නිරෝධායන ඇඳිරිනීතිය, රුපියල් පන්දාහ සහ වන්දි: යෝජිත අලුත් ව්‍යවස්ථාව ගැන අප වෙහෙසිය යුත්තේ ඇයි?

■ මහාචාර්ය රොහාන් සමරජීව

පසුගිය දශක පහේදී, අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා දෙකක් (1972 සහ 1978) යටතේ ජීවත් වීමට අපි පුරුදු වුණෙමු.  තුන්වැන්නක් (2020 දී ඉදිරිපත් වූ “පැකේජය”)  සම්මත කිරීමට ආසන්නයට ම පැමිණීමත්, සංශෝධන 19ක්, සහ ඒ හැම එකක් ම වටා විශාල කතාබහක් ඇතිවීමත් සිදුවිය. ව්‍යවස්ථා තෙහෙට්ටුවක් ඇතැයි අනුමාන කිරීම අහේතුක නොවේ.

නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට වත්මන් ආණ්ඩුව පොරොන්දු වී ඇත. යටහත් පාර්ලිමේන්තුවේ එයට අවශ්‍ය ඡන්ද තිබේ. ආණ්ඩුවේ සංජානන කළමනාකරණයේ සාර්ථකත්වය අනුව, ජනමත විචාරණයක් ජයගැනීමේ හැකියාව ද ඔවුන්ට තිබිය හැකි ය. කෙසේ වෙතත්, 20 වැනි සංශෝධනය තුලින් අධි බලැති ජනාධිපති ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කරගෙන තිබිය දී, නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් සඳහා ආණ්ඩුව තම දේශපාලන ප්‍රාග්ධනය කැප කරනු ඇත්ද? කෙසේ වෙතත්, ප්‍රතිචාර දැක්වීමට සූදානම්ව සිටීම ඥානාන්විතය.

හොඳ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් වෙනුවෙන් වෙහෙසිය යුත්තේ ඇයි යන ප්‍රශ්නයට හොඳ පිළිතුරක් තිබිය යුතුය.

හොඳ ව්‍යවස්ථාවකින් අයුක්තිසහගත සිරගත කිරීම්වලින් නිදහස් විය හැකි වේද? බඩගින්නේ සිටින උදවියට කන්න දෙන්න පුළුවන් වේවිද? පළමුවැන්න වළකාගත හැකි අයහපතක උදාහරණයකි. දෙවැන්න ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවකින් බලාපොරොත්තු විය හැකි යහපතකි. එකම කාල පරාසය තුළ නොවුව ද, හොඳ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවකින් මේ දෙක ම කළ හැකි ය. කාලීන ප්‍රශ්නයක් යොදාගෙන මෙයට පිළිතුරු සපයාගත හැකි ය. එනම් මහජනයාගේ ජීවනෝපාය මත කෝවිඞ් 19 නිරෝධායන ඇඳිරි නීතියේ බලපෑම යි.

ප්‍රශ්නය 

මොහොතකට සිතින් මවාගන්න.  ඇය කොවිඞ් වසංගතයට පෙර කොළඹ නගරයේ නිවාස ගණනාවකට පිරිසිදු කිරීමේ සේවා සැපයූ කාන්තාවකි. දෛනිකව එදා වේල උපයා ගත්තියකි. ඇයට වැඩට යාමට පොදු ප්‍රවාහනය සහ ඉඳහිට ත්‍රිරෝද රථ භාවිත කිරීමේ නිදහස තිබිණි. වැඩ භාර ගැනීමේ හා ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේත්, ගාස්තු සහ දින පිළිබඳව කේවල් කර ගැනීමේත් නිදහස තිබිණි. මුදල් ළඟ තබා ගැනීමේත්, යම් මුදල් ප්‍රමාණයක් බැංකුවේ තැන්පත් කොට අවශ්‍ය විට ලබා ගැනීමේත් හැකියාව ඇය සතු විය. සිල්ලර බඩු සහ වෙනත් දෑ මිල දී ගන්නේ කුමන වෙළෙඳුන්ගෙන් ද කියා  තීරණය කිරීමේ හැකියාව ඇයට තිබිණි.

