාදිය හැකි නිසාය.
රාජපක්ෂවරුන්ට රිදී ඇති අනෙක් කාරණය වන්නේ හදිසි විදුලිය මිලදී ගැනීම්වලට කොමිසම අනුමැතිය ලබානොදීමය. ඒ යටතේ මෙගාවොට් 200 බැගින් මාස 30ක කාලයකට කෙටි කාලීන හදිසි විදුලිය මිලදී ගැනීම් සඳහා මේ ආණ්ඩු සමයේදී අවසර ඉල්ලා ඇතත් කොමිසම ඒ සඳහා අවසර දී නැත. පසුගිය යහපාලන ආණ්ඩු කාලයේ සිට මේ දක්වා රට තුළ විදුලි හිඟයක් ඇතිවිය හැකි බව පවසමින් හදිසි කෙටිකාලීන විදුලිය මිලදී ගැනීම්වලට අවස්ථා ගණනාවකදී අවසර ඉල්ලා ඇතත් කොමිසම ඒවාට අවසර ලබාදී නැත. එසේ අවසර නොදුන්නා කියා රට තුළ විදුලි හිඟයක්ද එම කාලයේදී පැනනැඟුණේ නැත. විදුලිය කැපීමක් සිදුවූවා නම් සිදුවී ඇත්තේ නොරොච්චෝලේ බලාගාරයේ බිඳ වැටීමක් හෝ වෙනත් බලාගාරයක බිඳ වැටීමක් හේතුවෙන්ය. රටට සිදුවී ඇති වාසිය වී ඇත්තේ රුපියල් බිලියන ගණනක මුදලක් පෞද්ගලික විදුලි බලාගාරවලට නොගෙවා ඉතිරි කරගැනීමට හැකිවීමය.
හදිසි විදුලිය මිලදී ගැනීම් හෝ පෞද්ගලික අංශයෙන් විදුලි මිලදී ගැනීම් යනු මතුපිටින් පෙනෙන ආකාරයේ විදුලි ප්‍රශ්නයකට ඇති සරල සහනදායි විසඳුමක් නොවේ. ඒ සඳහා ඇතිකරගන්නා ගිවිසුම්වලදී විදුලිය ලබා ගත්තත් නැතත් ගිවිසුම්ගත කාලයට ගිවිසුම් ගත ඒකක ප්‍රමාණයට විදුලිය සඳහා ගෙවීම් කළ යුතුය. එහිදී අවසානයේ සිදුවන්නේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ බලාගාරවල විදුලිය නිපදවීමේ ධාරිතාව තිබුණත් ඒවාවලින් විදුලිය නිෂ්පාදනය නොකර ගිවිසුම්ගත පෞද්ගලික බලාගාරවලින් විදුලිය මිලදී ගැනීමය. සාමාන්‍යයෙන් විදුලි බලාගාරයක හොඳ තත්වයේ ආයු කාලය අවුරුදු 25ත් 30ත් අතර යැයි සැලකුවත් රට තුළ ඇති පෞද්ගලික බලාගාරවලට ඊට අඩු ඉතා කෙටි කාලයකින්ම බලාගාරය සඳහා යෙදවූ වියදම පියවාගෙන අධික ලාභ ලබන්නටත් පෞද්ගලික අංශයේ විදුලි මිලදී ගැනීමේ මාෆියාව මඟින් පසුගිය කාලයේ අවස්ථාව සලසා දී ඇත. කාගේ කාගේත් සාක්කු පිරෙන්නේ මේ ආකාරයේ විදුලි මිලදී ගැනීම් තිබුණහොත් පමණය. එම විදුලි බලාගාර ඒ සඳහා ආයෝජනය කළ මිලට ලාභයකුත් එක්කර මිලදී ගත්තත් මේ වනවිට ඒ සඳහා වියදම් කර ඇති වියදමෙන් ඊට වැඩි බලාගාර සංඛ්‍යාවක් රජය සතු කර ගන්නට තිබුණි.
අනෙක් ප්‍රශ්නය ඇත්තේ පෞද්ගලික විදුලි බලාගාරවලින් ලබාගන්නා විදුලියේ මිල සම්බන්ධයෙන්ය. මිලදී ගන්නා විදුලි ඒකකයකට රුපියලක මුදලක් නොව ශත ගණනක වැඩි මුදලක් ගෙවූවත් ඒ මඟින් රටට අහිමි වන හා සන්තෝසම් ලෙස ඇදී යන මුදල රුපියල් මිලියන ගණන් නොව බිලියන ගණනකි. ඊට හේතුව වසරකට අපේ විදුලි පරිභෝජනය විදුලි ඒකක බිලියන 15ක් පමණ වන බැවිනි.
මේ විදුලි මාෆියාවේ අනෙක් සෙල්ලම වන්නේ අඩු මිල යැයි කියමින් ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාර සඳහා මිල ගණන් කැඳවා පසුව එම බලාගාර වැඩිමිල ඩීසල් බලාගාර ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීමය. කෙරවලපිටියේ ගෑස් බලාගාරවලට දැන් සිදුවී ඇත්තේ එයය. එහි ඉදිරි බලාගාරවලට සිදුවනු ඇත්තේත් එයය. මේ බලාගාර සඳහා රජය හෙවත් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ඉන්ධන සැපයිය යුතු නිසා ස්වාභාවික ගෑස් දෙන තෙක් ඒවා අඩුමිල බලාගාර නොව වැඩිමිල ඩීසල් බලාගාර බවට පත්වී ඇත.
මේ ආකාරයේ කරුණු කාරණා ගැන සොයාබලා තීන්දු තීරණ දීමට හා නිරීක්ෂණ ඉදිරිපත් කිරීමට මහජන උපයෝගිතා කොමිසම වැනි නියාමන ආයතනයක් තිබිය යුතුමය. එවැනි ආයතනයක් එපා යැයි කියන්නේ ඉහත කී ආකාරයේ විදුලි ගනුදෙනුවලට සම්බන්ධවී ඒවායින් සංතෝසම් ලබා ගැනීමට කැමති පාලකයන් පමණය.■
