විසිවැනි සංශෝධනය විසින් මතු කරන ලද, එහෙත් අප රටේ දේශපාලන සාකච්ඡාව තුළ විභාග නොකරන ලද, ඉතා වැදගත් දේශපාලන ප්‍රශ්නයක් තිබේ. එය නම් ආණ්ඩුවක් මෙන්ම ආණ්ඩුවේ නායකයන්ද සතු දේශපාලන බලයට, නැතහොත් රාජ්‍ය බලයට, සීමාවක් තිබිය යුතුද? නැද්ද? යන ප්‍රශ්නයයි. මෙය වනාහි 1970 පටන්ම ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ විවාදය තුළ ඍජුවත්, මහජන දේශපාලන සාකච්ඡාව තුළ වක්‍රවත්, සාකච්ඡා කර තිබෙන ගැටලුවකි. මෙම ලිපියේ අරමුණ එම ගැටලුව සාකච්ඡාවට භාජනය කිරීමයි.
පිළිතුරු දෙකක්
1970 පටන් ලංකාවේ ඇතිවූ විවාදය තුළ එම ගැටලුවට පිළිතුරු දෙකක් ඉදිරිපත් වී තිබේ. ඒවා සරලව ප්‍රකාශ කරන්නේ නම් ‘ඔව්’ හා ‘නැත’ යන්නයි. මේ පිළිතුරු දෙක මත, 1978 සිට ලංකාවේ දේශපාලන විවාදය ධ්‍රැවීගත වී තිබේ. වර්තමානයේදීත් එසේමය. මේ පිළිතුරු දෙකෙහිම විකාශනයක්ද, එයට විවිධ හිමිකරුවෝද අප සමාජයෙහි සිටිති. එමෙන්ම ඒවා, ලෝක දේශපාලන විවාදය තුළද ග්‍රීක සහ රෝම යුගයේ සිට මතුවී තිබෙන පිළිතුරු දෙකකි. පිළිතුරු දෙකෙහි ඇති දේශීය සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රභවයන් ගැන කෙටියෙන් හෝ සාකච්ඡා කිරීම, අපේ ලිපියේ පරමාර්ථයට අදාළය.
‘දේශපාලන බලයට සීමා තිබිය යුතුය’ යන ප්‍රවාදයේ නූතන ඉතිහාසය ආරම්භ වන්නේ 1833 කෝල්බෲක් ප්‍රතිසංස්කරණ සමගය. එහෙත් එය වනාහි ලංකාවේ පූර්ව-යටත්විජිත යුගයේ පැවැති රාජාණ්ඩු පාලන සමයේද ගොඩනැගී තිබුණු සංකල්පයකි. බලයේ සීමාවන් පිළිබඳ එම පූර්ව-යටත්විජිත ශ්‍රී ලාංකික මතවාද සම්පූර්ණයෙන්ම බෞද්ධ ඉගැන්වීම් මත පදනම් වී ඇත. ‘දශරාජ ධර්මය’ එම ඉගැන්වීමේ අඩංගු වූ සංකල්පමය පද්ධතියයි. කෝට්ටේ යුගයේ ලියැවුණු කාව්‍යශේඛරයේ රාජ්‍ය බලයේ සීමා පිළිබඳ මෙම න්‍යාය, ඉතා කදිමට ඉදිරිපත් කරන කවි පෙළක්ම තිබේ.