එය පහසු දිවියක් නොවීය. වැඩ අමාරු ය. ස්වාමි දියණියෝ හැමවිටම ප්‍රියජනක නොවූහ. බස් රථවල තදබදය අධික විය. එසේ වුවද, තම පවුලේ යැපීම සපයමින් තමන්ගේ ජීවිතය පවත්වාගෙන යාමට ඇයට හැකි විය. සුළුවට හෝ දනක් පිනක් කරගැනීමට ඇයට හැකියාව තිබිණි.  සීට්ටුවකින් මුදල් ටිකක් ඉතිරි කළ හැකි විය.  සහනාධාර හෝ පුණ්‍යාධාර මත යැපීමට ඇයට සිදුවූයේ නැත. ඈ අපරාධීන වුවාය.

දැන්, ඩ්‍රෝන යානා අහසේ සැරිසරන නිරෝධායන ඇඳිරිනීතිය යටතේ ඇගේ ජීවිතය ගැන සිතා බලන්න. මුදල් වියදම් වී අවසන් ය. රත්රන් බඩු උගස් තබා අවසන් ය. ඇයට වැඩ කිරීමට නොහැකිය. මුදල් ඉපැයීමට නොහැකිය. කුඩා නිවසට කොටු වී සිටින්නට ඇගේ පවුලේ අයට සිදු වී තිබේ. ඇය සතුව මුදල් තිබුණ ද භාණ්ඩ මිලදී ගන්නේ කාගෙන්දැයි තීරණය කිරීමේ හැකියාවක් ඇය සතුව නැත. තම පාරේ එන ඕනෑම කෙනෙකුගෙන් තිබෙන ඕනෑම දෙයක් කියන ඕනෑම මිලකට මිල දී ගැනීමට ඇයට සිදු වී තිබේ. ආණ්ඩුවෙන් හා වෙනත් අයගෙන් ලැබෙන සහනාධාර මත යැපෙන්නට සිදුව තිබේ.

දූරස්ථව කළ නොහැකි වැඩවලින් දිනපතා ආදායම් උපයන්නන්ගේ අපරාධීනත්වය ඛාදනය වී ඇත්තේ ඒ ආකාරයෙනි.  ඉපැයීමට හා ජීවත්වීමට ඇති නිදහස, පොදු මංමාවත්වල ගමන් කිරීමේ නිදහස, රිසි කෙනෙකුගෙන් කුමක් මිලදී ගන්නේ ද නැත්ද  තීරණය කිරීම ආදි සියලු දේ ඔවුන්ට අහිමි කොට ඇත්තේ තමන්ගේ ආදායම ගැන අබ මල් රේණුවකවත් අවිනිශ්චිත බවක් නැති සහ හිල්ටන් හෝටලයෙන් මත්පැන් බී නිල වාහනවලින් ගෙදර ගිය විට තමන්ගේ මේසය මත ආහාර ඇති බවට සැකයක් නොමැති දූරස්ථ දේශපාලනඥයන් සහ නිලධාරීන් පිරිසක් විසිනි.

වළකාගත හැකි අයහපත් දේ  

මේවා කෙටි කාල රාමුවක් තුළ කළ හැකි දේ වෙයි. ශ්‍රී ලංකාවේ වත්මන් ව්‍යවස්ථාව වැනි සමාජ ආර්ථික අයිතිවාසිකම් අඩංගු නැති ව්‍යවස්ථාවකින් පවා අයහපත් දෑ වළක්වාගත හැකි ය. 14 (1) (එ) වගන්තියෙහි දැක්වෙන්නේ “තමන්ම හෝ වෙනත් අය සමග හවුල්ව ඕනෑම නීත්‍යනුකූල රැකියාවක, වෘත්තියක, වෙළෙඳාමක, ව්‍යාපාරයක හෝ ව්‍යවසායක යෙදීමේ නිදහස සෑම පුරවැසියකු සතුය” යනුවෙනි. ඊට අමතරව “ශ්‍රී ලංකාව තුළ.. ගමන් බිමන් යාමේ නිදහස” 14 (1) (ඒ) වගන්තියේ සඳහන්ය.

