සිනමා අධ්‍යක්ෂ, සංස්කාරක චන්දන ප්‍රසන්න
චන්දන ප්‍රසන්න ශ්‍රී ලංකාවේ සිටින දක්ෂ තරුණ සංස්කාරකවරයෙක් ලෙස නමක් දිනාගත් අයෙකි. ඊයේ පෙරේදා නිකුත් වූ සනුක වික්‍රමසිංහගේ ගායනයෙන් හා තිසර ඉඹුලානගේ සංගීත වීඩියෝවෙන් හැඩ වූ ‘අවසන් සටන’ ගීතයේ සංස්කාරකවරයා ඔහුය. ‘විරාග රාගය’, ‘මගේනේ’ ඇතුළු අධ්‍යක්ෂ තිසර ඉඹුලාන නිර්මාණය කළ අතිශය ජනප්‍රිය සංගීත වීඩියෝ සියල්ලේම පාහේ සංස්කාරකවරයා චන්දන ප්‍රසන්නය. තිසර ඉඹුලාන අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘නිනෝ ලයිව්’ චිත්‍රපටියේ ආරාධිත අධ්‍යක්ෂවරයා මෙන්ම සංස්කාරකවරයා වුණේත් චන්දන ප්‍රසන්නය. ‘නිම්නයක හුදෙකලාව’ චිත්‍රපටිය සංස්කරණය කළේත් ඔහුය.
සිනමා අධ්‍යක්ෂවරයෙකු වීමේ සිහිනය මෙන්ම එයට අවැසි නිර්මාණශීලීත්වයත් ඔහුට ඇත. කලාත්මක බව රඳවාගනිමින් සාමාන්‍ය ප්‍රේක්ෂකයාගේ රසනහර පිනවන චිත්‍රපටි නිර්මාණය කිරීමේ උනන්දුවක් ඔහුට ඇත. කෙතරම් නිර්මාණශීලී වුණත්, දැක්මක් තිබුණත් චිත්‍රපටියක් කරන්නට අවැසි ප්‍රාග්ධනය නොමැතිකමින් ඔහු පීඩා විඳී.
ඔහු අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘මඟුල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ කෙටි චිත්‍රපටිය පසුගිය කාලසීමාවේ පැවති දකුණු ආසියානු ජාත්‍යන්තර කෙටි චිත්‍රපටි උළෙලේදී අන්තර්ජාල මාධ්‍යයෙන් ප්‍රදර්ශනය කරනු ලැබීය. ‘ඇජෙන්ඩා 14’ ආයතනයේ නිෂ්පාදනයක් වන එම කෙටි චිත්‍රපටිය මීට පෙර යාපනය ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙලේදී හොඳම කෙටි චිත්‍රපටියට හිමි සම්මානයට නිර්දේශ විය. රෝම ස්වාධීන චිත්‍රපටි උළෙල, දකුණු ආසියානු චිත්‍රපටි උළෙල, සනීසයිඞ් ෂෝට්ස් ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙල යන උළෙලවලදී එම චිත්‍රපටිය ප්‍රදර්ශනය කර ඇත. මේ ඔහු ‘මගුල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ චිත්‍රපටියේ අත්දැකීම් බෙදාගත් ආකාරයයි.
මඟුල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාද හැදුණේ කොහොමද?
කෙටි චිත්‍රපටයක් හැදුවාට මම පෞද්ගලිකව කැමති දීර්ඝ චිත්‍රපට සහ කතා මාලා හදන්න. මීට කලින් මම කෙටි චිත්‍රපටයක් කරලා තිබුණත් තවත් එකක් කරන්නට ඒ තරම් උනන්දුවක් තිබුණේ නැහැ. එහෙත් ඇජෙන්ඩා 14 ආයතනයේ වාර්ෂික කෙටි චිත්‍රපටි උළෙල වෙනුවෙන් චිත්‍රපටියක් හදන්න යෝජනා කළා. ඒ සඳහා අපිට මාතෘකාවක් විදියට දුන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය. මම ඒ චිත්‍රපටයට මගුලක් හෙවත් විවාහයක් සම්බන්ධ කළේ ඒවාත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේම කොටස් කියලා පෙන්වන්න. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කී සැණින් මිනිස්සුන්ගේ ඔළුවලට යන්නේ පාර්ලිමේන්තුව, ව්‍යවස්ථාව, ඡන්ද ක්‍රමය වගේ බරපතළ කාරණා. ඒත් මම විශ්වාස කරන්නේ රට ඇතුළේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංස්කෘතික ක්‍රමයක් ගොඩ නැගිලා තිබුණොත් රටක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වෙනවා කියලයි. බටහිර රටවල අයගේ සංස්කෘතියේම ප්‍රජාත්ත්‍රවාදය තියෙනවා. ඒ නිසා පුද්ගලයන් අතර තිබෙන සම්බන්ධතාවලදී පවා ඒ අය අනෙකාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳව බොහෝම සැලකිලිමත් වෙනවා. ලේවල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අදහස තියෙද්දී, ඒක ඕනෑ දෙයකට බලපානවා. අනෙකාගේ මතය ඉවසනවා. ඒ වගේම බලය සහ වගකීම කියන තැන්වලදී ඔවුන් අනෙක් පුද්ගලයා පිළිබඳව සැලකිලිමත් වෙලා තීරණ ගන්නවා. ඒත් ලංකාවේ මේ දේවල් වෙන්නේ නැහැ. ප්‍රජාතන්තවාදය කියන මාතෘකාව කතාවක් ඇතුළට ගන්න ඕනෑ නිසා එය මූලිකව ගනිමින් මේ කෙටි චිත්‍රපටිය හැදුවේ.
