අහිකුණ්ඨිකයෙක් වගේ හිටියා – මහාචාර්ය ඩෙස්මන්ඞ් මල්ලිකාරච්චි

ඔබේ ගම් ප්‍රදේශය මොකක්ද?

මගේ ජීවිතය නුගේගොඩින් පටන්ගත් බව කියන්න පුළුවන්. නුගේගොඩ මගේ ගම නෙවෙයි. එහෙත්, පාසල් ගිය කාලයේ ඉඳන් හැදී වැඩුණේ නුගේගොඩ. පණස් ගණන්වල ඉඳලා. නුගේගොඩ ශාන්ත ජෝන් විද්‍යාලයේ හිටියා. ඊට පස්සේ කෝට්ටේ ආනන්ද ශාස්ත්‍රාලයෙන් ඉගෙනගත්තා. ඊට පස්සේ හැට ගණන්වල මම පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයට ගියා. එහි දර්ශනවේදී ගෞරව උපාධියක් කරලා, පන්ති සාමාර්ථයක් ලබලා, විශ්වවිද්‍යාලයෙන් හැටනවය අවුරුද්දේ ඉවත් වුණ විගසම කථිකාචාර්යවරයෙක් විදියට උගන්වන්න ගත්තා. හැටනවයේ ඔක්තෝබර්වල මගේ ප්‍රතිඵල එන්නත් කලින්ම දර්ශන විෂය ඉගැන්වීම සඳහා අවස්ථාව ලැබුණා. වරක් ඕස්ටේ්‍රලියාවට හා තව වරක් ලන්ඩන්වලට ගිහින් මම කාලය ගත කරලා තියෙනවා. ඒ හැරුණාම මේ දක්වා මගේ ජීවිතයම පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ගත වූ බව කියන්න පුළුවන්.

විශ්වවිද්‍යාල ජීවිතයට හුරු වුණේ කොහොමද?

හුරුවෙන්න කලින් නුහුරු අත්දැකීමකට මුහුණදෙන්න වුණා. මම හැටපහේ සැප්තැම්බර්වල තමයි විශ්වවිද්‍යාලවලට ඇතුළු වුණේ. එහෙත්, සති දෙකක් විතරයි මට විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉන්න ලැබුණේ. මට අවුරුදු විස්සක් විතර ඇති. මාත් රැග් එකට ලක් වුණා. එදා රැග් එක කියන්නේ බාහිර සමාජයෙන් ආ මානසික පීඩා පිරිමහන්නට කරපු එකක් නෙවෙයි. එදා රැග් එකයි, අද රැග් එකයි හරි වෙනස්. හැටපහේ රැග් එක කියන්නේ මානුෂික, සංස්කෘතික එකක්. එකිනෙකා අතර අවබෝධය ලබන්න කළ එකක්. අද ගැහැණු ළමයින්ට කරන දේවල්, වෛරය පිරිමැසීම් තමයි අද අහන්න ලැබෙන්නේ. සමාජය පිරිහීමේ කැඩපත විදියට රැග් එක අද සලකනවා. එදා එහෙම වුණේ නැහැ. කියන්න පුළුවන් හොඳම සිංදුව කියපං කිව්වා. මා ගැන විශේෂ කාරණයක් තමයි, මට ගායන හැකියාවක් තියෙන බව. ඒ හැකියාව නිසා මා සිංදු කියලා බේරුණා. ඒ රැග් එකත් එක්කම, රැග් කරපු අය මගේ මිත්‍රයන් බවට පත් වුණා. එහෙත් අවසාන දවසේදී රැග් කරන අය විශ්වවිද්‍යාලයේ පරිපාලනයෙන් අල්ලන්න ගත්තා. මාත් අල්ලාගෙන රැග් කරපු අය කවුද කියලා හඳුනාගන්න කිව්වා. ඒ කාලයේ උපකුලපති නිකොලස් ආටිගල මහතා. නැපෝලියන් වගේ ප්‍රතාපවත් පුද්ගලයෙක්. මම කිසි කෙනෙක් පාවාදුන්නේ නැහැ. ඒකෙන් වුණේ, එදා හවසම මා විනය කඩ කළ බව කියලා පන්ති තහනම් කරලා මා කොළඹ එවීම.

එතකොට දැනුණේ මොකක්ද?

මට දැනුත් ඒ හැඟීමට වචන දෙන්න බෑ. ඒකට පසුබිම් කතාවකුත් තියෙනවා. මම අවුරුදු දාහතරක විතර ඉඳලා පත්තරවලට ලිපි ලීවා. සිනමාව ගැන සෝමපාල රණවීර කරපු චලන චිත්‍ර සඟරාවට ලිපි ලීවා. ඉන්දීය සංගීත අධ්‍යක්ෂවරුන් ගැන උසස්පෙළ කරන කාලයේ ලිපි මාලාවක් ලීවා. රුපියල් දහයක් විතර ලැබුණා වාගේ මතකයි. අවුරුදු දාසයේදී විතර මරදානේදී බර්ට්‍රන් රසල්ගේ ‘අ හිස්ටි්‍ර ඔෆ් වෙස්ටර්න් ෆිලෝසොෆි’ කියන පොත හම්බවුණා. රුපියල් පහක් කියලා කිව්වා. ඒ මුදල ලොකුයි. ඒත්, අතේ තිබුණු සල්ලි වියදම් කරලා ඒ පොත අරන් කියෙව්වා. ඉංග්‍රීසි ලොකුවට බෑ. මලලසේකර ඩික්ෂනරි එක ළඟ තියාගෙන තමයි ඒක කියෙව්වේ.

