ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් හරහා මේ තරම් බලතල කේන්ද්‍රගත කොට තබන්නට යන්නේ කාගේ අතේද යන්නද
මේ සාකච්ඡාවේදී වැදගත්ය. ඒ ගෝඨාභය අතයි. ඔහු කවුද?
20 සම්මත වුවහොත්, ඒ සාඩම්බරය අනාගතය සඳහා පවතින්නේ නැත. අධිකරණය රාජ්‍ය පාලකයා විසින් වුවමනා විදියට නැටවෙන රූකඩයක් බවට පත්වනු ඇත.
ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගේ ඒකා-අධිපති චින්තනය සාක්‍ෂාත් කරගනු පිණිස ගෙනැවිත් ඇති 20වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය ගැන මේ වන විට විශාල කතාබහක් සමාජයේ ඇතිවී තිබේ. එහෙත්, ඒ විපක්‍ෂයේ ප්‍රධාන පක්‍ෂ වන සමගි ජන බලවේගයේත්, එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයේත් ‘දැනෙනසුලු’ සහභාගිත්වයකින් තොරවය. අවසානයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ, පනත් කෙටුම්පත අභියෝගයට ලක්කරමින් පෙත්සම් විශාල ප්‍රමාණයක් ගොනුවන තත්වය දක්වා 20ට එරෙහි විරෝධය ඉදිරියට ගොස් තිබේ.
මේ විරෝධයේ හා සංවාදයේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයාට හිතුමනාපේ 20වැනි සංශෝධනය ඒ හැටියෙන්ම සම්මත කර ගැනීමට නොහැකි වී තිබේ. කිසිවකුගේ බාධාවක් ගණන් නොගෙන, තමාගේ සිතේ උපන් හැටියටම 20 පාර්ලිමේන්තුව තුළදී සම්මත කරගන්නට හැදූ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා, පාර්ලිමේන්තුවේ කමිටු අවස්ථාවේදී 20ට සංශෝධන ගෙන එන්නට බලාපොරොත්තු වන බව දැන් නීතිපතිවරයා හරහා, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට දන්වා සිටින තත්වයට පියවර තුන හතරක්ම ආපස්සට ගෙන තිබේ. ඔහු මුලින් කල්පනා කෙළේ, අගමැති මහින්ද රාජපක්‍ෂ පත්කළ කමිටුවේ යෝජනා පවා ගණන් නොගෙන, මුල් ආකාරයෙන්ම 20 පාර්ලිමේන්තුවේදී සම්මත කරගන්නටය. ඒ සියලු ප්‍රයත්නයන් පරාජය වීම වූකලි, එක් පැත්තකින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සුළු හෝ ජයග්‍රහණයකි.
ඒ තුළින් පෙනෙන්නේ, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා, කොයි තරම් තනිවම බලය කේන්ද්‍රකර ගැනීමට කැමැත්ත දැක්වූවත්, සමාජය තුළින් ඒ හා සමාන පෙළඹවීමක් ඔහුට නොලැබෙන බවයි. වෙනත් විදියකට කියනවා නම්, තනි පුද්ගල, ඒකාධිකාරී පාලකයන් ඉවසන්නට, දැන් ලාංකික සමාජය සීමා රහිතව කැමති නැත. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, බලය අත්තනෝමතිකව පාවිච්චිය වැනි දේ ගැන රටේ මහජනතාව අතර යම් ආකාර උනන්දුවක් දැන් තිබේ.
හැබැයි, ඒ උනන්දුවේ ගෞරවය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ලැබිය යුත්තේ යහපාලන ආණ්ඩුවටය. කුමන ආකාරයේ දුර්වලකම් තිබුණද, 2015-19 යහපාලන ආණ්ඩු කාලයේ ඉහළ සිට පහළට කාන්දු වුණ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම්, සමාජයේ සැලකිය යුතු පිරිසකගේ චින්තන විධි වෙනස් කරන්නට බලපා තිබේ.
20ට විරෝධය පැනනැග ඇත්තේ ආණ්ඩුවට පිටතින් පමණක් නොවේ. ආණ්ඩුව ඇතුළතින්මද ඒ ගැන විරෝධයක් පැනනැගිණ. එහෙත්, ඒ අභ්‍යන්තර විරෝධය, 20වැනි සංශෝධනයේ කේන්ද්‍රීය අරමුණ වන, ජනාධිපතිවරයා රටේ පාලන බලතල, තමන්ට වුවමනා විදියට හසුරුවා ගත හැකි ඒකා-අධිපතියකු වීම යන්න කෙතරම් ඉලක්ක කරගෙන තිබේද යන්න ප්‍රශ්නයකි.
