පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ කිරි ගොවීන්ට ආණ්ඩුව කරමින් තිබෙන්නේ කුමක්ද කියලා අපි කතා කළ යුතුයි. පොලොන්නරුවේ වැලිකන්ද, මුතුගල, ඇතුගල, සේනපුර වගේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලවල කිරි ගොවීන්ට ඔවුන්ගේ කිරි හරක් නඩත්තු කිරීම දැන් අසීරු වෙලා තියෙනවා.
■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ පොහොර සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශ්නයක් තිබෙනවා?
පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ සියයට හැත්තෑපහකටත් වඩා ඉන්නේ ගොවීන්. ගොවීන් කියන්නේ පොහොර සහනාධාරාය ප්‍රමාණවත් නැහැ කියලා. ජනාධිපතිගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ තිස් වන පිටුවේ කියනවා රටේ සියලුම වී ගොවීන්ට පොහොර නොමිලේ දෙනවා කියලා. 2021 වර්ෂයට අයවැය ලේඛනය ඉදිරිපත් කරමින් මහින්ද රාජපක්ෂ කියනවා, වී ගොවියාට පොහොර නොමිලේත් අනෙක් ගොවීන්ට පොහොර රුපියල් 1500කටත් ලබා දෙන්නට කටයුතු කරනවා කියලා. කෘෂිකර්ම ඇමති කියන්නේ කිසියම් ආකාරයක පොහොර කප්පාදුවක් ගැනයි. කාබනික පොහොර කුඩා ගොවි බිම්වල වගා කරන අයට වාසිසහගතයි. ඒත් මහා පරිමාණයෙන් වගා කරන ගොවීන්ට කාබනික පොහොර භාවිතයට යාම දුෂ්කර වෙලා තිබෙනවා. පොලොන්නරුවේ අක්කර සීයක් වගා කරන ගොවීන් සිටිනවා. මේ කුමන තත්ත්වයක් තුළදී වුණත් සල්ලි දීලාත් ගන්න ගොවීන්ට පොහොර නැහැ. මෙහෙම වුණාම අන්තිමට අස්වැන්නේ තිබෙන්නේ බොල් වී. ජනාධිපති, මුදල් ඇමති සහ කෘෂිකර්ම ඇමති එක ස්ථාවරයකට පැමිණිය යුතුයි. තුන්දෙනා ස්ථාවර තුනක සිටීමෙන් අපේ ගොවීන් පීඩාවට පත් වෙනවා.
ආණ්ඩුව පුරන් කුඹුරු අස්වද්දමින් වී ගොවියා නඟාසිටුවීමක් ගැන කියනවා. පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ ඔබ එය අත්දකිනවාද?
ආණ්ඩුව කියනවා රටේ පුරන් කුඹුරු පනස් දහසක් අස්වැද්දීමට ඉදිරියේදී කටයුතු කරනවා කියලා. වගා කරන බිම්වලටත් යොදන්න පොහොර ටික නැතිව තවත් වගාබිම් වැඩි කරන්න මේ අය කතා කරනවා. මේවා විහිළු තමයි. පුරන් කුඹුරු සොයමින් රට පුරා යාමට අවශ්‍ය නැහැ. පොලොන්නරුවේ 1960 ගණන්වල පටන් තිබුණු ගොවිජනපද තිබෙනවා. උදාහරණ විදියට තමන්කඩුව, ලංකාපුර වගේ ප්‍රදේශවලින් අක්කර ගණනාවක් දැන් වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් අත්පත් කරගෙන. ගොවීන්ගෙන් මේ ආකාරයට ගොවි ඉඩම් උදුරාගැනීමක් කළත්, මේ ගොවීන්ට තමන්ගේ ජීවිතේ ගැටගහගන්නවත් ගොවිතැන් කිරීමට විකල්ප ඉඩම් හෝ වෙනත් සහනයක් ලබාදීමට කිසිම බලධාරියෙකු කටයුතු කරලා නැහැ. වගා කරමින් සිටින ගොවීන් අසරණ කරලා, රට පුරා පුරන් කුඹුරු අස්වැද්දීමට යාම තේරුම් ගන්න අමාරුයි.
පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ සිටින කිරි ගොවීන් අනතුරකද?
දේශීය ගොවීන් ශක්තිමත් කරන බවක් තමයි මේ ආණ්ඩුව කියාගෙන ආවේ. පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ කිරි ගොවීන්ට ආණ්ඩුව කරමින් තිබෙන්නේ කුමක්ද කියලා අපි කතා කළ යුතුයි. පොලොන්නරුවේ වැලිකන්ද, මුතුගල, ඇතුගල, සේනපුර වගේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලවල කිරි ගොවීන්ට ඔවුන්ගේ කිරි හරක් නඩත්තු කිරීම දැන් අසීරු වෙලා තියෙනවා. කිරි හරකෙක් වනයට ඇතුළු කර වරදට හසුවුවහොත්, එක් ගවයෙකුට රුපියල් 25000ක දඩ මුදලක් ගොවියා ගෙවිය යුතු බව කියනවා. මෙහිදී ගොවීන්ට සාධාරණ විකල්පයක් ඉදිරිපත් කරමින් නෙමෙයි දඩ මුදල් ගැන කතාකරන්නේ. මහවැලි කලාපය තුළ ගොවීන්ට තෘණ බිම් ලබාදීමට එහෙනම් ආණ්ඩුව කටයුතු කළ යුතුයි. ලංකාපුර ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයේ පඩුරාන, ගංගාවිල, තඹාල, ඕනෑගම වගේ ගම්වල සිටින කිරි නිෂ්පාදන ගොවීන්ගේ තත්ත්වයත් මීට සමානයි. වන ජීවී ඇමතිවරයා මීට උත්තරයක් විදියට කියනවා වැලිකන්ද ප්‍රදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ තණ බිම් ලබාදීමට කටයුතු කරන බවක්. ඒත් ලංකාපුර සිට වැලිකන්දට කිලෝමීටර් 80ක් පමණ දුරයි. මෙය ප්‍රයෝගිකව ලොකු ප්‍රශ්නයක්. මේ ආණ්ඩුව මේ කාරණයේදී ඉතාමත් අවස්ථාවාදී ලෙස කටයුතු කරමින් සිටිනවා. 1960 ගණන්වල ඉඳලා මේ වන රක්ෂිතයේ කිරි හරක් නිදැල්ලේ සිටියා. මේක අලුතින් මතුවුණු කාරණාවක් නෙමෙයි. වසර ගණනාවක් තිස්සේ කිරි ගොවීන් පැවතුණේ මේ ආකාරයටයි. ඒත් කවදාකවත් ගොවීන් මේ වගේ ගැටලුවකට මුහුණ දුන්නේ නැහැ. මේ අය වී ගොවීන් නෙමෙයි. ජීවන මාර්ගය මුළුමනින්ම කිරි ගොවිතැනයි. ලංකාපුර පවුල් 50ක් විතර ඉන්නවා. වැලිකන්දේ 60ක් පමණ ඉන්නවා. මේ පවුල් සියලුම ඒවා වගේ මුස්ලිම්. මේ මිනිස්සු කවදාවත් රක්ෂිතයට ගිහින් කැලෑ කැපුවා කියලාවත්, සතුන් මැරුවා කියලාවත් වාර්තා වෙලා නැහැ. මෙය වෙනත් ජාතියකට කරන හිංසනයක් විදියටයි මා දකින්නේ.
රට පුරා සිදුවන කොවිඞ් වසංගත ව්‍යාප්තිය හමුවේ පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කය සුරක්ෂිතයිද?