15 වැනි වගන්තිය මගින් මෙම අයිතීන් දෙකට පනවා ඇති ව්‍යතිරේකවල විෂයපථය සීමා සහිත වන අතර විධායක හෝ පරිපාලනමය ක්‍රියාවකින් (ජනාධිපතිවරයාගේ ඇතුළුව) තම ජීවිකාව උපයාගැනීමේ හැකියාව සහ පොදු මංමාවත් භාවිතය සඳහා අයිතිය අහිමි කරනු ලැබූ පුරවැසියකුට තම අයිතීන් උල්ලංඝනය වූ  බව තීන්දු කරන ලෙස සහ සහනයක් දීමට නියෝග කරන ලෙස ඉල්ලා 17 වැනි සහ 126 වැනි වගන්ති යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් ඉල්ලීම ඉන් වළකන්නේ නැත.

ඇඳිරිනීතිය සාධාරණීකරණය කළ හැක. සෞඛ්‍ය සේවා මත විශාල තෙරපුමක් ඇති වීම වළක්වා ගැනීමටත්, වයස්ගත සහ ප්‍රතිශක්තිය දුර්වල වූ අයගේ ජීවිත බේරාගැනීම සඳහාත්, පරීක්ෂණ සහ දැඩි සත්කාර ඇඳන් මෙන් ම පුද්ගල ආරක්ෂක උපකරණ ආදිය  සුදානම් කර ගැනීමට කාලය ලබා ගැනීම සඳහාත්, එය අවශ්‍ය වූවා විය හැකි ය.  මාස නමයකට පසු සාධාරණීකරණය එතරම්ම පහසු නොවේ.

ගමන් බිමන් සීමා කිරීම සමාජයට සැලකිය යුතු ධනාත්මක බාහිරතාවකි. ආදායම් උපයන්නෝ මෙන්ම දේශපාලනඥයෝද ඉන් ප්‍රතිලාභ ලබති. එසේ වුව ද, එය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ප්‍රතිවිපාක සමව බෙදී යන්නේ නැත. ඇඳිරිනීති බලපත්‍ර සහ ආණ්ඩුවේ වාහන ඇති උදවියට කිසිදු හානියක් දරන්නට වන්නේ නැත. ඔවුන් අතරින් අභිමතානුකූල අධිකාරය ඇති උදවියට එයින් ප්‍රතිලාභ පවා අත්විය හැකි ය. ආහාර මිල දී ගැනීමට මුදල් නොමැතිව  සහ ලබන සතියේ හෝ ලබන මාසයේ කුමක් සිදුවේ දැයි යන්න ගැන අවිනිශ්චිතබවකින් සිටින්නට වන, කුඩා නිවාසවල සාමූහිකව ජීවත්වන දෛනික ආදායම් උපයන්නන්ට අසාධාරණ ලෙස සියලු බර දරන්නට සිදුවෙයි.

විටින් විට සංශෝධනය කරන ලද 1897 අංක 3 දරන නිරෝධායන සහ බෝවන රෝග වැළැක්වීමේ  ආඥා පනත යටතේ පනවනු ලැබූ ඇඳිරිනීතිය සම්පූර්ණයෙන් ම නීත්‍යනුකූල යයි අපි උපකල්පනය කරමු.  ව්‍යවස්ථාවේ 16 වැනි වගන්තියෙන් කියන්නේ, ඒවා මගින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ලබා දී ඇති මූලික අයිතීන් උල්ලංඝනය වුව ද, කලින් පනවා ඇති සියලු නීති වලංගු බව යි. නීතිය සහ ඒ යටතේ සාදා ඇති රෙගුලාසි අනුගමනය කොට ඇත්නම්, විධායක ක්‍රියාවලට කෙළින් ම අභියෝග කළ නොහැකි වෙයි. එසේ වුව ද මාධ්‍ය ආවරණය මගින් පෙන්නුම් කරන මහජන මතයේ සහ මත සම්පාදකයන් ගන්නා ස්ථාවරයෙන් සහාය ලබන දක්ෂ නීතිඥවරයකුට ඇඳිරිනීතිය හේතුවෙන් පුරවැසියන්ගේ අහිමි වූ ඉපැයීම් සඳහා වන්දි ලබාගැනීමේ ඉතා හොඳ අවස්ථාවක් ඇත. එසේ නැතහොත්, අධිකරණයේ නඩුව සහ එයට ලැබෙන ප්‍රචාරය නිසා ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාමාර්ග වෙනස් විය හැකි ය. රජය පුරවැසියන්ගේ දේපළ හෝ ජීවනෝපාය අහිමි කළ විට වන්දි ලබාදීමේ මූලධර්මය හොඳින් තහවුරු වූවකි.

