ගොවීන් මුදල් ඉතිරි කරගෙන ඒ මුදල් වෙනත් වියදම්වලට යොදා ගන්න එක ගැන සතුටු වෙන්න ඕනෑ. තවත් සමහර ගොවීන් ලැබුණු මුදල් සියල්ල ඉතිරි කරගෙන කුඹුරට කාබනික පොහොර ගෙදරම නිෂ්පාදනය කරල දාපු අවස්ථාත් තිබුණා. ඒ කාලෙ කුඹුරු අස්වැන්න අඩු වුණු බවක් කිසිම තැනක වාර්තාවුණේ නැහැ. මේ සහනාධාරය ගොවීන්ට අයිති දෙයක් නම් එය ගොවීන්ට ලැබිය යුතුයි.
■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
මෙවර ඉදිරිපත් කළ 2021 අය වැය ලේඛනය තුළ වී ගොවිතැන සඳහා පොහොර නොමිලේ ලබා දෙන්නටත් සහ අනෙකුත් වගාවන් සඳහා කිලෝ ග්‍රෑම් 50ක පොහොර මිටියක් රුපියල් 1500ක් වැනි සහන මිලකට ලබාදීමටත් යෝජනා වී තිබේ. වී ගොවීන්ට පොහොර මුළුමනින්ම නොමිලේ ලබාදීමක් සහ අනෙකුත් වගාවන් සඳහා සහන මිලට පොහොර සැපයීමක් මින් අදහස් වෙයි. බැලූ බැල්මට මෙය ගොවි ජනතාවට සුභ ලකුණකි. අද වැව් බැඳි රාජ්‍යයේ ඉරණම වන්නේ, ගොවීන් තම කුඹුරු ඉඩම් උගස් කර ඒ කුඹුරේම අඳයට ගොවිතැන් කරන තැනට පත්ව සිටීමයි. ඒ අනුව ගොවීන් යනු තමන්ට භුක්තියෙන් අයිති බිමේම කුලීකරුවන්ය. ගොවීන්ගේ ආර්ථික සහ සමාජීය තත්ත්වය වෙනම කතා කළ යුතු දෙයකි. මෙහිදී අවධානය යොමු කරන්නේ යෝජිත පොහොර සහනය ගොවි ජීවිතවලට බලපාන්නේ කෙසේද යන්නයි.
ගොවීන් තමන්ට කෘෂි රසායනික හෝ වෙනත් කිසියම් කාබනික වර්ගයේ හෝ පොහොර හෝ වෙනත් කෘෂි රසායනයක් නොමිලේ ලබා දෙන බව පවසන විට අත්පොළසන් දෙන බව දක්නට ඇත. එමෙන්ම ඊට සමගාමීව ගොවීන් ආසියාවේ ලොකුම වකුගඩු රෝහල වැව් බැඳි රාජ්‍යයේ ගොඩනඟන්නට මුල් ගල තබද්දීත් අත්පොළොසන් දුන්නා බොහෝදෙනාගේ ඇස ගැටී ඇතිවාට කිසිදු සැකයක් නැත. මෙවර අය වැය යෝජනාවේ ‘වී ගොවීන්ට පොහොර නොමිලේ’ යන සටන් පාඨය ගොවීන්ගේ සතුටට හේතුවන බව ඒ අනුව ස්ථිරය.
එහෙත් 2015දී පත් වූ ආණ්ඩුව ගොවිතැනේ විශේෂ වෙනසක් කරමින් වී ගොවීන්ට නොමිලේ පොහොර වෙනුවට, පොහොර මිලදී ගැනීම සඳහා මුදල් ලබාදීමට කටයුතු කළහ. මේ තත්ත්වයන් පිළිබඳව එවකට වී ගොවිතැන තුළ ක්‍රියාකාරීව කටයුතු කළ දෙපළකගෙන් අපි අදහස් විමසා සිටියෙමු.