පළමු නිරෝධායන මධ්‍යස්ථානය හැදුවේ පොලොන්නරුවේ. වැලිකන්ද, පූනානී, ගල්ලෑල්ල කොවිඞ් නිරෝධායන මධ්‍යස්ථාන පිහිටෙව්වා. වැලිකන්ද තමයි පළමුවෙන්ම විවෘත වුණු මධ්‍යස්ථානය වුණේ. නමුත් තවමත් පීසීආර් යන්ත්‍රයක් පොලොන්නරුවට නැහැ. ප්‍රදේශයේ සැක සහිත මරණයක පීසීආර් පරීක්ෂණයක් කර ගැනීමට අවශ්‍ය වුවහොත් මඩකලපුවට හෝ අනුරාධපුරයට මෘතදේහය ගෙනයා යුතු වෙනවා. පරීක්ෂණ ප්‍රතිඵල ලැබීමට අඩුම ගණනේ දින දෙකක්වත් ගතවෙනවා. විශේෂයෙන් එවැනි සැක සහිත මෘතශරීරයක් යැව්වාම එය අනෙක් සිරුරු සමග එකට තියන්නේ නැහැ. සීල් කරලා එළියේ තබනවා. අවසානයේ ප්‍රතිඵලය නෙගට්වි වුණත්, පොසිටිව් වුණත් ලොකු ප්‍රශ්නයක් ඉතිරි වෙලා තියෙනවා.
පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ ගොවි ජනතාව ශීඝ්‍රයෙන් වකුගඩු රෝගීන් බවට පත්වෙමින් තිබෙනවා නේද?
ඔව්. මැදිරිගිරිය, වැලිකන්ද, දිඹුලාගල යන ප්‍රදේශවල වකුගඩු රෝගය පැතිරෙන්නේ බෝවන රෝගයක් වගේ. පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ පැතිරෙන වකුගඩු රෝගය, කොරෝනා වසංගතයටත් වඩා භයානකයි. හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහත්තයා දකුණු ආසියාවේ විශාලතම වකුගඩු රෝහල පොලොන්නරුවේ හැදුවා. 2021 වසරේ එය විවෘත කරන්න පුළුවන්. රෝගීන්ට කිසියම් සහනයක් ඒ තුළින් ඇති වුණත් මේ තිබෙන තත්ත්වය ඉතාමත් බරපතළයි. ප්‍රමිතියෙන් තොර කෘෂි රසායන භාවිතය මෙම රෝගයට ඍජුවම බලපානවා. දිස්ත්‍රික්කයේ වතුරට මෙම කෘෂි රසායන එකතුවෙලා ගොවීන්ගේ වකුගඩු ලෙඩ කරනවා.
දැන් පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ සිදුවන මරණ දහයක් ගත්තොත් අටක්ම වකුගඩු රෝගය නිසා තමයි සිදුවෙන්නේ. පොහොර සහ කෘෂි රසායන භාවිතයේ නිසි ප්‍රමිතිය සකස් විය යුතුයි. අනෙක් එක තමයි වෙළඳපළට එන කෘෂි රසායනවලත් විස ප්‍රමාණය පරීක්ෂාවට ලක්විය යුතුයි. ඒත් එක්කම ගොවිබිමෙන් වෙළඳපළට නිකුත් වන ආහාර නිෂ්පාදනයනුත් නිසි පරිදි පරීක්ෂණයන්ට ලක්කළ යුතුයි. එසේ නොවන තාක් ආහාරවල කොපමණක් විස අඩංගු වෙනවාද යන්න පාරිභෝගිකයා දන්නේත් නැහැ. ගොවීන්ගේ වකුගඩු අකර්ණම්‍ය වීම වසංගතයක්ම තමයි. නමුත් ඒ වෙනුවෙන් කිසිම වැඩපිළිවෙළක් මේ ආණ්ඩුවට නැහැ.
‘පිරිසිදු පානීය ජල ප්‍රශ්නයක්’ තිබෙනවා නේද?