20වැනි සංශෝධනයේ අනර්ථය ගැන පැති ගණනාවකින්, ලංකාවේ ප්‍රමුඛතම දේශපාලන විiාඥයන්, නීති විශාරදයන් මෙන්ම සමාජ විචාරකයන්ද මේ වන විටත් කරුණු දක්වා තිබේ. එය සම්මත වුවහොත්, රටේ ව්‍යවස්ථාදායක, විධායක හා අධිකරණ බලතල එක් පුද්ගලයකු වටා ගොනුවන හැටි ඒ විචාරවලදී ඕනෑ තරම් පැහැදිලි කොට තිබේ.
ඒ නීතිමය, ව්‍යවස්ථාමය කාරණාවලට අමතරව, සැලකිල්ලට ගත යුතු පුද්ගල සාධකයක්ද මෙහි තිබේ. ඒ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ සාධකයයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් හරහා මේ තරම් බලතල කේන්ද්‍රගත කොට තබන්නට යන්නේ කාගේ අතේද යන්නද මේ සාකච්ඡාවේදී වැදගත්ය. ඒ ගෝඨාභය අතයි.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ, පුද්ගලයකු හැටියට කවුද? ‘ජනාධිපති කිව්වාම ඒක තමයි චක්‍රලේඛය’ යනුවෙන් පසුගිය දිනයක රජයේ නිලධාරීන් ඉදිරියේ කී දෙයින් පමණක් වුණත් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ යනු කවුරුන්දැයි යළිත් හොඳින් පැහැදිලි වෙයි.
මහින්ද රාජපක්‍ෂ, 2005 ජනාධිපති පදවියට පත්වූ විට, ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් පදවියට පත්කර ගන්නට අමෙරිකාවේ සිට ගෙන්වා ගන්නා ලද ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ, එම අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් හැටියට කටයුතු කළ දැඩි විධානාත්මක ආකාරය සියල්ලෝ දනිති. මහින්ද රාජපක්‍ෂ අයියාගේ ජනාධිපති බලතලවල හයියෙන්, බැසිල් රාජපක්‍ෂට අමතරව ඔහු, මුළු ආණ්ඩුවම පාලනය කළ හැටි රහසක් නොවේ. ඊලාම් යුද්ධයේදී, ඔහු කටයුතු කළ හිතුවක්කාර ආකාරය යුද ජයග්‍රහණයෙන් වසා දමන්නට කටයුතු කැරුණත්, අදත් ජාත්‍යන්තර වේදිකාවේ ඔහුගේ ඒ අතීත භාවිතය ප්‍රශ්නගතව පවතියි. යුද කාලයෙන් පසු මෙන්ම, යුද කලාපයෙන් පිටතදී, සිදුකැරුණු විවිධාකාර මානව අයිතිවාසිකම් කඩකිරීම් හා අපරාධ සම්බන්ධයෙන් මේ වන තුරුත් නිසි සොයාබැලීමක්, විමර්ශනයක් සිදුවී නැත. විමර්ශනයක් සිදුවුණ එක්නැලිගොඩ අතුරුදහන් කිරීම, පුද්ගලයන් එකොලොස් දෙනකු පැහැරගෙන ගොස් අතුරුදන් කිරීම, වසීම් තාජුදීන් ඝාතනය, වැලිකඩ බන්ධනාගාරයේ සිකරකරුවන් 27 දෙනකු ඝාතනය කිරීම වැනි බරපතළ අපරාධ වුණත්, මේ වන විට අධිකරණ ඉදිරියේ ඇත්තේ වගකිවයුත්තකු නැති අපරාධ හැටියට අවසානයට පත්වන තත්වයේය. යුද ජයග්‍රහණයෙන් පසුව, ආණ්ඩුව විවේචනය කළ පුවත්පත් කර්තෘවරුන්, මාධ්‍යවේදීන් ඇතුළු වෙනස් මත දරන්නන්ට අත්වුණු ඉරණමට, වගකිවයුත්තන් තවමත් සොයා දැනගන්නට නැත. ඒ කාලය පුරාම, රටේ ආරක්‍ෂාව භාරව සිටියේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතාය. විදේශීය මාධ්‍යවේදීන් ලසන්ත ඝාතනය වැනි විවිධ අපරාධ ගැන විමසූ අවස්ථාවලදී, ඔහු ප්‍රතිචාර දැක්වූ ආක්‍රමණශීලී ආකාරයද අප කාටවත් අමතක නැත.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ වනාහි, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ව්‍යුහයක් විශ්වාස කරන්නෙක් නොවේ. ඒ වෙනුවට තමා අත ගොනුවන බලතල අත්තනෝමතික ලෙස පාවිච්චි කරමින්, තමාට වුවමනා දේ සඳහා ඒවා යොදවා ගන්නා පුද්ගලයෙකි. වෙනස් මත, විරුද්ධ මත, වෙනස් හා විරුද්ධ මතධාරීන්, ඔහු රුස්සන්නේ නැත. සංවාදයෙන්, සම්මුතියෙන් තීන්දු තීරණ ගැනීම ඔහුට අනවශ්‍යය. ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් හැටියට සිටි කාලයේදී පවා ඔහුගේ භාවිතය වුණේ එයයි. ඒ ඔහුගේ හමුදා මනස මත පදනම් වන සිතීමේ ක්‍රමයයි. හමුදා මනසකින් සිතන ඔහු අනුයන්නේ, අණදීම, අණ පිළිපැදීම, සතුරා-මිතුරා වැනි සරල රේඛීය ප්‍රතිපක්‍ෂයන් පමණකි.