ගොවීන් කැමති මුදල්වලට
ග්‍රේෂන් හේවාගම
ප්‍රධාන ලේකම්, ජාතික කෘෂිකර්මාන්තකරුවන්ගේ සමුපකාර සමිතිය
යහපාලන කාලෙදී පොහොර නොමිලේ කියන සහනාධාරය අහෝසි කරලා ඒ වෙනුවට ගොවීන්ට මුදල් දුන්නා. කන්නයකට ඒ අනුව රුපියල් 5000ක් ගොවීන්ට ලැබුණා. ඒ මුදල්වලින් ගොවීන් පොහොර ලේකම් කාර්යාලය නිර්දේශ කරන තරම් විශාල ප්‍රමාණයක් පොහොර ගත්තෙ නැහැ. ඊට අඩු ප්‍රමාණයක් මිලදී ගත්තා. අඩු ප්‍රමාණයකින් තමයි පොහොර කුඹුරට යෙදුවේ. ගොවීන් යම්කිසි මුදලක් ඉතිරි කරගත්තා සහ වෙනත් දෛනික වුවමනාවන්ට එම මුදල් ගොවීන් වියදම් කළා. ඇත්තටම ගොවීනට එය සැබෑම සහනාධාරයක් වුණා. ඒත් එක්කම කියන්න ඕනෑ දේ තමයි එදා ගොවීන් කුඹුරට පොහොර අඩුවෙන් යෙදුවා කියල අස්වැන්නේ කිසිදු අඩුවීමක් වාර්තා වුණේ නැහැ.
අඩුවෙන් පොහොර යෙදීම නිසා කුඹුරු පසේ තත්ත්වය සාරවත් වුණා සහ කුඹුරේ ජලය දූෂණය අඩු වුණා. ඒ කාලයේ කුඹුරට සමනලයින්, බත්කූරන් එන්න පටන් ගත්තා. ඒ විතරක් නෙමෙයි කුඹුරු ජලයේ මාළු ඉන්නවා අපි ඇස්පනාපිටම දැක්කා. ඒ මුදල් සහනාධාරය ඇත්තටම ගොවීන්ටත් පාරිසරික වශයෙන් කුඹුරටත් සහනයක් වුණා කිව්වොත් හරි.
ඒත් මෙවර අයවැයෙන් නොමිලේ පොහොර වී ගොවීන්ට දෙනවා කියනවා. එය කොහොමත් අලුත් යෝජනාවක් නෙමෙයි. හැමදාම වී ගොවියාට පොහොර නොමිලේ තමයි දුන්නේ. පොහොර දෙන එක ආණ්ඩුවට වාසියි. ගොවීන්ට අවාසියි. රසායනික පොහොර දුන්නාම කෘෂිකර්ම ඇමතිගෙ ඉඳන් ගමේ ගොවි නියාමක දක්වාම කොමිස් ගහන්න පුළුවන්. ගමේ පොහොර ෆෝම් එක අත්සන් කරගන්න ගොවියන් ගොවි නියාමක ළඟට යන්නෙ අඩුම තරමින් කෙසෙල් කැනක්වත් අරගෙනයි. සල්ලි දුන්නෙ නැතත් පගාව යනවා නිලධාරීන්ට. ලොතු තනතුරුවල සිද්ද වෙන දේවල් මං කියන්න ඕනෙ නැහැ, කවුරුත් දන්නවා. ගොවි නියාමකලා වගා නොකරන ඉඩම්වලට පොහොර ෆෝම් පුරවලා නොමිලේ පොහොර ගන්නවා. ඒ පොහොර පස්සෙ විකුණනවා. වී වගා බිම් විදියට බොරුවට කුඹුරු බිම් ලයිස්තුගත කරලා පොහොර ආණ්ඩුවෙන් නොමිලේ අරන් පසුව අලෙවි කරනවා. ඔවුන් වැටුපට අමතරව එහෙමයි ආදායම් උපයන්නෙ. බලධාරීන් සහ නිලධාරීන් කැමතියි රසායනික පොහොර නොමිලේ දෙනවාට. ගොවියාට ඉන් ලැබෙන දෙයක් නැහැ. විශාල පොහොර ප්‍රමාණයක් මේ සහනාධාරයෙන් ලැබෙනවා. ඔවුන් ඒවා ඉවක් බවක් නැතිව කුඹුරට හලනවා. පොහොර මහා පරිමාණයෙන් දැම්ම කියල අස්වැන්න වැඩි වෙන්නේ නැහැ.
