පහුගිය දවසක මහියංගණයට යන්න ලැබුණා, දවස් දෙකක් නිදහසේ සරන්න. එහෙම ඉන්න ඇසිල්ලක හිතුණා නිශ්ශංක විජේමාන්න සහ දඹානේ ගුණවර්ධන හමුවෙන්න තියෙයි නම් කියලා. මුලින්ම කතාකළේ නිශ්ශංකට. නිවාඩු දවසක් වුණත් මනුස්සයා ඈත දුෂ්කර කැලෑ ගමක පාසලක රාජකාරියක් දාගෙන. පාසල එන මග කියලා කිව්වේ, ඒ පාසලට දූරකථනය වැඩ කරන්නේ නැහැ කියලා. කොහොම හරි පාසල හොයාගෙන යනවා කියලා හිත හිතා ඉන්නකොට මනුස්සයා අපි නවාතැන් ගත් නිවසට යාබද නිවසට ආවා. ඒ අර පාසලට යමින් ගමන්. දෙයියෝ දැක්කා වගේ.. මල්ලි මට ඉක්මනට යන්න ඕනෑ විනාඩි දහයයි දෙන්න පුළුවන්. එහෙම කියලා වාඩිවුණ නිශ්ශංක විජේමාන්න පැය බාගයක සාමිචියකින් පස්සේ තමයි නැගිට්ටේ.
මුස්ලිම් ජනප්‍රජාව අල්ලා දෙවියන්ට අමතරව ‘අප්පුහාමි දෙවියෝ’ කියලා ප්‍රාදේශීය සිංහල දෙවි කෙනෙකුත් අදහමින් ඉන්නවා, මේ සිද්ධිය සමග ඔවුන් මේ කියන සිංහල දෙවියාව අතාරිනවා. ඉතාම අඩු ආයු කාලයකින් නැතිවෙන දේවතාවා තමයි අප්පුහාමි දෙයියෝ.
ඔබට රට පුරාම විශාල පාඨක ප්‍රජාවක් සිටිනවා. ඔබගේ පොත් දහස් ගණනින් විකිණෙනවා. නමුත් කොළඹ එක්ක ඔබට විශාල ගනුදෙනුවක් නැහැ..
අපි සංක්‍රමණිකයෝ. මම ඉපදෙන්නේ මහියංගණයේ. තාත්තා කොළඹ. අපේ තාත්තාගේ නෑයෝ සේරම හිටියේ කොළඹ. තාත්තා වාරිමාර්ග වැඩවලට තමයි මහියංගණයට ආවේ. පස්සේ ඔහු මහියංගණයේ නැවතුණා. කොළඹ මට තරුණ කාලේ ඉඳලා හරිම ආසාත්මිකයි. කොළඹ ගිහිං ආවාම බඩ යනවා. ඔළුව කකියනවා. පස්සේ තමයි දන්නේ මේක මානසික අසාත්මිකතාවක් කියලා. ඒ නිසා මම තරුණ කාලේ ඉඳලාම කොළඹට ආසා මනුස්සයෙක් නෙවෙයි. දැන්නම් කොළඹ කියලා කිසි දෙයක් නැහැ, අන්තර්ජාලයට ගියාම හැමදෙයක්ම එතැන තියෙනවා.
ඕනෑම ශාස්ත්‍රීය ගවේෂණයක් මෙහේ ඉදලා කරන්න පුළුවන්. උදාහරණයකට මගේ අලුත්ම පොත ‘කඳඅරණී’ ලියන්න මම අවුරුදු දෙකක් රිසර්ච් කළා. ක්ෂේත්‍ර වැඩබිම විදිහට මම දඹානට, පොල්ලෙබැද්දට, දානිගලට යනවා එනවා. කතාව ලියාගෙන යනකොට හිර වුණාම බයිසිකලේ නැගලා දඹානට ගිහිං ගුණේ (දඹානේ ගුණවර්ධන) හම්බවෙලා කතාකරලා එනවා.
ඉසබෙල් අයියන්දේ, ඇගේ ‘මුහුද යට දිවයින’ සඳහා විශාල රිසර්ච් එකක් කළා කියනවා. ඇත්තටම නවකතාවක් සඳහා එහෙම රිසර්ච් එකක් අවශ්‍යද?
