- මාධ්‍යවලට සැකකරුවන්ගේ ඡායාරූප මුදාහැරීමට පෙර, ළමා අපයෝජනයක් හෝ, ස්ත්‍රී දූෂණයක් හෝ කළ බවටත්, අදාළ සැකකරු අපරාධකරුවකු බවටත් නිගමනය කරන්නේ කවුද? පොලිස් ස්ථානාධිපතිද? පොලිස්පතිද? පොලිසිය බාර ඇමති සරත් වීරසේකරද?
හජන ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශය අලුතෙන් බාරගත් සරත් වීරසේකර ඇමතිවරයා, පටන්ගත් ගමන්ම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා විරෝධී, නීති විරෝධී හා සදාචාර විරෝධී නියෝගයක් තමා යටතේ තිබෙන පොලිසියට දුන්නේය. තමන්ගේ ඇමතිවරයා දෙන ඕනෑම නීති විරෝධී නියෝගයක් පිළිපදින්නට ඔහු යටතේ පවතින ආයතන හෝ නිලධාරීන් බැඳී නැති නමුත්, පොලිසිය එකහෙළාම ඇමතිවරයාගේ නීති විරෝධී නියමය පිළිපදින්නට පටන් ගත්තේය. ඒ විතරක් නොවේ. සමහර මාධ්‍යද ඒ අනුව යමින් ඇමතිවරයාගේ වැරදි නියෝගය අනුව වැඩ කරන්නට පටන් ගත්තේය.
ඔහුගේ නියෝගය, ළමා අපචාර, ස්ත්‍රී දූෂණ, මංකොල්ලකෑම් සහ මහාමාර්ගයේ සිදුකරන අමානුෂික පහරදීම් ආදි වැරදි සම්බන්ධයෙන් පොලිසිය අත්අඩංගුවට ගන්නා ‘සැකකරුවන්ගේ’ ඡායාරූප මාධ්‍ය මගින් ප්‍රකාශ කිරීමටය. ඇමතිවරයා බලාපොරොත්තු වන්නේ, ඒ මගින් ඉහත කී අපරාධ කරන ‘අපරාධකරුවන්’ ‘නේම් ඇන්ඞ් ෂේම්’ කිරීමය. හෙවත්, ‘නම් කර ලජ්ජාවට පත්කිරීම’ය.
අපරාධකරුවන් නේම් ඇන්ඞ් ෂේම් කිරීම එකකි. එහෙත්, ඇමතිවරයාගේ නියෝගය දී ඇත්තේ, අපරාදකරුවන් නේම් ඇන්ඞ් ෂේම් කිරීමට නොවේ. පොලිස් අත්අඩංගුවට පත්වන ‘සැකකාරයන්’ නේම් ඇන්ඞ් ෂේම් කිරීමටය. අපරාදකරුවකු හා සැකකරුවකු අතර වෙනස, ඇමති සරත් වීරසේකර නොදන්නවා නම්, අඩු ගණනේ පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක අජිත් රෝහණ නීතිඥතුමාවත් ඒ ගැන ඔහුට පැහැදිලි කළ යුතුව තිබිණි.
ඇමතිවරයාගේ නියෝගය වැරදිය. භයානකය. කාරණා කිහිපයක් නිසාය.
පොලිස් අත්අඩංගුවේ සිටින සැකකරුවකු යනු අපරාධකරුවෙක් නොවේ.
කිසියම් පුද්ගලයකු අපරාධකරුවකුද යන්න තීරණය කරන්නේ නිසි බලය ඇති අධිකරණයක් මිස පොලිසියවත් ඇමතිවරයාවත් නොවේ. ඒ නිසා සැකකරුවකු අපරාධකරුවකු හැටියට ගෙන ඔවුන්ගේ ඡායාරූප ප්‍රසිද්ධ කිරීම, සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදිය.
අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව කියන්නේ, පුද්ගලයකු නිසි බලය ඇති අධිකරණයක් විසින් සාධාරණ නඩු විභාගයකින් පසු වැරදිකරු කරන තෙක් නිර්දා්ෂී පුද්ගලයකු හැටියට සැලකිය යුතු බවය. ඒ නිසා අධිකරණය ඉදිරියේ චෝදනා ලබන පුද්ගලයකු පවා, එම අධිකරණයේ තීන්දුව එන තෙක් සැලකෙන්නේ නිර්දෝෂී පුද්ගලයකු හැටියටය. ඒ අනුව, පොලිස් අත්අඩංගුවේ ඉන්නා පුද්ගලයාද, නිර්දෝෂී අයකු ලෙස අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවම පිළිගන්නා බව පැහැදිලිය. එවැනි පුද්ගලයකු, අපරාධකරුවකු හැටියට නම් කර ලජ්ජාවට පත්කිරීමට ඇමතිවරයාට බලයක් ඇතිවන්නේ කෙසේද?
පොලිසිය සැකකරුවන් හැටියට අත්අඩංගුවට ගන්නා පුද්ගලයන් ඇත්ත වශයෙන්ම එම වරදවලට වරදකරුවන් වන්නේද යන්න ගැන අතීත සිදුවීම් බොහොමයක් ආශ්‍රිතව අපි හොඳින්ම දනිමු. විවිධාකාර වරදවලට අහිංසකයන් අත්අඩංගුවට ගැනීම, ඒ අහිංසකයන් ‘නියම වැරදිකරුවන්’ බවට පොලිසිය විසින්ම ප්‍රසිද්ධ කිරීම, ‘සැකකරු වරද ගැන පාපෝච්චාරණයක් කර වරදකරු බව පිළිගැනීම’ ආදි විවිධාකාර පොලිස් කඩයිම් පසුකර ගියත්, අවසානයේ සැකකරු අහිංසකයකු බවට නිසැකව ඔප්පු වූ අවස්ථා අපේ පොලිස් ඉතිහාසයේ අතිශය සුලබය. ඒවා ගැන උදාහරණ දක්වන්නට යෑම, ගහ දන්නා මහජනතාවට කොළ කඩාපෑමක් වනවා ඇත.
සරත් වීරසේකර ඇමතිවරයා ලැයිස්තුගත කර ඇති අපරාධවලින් එකක් වන, ළමා අපයෝජන සම්බන්ධයෙන් වුවද ලංකාවේ පොලිසියේ කැරැට්ටුව ගැන කුප්‍රකට උදාහරණ දිය හැකිය. වැඩි ඈතකට නොගොස් මෑත නිදසුනක් පමණක් හැටියට, කොටදෙනියාවේ සේයා සදෙව්මි නම් ළදැරියගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් පොලිසිය කටයුතු කළ ආකාරය දැක්විය හැකිය. අපයෝජනය කිරීමන් පසු මරාදමනු ලැබූ ඒ දැරිය සම්බන්ධ සිදුවීම මතක ඇති කාටත්, අපේ පොලිසියේ ‘නිවැරදි අත්අඩංගුවට ගැනීම්’ ගැන තිබෙන්නේ අවමන්සහගත මතකයකි.
පුද්ගලයකු අත්අඩංගුවට ගත යුත්තේ කිසියම් වරදක් ගැන සාධාරණ සැකයක් තිබේ නම් පමණක් බව නීතියේ නියමයයි. එහෙත් පොලිසිය පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගන්නේ ඒ නිර්ණායකය මතම නොවේ. කිසිවකුගේ හිතවත්කමට, බලපෑමට, කිසිවකුගේ තර්ජනයකට, කිසිවකුගේ ආදරයට පොලිස් ඉතිහාසයේ කර ඇති අත්අඩංගුවට ගැනීම් ලැයිස්තු හැදීම අපහසු නැත. එසේ අත්අඩංගුවට ගන්නා සැකකරුවන්ගෙන් බලහත්කාර පාපෝච්චාරණ ලියාගැනීම හා කටඋත්තර ලියාගැනීමද පොලිසිය නොදන්නා දෙයක් නොවේ. ඒවායින්, වරදක් කළායැයි කිසිම සාධාරණ සැකයක් නැති පුද්ගලයන් පොලිසියක් තුළදී අපරාධකරුවකු බවට පත්කිරීමට පොලිසියට ඇත්තේ මායාකාරී බලයකි.