2015 දී සල්ලි ගොවියාගේ අතට ලැබෙන විට ගොවීන්ට ඇත්තටම එය සහනයක් වුණා. ඒ සල්ලි අයිති ගොවීන්ට. රසායනික පොහොර ගෙනෙන බහුජාතික සමාගම්වලට තමයි දැන් මේ පොහොර සහනාධාරය යන්නෙ. ගොවියාට ලැබෙන දෙයක් නැහැ. තවත් ප්‍රධාන කාරණයක් තියෙනවා, කාබනික ගොවීන් කියලා පිරිසකුත් වී වගාවේ සිටිනවා. ඔවුන් ආණ්ඩුවෙන් ලැබෙන රසායනික පොහොර සහනාධාරය ලබා ගන්නේ නැහැ. රසායනික පොහොර ලබා ගන්නේ නැත්නම් ගොවි ජන සේවා දෙපාර්තමේන්තුව ඔවුන්ව ගොවීන් ලෙස පිළිගන්නේත් හෝ ලියාපදිංචි කර ගන්නේත් නැහැ. ගොවිජන සේවා දෙපාර්තමේන්තුව කටයුතු කරන්නේ අන්ධ විදියටයි. 2021 පටන් පරිසර හිතකාමී ගොවිතැන ව්‍යාප්ත කිරීමට කටයුතු කරන බව මේ ආණ්ඩුව පවසනවා. පොහොර දුන්නාට අස්වැන්න මිලදී ගන්න ආණ්ඩුවට වැඩපිළිවෙළක් යාන්ත්‍රණයක් නැහැ.
ආණ්ඩුව කරන්න ගොවීන්ගෙ සහනය සමාගම් කීපයක් අතරේ
බෙදා දෙන්නයි
ආචාර්ය අශෝක රන්වල
අධ්‍යක්ෂ, ජෛව ජනන හරිත පර්යේෂණ ආයතනය
රසායනික පොහොර නොමිලේ ගොවීන්ට ලබාදීම තුළ ගොවීන් පාලනයකින් තොරව පොහොර කුඹුරට දානවා. නැත්නම් පොහොර විකුණනවා. පොහොර ලේකම් කාර්යාලය කිසිදු නියාමනයක් කරන්නේ නැහැ. දැන් ආණ්ඩුව පොහොර සහනාධාරය ලබාදීමට යාමේදී කාබනික පොහොර සමාගම් කීපයකුත් පොහොර ලේකම් කාර්යාලයේ ලියාපදිංචිව සිටින බව දැනගන්නට ලැබී තිබෙනවා. ඇත්තටම එම සමාගම් මේ දක්වා කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනය කළ සමාගම් විදියට තිබුණු ඒවා නෙමෙයි. පොහොර ලේකම් කාර්යාලයෙන් මා මේ ගැන ප්‍රශ්න කළා. මට දැනගන්නට ලබුණේ ඔවුන් කාබනික පොහොර ලෙස සලකන්නේ 50% – 50% සංයුතියෙනුයි. එනම් සියයට 50ක් කාබනිකයි, අනෙක් සියයට 50 රසායනිකයි වශයෙනුයි.
පොහොර ලේකම් කාර්යාලය, රසායනික පොහොර සමාගම් සමඟ එකතුවෙලා කරන්නේ ව්‍යාපාරයක්. මෙවර තවත් කාබනිකයි කියන සමාගම් කීපයක් එකතු කරගෙන ව්‍යාපාරයක් කරන්නයි යන්නේ. මේ සහනාධාරය ගොවීන්ටනම් ගොවීන්ට එම පොහොර සඳහා අවශ්‍යය මුදල් ඔවුන් අතට දිය යුතුයි. එවිට ගොවීන් කිසියම් පාලනයකින් යුතුව කුඹුරට පොහොර මිළදී ගන්නවා.
ඒ ආකාරයට පොහොර යෙදීමේදී පාරිසරික හානි වෙන්නෙත් නැහැ. ගොවීන් මුදල් ඉතිරි කරගෙන ඒ මුදල් වෙනත් වියදම්වලට යොදා ගන්න එක ගැන සතුටු වෙන්න ඕනෑ. තවත් සමහර ගොවීන් ලැබුණු මුදල් සියල්ල ඉතිරි කරගෙන කුඹුරට කාබනික පොහොර ගෙදරම නිෂ්පාදනය කරල දාපු අවස්ථාත් තිබුණා. ඒ කාලෙ කුඹුරු අස්වැන්න අඩු වුණු බවක් කිසිම තැනක වාර්තාවුණේ නැහැ. මේ සහනාධාරය ගොවීන්ට අයිති දෙයක් නම් එය ගොවීන්ට ලැබිය යුතුයි. ගොවීන් ඒ මුදල්වලට කුමක් කලත් ඒ මුදල් අයිති ඔවුන්ට. ආණ්ඩුව දැන් කරන්න යන්නේ ඒ මුදල් සමාගම් කීපයක් අතරේ බෙදා දෙන්නයි. පොහොර ලේකම් කාර්යාලය මෙය ඉතාමත් සැලසුම් සහගතව ක්‍රියාත්මක කිරීමට යනවා.■