පූර්ව-යටත්විජිත ලංකාවේ මෙන්ම වෙනත් සමාජවලද ‘රාජ්‍ය බලයට සීමා තිබිය යුතුය’ යන ප්‍රවාදය ඉදිරිපත් වී තිබිණ. එය දීර්ඝ ඉතිහාසයක් තිබෙන රාජාණ්ඩු ක්‍රමවල තිබි පොදු අත්දැකීමයි. එයට හේතුව ‘රාජ්‍ය බලයට සීමා තිබිය යුතු නැත’ යන්න ලෝකයේ සෑම පූර්ව-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යයකම තිබි පොදු සංකල්පීය මූලධර්මයක් වීමයි. පූර්ව-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යවල පාලකයන්ට, දේශපාලන බලය ලැබුණේ මාධ්‍ය දෙකකිනි. ඉන් පළමුවැන්න පවුල් උරුමයයි. දෙවැන්න යුද්ධය හෝ රාජ ඝාතනය මගින් තමන්ට අයිති නැති දෙයක් බලහත්කාරයෙන් අත්පත් කර ගැනීමයි. මේ කවර මාර්ගයෙන් ලබාගත්තද, දේශපාලන බලය සාධාරණය කරන ප්‍රධාන මතවාද දෙකක්ද පූර්ව-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන ක්‍රමවල තිබිණ. පළමුවැන්න, රාජ්‍ය බලය පිළිබඳ දේව වරම් වාදයයි. දෙවැන්න, රාජ්‍ය බලයේ ‘පවුලේ උරුමය’ පිළිබඳ න්‍යායයි. මේ කවර හෝ මාධ්‍යයකින් වුවත් බලයට පැමිණි පූර්ව-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලකයෝ බලයට සීමාවන් ඇති බව පිළිනොගත්හ. එහෙත් එම ප්‍රජාපීඩක, අත්තනෝමතික පාලකයන් සිටි සමාජවල, එම පාලකයන්ගෙන් බැට කන ජනතාව තුළ ගොඩනැගුණු විරෝධතා ආකල්ප, එම සමාජවල බුද්ධිස්තර විසින්, ‘දශරාජ ධර්ම’ වැනි න්‍යායික සූත්‍ර බවට පරිවර්තනය කරනු ලැබිණ.
කෝල්බෲක් සිට සෝල්බරි දක්වා
ලංකාවේ බි්‍රතාන්‍ය යටත් විජිත යුගයේ සිදුවූ ආණ්ඩුක්‍රමික ප්‍රතිසංස්කරණ සහ පරිවර්තන දෙස පටු අධිරාජ්‍ය විරෝධි දෘෂ්ටි කෝණයකින් නොව ලංකාවේ නූතන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ විකාශනය පිළිබඳ දෘෂ්ටි කෝණයේ සිට අවබෝධ කර ගැනීමට නම්, කෝල්බෲක් සහ ඩොනමෝර් ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ දෙස අලුතෙන් බැලිය යුතුවෙයි. එවැනි නව දැක්මක් වෙතින් පෙනෙන පරිදි, ලංකාවේ දේශපාලන ක්‍රමය තුළ බලයට නෛතික සහ ආයතනික සීමා පැනවීම ආරම්භ වූයේ 1833 කෝල්බෲක් ප්‍රතිසංස්කරණ සමගය. එය සිදුවූයේ ඒ වන විට ආණ්ඩුකාරයා සතුව තිබූ, රජ කෙනකුට නැතහොත් මිලිටරි-ඒකාධිපති පාලකයකුට හිමිව තිබි හිතුවක්කාර, වග නොකියන සහ ප්‍රජාපීඩක බලය ටිකක් හෝ සීමාවකට යටත් කිරීම ආරම්භ කිරීමෙනි. ඉන්පසුව පවා යටත් විජිත ආණ්ඩුකාරයා සතුව තිබූ හිතුවක්කාර බලය තිරණාත්මක ලෙස සීමා කරන ලද්දේ 1931 ඩොනමෝර් ප්‍රතිසංස්කරණ විසිනි.
පාලකයන්ගේ බලය සීමා කිරීමට ඩොනමෝර් ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ඉදිරිපත් කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා පදනම් වූ කේන්ද්‍රීය අදහසක් නම් පාලකයන් මහජනතාවට වගකිව යුතුය යන ප්‍රජාන්ත්‍රවාදී මූලධර්මයයි. සර්ව ජන ඡන්ද බලය සහ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යන ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා දෙකම ඒ මූලධර්මයේ යාන්ත්‍රණයන්ය. ඒවා ලංකාවේ තවමත් අඛණ්ඩව පවත්නා, දේශපාලන බලයට සීමා තිබේ යන අදහසේ පදනම් සංකල්ප දෙකකි. සර්වජන ඡන්ද බලය සහ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය විසින් එයට ඉඩ සලසන ලද්දේ, ‘තමන් අකමැති සහ තමන්ට දුන් පොරොන්දු ඉටු නොකරන පාලකයන්, ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් හෝ ලේ වැගිරීමකින් තොරව සාමකාමීව ඉවත් කිරීමට, දුප්පත්, දුගී බහුතරයක් වන මහජනතාවට බලයක් තිබේ.’ යන ධර්මතාව විසිනි. මෙය වනාහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමයක් තුළ පමණක් පවත්නා ගුණාංගයකි.
