ටෙලිනාට්‍ය හා වේදිකා නාට්‍ය ගැන සංවාදයක්
ඔබ මෙවර රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේ හොඳම සහාය නළුවා බවට පත් වුණා..
ධර්මප්‍රිය ඩයස් අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘මම නෙමෙයි වෙන කෙනෙක්’ නාට්‍ය වෙනුවෙන් ඒ සම්මානය ලැබුණා. ටෙලිනාට්‍යවලින් තමයි දැන් හම්බ කරගෙන කාලා ඉන්නේ. ඒ අතරේ වේදිකා නාට්‍යය කරනවා. වේදිකාවට තමයි කැමති. ලෝරන්ස්ගේ මනමාලි නාට්‍ය අවුරුදු හතරක් පහක් තිස්සේ දර්ශන වාර 360 ගණනක් දිව්වා. ඒ අතරේ වේදිකා නාට්‍යක් කරන්න වෙලාවක් තිබුණේ නෑ.
ඔබ බොහෝ ටෙලිනාට්‍යවල රඟපෑවා…
ටෙලිනාට්‍ය නම් තෝරා බේරා ගැනීමක් නෑ. මෙගා ටෙලිනාට්‍යවලත් ඉන්නවා. රජ කතාවලත් ඉන්නවා. ජීවිතය නමැති බිල් ගෙවීමේ ව්‍යාපාරය පවත්වාගෙන යන්නට ඒවායේ රඟපාන්නේ බෑ. රාජිත දිසානායකගේ නාට්‍ය කණ්ඩායමේ ඉන්නවා. රාජිත විටින් විට අපිව ඔහුගේ නාට්‍යවලට කැඳවනවා. රාජිතගේ 2021 පෙන්නන්න සැලසුම් කරලා තියෙන අලුත් නාට්‍යයේ පුහුණුවීම් මේ දවස්වල කරනවා. සමහර අය ලැබෙන හැම නාට්‍යයේම රඟපානවා. එතකොට ඔක්කෝම පැටලෙනවා. වේදිකා නාට්‍යක රඟපාන්න බාර එක්ක විශාල විනයක් තියෙන්න එපැයි. වෙලාවට යන්න අවශ්‍යයි. රූගත කිරීම්වලටයි වේදිකා නාට්‍ය කිහිපයකටයි ගියහම වැඬේ කරන්න ටිකක් අමාරුයි. වේදිකා නාට්‍ය කිහිපයක ඉන්න ඕනෑ නෑ. කාලෙකට එක වේදිකා නාට්‍යයක් හොඳට කළාම ඇති. ඒ අභ්‍යාසගත වීම තමයි වැදගත් වෙන්නේ.
වේදිකා නාට්‍ය තෝරාගන්නේ මොන පදනම මතද?
වේදිකා නාට්‍යයේදි පිටපත හම්බ වෙනවා. කවුද ඒ නාට්‍ය කරන්නේ? අධ්‍යක්ෂවරයා කවුද? රඟපාන්නේ කවුද? නාට්‍යයේ සැලසුම කොහොමද? මංගල දර්ශනයෙන් පස්සේ දර්ශන වාර පැවැත්වීමේ සැළසුමක් තියෙනවාද? ඒ වගේ කරුණු හොයලා බලලා තමයි වේදිකා නාට්‍යයක් රඟපාන්න තෝරාගන්නේ. මාස ගණනක් තිස්සේ චරිතයක් පුරුදු පුහුණු වෙලා රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලට විතරක් ඉඳලා වැඩක් නෑ. ඒ වෙහෙස, කැපවීම එක්ක ඒ නාට්‍ය රට පුරා වේදිකාගත වෙන්න අවශ්‍යයි. ඒ සඳහා සංවිධායකවරයෙක් ඉන්නට අවශ්‍යයි. එහෙම බලලා වැඩ කරන එක තමයි උචිත. නැත්නම් අපි වෙන මහන්සියට කිසි අර්ථයක් නැතුව යනවා.
කොවිඞ්-19 වසංගතයෙන් නාට්‍යවලට බලපෑම් එල්ලවුණා නේද?