දෛනික ආදායම් උපයන්නන්ට සිදු වූ හානියට වන්දි ලබා දීමට රජය කටයුතු නොකළ ද, තම ක්‍රියාවන්ගෙන් දුප්පතුන්ට වන බලපෑම පළමු අගුළු දැමීමේ සිටම ඔවුහූ දැන සිටියෝය. සංකේතමය වන්දි ගෙවීම් ලබාදෙන ලද්දේ පුණ්‍ය ආධාරයක් හෝ මැතිවරණ අල්ලසක් හෝ වශයෙනි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ කරන දියත් කරන සාර්ථක නඩු මාර්ගයක් මගින් මෙය හුදු ආධාරයක් නොව යුක්ති සහගත වන්දියක් සහ අයිතියක් ලෙස ප්‍රශ්නය නැවත රාමු කළ හැකි ය. මසකට රුපියල් 5,000ක සංකේතමය දීමනාවක් වෙනුවට කුටුම්බයකට අවශ්‍ය වන සාධාරණ මුදලක් සඳහා හෝ ඉතා හොඳ තත්ත්වය ලෙස නම් නැතිවූ ඉපැයීම් සඳහා ප්‍රමාණවත් වන්දියක්  සඳහා ඉඩකඩ විවර කර ගැනීමට එයින් අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත.

ආණ්ඩුවේ ම ගෘහස්ථ ආදායම් වියදම් සමීක්ෂණයට අනුව (සෑම වසර තුනකට වරක් ම කරන නමුත්, ලබාගත හැකි අවසන් වාර්තාව වන්නේ 2016 යි), විමල් වීරවංශ ඇමතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවේ දී ප්‍රකාශ කළ පරිදි සාමාන්‍ය කුටුම්බයක මාසයක ආහාර අවශ්‍යතා රුපියල් 5,000ක මුදලකින් ලබාගත නොහැකි ය. 2016 දී, කුටුම්බයක සාමාන්‍ය මාසික වියදම රුපියල් 54,999ක් වූ අතර එයින් 19,144ක් වැය කරන ලද්දේ ආහාර සඳහා ය. උද්ධමනය සැලකිල්ලට ගනිමින් සහ අරපිරිමැස්ම ගැන ද උපකල්පනය කරමින් සලකා බැලුව ද, ආහාර අවශ්‍යතා පමණක් පිරිමසා ගැනීමට කුටුම්බයකට අවම වශයෙන් මසකට රුපියල් 20,000ක් නැතුව බැරිය. කොළඹ වැනි ප්‍රදේශවල ඉහළ වියදම් හඳුනාගැනීමේ දී, ඒ ඒ දිස්ත්‍රික්කවලට අදාළ සංඛ්‍යා වැදගත් විය හැකි ය. ප්‍රමාණය සහ වුවමනාවන් අනුව කුටුම්බ සියල්ල සමාන වන්නේ නැත. පළමු අගුළු දැමීමෙන් බිම් මට්ටමේ නිලධාරීන් තේරුම් ගත් පරිදි යම් යම් වෙනස්කම් අවශ්‍ය විය හැකි ය.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක වෙනත් ප්‍රයෝජන ද තිබිය හැකි ය. නිරෝධායන කරන ලද  ප්‍රදේශවල ජනයා තම බඩගින්න ගැන විරෝධතා දක්වන විට, විවිධාකාර මර්දනයන්ට සහ අත්අඩංගුවට ගැනීම්වලට මුහුණ දීමට ඔවුන්ට සිදුවිය හැකි ය. මෙහි දී, සාමකාමී රැස්වීමේ නිදහස (14(1)(ආ) වගන්තිය) සහ එයට සම්බන්ධ වෙනත් අයිතීන් අහිමිකිරීම ගැන ආරක්ෂාවන් සහ සහනයන් ඉල්ලා සිටිය හැකි ය. එමෙන් ම එයට ඇති රිට් බලතල යටතේ සහන සලසන ලෙස අභියාචනාධිකරණයෙන් (140 සහ 14 වගන්ති) ඉල්ලා සිටීමට ද ඔවුන්ට හැකියාව ඇත.