ඊට පසුව 1947දී පැමිණි සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව, සම්පූර්ණයෙන්ම බි්‍රතාන්‍ය වෙස්ට්මිනිස්ටර් ආණ්ඩුක්‍රම ආකෘතියට අනුව සකස් කළ එකක් විය. එය න්‍යායික සහ දාර්ශනික වශයෙන් ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යවස්ථාවක් විය. රාජ්‍යය පිළිබඳ ලිබරල් දර්ශනවාදයේ ඇති එක් මූලික ප්‍රවාදයක් නම්, දේශපාලන බලය අයුතු ලෙස සහ ප්‍රජාපීඩක ලෙස අවබාවිත කිරීමට බලයේ හිමිකරුවන් නිසර්ගයෙන්ම පෙළඹෙන බවයි. රාජ්‍ය බලය සතු මෙම නිසර්ග ශක්‍යතාව, දේශපාලන බලය හිමි පුද්ගලයන් විසින් හිතුවක්කාර ලෙස පාවිච්චි කිරීම වැළැක්වීමට විසඳුම් කිහිපයක්ම ලිබරල් දේශපාලන න්‍යායෙන් 17වැනි සියවසේ සිට යෝජනා විය. නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ආණ්ඩුවේ ධුර කාලය සීමා කිරීම, ආණ්ඩු බලය ආයතනික වශයෙන් කේන්ද්‍රගත වීම වැළැක්වීම, සංවරණ හා තුලන ක්‍රම සහ නීතියේ ආධිපත්‍යය ඒ අතර ප්‍රධාන වෙයි.
1947 සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාවේ මෙම දේශපාලන බලයට සීමා පැමිණවීමේ සියලු මූලධර්ම සහ යාන්ත්‍රණ තිබිණ. පාර්ලිමේන්තු ඡන්දයෙන් දිනන හැම කෙනකුම, එකල, තම බලය අවුරුදු පහකට සීමිත බවත්, තමන්ට අසීමිත බලයක් නැති බවත්, එම සීමිත බලයද සංවරණ සහ තුලන ක්‍රමයක් තුළ ක්‍රියාත්මක කළ යුතු බවත් දැන සිටියහ. පාර්ලිමේන්තු ඡන්දයෙන් තම ආණ්ඩුව පැරදුණු පසුව, අගමැතිවරුද, ඇමතිවරුද, මන්ත්‍රීවරුද ඒ කාලයේ හිතේ අමාරුවෙන් ගෙදරට වී, අවුරුදු පහකින් තමන්ට යළිත් බලය ලැබෙන අවස්ථාව එනතුරු බලා සිටියහ.
ඒ ඉස්සර කාලයේය. 1970න් පසු එය වෙනස් වන්නට පටන් ගත්තේය.
බලයට සීමා නොතිබීමේ චින්තනයේ නැගීම
නිසි කලට පැවැත්වූ, සාපේක්‍ෂ වශයෙන් සාමකාමී පාර්ලිමේන්තු සහ පළාත් පාලන මැතිවරණ සම්ප්‍රදායක්, ලංකාවේ 1930 ගණන්වල සිට 1960 ගණන්වල අගභාගය දක්වා පැවතිණ. මෙම මැතිවරණවලදී පරාජිතයෝ, එම පරාජය පිළිගෙන එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන ක්‍රීඩාවේ නීතියක් බව පිළිගැනීමට පුරුදු වූහ. ඒ සමගම අති බහුතරයක් දුප්පත් සහ විධිමත් අධ්‍යාපනයක් නොලැබූ පුරවැසියන් වූ ඡන්දදායකයෝද, එම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රීඩා නීතිය පිළිගත්හ. දේශපාලන දර්ශනයක් කියා දෙයක් තිබෙන බවවත් නොදැන සිටි ඔවුහු, දේශපාලන බලයට සීමාවක් තිබේ: දේශපාලන බලය යනු පුද්ගලික සම්පතක් නොවේ: දේහපාලන බලය තිබිය යුත්තේ තමන්ට සහ පවුලට සේවය කර ගැනීමට නොව මහජන සේවයටය යන ලිබරල් මෙන්ම සමූහාණ්ඩුවාදී මූලධර්මද පිළිගත්හ. විසිවැනි සියවසේ ලංකාවේ ගොඩනැගුණු ‘පොදු මිනිසාගේ යුගයේ’ දේශපාලන සංස්කෘතියේ ප්‍රධාන ලක්‍ෂණයක් බවට එය පත්වූයේ එලෙසය. එහෙත්, දේශපාලනයට සීමා නොතිබිය යුතුය යන තර්කයද 1970 ගණන්වල පටන් අප රටේ සෙමෙන් මතුවන්නට පටන් ගත්තේය.