අනෙක් අතට, මෙලෙස නේමින් ඇන්ඞ් ෂේමින්වලට මාධ්‍යවලට සැකකරුවන්ගේ ඡායාරූප මුදාහැරීමට පෙර, ළමා අපයෝජනයක් හෝ, ස්ත්‍රී දූෂණයක් හෝ කළ බවටත්, අදාළ සැකකරු අපරාධකරුවකු බවටත් නිගමනය කරන්නේ කවුද? පොලිස් ස්ථානාධිපතිද? පොලිස්පතිද? පොලිසිය බාර ඇමති සරත් වීරසේකරද? ඒ සඳහා අවශ්‍ය සාක්‍ෂි පොලිසිය ඉදිරියේ තිබේද? ඒ ගැන තීරණය කිරීමට විශේෂඥභාවයක් පොලිසියට තිබේද? පොලිසිය ඒ ගැන සාක්‍ෂි කැඳවා අධිකරණයක් හැටියට එම සාක්‍ෂි කිරා මැන බලන්නේද? වෛද්‍යවරුන්ගේ විශේෂඥ සාක්‍ෂි සලකා බැලීමට දැනුම පොලිසියට තිබේද?
පොලිසියට එවැනි බලයක් හා හැකියාවක් තිබේ නම්, නඩු විසඳීමට සමහජන මුදලින් අධිකරණ පවත්වාගෙන යන්නේ ඇයි? නඩු ඇසීම, තීන්දු දීම හා දඬුවම් දීම පොලිසියටත්, එය භාර ඇමතිටත් බාරදීම ප්‍රමාණවත් නොවේද?
එවැනි තත්වයකදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේත් ‘නිර්දෝෂිභාවයේ පූර්ව නිගමනය’ අප තබාගත යුත්තේ ඇයි? බිලියන ගණනින් මහජන මුදල් වියදම් කරමින් විනිසුරුවරුන් පුහුණු කොට, නඩු අසන්නේ ඇයි?
ළමා අපයෝජන, ස්ත්‍රී දූෂණ වැනි වැරදි ගැන වැරදි ලෙස අත්අඩංගුවට ගත් පුද්ගලයකු පොලිස් අත්අඩංගුවේ සිටියදී, ඒ සැකකරුගේ ගැන ‘නේමිං ඇන්ඞ් ෂේමින්’ සංකල්පයට අනුව ප්‍රසිද්ධ කළ විට, ඔහු සමාජය ඉදිරියේ සැලකෙන්නේ ස්ත්‍රී දූෂකයකු හෝ ළමා අපයෝජකයකු හැටියටය. අපකීර්තිමත් පුද්ගලයකු හැටියටය. මේ තත්වය ගැන තුලනාත්මක අවබෝධයක් ඇමතිවරයාට තිබේද? යම් හෙයකින්, එසේ ප්‍රසිද්ධියේ ලජ්ජාවට පත්කරන ලද සැකකරුවකු, නඩු විභාගයේදී නිදොස් කොට නිදහස් වුවහොත්, පොලිසිය ඔහුට මුලින් කළ අපකීර්තිය ආපස්සට හරවන්නට ක්‍රමයක් තිබේද? ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ට, දරුවන්ට ඇතිවන අවමානය ආපස්සට හැරවීමේ ක්‍රමයක් පොලිසියට තිබේද?
මේ හා මීටත් වඩා කරුණුවලට අනුව, ඇමතිවරයා දුන් නියෝගය මුළුමනින්ම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා, පුද්ගල අයිතිවාසිකම් හා සදාචාරයට විරුද්ධ එකකි. ඒ වැරදි නියෝගය පළමුව ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් නිට්ටඹුව පොලිසිය පසුගිය දිනෙක පහරදීමකට සැකකාර තිදෙනකුගේ ඡායාරූප මාධ්‍යවලට මුදාහැරියේය. සමහර මාධ්‍යද ගෙඩිපිටින් ඒ පළකළේය. පොලිසියත්, මාධ්‍යයත්, ඇමතිවරයාගේ වැරදි තීරණයට හා නියෝගයට දායක වී තිබේ.