මහින්ද රාජපක්‍ෂට, 2019 ජනාධිපතිවරණයේදී ඉදිරිපත් වන්නට නොහැකි වන බව දුර තියා දුටු ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ, ඒ ස්ථානයට ළඟ වීම සඳහා දීර්ඝකාලීන වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කෙළේය. වියත් මග, එළිය වැනි සංවිධාන හරහා සමාජයේ කැපීපෙනෙන පුද්ගලයන් ඒ සඳහා එකතු කරගන්නටත්, ඔවුන්ගේ දායකත්වයෙන් මෙතෙක් ලංකාවේ නොතිබුණු ආකාරයේ අද්විතීය රාජ්‍ය පාලන මොඩලයක් නිර්මාණය කරන බව පෙන්වන්නටත්, ඔහුට හැකිවිය. මේ සියලුම ක්‍රියාකාරිත්වයන්ගෙන් පෙන්වන්නේ, ජනාධිපති ධුරය ලබාගැනීමේ ඒකායන පරමාර්ථයෙන් ඔහු දීර්ඝ කාලීන වෑයමක යෙදුණු බවයි.
ජනාධිපති පදවියට පත් වහාම ඔහු ප්‍රසිද්ධියේ කීවේ, 19වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සමග තමාට ලැබුණු ජනවරම ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි බවයි. ඇත්ත වශයෙන්ම, ඒ ජනවරම ක්‍රියාත්මක කිරීමට 19 වැනි සංශෝධනයෙන් කිසිම බාධාවක් නැති බව අලුතෙන් කිවයුතු නොවේ. ඉන් කර තිබුණේ ජනාධිපතිවරයාගේ අත්තනෝමතික බලතලවලට, යම් සීමා පැනවීම පමණකි. එයින්, රාජ්‍ය ව්‍යුහයේ ප්‍රධාන ආයතන, හැකි පමණින්, ජනාධිපති ධුරයේ හිතුවක්කාර ගලග්‍රහයෙන් ගලවා, ස්වාධීන කිරීම, නිර්දේශපාලනීකරණය, වගකීමට – වගවීමට- උත්තර දීමට යටත් කිරීම, විනිවිදභාවය දියුණු කිරීම හා නීතියේ ආධිපත්‍යය ශක්තිමත් කිරීම සිදුවිය. 19ත් එක්ක මට බැහැ යැයි ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා කියන විට, එයින් අදහස් වුණේ, ඉහත කී යහපත් ලක්‍ෂණ සමග ඔහුට ජනාධිපති ධුරයේ වැඩකරන්නට බැරියැයි තහවුරු කිරීමයි. 19න් එකතු කරන ලද ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ මකා දැමූ කල ඉතිරි වන්නේ අත්තනෝමතික ජනාධිපති පාලනයකි. (‘19 අහෝසි කළාම 18ටයි’ යන්නේ කියන අඥාන ප්‍රකාශය නොවේ, මේ.)
ආණ්ඩුවේ හිතවතුන්ගේ සීමා සහිත විරෝධයේද ලොකු බලපෑමක් නැතිව, අවසානයේ 20 පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත වීමට තිබෙන ඉඩකඩ වැඩිය. එහි තේරුම, 20, සියල්ල සමතලා කරගෙන, සම්මත වීම දක්වා යාමට තිබෙන ඉඩ වැඩි බවයි. විධායකයේ විවිධ අංශවලින් 20ට බලවත් ප්‍රතිවිරෝධයක් එල්ල වන්නේ නැත. 20 නිසා, තමන්ගේ දේශපාලන මරණ වරෙන්තුව ලියාගැනීමට සුදානමෙන් සිටින පාර්ලිමේන්තුවේ 150කට ආසන්න මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන්ද 20ට විරෝධයක් නැත. විපක්‍ෂයේ දේශපාලන පක්‍ෂ පාර්ලිමේන්තුව තුළ කිසියම් ආකාර විරෝධතා දැක්වුවත්, ඒවා 20 නැවැත්වීමට තරම් ප්‍රමාණවත් වන්නේ නැත. පෙර කී ආකාරයට, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වැනි සාරධර්ම ගැන කෙතරම් දැනුවත් සමාජ ස්තරයක් තිබුණද, ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන නිසි දේශපාලන නායකත්වය සැපයීමට විරුද්ධ පක්‍ෂ අපොහොසත් වීම නිසා, ඔවුන්ගෙන්ද තීරණාත්මක විරෝධයක් 20 කෙරෙහි ඇතිවන්නේ නැත. ඉහත කී සියලු පාර්ශ්වවලට පොදුවේ පාවිච්චි කළ හැකි හැඳින්වීමක් නම්, ඔවුන් සියල්ලන් ‘බෙලහීන’ බවයි.