මැදිරිගිය වගේ විශාල පිරිසිදු පානීය ජල ප්‍රශ්නයක් තදින්ම තිබෙනවා. වැව් බැඳි රාජ්‍යයේ ගොවීන්ට බොන්න වතුර නැති වීම කනගාටුවට කාරණයක් තමයි. මිනිස්සු වතුර ගන්න වෙලා තියෙන්නේ සල්ලිවලට. ඒත් පිරිසිදු වතුර සල්ලි දීලා ගන්න මිනිසුන්ට වත්කමක් නැහැ. කිරි බෝතලයකට වඩා වැඩියි වතුර බෝතලයක මිල. මිනිස්සු මේ ප්‍රශ්න ඉදිරියේ ඉතාමත් අසරණ වෙලා ඉන්නේ. රජයක් විදියට දැන් මේ ජනතාවගේ දුෂ්කරතාවන්ට ආණ්ඩුව මැදිහත්වන්නේ නැහැ. නවීන තාක්ෂණයත් සමග පිරිසිදු පානීය ජලය ජනතාව වෙනුවෙන් ලබාදීමට කටයුතු කළ හැකියි. අපේ ආණ්ඩුව තිබෙද්දී අප ජනතා ප්‍රශ්න වෙනුවෙන් මැදිහත්වුණා. නමුත් දැන් එය සිදුවන්නේ නැහැ.
දැන් රට ගමන් කරමින් තිබෙන්නේ කුමන දිසාවකටද?
මේ ආණ්ඩුවට මහ මැතිවරණයෙන් තුනෙන් දෙකක් ලැබුණා. පසුව විසිවන ව්‍යස්ථා සංශෝධනයත් කරලා තවත් බලය වැඩි කරගත්තා. 2021 අයවැය තුළ තවත් ලොකු ණය මුදලකුත් ලබාගත්තා. දැන් ආණ්ඩුවට බලය පිළිබද ප්‍රශ්නයක් ඇත්තේම නැහැ. ජනතා මෙහෙවරක් සිදුවෙනවා පෙනෙන්න නැහැ.
වනජීවි ඇමතිවරයාට තියෙන්නේ දැව සංස්ථාව විතරයි. අමාත්‍යාංශවල විෂයන් බෙදූ විදිය ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනයට බලපාන්නේ කොහොමද?
ඇමතිකම් ලබාදීමේ බරපතළ ප්‍රශ්නයක් තිබෙනවා. පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන මන්ත්‍රීවරුන් හතරදෙනෙක් සිටිනවා. ඒත් පොලොන්නරුවට කැබිනට් අමාත්‍යධුරයක් ලබා දුන්නේ නැහැ. වත්මන් රජයට හිටපු ජනාධිපතිතුමා සමග ප්‍රශ්නයක් තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසාම පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ ජනතා පීඩනයකට හසු කළ යුතු නෑ කියලායි මං හිතන්නේ. පොලොන්නරුවේත් රටේත් පොදු ජනතාව ඉදිරියේ ආණ්ඩුවක් විදියට වත්මන් ආණ්ඩුව ෆේල්.
හෙට මොනවා වේවිද?
රට ගමන් කරමින් තිබෙන්නේ ඉතාමත් භයානක දිසාවටයි. එකම රටක්, එකම නීතියක් කියලා ජනාධිපතිතුමා කිව්වාට අපේ රටට පසුගිය කාලයේ ඉන්දියාවේ ජාතික ආරක්ෂක උපදේශක ආවා. පසුව චීන දූත පිරිසක් ආවා. නැවත ඇමෙරිකා රාජ්‍ය ලේකම් ආවා. ඒත් අද වනතුරු මොවුන් ආවේ කුමක් සඳහාද, ආණ්ඩුවත් සමඟ කතා කළේ මොනවාද කියලා මේ ආණ්ඩුව ජනතාවට කියලා නැහැ. මොවුන් කොවිඞ්වලට ආධාර කළාද නැත්නම් වෙනත් කිසියම් මැදිහත්වීමක් සිදුකළාද කියල අපට කියලා නැහැ. මේ ආකාරයට සැඟවුණු න්‍යාය පත්‍රයන් තුළ සිට ආණ්ඩුව වැඩ කරනවා. මේ තත්ත්වය ජනතා විරෝධී තත්ත්වයක් සහ රටේ ආරක්ෂාව බරපතළ අනතුරක හෙළීමක් විදියටයි මා දකින්නේ.■