බලයට සීමා නැත
අප රටේ දේශපාලන චින්තනයේ මෙම පරිවර්තනයේ පුරෝගාමීන් වූයේ 1970 පාර්ලිමේන්තු මහැතිවරණයෙන් ජයගත්, ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂය, ලංකා සමසමාජ පක්‍ෂය සහ කොමියුනිස්ට් පක්‍ෂය යන පක්‍ෂ තුනෙන් සමන්විත වූ සමගි පෙරමුණ නම්වූ දේශපාලන සන්ධානයයි. එම රජය විසින් සම්මත කරන ලද 1972 පළමුවැනි ජනරජ ව්‍යවස්ථාව ලංකාවේ ජනතාවගේ දේශපාලන නිදහස සම්පූර්ණ කරමින්, රට සමාජවාදී පරිවර්තනයක් කරා ගෙන යෑමේ අරමුණු සාක්‍ෂාත් කර ගැනීමට අවශ්‍ය ආණ්ඩුක්‍රමික, දේශපාලන සහ පරිපාලන රාමුවක් අලුතෙන් නිර්මාණය කරගැනීම, 1972 ව්‍යවස්ථාවෙන් සමගි පෙරමුණු නායකයන් විවෘතවම අපේක්‍ෂා කළ අරමුණයි. මෙය වනාහි රාජ්‍යය පිළිබඳ උපකරණවාදී (INSTRUMENTALIST) ප්‍රවේශයකි. එනම් රාජ්‍යය, යම්කිසි බල කණ්ඩායමක දේශපාලන සහ සමාජ අරමුණු සාක්‍ෂාත් කරගැනීම සඳහා, දේශපාලන බලය හිමි සමාජ පන්තීන් විසින්, උපකරණයක් ලෙස භාවිත කළ යුතුය යන අදහසයි. මෙම අදහස සම්භාව්‍ය, රාජ්‍ය නිර්බාධ ලිබරල්වාදයේ නොතිබුණු එකකි. එය සුභසාධන ලිබරල්වාදය, සමාජවාදය, සමූහාණ්ඩුවාදය සහ ජාතිකවාදය යන දෘෂ්ටිවාදවලින් අඩුවැඩි ප්‍රමාණයට ඉදිරිපත් කරන ලද රාජ්‍යය පිළිබඳ ඉදිරි දර්ශනයකි.
මේ අතර, 1972 ව්‍යවස්ථාවේ රාජ්‍යය සහ දේශපාලන බලය පිළිබඳ මෙම උපකරණවාදය වෙතින් දේශපාලන බලය පිළිබඳව ප්‍රකාශ කරන ලද අලුත් ප්‍රවාදයක්ද විය. එය සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාවට පදනම් වූ ලිබරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවාදයෙන් බැහැරට ගිය එකකි. එම බැහැරට යාමේ ලක්‍ෂණ වූයේ, සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව යටතේ තිබුණු සංවරණ සහ තුලන ක්‍රම දැඩි ලෙස සීමා කිරීමයි. ඒක මාණ්ඩලික ව්‍යවස්ථාදායකය, ඒක මාණ්ඩලික පාර්ලිමේන්තුව, පනත් පිළිබඳ අධිකරණ විමර්ශනය ව්‍යවස්ථාවෙන්ම තහනම් කිරීම, අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය සීමා කර එය කැබිනට් මණ්ඩලයේ, එනම් විධායකයේ බලපෑම යටතට ගෙනඒම, මූලික අයිතිවාසිකම් නෛතික අයිතීන් බවට පත් නොකිරීම මගින් පුරවැසියන්ගේ සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් අවිනිශ්චිත තත්වයකට පත්කිරීම, මෙම දේශපාලන බලයට එතෙක් පැවති සීමා ඉවත් කිරීමේ තීරණාත්මක ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය පියවර විය.