නවකතාවක් කියන්නේ කාගේ හෝ ප්‍රකාශනයක්නේ. එතකොට ඒකට රිසර්ච් කරන්නම ඕනෑ කියලා දෙයක් නෑ. කෙනෙක්ගේ සිත ඇතුළේ සම්පූර්ණ කතා ශරීරයම ගොඩනැගිලා තියෙන්න පුළුවන්. මම එහෙම මොළයක් තියෙන මනුස්සයෙක් නෙවෙයි. කල්පනා ශක්තිය අඩුයි. එතකොට මම ඒවා පොත්වල ගබඩා කරලා ආකෘති හදලා තියලා තමයි වැඬේ පටන් ගන්නේ. ලෝකයේත් එහෙම රිසර්ච් කරකර නවකතා ලියනවා අඩුයි. නමුත් රිසර්ච් එකක වාසියක් තිබෙනවා. එකක් තමයි කාරණා පිළිබඳව නිරවුල් අවබෝධය. අපි සාහිත්‍යය සහ දේශපාලනය ගැන ප්‍රකාශනය හරහා බරපතළ සංවාදයකට යන්න ඕනෑ. එතැනදී නිකම්ම රොමෑන්ටික් වෙලා හරියන්නේ නැහැ. කෘතිය අතිශයින්ම යථාවට ළංවෙන්න ඕනෑ, මැජිකල් රියැලිසම් හරි මොන ක්‍රමයෙන් ලිව්වත් ඒක බැරෑරුම් වෙන්න ඕනෑ. එතනදී රිසර්ච් කියන දේ යම් ප්‍රමාණයකට වැදගත්.
මම මේ වෙනකොට කෙටිකතා සංග්‍රහ හතක් විතර ලියලා තියෙනවා. ඒ හැම එකකම මගේ පර්යේෂණ කියන යක්ෂයා තමයි ඉන්නේ. පළමු කෙටිකතා පොතේ අධියථාර්ථවාදය මත පදනම් වුණ “දෙවියෙකුගේ සැන්දෑව” කතාව විතරයි තිබුණේ. සමහර කතාවක් ලියන්න ගියාම තියෙන කතා රටාවෙන් ලියන්න බැහැ. හිර වෙනවා. කාලය සහ අවකාශය එක්ක සම්බන්ධතා හදන්න බැහැ. එතකොට මම වෙන ශෛලීන්වලට යනවා, එහෙම යනකොට ඒක වරදිනවා. එතකොට ආකෘතීන් බහුල වෙනවා. එහෙම වුණාම සමහර වෙලාවට ආකෘතිය ෆේල්. ආකෘතිය පෙනෙනවා, අන්තර්ගතය පෙනෙන්නේ නැහැ. ආකෘතිය සහ අන්තර්ගතය අතර බ්ලයින්ඞ් වෝල් එකක් මමම කතාව අස්සේ නිර්මාණය කරනකොට සමහර වෙලාවට පාඨකයාට කතාව තේරෙන්නේ නැහැ. එතකොට කතාව ෆේල්. එහෙම කතා බොහෝමයක් මගේ කතා ගොන්නේ තිබෙනවා. ජීවිත කාලය ඇතුළේ කතා 500ක් ලීවීම තමයි මගේ ඉලක්කය. ඒ ඉලක්කයට යන්න මේ ජීවිත කාලේ අස්සේ පුළුවන් වෙයිද සැකයි ඇත්තටම. ඒ නිසාදෝ මම ලියූ ගොඩක් කතා දුර්වලයි. දැන් කියවනකොට සමහර වෙලාවට දුකයි.