ධර්මප්‍රිය ඩයස්ගේ ‘මම නෙමෙයි වෙන කෙනෙක්’ සාර්ථකව දර්ශන 100 පන්නන්න තිබුණු නාට්‍යයක්. අවාසනාවකට මග නතර කරන්න වුණා. රටේ මොනවා හරි තීරණාත්මක දෙයක් වුණ ගමන්ම මේ රටේ මුලින්ම නවතින්නේ ප්‍රාසංගික කලාව. බොම්බ පිපුරුණාම, සුනාමි ආවාම, වෛරස් ආවාම විතරක් නෙවෙයි ඡන්දයක් ආවාමත් වෙන්නේ ඒක. රූගතකරන්න ඉන්න ටෙලි නාට්‍ය හා චිත්‍රපටවල වැඩ නතර වෙනවා. ඡන්දයකින් පස්සේ නම් ආණ්ඩුව වෙනස් වුණොත් ඒ ආණ්ඩුව නියෝජනය කරන අයගේ නිර්මාණවලට ප්‍රමුඛස්ථානය හම්බ වෙනවා. අනික් ඒවා යට යනවා. ආණ්ඩුව පෙරලුණොත් මගේ ටෙලි නාට්‍ය පෙන්නගන්න බැරි වෙයි, වේදිකා නාට්‍යයට වාරණ වැටෙයි කියලා කලාකරුවන් හිතනවා. මිනිස්සු එක් වෙලා කරන වැඩ, ඇඳිරි නීතිය වගේ දෙයක් බලපානවා. රූගත කිරීම්, සංගීත සංදර්ශන ඔක්කෝම නවත්වන්න ඕනෑ. ඊට පස්සේ ජන ජීවිතේ යථා තත්වයට පත්වෙලා, මිනිස්සු ජීවත් වෙන්න පටන්ගත්තාට පස්සේ තමයි ප්‍රාසංගික කලාවේ දේවල් පටන් ගන්නේ. ඒ නිසා මේ කර්මාන්තය ඉතාම අවිනිශ්චිත වෙලා.
ජීවිතය පවත්වාගෙන යෑම වෙනුවෙන් රඟපෑමේ යෙදෙන බව ඔබ කියනවා. කලාකරුවන්ට මොන තරම් ප්‍රබල හඬක් තිබුණත්, ඒ හඬ පාවිච්චි කරලා තමන්ගේ ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රශ්න විසඳාගන්නට බැරි බව පේනවා…
දැන් නම් රංගන ශිල්පීන් කිහිපදෙනෙක් පාර්ලිමේන්තුවේත් ඉන්නවා. ඒත්, ඒ කිසි කෙනෙක් කලාව සම්බන්ධයෙන් කතා කරලා නෑ. යන එක්කෙනා තමන්ගේ වැඬේ විතරක් කරගන්නවා. ඒගොල්ලෝ සම්බන්ධයෙන් කලා ක්ෂේත්‍රයේ තියෙන්නේ ලොකු විරෝධයක්. ඒ අය කලාව තුළ කරපු වැඩ ටිකක් තියෙනවා. ඒකට අපි ගරු කරනවා. තමන්ට ලැබුණු දේශපාලන වරප්‍රසාද පාවිච්චි කරලා කර්මාන්තය වෙනුවෙන් කරන්න පුළුවන් දේවල් ඒ අය කරලා නෑ. කලාකරුවෙකුට බැංකුවකින් ණයක්වත් දෙන්නේ නැති තැනට පත් වෙලා තියෙන්නේ. ස්ථිර රැකියාවක් කියලා කවුරුවත් පිළිගන්නේත් නෑ. විධිමත් ආයතන පද්ධති නෑ. මේ වෘත්තිය ශක්තිමත් කරලා කර්මාන්තයේ ඉන්න අයට යම් කිසි වටිනාකමක් ගෙනැත් දෙන්න, පනතක් ගේන්න, ක්‍රමයක් හදන්න දේශපාලකයෝ උනන්දු වෙන්නේ නෑ. අහිංසක දුප්පත් අසරණ කලාකාරයෝනේ කියන මට්ටමේ තියා ගන්න තමයි ඒ අය කැමති. අපිත් ඒක අහගෙන අනේ අපි දුප්පත් අහිංසක කලාකාරයෝ කියලා ඔහේ ඉන්නවා මිසක් වෙනස් කරගන්න එකතු වෙන්නේ නෑ. අපේ කලාකාරයන් හරි ආසයි දේශපාලකයන් එක්ක ඡායාරූප ගන්න. ඒ අයගේ ගෙවල්වලට යන්න. ඡන්දයක් ළං වෙනකොට දෙන කෑම වේල ගිහිල්ලා කන්න. කොඳු කඩලා තියෙන්නේ. තමන් ගමන් කරමින් ඉන්නේ කොයි තරම් ආගාධයකටද කියලා ඒ අය දන්නේ නෑ. මේ අයට පොඩි පොඩි චූන් ටිකක් දුන්නාම හොදටෝම ඇති. දේශපාලකයෝ පොරොන්දු වෙන කිසි දෙයක් බලයට ආවාම කරන්නේ නෑ.