බලාපොරොත්තු විය හැකි හොඳ දේ

ඉහත විස්තර කරන ලද නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග තවමත් කවුරුවත් නොගැනීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ තම අයිතීන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළින් ලබාගැනීම අගතියට පත් පුරවැසියන්ට පහසු කාරණයක් නොවන බව යි. පළමු වටයේ විරෝධතා මහා මාර්ගවල ආරම්භ වී ඇත. මන්ත්‍රීවරුන් පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රශ්න මතුකිරීම මගින් පළමු විධිමත් සන්නිවේදනය පටන්ගෙන තිබේ. ව්‍යවස්ථාමය විසඳුම්වලට වඩා දේශපාලන විසඳුම්වලට ජනයා කැමැත්ත දක්වන බව පෙනෙන්නට තිබේ.

අයිතිවාසිකම් සාක්ෂාත් කර ගැනීමේ වගකීම පුරවැසියන් පිට පටවන්නේ නැතිව ආණ්ඩුව තම වගකීම් ඉටු කරන්නේ නම් වඩා හොඳ නැත්ද?

මේ සඳහා කාර්යක්ෂම, වගකීමෙන් යුතු සහ අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට සම්පත් ඇති රජයක් අවශ්‍ය ය. යුක්ති සහගත  සමාජ-ආර්ථික අයිතීන් ලබා දී ඇති ව්‍යවස්ථා ඇතුළුව, ඕනෑ ම ව්‍යවස්ථාමය සංවිධානයක් යටතේ මෙය සිදුවිය හැකි ය. කෙසේ වෙතත්, රජයේ ප්‍රතිචාරයේ සාර්ථකත්වය රඳා පවතින්නේ වසංගතයට කලින් ක්‍රියාමාර්ග මත ය. ප්‍රමාණවත් ආහාර සඳහා ඇති අයිතිය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළත් කළ ද, රජය කල් තබා සැලසුම් කොට සූදානම්ව නොසිටියේ නම්, ප්‍රායෝගිකව සහ පොදුවේ ක්‍රියාවට නැගිය හැකි ව්‍යවස්ථාමය ප්‍රතිකර්ම නොතිබීමට ඉඩ ඇත.

රැකියාවක් සඳහා අයිතිය ඉතාලි ව්‍යවස්ථාවේ දශක ගණනාවක් තිස්සේ තිබුණ ද, එම රටේ විශාල පිරිසක් රැකියා නොමැතිව සිටිති. දකුණු අප්‍රිකාවේ ජනයාට නිවාස සඳහා සහ ළමයින්ට නවාතැන් සඳහා ඇති ව්‍යවස්ථාමය අයිතීන් අර්ථ දක්වා ඇත්තේ එමගින් වහා ම නවාතැන් ඉල්ලා සිටීමට අයිතියක් ඔවුන්ට නොලැබෙන බවට ය. නේපාලයේ ජනයාට ආහාර සඳහා සහ ආහාර ස්වාධිපත්‍යය සඳහා ඇති අයිතීන්ට අමතරව “ගුණාත්මක ආහාර ද්‍රව්‍ය සඳහා අයිතිය”ක්ද ලබා දී ඇතත් උසාවි නියෝග මගින් එරට සියලු ජනයාගේ බඩවල් පුරවා නැත. ව්‍යවස්ථාවල අඩංගු සමාජ – ආර්ථික අයිතීන් හා සමගාමීව ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් මගහැරීමේ වගන්ති ධර්මතාද ඉදිරිපත් වේ. එයට හේතුව නම්, සංකීර්ණ සමාජ සහ ආර්ථික ප්‍රශ්න විසඳීමට ප්‍රතිපත්ති සැකසීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම අධිකරණයකට ප්‍රායෝගිකව කළ නොහැකි නිසා ය.