‘මල් සූටික්කා’ත් පර්යේෂණයක්. ඒකෙදි මම කළේ, ටිකක් සරල ශෛලියක් සොයාගන්න උත්සාහ කරන එක. සාමාන්‍ය පාඨකයා මේක සමග කොහොමද ගනුදෙනු කරන්නේ කියන දේ තමයි මම හිතුවේ. දැක්මේ පවා සංකීර්ණතා අවම කළා. දහය පන්තියේ ළමයෙකුගෙන් ඇහුවොත් ප්‍රභාසංස්ලේෂණය කියන්නේ මොකද්ද කියලා, උත්තරය හරි සරලයි. හැබැයි මේ ප්‍රශ්නයම අපි උසස්පෙළ බොට්නි කරන ළමයෙකුගෙන් ඇහුවොත් උත්තරය කොහොමට හිටීවිද? ඒක හරිම සංකීර්ණ කතාවක්. මම උත්සාහ කළේ අර සාමාන්‍යපෙළදි කරන වැඬේ කරන්න. ඒ විදිහට සංකීර්ණ ජීවිතේ සරල විදිහට කියන්න පුළුවන් භාෂා විලාසිතාවක් මම තවමත් සොයනවා. සමත් වෙන්නත් පුළුවන්, අසමත් වෙන්නත් පුළුවන්, නමුත් මගේ පර්යේෂණය දිගටම සිද්දවෙනවා.
‘හඳ පළුව තනි තරුව’ නවකතාවත් ඔවැනි පර්යේෂණයක් නේද?
‘හඳ පළුව තනි තරුව’ කියන්නේ මගේ ට්‍රෝමා එක නැතිනම් මගේ වේදනාව. මගේ තුවාලය. මම ඉගෙන ගත්ත පස්සර සෙන්ට්‍රල් එක බහුවාර්ගික සහ බහුආගමික පසුබිමක් තිබුණ පාසලක්. සිංහල අය, ක්‍රිස්තියානි අය, දෙමළ අය, මුස්ලිම් අය ඔක්කෝම එකතුවුණ පන්තියක් මගේ පන්තිය. කුඩා කාලයේදී අපිට ජනවාර්ගිකත්වයක් නැහැ. මේකා දෙමළ, මේකා මුස්ලිම් එහෙම නැහැ. ගහගන්න කොට තෝ තම්බියා කියලා එහෙම බනිනවා. ඒක වෙනම දෙයක්. ඒ බනින්නේ අරූ කෝප කරන්න මිසක් වාර්ගික අදහසක් ඒක අස්සේ නැහැ. ඌත් බනිනවා, සහගහනවා කියලා, නමුත් හරිම මිත්‍රශීලීයි. නමුත් මහියංගණයට එනකොට එහෙම නැහැ. එතැන තිබුණේ සිංහල සමාජයක්. මහියංගණයේ කුඩා නගරයක් තිබුණා පගරගම්මන කියලා, ඒක මුස්ලිම් ගමක්. එතැනදී වුණත් එයාලා සහ අපි අතර එහෙම ලොකු කේස් එකක් නැහැ. ඔවුන් පොඩි ශාරීරික අනන්‍යතාවක් පෙන්නුවා. රැවුල දිගට වැව්වා. කුර්තා ඇන්දා. නමුත් දෙගොල්ලොම කුඹුරට බැස්සාම එක වගේ තමයි. ඒ අතරේ එකට බොනකන ඒවා, ආවාහ විවාහ දෙපාර්ශ්වය අතර සිද්දවුණා. ඒ අතරේදී තමයි මේ ජාතිවාදය ගොඩනැඟෙන්නේ. 1974 අවුරුද්දේ ඔය කුඩා නගරයට සිංහල මිනිස්සු පහරදෙනවා. ඒ ගහන්නෙත් බලවතුන්ගේ උවමනාවට. බුදුපිළිමයක් වඩම්මගෙන යනකොට ගල් ගැහුවා කියලා තමයි පහර දෙන්නේ. මුළු නගරයම කොල්ලකනවා. නමුත් සිංහල මිනිස්සු කොටසක් මැදිහත්වෙලා ඒක සමාදාන කරනවා. හැබැයි එක දෙයක් වෙනවා මෙතැනදී, ඒ මොකද්ද? මේ වෙනකොට මේ මුස්ලිම් ජනප්‍රජාව අල්ලා දෙවියන්ට අමතරව ‘අප්පුහාමි දෙවියෝ’ කියලා ප්‍රාදේශීය සිංහල දෙවි කෙනෙකුත් අදහමින් ඉන්නවා, මේ සිද්ධිය සමග ඔවුන් මේ කියන සිංහල දෙවියාව අතාරිනවා. ඉතාම අඩු ආයු කාලයකින් නැතිවෙන දේවතාවා තමයි අප්පුහාමි දෙයියෝ. මුස්ලිම්වරුන්ගේ හදවතේ හිටපු දේවතාවා ඔවුන්ගේ පිහිටට එන්නේ නැහැ. ඒක තමයි අපේ හදවතේ තුවාලය. ඒක තමයි මම ‘හඳ පළුව තනි තරුව’ හරහා පෙන්වන්නේ.