අපේ ප්‍රේක්ෂකයන් අතර හොඳ ටෙලිනාට්‍යවලට ඉඩක් නැති බව හිතනවාද?
හොඳ ටෙලි නාට්‍යවලට හොඳ ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාර ලංකාවේ තියෙනවා. එයට අවශ්‍ය ඉඩ නාළිකාවලින් නොලැබීම තමයි ප්‍රශ්නය. නිර්මාණ කළ යුත්තේ කෙසේද කියලා, නාලිකාවල අලෙවිකරණ අංශයේ අයට හෝ වෙන කෙනෙකුට තීරණය කරන්න බෑ. එහි අයිතිය, තීරණය තිබිය යුත්තේ නිර්මාණකරුවා සතුව. වෙළෙඳ කළමනාකාරීත්වයේ වැඩක් තමයි නිර්මාණ අළෙවි කිරීම. ටෙලිනාට්‍ය රූගත කරන්න ඕනෑ ආකාරය, යෙදිය යුතු වර්ණ, දාගන්න ඕනෑ නිළියන්, තිබිය යුතු දෙබස්, කතාව මේ වගේ විය යුතුයි කියන දේත් ඒ අයම තීන්දු කරන එක තමයි දැන් ප්‍රශ්නය. ඒ අය කියන ආකාරයටද නිර්මාණකරුවෝ ටෙලි නාට්‍ය කරලා දෙන්න ඕනෑ. දඬුබස්නාමානය රූගතකරපු කාලේ කැමරා තාක්ෂණයවත් ඒ තරම් දියුණු නෑ. ඒක කොටස් 12 ක විතර නාට්‍යයක්. නමුත් අපට මතක කොටස් 30 ක් 40 ක් බැලුවා වාගේ. කෙටියි, ලස්සනයි. ඒ මතකය පවා හරිම සුන්දරයි. ඒ බර දැන් නාට්‍යවල නෑ. අද නිර්මාණවල තාක්ෂණික මැදිහත්වීම වැඩි වෙලා තියෙනවා. නිර්මාණවලට නාලිකාවල කළමනාකාරීත්වයේ මැදිහත්වීම ඕනෑවටත් වඩා වැඩි වෙලා තියෙනවා. ඒකයි වෙලා තියෙන්නේ.
ලංකාවේ ප්‍රධාන මාධ්‍ය ආයතනවල ප්‍රවෘත්ති විකාශයන්හි ගුණාත්මකභාවය ගැන අඩු වැඩි වශයෙන් සංවාද පවතිනවා. ආචාරධර්ම, පක්ෂපාතීත්වය ආදී කාරණා ගැන කතාකරනවා. එහෙත්, ඒවායේ ටෙලිනාට්‍යවල ගුණාත්මකභාවය ගැන හැමෝම කතා කළත්, විධිමත් සංවාද නැහැ නේද?
දැන් ඉන්දීය ටෙලිනාට්‍යවලට හඬ කවා ප්‍රචාරය කිරීම සහ දීර්ඝ මෙගා ටෙලිනාට්‍ය පෙන්වීමේ සම්ප්‍රදායක් තමයි තියෙන්නේ. මම කලින් විදෙස් නාට්‍යවලට හඬ කැවීමෙන් දායක වුණා. පස්සේ සීමාවක් නැතුව නාට්‍ය පෙන්නන්න පටන් ගන්නකොට ප්‍රතිපත්තියක් විදිහට මම ඒවායෙන් ඉවත් වුණා. දැනටත් මම ජාතික රූපවාහිනියේ, සිරසේ හඬ කැවිම් කරනවා. හවස හත හතහමාර, අට අටහමාර, නමය කියන ප්‍රධාන වෙලාවල් පහේ ගුණාත්මක දෙයක් පෙන්වන්න බල කරන්න ඕනෑ. ඒවා පෙන්වන්න ඕනේම නම් රෑ 9න් පස්සේ හරි, හවස හතට කලින් හරි පෙන්වන්න පුළුවන්. ටෙලිවිෂන් වෘත්තිකයින්ගේ ජාතික සංගමය හැටියට අපි මේවාට ලිපි ලියලා, බලපෑම් කරලා, පනත් කෙටුම්පත් හදලා, ඇමැතිවරුන්ට දන්වලා මැදිහත්වීමක් කරන්න උත්සාහ ගත්තා.