ඉහත කී ලක්‍ෂණ සහිත 1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාදායක අත්හදාබැලීම තුළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවාදය පැත්තෙන් බලන විට ප්‍රධාන ප්‍රවණතා හතරත් තිබුණු බව, එම ඉතිහාසය දෙස ආපසු හැරී බලන විට අපට නිරීක්‍ෂණය කළ හැකිය. ඒවා මෙසේය:
- ලිබරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථානුකූලවාදයෙන් වෙන්වීම/ඉවත්වීම.
කැබිනට්-පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලක්‍ෂණ සහිත සමාජවාදී-සමූහාණ්ඩුවාදී ව්‍යවස්ථානුකූලවාදී රාමුවක් සහ චින්තනයක් ලංකාවට හඳුන්වා දීම.
- කැබිනට් මණ්ඩලය සහ එයට යටත් පාර්ලිමේන්තුව සංයෝග වීමෙන් ගොඩනගන රාජ්‍යයේ ආයතනික කේන්ද්‍රයට, රාජ්‍ය බලය මධ්‍යගත කිරීම සහ එම බලය සංවණ හා තුලනවලින් නිදහස් කිරීම
- පුරවැසියන්ගේ පුද්ගලික සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම්වලට වඩා සමාජ පරිවර්තනය පිළිබඳ පොදු සමාජීය අරමුණුවලට රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලදී දිය යුතු ප්‍රමුඛතාව මත ‘නීතියේ ආධිපත්‍යය’ සහ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ සංකල්ප යළි අර්ථකථනය කිරීම සහ ඒ මත පුද්ගල අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ අදහස අතහැර දැමීම.
- රාජ්‍යය සහ පාලන තන්ත්‍රය STATE AND
REGIME) අතර ඇති වෙනස පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික ලිබරල් මූලධර්මය නොසලකා හැරීම සහ එම වෙනස මකාදැමීම.
මෙම ලක්‍ෂණ හතර 1970 ගණන්වල මුල සිට ලංකාවේ ආරම්භ වී, 1950 ගණන්වලදී වඩාත් කුළුගැන්වුණු දේශපාලන ප්‍රවණතාද විය. 1972 ව්‍යවස්ථාව 1978 ව්‍යවස්ථාවේ පියා/මව වූයේ එපරිදිය.
1978න් පසුව
1970 සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව යටතේ ආරම්භ වූ ලංකාවේ දේශපාලන අධිකාරවාදයේ මූලික ගති ලක්‍ෂණ වඩාත් ක්‍රමානුකූල සහ ශක්තිමත් කරන ලද්දේ 1977 බලයට පත්වූ ජේ.ආර්. ජයවර්දන මහතා විසිනි. ලිබරල් පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ ඔහු සතු වූයේ පසමිතුරු ආකල්පයකි. එම පසමිතුරුවාදී විවේචනය ඉදිරිපත් කිරීමට ඔහු යොදාගත්තේ, ප්‍රංශයේ පස්වැනි සමූහාණ්ඩුව ගොඩනැගූ ජනරාල් ඩිගෝල්ගේ දේශපාලන භාෂාවයි. බි්‍රතාන්‍යයේ වෙස්ට්මිනිස්ටර් ආණ්ඩුක්‍රම සම්ප්‍රදාය තුළ පුහුණුව ලැබූ, එය හොඳින් දැන සිටි ජයවර්දන මහතා, 1972 ආණ්ඩුක්‍රමය ගැන ඉදිරිපත් කළ ප්‍රබල විවේචනය පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් ගොඩනැගුණකි. එහෙත් 1977 වන විට ඔහු බි්‍රතාන්‍ය වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ විශ්වාසය අතහැරි බව පෙනේ. ඒ වෙනුවට පස්වැනි ප්‍රංශ සමූහාණ්ඩුවේ ඩිගෝල්වාදය වැළඳගෙන සිටි ඔහු, 1978 ව්‍යවස්ථාව නිර්මාණය කිරීම තුළින් සිදු කෙළේ, ජනාධිපති කේන්ද්‍රීය විධායක අධිකාරවාදී ආණ්ඩුක්‍රම මාදිලියක් ලංකාවට හඳුන්වා දීමයි. එය හැඳින්වීමට ඔහු භාවිත කළ වචනය ‘විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය” යන්නය. මෙය වනාහි දේශපාලන විද්‍යා ශබ්දකෝෂයේ ඊට පෙර නොතිබුණු යුගල පදයකි. ඒ පදය වෙතින් ජයවර්දන මහතා අදහස් කළ දෙයෙහි දේශපාලන අර්ථයක් තිබිණ. එය නම්, විධායකය සහ විධායකයේ ප්‍රධානියා වු ජනාධිපතිවරයා රාජ්‍යයේ කේන්ද්‍රීය බල මධ්‍යස්ථානය බවට පත් කළ පුද්ගල කේන්ද්‍රීය අධිකාරවාදී ආණ්ඩුක්‍රමයක් 1978 ව්‍යවස්ථාවෙන්, ඩිගෝල්වාදී ආදර්ශය තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙනයමින්, ලංකාව සඳහා නිර්මාණය කිරීමයි.