එහෙත්, චිත්‍රපටියේ තේමාවට මතුපිට සහ ඇතුළත තේරුම් දෙකක් තියෙන බව පෙනුණා…
එක අදියරකින් අපි කතා කළේ විවාහයක් කරගන්න සුදුසුයැයි කියන වයසේ ඉන්න තරුණියන්ට පවුල්වලින් එන පීඩනය. එය මතුපිටින් කතා කරන ගමන් ඇතුළාන්තයෙන් අපේ සමාජයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙහි තියෙන අඩුපාඩුව පිළිබඳව කතා කළා. අපේ සමාජය හැම විටම තියෙන්නේ අනෙක් මිනිසුන්ගේ ජීවිතවල තීරණ ගන්න පැත්තේ. ඒත් අපි ගන්න තීරණවලින් ඒ පුද්ගලයන්ට සිදුවන හානියේ වගකීම ගන්න තීරණ ගත්ත කිසිම කෙනෙක් ඉදිරිපත් වෙන්නේ නැහැ.
චිත්‍රපටිය අවසානයට නොසිතූ අවසානයක් යොදාගැනීම නිසා එහි ආකර්ෂණය වැඩියි…
මේක මාතෘකාවකට අනුව ඇජෙන්ඩා 14න් එකෙන් මුදල් දීලා අපි හදපු චිත්‍රපටයක්නේ. ඒත් මට චිත්‍රපටය හදපු කෙනා විදියට වගකීමක් තියෙනවා මගේ කලාත්මක ධාරිතාව චිත්‍රපටය ඇතුළේ පෙන්වන්නට. ඒ වගේම චිත්‍රපටයෙන් යම් පණිවිඩයක් සමාජයට දෙන්න. අපි දන්නවා, රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවලින් මුදල් ලබා ගෙන යම් වැඩක් කරනවා කියනකොටම, ඒ වැඬේට තියෙන්නේ ඒ තරම් ගුණාත්මක ප්‍රතිචාරයක් නෙවෙයි. මා හිතන්නේ රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවලින් මුදල් ලබාගෙන වැඩ කරන ඕනෑම පුද්ගලයෙක් ඒ මුදල්වලින් උපරිම සේවය කිරීමට වෙහෙස වෙන්න ඕනෑ බව. ලංකාවේ හැදෙන බොහෝ කලාත්මක චිත්‍රපටි ඉතාම මන්දගාමීයි. ඒ චිත්‍රපටවල ගොඩක් තියෙන්නේ දුක. ඒත් අපි ඕනෑම කෙනෙක්ට දුකක් දැනුණාම අපි කරන්නේ කෑගහලා බනින එක, හයියෙන් කෑගහලා තමන්ගේ දුක ප්‍රකාශ කරන එක.
ලංකාවේ හැදෙන කෙටි චිත්‍රපට බොහෝමයක් එකම ආරක චිත්‍රපට, ඒත් මේ චිත්‍රපට ඒ රාමුවෙන් එහා ගිය එකක්…
මගේ චිත්‍රපටය සමඟ ලංකාවේ අනෙක් කෙටි චිත්‍රපටය සමඟ සංසන්දනය කරන්න බැහැ. පෞද්ගලික අත්දැකීම් සහ පවුලේ අයගේ අත්දැකීම් චිත්‍රපටයට ඇතුළත් කළොත් මිනිසුන්ට බයක් තියෙනවා තමන් විචාරයට ලක්වෙයි කියලා. මටත් ඒ ප්‍රශ්නය තියෙනවා. මම මොකක් හරි වැඩක් කළොත් ඒ වැඬේ ප්‍රමිතියට මදි කියලා මා විවේචනයට ලක්වෙයි කියලා බයක් තියෙනවා. ගොඩක් චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂවරු කරන්නේ තමන්ට සමීප අත්දැකීම් නොවන වෙනත් සංකීර්ණ දෙයක්. ඒත් අපි අපේ හිතට අවංකව දැනෙන හැඟීම් චිත්‍රපටයට ගේන්න ඕනෑ. ලංකාවේ ඉන්න ලේඛකයන් සහ චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂවරු ගොඩක් උත්සාහ කරන්නේ සම්භාව්‍ය ගණයේ නිර්මාණ කරන්න. ඒ අය හිතන්නේ විචාරකයන් කැමති සම්භාව්‍ය ගණයේ දේවල්වලට කියලා. ඒ නිසා එකම රාමුවක ඒ අය කොටු වෙනවා. එක තැනක කොටුවෙන්නේ නැතිව මම වෙනස් දෙයක් කරන්න උත්සාහ කළා.