වැදි ජනතාව සහ වැදි උරුමය ගැන තමයි ‘කඳඅරණී’ අලුත්ම පොත. ඔබ කිව්වා වගේ මේකත් පර්යේෂණයක ප්‍රතිඵලයක්..
මම සාමාන්‍යපෙළ වෙනකම් පස්සර සෙන්ට්‍රල් ගිහිං, ඊට පස්සේ සයන්ස් කරන්න බණ්ඩාරවෙල සෙන්ට්‍රල් ගිහිං, ඊට පස්සේ විද්‍යා ගුරුවරයෙක් වශයෙන් ඉඳලා, ටේ්‍රනින් කොලේජ් ගිහිං චිත්‍ර ගුරුවරයෙක් වෙනවානේ. චිත්‍ර ගුරුවරයෙක් වෙලා ඇවිත් බලනකොට ලංකාවේ සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලය කියලා එකක් තිබෙනවා, ඒකට මහියංගණයෙන් එකම ළමයෙක්වත් ගිහිං නැහැ, මම ගියෙත් නැහැනේ. එතකොට උසස්පෙළ උගන්වලා, ළමයි සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට යවන එක මගේ හීනය වෙනවා. එහෙම පටන්ගෙන චිත්‍ර උගන්වන්න පටන්ගත්තාම සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට ළමයි තේරෙනවා. ඌව පළාතෙන් සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට වැඩියෙන්ම ළමයි යන්නේ මහියංගණයෙන් වෙනවා. අපොස සාපෙ බෙස්ට් රිසල්ට් මහියංගණය. 90%ක් පාස් වෙනවා. දැන් මම කලාපේ ගුරු උපදේශක. දැනුත් මම මේ නිවාඩු දවසක් වුණත් ගෙදර නිකං ඉන්න පුළුවන්කම තිබියදීත්, මේ යන්නේ ඉස්කෝලෙකට. මේ කර්තව්‍යය නිසාම මට චිත්‍ර සඳහා ගෝලයෝ රාශියක් බිහිවෙනවා. ඔහොම යනකොට දඹානෙන් මතුවෙනවා චිත්‍ර කරන්න පුළුවන් දක්ෂ ගැහැනු ළමයෙක්. අපේ උවමනාව වෙන්නේ ඇය කොහොම හරි සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට යවන්න. ලාංකේය පරිසරය අස්සේ මේ ජනවර්ගයට ඉගනගැනීමේ බාධා තිබෙනවා. ඉහළට යන්න සංස්කෘතික බාධා තියෙනවා. ආර්ථික බාධා තිබෙනවා. මේ පොතේ චරිතයට වගේම ඇත්ත චරිතයටත් ඒ බාධා ආවා. තවදුරටත් ඉගෙනගෙන එයාට හොයාගන්න පුළුවන් අලුත් දේ ගැන මම සෑහෙන්න බලාපොරොත්තුසහගත වුණා. මම ඕස්ටේ්‍රලියාවේ ඇබෝරිජින්ස්ලාගේ ආර්ට් එක දැකලා තියෙනවා. මෙයාලටත් තිබෙනවානේ ආර්ට් එකක්, ඒක කොහොමද දියුණු කරන්නේ? එයාගේ ඇහින් කොහොමද ලෝකය දකින්නේ? ඒක බලන්න මම ආසාවෙන් හිටියා. ඒක අහිමිවුණා. ඒ අහිමිවීම තමයි මේ පොත ලියන්න හේතුව.