වේදිකා නාට්‍යවලට දායක වෙන්න ඔබට බල කරන මානසික කාරණය මොකක්ද?
හොඳ වේදිකා නාට්‍යයක් ගැන දැනගන්න ලැබුණොත්, අතාරින්න බැරි මොකක්දෝ බැඳීමක් තියෙනවා. හොඳ අධ්‍යක්ෂවරයෙක් කතා කළොත් ඒක අතාරින්න හිතෙන්නේ නෑ. රාජිත දිසානායකගේ නාට්‍යවල මම වැඩ කළා. එතකොට අපි දවස් 50 සැලැස්මකට වැඩ කරනවා. දවස් 50 ක් පුහුණුවීම් කරනවා. ඒ දවස් 50 තුළ අපි සමාජය ගැන කතා කරනවා. දේශපාලනය ගැන කතා කරනවා. ඒ ඥාණය කොහොමද මේ චරිතයට ඇතුළ් කරන්නේ කියලා අපි සාමූහිකව කල්පනා කරනවා. ඒ අභ්‍යාස අතර අපි, මගේ චරිතය අනෙක් ශිල්පීන්ට පෙනෙන ආකාරය. අනෙක් ශිල්පීන්ගේ චරිතය මට පේන ආකාරය. අධ්‍යක්ෂවරයාගේ අර්ථ නිරූපණය වගේ දේවල් කතා කරනවා. මේක වෙන අභ්‍යාස කාර්යයක්. ටෙලි නාට්‍යයක අපට ඒ සංස්කෘතික අවකාශය හම්බ වෙන්නේ නෑ. පිටපතක්වත් නෑ. කොහෝම හරි දවසට අවශ්‍ය දර්ශන ටික ගහගන්න එක විතරයි වෙන්නේ. නාට්‍ය කලාවේත් විවිධාකාර නාට්‍ය තිබුණා. පිටපතක් නැති මෝඩ චූන් තිබුණා. මට මේ වෙලාවේ නම් වශයෙන් කියන්න බෑ. එහෙත් එහෙම කියද්දී මිනිස්සු දන්නවා මොනවාද ඒ කියලා. ඒ කාලේ වේදිකා නාට්‍ය කලාවත් වෙනස් වෙලා තිබුණා. ඒත් නරක දේවල් පහු කරගෙන හොඳ දේ පවතිනවා කියන කතාව ඇත්ත.
රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේදී සම්මානයක් ලැබුණාම ටිකක් කතාබහ කරනවා මිසක්, ලංකාවේ වේදිකාවේ හොඳ රංගනයන්ට අවධානය යොමු වෙන ආකාරය සහ ඒවා ඇගයීමට ලක් වෙන ආකාරය ප්‍රශ්නයක් නේද?