එබැවින්, මූලික ප්‍රශ්නය වන්නේ, කාර්යක්ෂම, ප්‍රතිචාරාත්මක සහ සම්පත් සහිත රාජ්‍යයක් ගොඩනැගීම සඳහා ව්‍යවස්ථාවක දායකත්වය විය හැක්කේ කුමක්ද යන්න යි. සාමාන්‍යයෙන්, මෙම ගුණාංග රටේ සමෘද්ධිය සමග සහසම්බන්ධ ය. රාජ්‍ය ආයතනවල වැඩි දියුණුව සහ රාජ්‍ය සේවයේ ගුණාත්මකභාවය මගින් සමෘද්ධිය ඇති කරන්නේ ද, නැති නම් සමෘද්ධියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කාර්යක්ෂම රජයක් ගොඩනැගෙන්නේ ද, යන්න තවමත් විවාදාත්මක ප්‍රශ්නයකි.

තීරණ ගැනීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම අකර්මණ්‍ය නොකර විධායකය තම ක්‍රියා පිළිබඳව වගවීමෙන් බැඳීමට සලස්වන ව්‍යවස්ථාවක් සමෘද්ධියට දායක වනු ඇත. තිබෙන සාක්ෂි මගින් පෙන්නුම් කරන්නේ, රජය මගින් සම්පූර්ණයෙන් ම හෝ පරිපාලනමය වශයෙන් පවරාගැනීමේ අවදානම අඩු කරන ව්‍යවස්ථා විධිවිධාන සමෘද්ධියට දායක වන පෞද්ගලික ආයෝජනවලට හිතකර බව යි. අනිසි ප්‍රමාදයකින් තොරව, අපක්ෂපාත තීන්දු ලබාදෙන දූෂිත නොවූ අධිකරණ ක්‍රමයක් අත්‍යවශ්‍ය බව පෙනෙන්නට තිබේ. එය නොමැති තැන, සාධාරණ මූලික අයිතීන්, වගවීමේ විධිවිධාන සහ ආයෝජන සඳහා ආරක්ෂාව ආදිය අරුත් සුන් වනු ඇත. හොඳ නීති සම්පාදනය සහ නියමාකාර අධීක්ෂණය පවත්වාගැනීම මගින් තම වගකීම නිසි ලෙස ඉටුකරන ව්‍යවස්ථාදායකයක් පැවතීම ද, අවශ්‍ය කොන්දේසියක් බව පෙනෙන්නට තිබේ.

මෙම කොන්දේසි පවතින්නේ නම්, තම ඉපැයීමේ හැකියා රජය මගින් අහිමි කරනු ලැබූ පුරවැසියන්ට වන්දි ගෙවීම සඳහා අවශ්‍ය සම්පත් සපයාගත හැකි වීමටත්, එම වන්දි බෙදා හැරීමට කාර්යක්ෂම යාන්ත්‍රණයක් ගොඩ නැගීමටත්  හැකි වීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇත.

තත්ත්වය එසේ වූයේ නම්, වීදිවල පෙළපාලි යන්නට හෝ විරෝධතා පාන්නට හෝ අවශ්‍ය වන්නේ නැත. වන්දි ගෙවීමේ වැඩසටහන්වල ඇති සුළු සුළු ගැටලු විසඳා ගැනීමට පාර්ලිමේන්තුව සහ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් යොදාගත හැකි ය.  කරුණු එසේ වූයේ අප ඉන්නේ අගාධයේ නොව කේතුමතී නුවර සෞභාග්‍යය සහ සාධාරණත්වය අත්විඳීමේ වාසනාබර අවස්ථාවකය. ■