එහෙත්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මහජනතාවගේ බලාපොරොත්තු තවමත් තබාගත හැකි රාජ්‍ය පාලන අංශයක්ද තිබේ. ඒ වනාහි අධිකරණයයි. 19 යටතේ, ඉහළ අධිකරණවලට පත්වීම් කැරුණේ ඉතාමත් ස්වාධීනව බව ඒ ඉහළ අධිකරණ දනී. එලෙස ස්වාධීනව අධිකරණ පත්වීමක් ලැබීම, ඒ පත්වීම් දරන්නන්ගේ ගෞරවය පිණිසම හේතුවන බව අලුතෙන් කිවයුතු නැත. අප පත්වීම් ලබා තිබෙන්නේ, විනිවිද පෙනෙනසුලු, දක්‍ෂකම්වලට හා අපක්‍ෂපාතිත්වයට අවකාශ ලැබෙන ක්‍රමයකිනි’යි අධිකරණ නිලධාරීන්ට කියන්නට හැකි වීම ඔවුන්ට ආඩම්බරයක් පමණක් නොව, අධිකරණයටද, ඒ බලය හිමි මහජනතාවටද ආඩම්බරයට කාරණා වේ.
20 සම්මත වුවහොත්, ඒ සාඩම්බරය අනාගතය සඳහා පවතින්නේ නැත. අධිකරණය රාජ්‍ය පාලකයා විසින් වුවමනා විදියට නැටවෙන රූකඩයක් බවට පත්වනු ඇත. එය වන්නේ කොහොමදැයි දැනටමත් විවිධාකාර පැහැදිලි කිරීම් රාශියක් කර තිබේ. අධිකරණයට ඒ ඉරණම අත්වනවා පමණක් නොව, රටේ අනෙකුත් පාලන ආයතනවලටද. මානව අයිතිවාසිකම් ප්‍රමිතියටද සිදුවන්නට නියමිත විනාශය සුලුපටු නොවේ.
මේ විනාශය නැවැත්විය හැකි මේ මොහොතේ පවතින එකම ශක්තිමත් ආයතනයද අධිකරණයයි. අධිකරණය, මහජන ඡන්දයෙන් ජනවරමකින් පත්වන්නක් නොවේ. ඔවුහු තම සුදුසුකම් අනුව (තවමත්) ස්වාධීන ක්‍රියාදාමයක් හරහා පත්වීම් ලබති. ඔවුන්ට පැවරී ඇත්තේ මහජනතාවගේ අධිකරණ බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමටය. අධිකරණය වග කිව යුත්තේ ඒ මහජනතාවටය. ජනාධිපතිට, අගමැතිට හෝ වෙනත් දේශපාලකයන්ට නොවේ. ඒ නිසා, ඒ මහජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යයට හානි වන යමක් සිදුවන විට, ඉදිරියට පැමිණ ඒ විනාශය වැළකීමට මැදිහත් වීම අධිකරණයේ කාර්යභාරය විය යුතුයැයි අපි සලකමු. එය මහජනතාවගේ අධිකරණ බලය, මහජනතාවගේ ‘පුරවැසිකම’ විනාශ වන පරිද්දෙන් භාවිත කිරීමක් නොව, එය ආරක්‍ෂා වන පරිද්දෙන් භාවිත කිරීමකි.
අනෙක් අතට, යුක්තිය ඉල්ලා මහජනතාවට අන්තිමට යන්නට තිබෙන දෙවොලද අධිකරණයයි.
මහජනතාව අධිකරණය වෙත එන්නේ, තමන්ගේ ප්‍රජාතාන්ත්‍රික පාලන ක්‍රමය, මානව අයිතිවාසිකම්, නීතියේ පාලනය, ස්වාධීන රාජ්‍ය ආයතන සහ තනතුරු, ඒ ආකාරයෙන්ම රැක දෙන ලෙස ඉල්ලමින් නම්, ඒවා රැකදීම සඳහා බලය ඇති, මහජනතාවගේ අධිකරණය හැර වෙනත් ආයතනයක් අපට ඇත්තේ නැත. ■