ජාත්‍යන්තර වශයෙන් අපට මොනවගේ දේවල්ද ලබා ගත හැක්කේ කියන කාරණය අපි හිතන්න ඕනෑ. ජාත්‍යන්තර වේදිකා නාට්‍ය උළෙලවල් රට ඇතුළේ සංවිධානය විය යුතුයි. අඩුම තරමේ ජාතික උළෙලවල්වල අවසාන වටයට ආව නාට්‍යවත් විදේශීය නාට්‍ය උළෙලවල් නියෝජනය කළ යුතුයි. ඒ සඳහා ක්‍රමවේද සැකසිය යුතුයි. ඊජිප්තු ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය උළෙල, ඉන්දියාවේ භාරත් රංග මහෝත්සව්. ස්කොට්ලන්තයේ එඩිංබරෝ කියන නගරයේ ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය උළෙල අපට ඉදිරිපත් වෙන්න පුළුවන් ජාත්‍යන්තර අවස්ථා. ඒ රටවල්වලින් ලංකාවේ නාට්‍ය ඉල්ලනවා. සංස්කෘතික අමාත්‍යාංශයට ඒ තොරතුරු එනවා. ඒ තොරතුරු එතැනින් එහාට නාට්‍යකරුවන් වෙත යන්නේ නෑ. එක්කෝ අමාත්‍යාංශවල ඉන්න නිලධාරීන් ඒ අවස්ථා පාවිචචි කරලා විදේශ සංචාර යනවා. ඉන්ටර්නැෂනල් තියටර් ඉන්ස්ටිටියුට් කියලා සංවිධානයක් තියෙනවා. ඒක එක්ක සම්බන්ධ වෙලා වැඩකරගෙන යන්න පුළුවන් යාන්ත්‍රණයක් රාජ්‍ය මට්ටමින් සකස් කරන්න ඕනෑ. ශිල්පීන්ට ශිෂ්‍යත්ව ලබා දෙන්න ඕනෑ. පිටරට ගිහිල්ලා නාට්‍ය බලලා, හදාරලා එන්න අවස්ථාව හදලා දෙන්න ඕනෑ. ඉන්දියාවේ තියෙනවා ජාතික නාට්‍ය ආයතනය, එංගලන්තේ තියෙනවා රෝයල් ඇකඩමි ඔෆ් ඩ්‍රැමටික් ආර්ට්ස් ආයතනය, එංගලන්තයේ ලංඩන් ඇකඩමි ඕෆ් මියුසික් ඇන්ඞ් ඩ්‍රැමටික් ආර්ට්ස් ආයතනය තියෙනවා. මේ ආයතනවලින් ශිෂ්‍යත්ව ලංකාවට එවනවා. ඒවාට මොනවද වෙන්නේ කියලා නාට්‍යකාරයන් දන්නේ නෑ. අපේ රටේ තානාපතිවරුන් ඉන්නේ මේ වගේ වැඩ සම්බන්ධීකරණය කරන්නනේ. සමහර විට මේ ආණ්ඩුවේ රාජ්‍ය ආයතනවලට එන විදේශීය ශිෂ්‍යත්ව ඊළඟ ආණඩුවේදී නෑ. ඒ වගේ දේවල් වෙනවා.
හොඳම නළුවන් වේදිකාවෙන් බිහිවෙන බවට තියෙන ප්‍රවාදය ගැන ඔබේ අදහස මොකක්ද?
වේදිකාවේ රඟපානවා, ජනප්‍රිය වෙනවා. ටෙලි නාට්‍යවල දිගටම රඟපාන්න හම්බ වෙනවා. ඊට පස්සේ වෙලාව නැති වෙලා වේදිකාවත් එක්ක තියෙන පෙකණිවැල කැපිලා අයින් වෙනවා. ඔහොම විකාරයක්නේ අපේ තියෙන්නේ. කෙනෙක් වේදිකාවේම රඟපෑ යුතුයි කියලා අපට කියන්න බෑ. ජෝ මහත්තයා වේදිකා නට්‍යවල රඟපාලා නැති තරම්. වැදගත් වෙන්නේ නළුවෙකුට ඒ විෂයන් කොයිතරම් දුරට අහු වෙනවාද? සවිඥාණිකද කියන කාරණයයි. වේදිකා නාට්‍යවල රඟපාපු නැති ඉතාම දක්ෂ සිනමා නළුවෝ ලෝකේ ඉන්නවා. අපට වෙලා තියෙන්නේ මේවාට එන පිළිවෙලක් නෑ. කොහෙන් හරි එනවා. වේදිකාවට ආව අය අභ්‍යාස හරහා තමන්ගේ උරේට දාගත්ත ටිකත් එක්ක උඩට යන්ඩ පුළුවන්. මම බඩු ගන්න කඬේ කෙනා මට කතා කරලා කිව්වොත් මම එයාටත් අවස්ථාවක් හදලා දෙනවා. ගෙදරට ගෑස් එක ගේන මල්ලි ඉල්ලුවොත් මම එයාටත් අවස්ථාවක් හදලා දෙනවා. වේදිකාවේ මාස ගණනක් අභ්‍යාසගත වීමත් එක්ක අපේ මල්ල ලොකු වෙනවා. සමාජ සවිඥාණික්වයෙන්, පොත පත කියවන එකෙන් අපි ගන්න දේවල් ප්‍රකාශයට පත් කරන්න අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. ඒකයි ලංකාවේ වේදිකාවෙන් ආව නළුවෝ හොඳම නළුවෝ කියලා කියන්නේ. රූපවාහිනියේ වුණත් ඉඳලා අභ්‍යාසගත වෙනවා නම් හොඳ නළුවෙක් වෙන්න පුළුවන්.■
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