1978 ව්‍යවස්ථාව, ඊට පෙර ව්‍යවස්ථාව සමග සසඳන විට නව ලක්‍ෂණ ගණනාවකින් සමන්විත විය. මෙම ලිපියේ මාතෘකාව වන දේශපාලන බලයේ සීමා පිළිබඳ ගැටලුවේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බලන විට එහි ප්‍රධාන ලක්‍ෂණ දෙකක් තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න, රාජ්‍ය බලය අත්‍යන්තයෙන්ම පුද්ගලවාදී දෙයක්, එනම් පුද්ගලික වස්තුවක් බවට ජනාධිපති ධුරය දරන්නා විසින් සලකනු ලැබීමේ අවකාශය නිර්මාණය කිරීමයි. දෙවැන්න, රාජ්‍යය සහ ආණ්ඩුව අතර වෙනසක් තිබේය යන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මූලධර්මය ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවාදී චින්තනයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම බැහැර කිරීමයි. විධායකයද, ආණ්ඩුවද, රාජ්‍යයද වන්නේ එක් පුද්ගලයෙකි. දේශපාලන බලය පිළිබඳ මේ ආකාරයේ නව සංකල්පගත කිරීමක ‘බලයේ සීමාවන්’ පිළිබඳ අදහසක් තිබිය නොහැකිය. මෙම උපකල්පනය වනාහි 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙහි තිබෙන අප්‍රකාශිත පදනම් මූලධර්මයකි. විසිවැනි සංශෝධනය විසින් ඉදිරියට ගෙන යනු ලබන්නේ එම නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රවාදයයි.
වරද
‘බලයට සීමාවන් නැත‘ යන උපකල්පනය මත පදනම් වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක ඇති වරද කුමක්ද? ලංකාවේම මෙන්ම අන් රටවලද අත්දැකීම් දෙස බලන්නේ නම්, එහි පහත දැක්විය හැකි ආකාරයේ දෝස ගණනාවක්ම තිබේ. (අ) පාලකයන් නිර්භීතව, හිතුවක්කාර, අත්තනෝමතික සහ මර්දනකාරී වීම, (ආ) දූෂණය සහ බලය අවභාවිත කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වීම, (ඇ) පාලකයන් පුරවැසි නිදහස පිළිබඳ අදහසට අවමානයෙන් සැලකීම නිසා පුරවැසි නිදහස දැඩි ලෙස සීමා වීම, (ඈ) බලය අතහැර යෑමට නොහැකි වීමේ දේශපාලන මානසිකත්වයක් පාලකයන් තුළ ගොඩනැගීම, (ඉ) සමාජය තුළ දේශපාලන අසන්තුෂ්ටිය, අසහනය සහ අස්ථාවරත්වය නිරන්තරයෙන් මතුවීම.
දේශපාලන බලයට සීමා පනවා තිබුණු 19වැනි සංශෝධනය අහෝසි කර, දේශපාලන බලයට සීමා අහෝසි කළ 20වැනි සංශෝධනය යටතේ අප රට එළැඹ තිබෙන්නේ ඉහත ආකාරයේ ප්‍රතිඵල ලබාදෙන ආණ්ඩුක්‍රමයකට බව, දැන් සිටම කල් තියා කරන අනතුරු ඇඟවීමක් ලෙස, කිව යුතුව තිබේ. ■