මේ චිත්‍රපටියේ චරිත හැම එකක්ම එදිනෙදා ජීවිතයේදී දැකලා තියෙන චරිත විදියට අපට හැඟීමක් ඇති වෙන ඒවා. ඒ අයියා, ඒ සීයා, ඒ තාත්තා ආදි වශයෙන්. අප සතු පූර්ව දැනුම නිසාම කිසිම චරිතයක් ගොඩනැගීම සඳහා තිර කාලයක් වෙන් කරන්න ඕනෑ වෙලා නැහැ. කෙළින්ම කතාවට බහිනවා…
අපේ පවුලවල, කාර්යාලවල මිනිස්සු යම් දෙයකට දක්වන සාමාන්‍ය ප්‍රතිචාරය චිත්‍රපයට ගේන්න මම උත්සාහ කළා. මට වුවමනාව තිබුණේ මේ චරිත දීර්ඝ චිත්‍රපටයකට ගේන්නයි. ඒත් ලංකාවේ දීර්ඝ චිත්‍රපටයක් කරන්න සෑහෙන්න මුදල් අවශ්‍යයි. ඒ නිසා එහි මුල් අදියරක් විදියට ප්‍රේක්ෂකයාට ළඟ චරිත කෙටි චිත්‍රපටය තුළට ගේන්න පුළුවන් වුණා. අපි චිත්‍රපටයේ දර්ශන මිනිසුන්ට දැනෙන්න ලබාදුන්නොත් කිසිම ප්‍රේක්ෂකයෙක් අහන්නේ නැහැ ඇයි ඒ දර්ශනය චිත්‍රපටයට දැම්මේ කියලා. මනමේ නාට්‍යය බලන කෙනෙක් අහන්නේ නැහැ ඇයි මේ මිනිස්සු උඩ පැන පැන යන්නේ කියලා. සූපර්මෑන් වගේ චිත්‍රපටි පවා මිනිස්සු බොහෝ සුන්දර විදියට භාරගන්නවා. වගකීම තියෙන්නේ චිත්‍රපටය හදන කෙනාගේ අතේ. ලංකාවේ සංස්කෘතියක් විදියට යථාර්ථවාදී නොවන සුපර්මෑන් ගණයේ චිත්‍රපට නැතිවීම නිසා, මට හිතුණා යථාර්ථවාදී චරිත සහ දෙබස් මේ චිත්‍රපටයට ඇතුළ් කළොත් සාර්ථක වේවිද කියලා බලන්න.
චිත්‍රපටියේ නළුනිළියන් තෝරාගනිද්දී හිතුවේ මොකක්ද?
මේ චිත්‍රපටයේ සාර්ථකත්වයට මටත් වඩා ගෞරවය යන්න ඕනෑ නළුනිළියන්ට. රඟපෑ සියලු දෙනාම ප්‍රවීණ රංගන ශිල්පීන් ලෙස හඳුන්වන්නට තරම් අත්දැකීම් සහිත අය. එක දවසයි චිත්‍රපටියේ පෙරපුහුණුවීම් කළේ. ඊළඟ දවසේ අඛණ්ඩව රූගත කළා.
ඒ කියන්නේ, පෙර පුහුණුවීම් කරලා, එක දිගට සිදුවීම් පෙළ ගියා. කෑම කාමරයක සහ කුස්සියේ සිදුවූ සිදුවීම් එකවර කැමරාවට අල්ලාගත්තා…
ඔව්, ඒක ඇතුළේ සමහර තැන් හදාගෙන, දෙබස් නැවත නැවත කියවෙන තැන් හදාගෙන රංගන ශිල්පීන් තමයි වැඬේ සාර්ථකව කරන්න උදව් කළේ. මේ විදියට අඛණ්ඩව චිත්‍රපටයක් රූගත කිරීම බූඩී කීර්තිසේන මහතා කරලා තිබුණා. මටත් මේ අදහස ආවේ බූඩිගේ ‘මිල්ල සොයා’ චිත්‍රපටය බලලා. මේ විදියට දර්ශන රූගතකිරීම්වලට මම කැමතියි. ඒ විදියට රූගත කිරීම් කරද්දී චිත්‍රපටයේ රඟපාන නළුනිළියන්ට පවා ඒක බලපානවා. එක් දර්ශනයක් කරලා තවත් දර්ශනයක් කරනකොට රංගන ශිල්පීන්ගේ තියෙන මූඞ්එක නෙවෙයි අනෙක් දර්ශනයට එනකොට තියෙන්නේ. ඊට වඩා මේ ක්‍රමය හරි පහසුයි. හරියට කීවොත් රංගන ශිල්පීන් වේදිකා නාට්‍යයක් රඟපානවා. අපි ඒක කැමරා කරනවා වගේ ජීවමාන හැඟීමක්.■