රටේ ජනමාධ්‍යවලටද මේ සම්බන්ධයෙන් වගකීමක් තිබේ. අපරාධ යනු මහජන සුබසිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් සලකන කල වැදගත් කාරණයක් වන නමුත්, ඒ කාරණය මත, සැකකරුවන්ගේ ඡායාරූප ප්‍රසිද්ධ කිරීමට ජනමාධ්‍යවලට නීතිමය මෙන්ම සදාචාරාත්මකද බලයක් අයිතියක් නැත. පුවත්පත් සඳහා පිළිගෙන ඇති ශ්‍රී ලංකා කර්තෘ සංසදයේ වෘත්තීය ආචාර ධර්ම සංග්‍රහය යටතේත් ඒ සඳහා සීමා පුවත්පත්වලට පැනවී තිබේ.
අවසානයේ අපි ‘අත්තානං අපමං කත්වා’ හෙවත් ‘තමා උපමා කොට සිතීම’ යන මිනුම් දණ්ඩෙන් මේ දෙස බලමු. මහජන ආරක්‍ෂක ඇමතිවරයාගේ සහෝදරයකු, පුතකු, ඤාතියකු, සමීපතමයකු, වරදක් සම්බන්ධයෙන් සැක පිට අත්අඩංගුවට ගෙන පොලිසියේ සිටියදී, ඔහුගේ ඡායාරූප මෙසේ මාධ්‍යවලට නිකුත් කළ හොත්, එය පිළිගන්නට ඇමතිවරයා සූදානම්ද? ඒ සඳහා පොලිසියට ඉඩ ලැබෙනු ඇද්ද?
අවසානයේ සිදුවනු ඇත්තේ, බලය ඇති අය, මේ නියෝගවලින්ද පැනගොස් කිසිවක් කරකියා ගතනොහැකි, අහිංසකයන් පොලිසියේ මේ නේමිං ඇන්ඞ් ෂේමිං විකාරයේ ගොදුරු බවට පත්වීමය.
රටේ පුවත්පත් කර්තෘවරුන්ගෙන්ද අසන්නට අපට ප්‍රශ්න කිහිපයක් තිබේ. මේ ඇමති නියෝගය ඔබ දන්නා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුවත්, සාමාන්‍ය නීතිය අනුවත්, පුවත්පත් වෘත්තීය ආචාර ධර්ම අනුවත්, සමාජයක යහපැවැත්මට අදාළ ප්‍රමිතීන් අනුවත්, නිවැරදි එකක් හැටියට ඔබ සිතන්නේද? ඇමතිවරයා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කරමින් කළ මේ නියෝගය ඒ විදියටම පිළිගෙන තමන්ගේ ජනමාධ්‍ය හරහා ක්‍රියාත්මක කරන්නට පුවත්පත් හා විද්‍යුත් මාධ්‍ය සූදානම් වනවාද? නැතිනම් ඊට විරුද්ධ වනවාද? ඇමතිවරයාගේ නියමය තමන්ගේ පුවත්පත, නාලිකාව ක්‍රියාත්මක නොකරන බව ප්‍රසිද්ධියේ කියනවාද? තමන්ගේ සමීපතමයකු මේ ඉරණමට ගොදුරු වුවහොත්, තමන්ගේ මාධ්‍යයේ ඒ ගැන පළකරන්නට සූදානම්ද? අනෙක් අතින්, මෙවැනි අපවාදයකට ලක්වන අහිංසකයන් සිවිල් අපහාස නීතිය යටතේ නඩු දමන්නට පටන් ගත් විට, ඒ එන නඩු කන්දරාවට මුහුණ දෙන්නට ජනමාධ්‍ය ආයතන සූදානම්ද?
ඇමතිවරයාගේ මේ විනාශකාරී නියෝගය නිසා හානියට ලක්වන ‘සැකකරුවන්ට’ අප යෝජනා කරන්නේ, ඊට එරෙහිව නීතිමය ප්‍රතිකර්ම සොයන ලෙසය. ඇමතිවරයාට, පොලිස්පතිට, පොලිසියේ ස්ථානාධිපතිවරයාට පමණක් නොව, ඒ වැරදි පළකිරීම කළ පුවත්පත් හා අනෙක් ජනමාධ්‍යවලටත් විරුද්ධව උසාවි යන ලෙසය.■
