■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
චීන ණය මත පදනම්ව, සොනාඩියා දූපතේ චීන ණය ආධාර මත පදනම්ව ඉදිකිරීමට යෝජනා කර තිබුණු වරාය ව්‍යාපෘතිය නතර කිරීමට බංග්ලාදේශ රජය පියවර ගෙන තිබේ. එරට අගමැති ශෙයික් හසීනා විසින් වසා දැමුණු එම ව්‍යාපෘතිය බංග්ලාදේශයට ගිණිකොන දෙසින් පිහිටි සොනාඩියා දූපතේ ගැඹුරු මුහුදේ සිදු කරමින් තිබුණකි. මෙම සංවර්ධන සැලැස්ම ඍජුවම චීනයේ මූල්‍ය ආධාර මත සම්පූර්ණ කිරීමට යෝජනා වී තිබුණි.
තම අසල්වැසි බංග්ලාදේශයේ චීනයට අයිතිවාසිකම් ඇති වරායක් බිහි වීම පිළිබඳ ඉන්දියාවේ බලවත් නොසතුටක් එහි ආරම්භයේ පටන් පැවතුණි. ඒ අනුව මෙම වරාය ව්‍යාපෘතිය නතර කිරීම යනු ඉන්දියාව ලැබූ භූ දේශපාලන ජයග්‍රහණයක් බව ද පෙනේ.
ඉන් නොනැවතී බංග්ලාදේශය මේ වන විට සෝනඩියා දූපතේ සිට කිලෝමීටර් 25 ක් පමණ දුරින් ගැඹුරු මුහුදේ නව වරාය ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කර තිබේ. එය සිදු වන්නේ ජපන් මූල්‍ය ආධාර යටතේ වන අතර වසර 2025 දී එය අවසන් කිරීමට ද අපේක්ෂිතය.
සංවර්ධනය වන රටක් වුවද, බංග්ලාදේශයේ දැක්ම වන්නේ චීන ආයෝජන ස්වකීය රටේ කොන්දේසි මත පමණක් පිළිගනු ලැබීමට තීන්දු කිරීමයි. නවදිල්ලි පුවත්හි ‘වියොන්’ ප්‍රවෘත්ති වෙබ් අඩවිය ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ, ‘බංග්ලාදේශයට, ශ්‍රී ලංකාව සහ පකිස්ථානය මෙන් චීනයේ ණය උගුලට තම රට නිරාවරණය කිරීමට වුවමනා නැති බවයි.’
මේ අතර, චීනයේ පෞද්ගලික සමාගමක් වන සිනොවැක් බයෝටෙක් ආයතනය විසින් නව කොරෝනා වෛරසයට එරෙහි එන්නතක් බංග්ලාදේශයේ දී අත්හදා බැලෙමින් පවතියි. එය මේ වන විට තාවකාලිකව නැවතී ඇති අතර බංග්ලාදේශ රජයට මූල්‍යමය වශයෙන් ඊට සම දායකත්වය දක්වන ලෙස එම පෞද්ගලික ආයතනය ඉල්ලා තිබේ. ඒ සඳහා කිසිසේත්ම තම රට විසින් අරමුදල් සපයන්නේ නැති බව එරට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා වන සහීඞ් මාලෙක් පසුගිය සතියේ ඔවුනට දන්වා යවා තිබේ. තවදුරටත් එරට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා පවසා ඇත්තේ එම ආයතනය තමන්ගේම මුදලින් එම පර්යේෂණය අවසන් කළ යුතු බවත්, මුල් ගිවිසුමට අනුව අනුමැතිය ගෙන ඇත්තේ එසේ සිදු කිරීමට බවත්ය.
සිනොවැක් බයෝටෙක් ආයතනය ඉල්ලා සිටි මූල්‍ය ආධාරය බංග්ලාදේශයෙන් ප්‍රතික්ෂේප වීම නිසා එන්නතෙහි සායනික අත්හදා බැලීම් දැන් අවිනිශ්චිත තත්ත්වයකට පත්ව තිබේ. මාලෙක් පවසන්නේ මෙම එන්නත අවසාන වශයෙන් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය හරහා අනුමත වුවහොත්, එය තම රටද ලබා ගන්නට කටයුතු කරන බවයි. එසේ එන්නත රෝගීන් වෙනුවෙන් ලබා ගැනීමට බංග්ලාදේශය කැමැත්තෙන් සිටින බවද ඔහු තවදුරටත් පවසා තිබේ.
චීනයේ කොන්දේසිවලට යට නොවී, චීන ණය උගුලට යට නොවී චීනය සමඟ ගනුදෙනු කරන ආකාරය අත්හදා බැලීමට බංග්ලාදේශය උත්සාහ කරන බව මෙම සිදුවීම්වලින් පෙනේ.■