රිසර්ච් එක පටන් ගත්තාම මට පෙනෙන්න ගන්නවා ලාංකේය වැදි ජනතාව කියන්නෙ අරුම පුදුම ජන කණ්ඩායමක් කියන දේ. මේ ඉන්නේ කුමන නියැදියක්ද කියන එක මට තාම හිතාගන්න බැහැ. ඒ තරම් විචිත්‍රයි. මේ පර්යේෂණයේදී තේරුණ දෙයක් තමයි, පහළ ඌවෙ අතිවිශාල ප්‍රමාණයක් ඉන්නේ වැදි ගෝත්‍රයෙන් සිංහල ගෝත්‍රයට ආ අය. මගේ අම්මා හේරත් මුදියන්සේලාගේ සුදුමැණිකා, හේරත් කියන්නේම වැදි සම්භවයක්. ඔවුන් නුවරඑළිය පැත්තෙ හිටපු වැදි ගෝත්‍රයක අයිතිකාරයෝ. මේක මට කිව්වේ සීයා. අපේ අම්මා කතන්දර සාගරයක් දැනගෙන හිටියා. ඒ වැදි ගෝත්‍රයේ නායකයෝ සුද්දෝ එක්ක කළ අරගලය ගැන කතා ගොඩක් එයා මට කියලා තියෙනවා. පස්සේ තමයි මම දන්නේ එයා සිංහල උනාට වැදි ජන සම්භවයකින් තමයි එන්නේ කියලා. මේ හැමතැනම ඉන්නේ සිංහල වුණ වැදි වංශිකයන් තමයි. නැත්තං නමුනුකුලෙන් මෙහාට හිටපු විශාල වැදි වංශික ජනතාවට මොකද වුණේ?
වෙල්ලස්සේ සටන් ඉතිහාසය අස්සේ වැද්දාට නිසි තැන ලැබුණේ නැහැ කිව්වොත්..
ශෝකජනක ලෙස වෙල්ලස්ස සටන් ඉතිහාසයෙන් වැද්දාව අයින් කරනවා. නමුත් මේ ඉතිහාසයේ 1848 මාතලේ කැරැල්ලේදී පවා ප්‍රබලම කාරිය කළේ වැද්දෝ. හේරත් වැද්දා මාතලේ එක කඳවුරක්ම මුරකළා. දහනක, ගුවන් කුමාරයා, ඕපල්ගම කුමාරයා ප්‍රාදේශීය පරිපාලනයේ හිටියේ, එතකොට ඔවුන්ට සිංහලයන්ට වඩා මේ ප්‍රශ්නය දැනුණා. ඒක 1818ත් එහෙමයි 1848ත් එහෙමයි. පොත්පත්වල නැතිවුණාට වඩා නැඟීසිටියේ ඔවුන්. දානිගල මහා බණ්ඩාර හත්සීයක් සෙනඟ අරං යනවා මේ සටනට. සිංහල අයට වඩා වැදි භටයෝ ඉඳලා තියෙනවා 1818 කැරැල්ලේ. ඔවුන් සිංහල අය එක්කම කැරැල්ලෙන් පස්සේ වෙල්ලස්ස ගිනි තියනකොට පලා ඇවිත් කන්දේ ගම, අළුකැටියාව, කඳු බැද්ද, වේවත්ත වගේ වතුර තියෙන කැළෑ මැද සුද්ද කරගෙන ජනපද හදාගත්තා. අදටත් ඔවුන් ඒ තැන්වලම ඉන්නවා. අනික ඔවුන් ඒ කාලේ ප්‍රභූ මට්ටමකින් හිටියා. සිංහල ගොවි සංස්කෘතියට හුරුවෙලා හිටියා ගම්වැද්දෝ විදියට, කිවුලේගෙදර මොහොට්ටාල කියන වැදි නායකයාට විශාල ගෙයක් තිබුණා, විශාල සේනාවක් හිටියා. ප්‍රභූත්වයෙන් හිටියේ. බුටෑවේ රටේ රාළ කියන වැදි වංශිකයාත් එහෙමයි. ඒ නිසා අපි ලොකුවට උඩ දැම්මාට පරම පවිත්‍ර මාර සිංහලා තමයි අපි කියලා, ඒක එහෙම නැහැ.■