අන්න ඒ වගේ සිදුවීම් එක්ක, ලෝකය ගැන අවබෝධ වෙද්දී මම එකම එක හීනයක් දැක්කා. ඒ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයට ගිහින් දර්ශනය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙක් වෙන එක. මම පෙරුම් පුරලා, පාඩම් කරලා තමයි විශ්වවිද්‍යාලයට ආවේ. මම ලොකු සල්ලිකාර පවුලකට අයිති කෙනෙකුත් නෙවෙයි.  ඒ මහන්සියෙන් පස්සේ විශ්වවිද්‍යාලයට ආපු මා, ඒ විගසම ආයේ කෝච්චියෙන් ගෙදර ආවා. ඒ සිදුවීම මගේ ජීවිතයේ තීරණාත්මක කඩඉමක්. බලාපොරොත්තු ඉස්මතු වෙලා පිපිලා එන මොහොතක, ඒ බලාපොරොත්තු පිපෙන වේගයෙන්ම පරවෙලා යන හැටි එදා මම අත්වින්දා. මෙතැන වෙනත් පැත්තකුත් තියෙනවා. විශ්වවිද්‍යාලයේ විනය කඩකරලා ගෙදර යන්න වූ කෙනෙක් නැවත විශ්වවිද්‍යාලයේ කථිකාචාර්යවරයෙක් වෙන්නේ කොහොමද. කඩාකප්පල් නොවී අධ්‍යාපනය සම්පූර්ණ කරගන්නේ කොහොමද.

කෝච්චියෙන් ගෙදර යන අතරේ මා තනියම වෙච්ච දේ ගැන කල්පනා කළා. ඔය අතරේ විශ්ව විද්‍යාලයේම ජ්‍යෙෂ්ඨයන් මා වෙනුවෙන් පෙනී හිටියා. පළමු වසරේ කෙනෙකුගේ පන්ති තහනම් කිරීම ගැන ලොකු ආන්දෝලනයක් ඇති වුණා. මහාචාර්ය ඩබ්ලිව්.එච්. කරුණාරත්න තමයි මා වෙනුවෙන් සෙනෙට් එකේ ගොඩක් කතා කරලා තිබුණේ. මාස තුනකට පස්සේ නැවත මට විශ්ව විද්‍යාලයට යන්න අවස්ථාව ලැබුණා. එහෙත්, මට නේවාසිකාගාර පහසුකම් තහනම් වුණා. විශ්ව විද්‍යාලයට යනකොට මට ගොඩක් දේශන මගහැරිලා තිබුණා.

විශ්වවිද්‍යාලයේ තත්වය කොහොමද?

අවුරුදු හතරක විශ්වවිද්‍යාල පාඨමාලාවේදී මම ප්‍රධාන විෂය විදියට දර්ශනවේදය කළා. ඊට අමතරව බටහිර සම්භාව්‍ය සංස්කෘතිය කියන විෂය කළා. හැට ගණන්වල එම විෂය ටිකක් සම්භාව්‍ය විෂයක් ලෙස සැලකුවා. බටහිර සම්භාව්‍ය සංස්කෘතිය කියලා කියන්නේ ශේක්ෂ්පියර්ලා, මයිකල් ආන්ජිලෝලා, ඩා වින්චිලා ඉන්න බටහිර මධ්‍යතන සංස්කෘතිය නෙවෙයි. බටහිර සම්භාව්‍ය සංස්කෘතිය කීවේ ප්ලේටෝ සහ ඇරිස්ටෝටල් හිටපු ග්‍රීක සංස්කෘතිය. රිපබ්ලික්, පොලිටික්ස් ආදී කෘතීන් තමයි හදාරන්න සිද්ධවුණේ. ඒ කාලයේම දෙවැනි විෂයක් හැටියට මානව විද්‍යාවත් ඉගෙනගත්තා. මහාචාර්ය ගනනාථ ඔබේසේකර තමයි ඒ විෂය ඉගැන්වුවේ. ඔබේසේකර මහතා ලෝකයේම ගෞරවය ලද විද්වතෙක් බව අමුතුවෙන් විස්තර කරන්න ඕනෑ නැහැනේ. දර්ශනය ගුරුවරයා මහාචාර්ය ප්‍රේම් ජයතිලක. ඊට අමතරව මහාචාර්ය කළුපහන, මහාචාර්ය කේ. අමරසිංහ, මහාචාර්ය මර්ලින් පීරිස්, මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර, සිරි ගුනසිංහ, මහාචාර්ය ජයවික්‍රම, මහාචාර්ය කරුණාරත්න වැනි ආචාර්ය, මහාචාර්යවරුන් විශ්වවිද්‍යාලයේ හිටියා. ඔවුනුත් මගේ ගුරුවරුන්. ඒ කාලයේ යාළු මිත්‍රයන් ලෙස හිටියේත් සුවිශේෂී චරිත.

ඒ කාලයේ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය කියන්නේ රටේ සංස්කෘතියෙහි වැදගත්ම තැනක් නේද?

ඒ කාලයේ විශ්වවිද්‍යාලය කීවේ ඇත්තටම විශ්ව විද්‍යාලයක්. අද ‘විශ්ව විද්‍යාලය’ කීවාම වැඩිපුර ඉස්මතුවෙන්නේ ‘විද්‍යාලය’ කියන දෙවැනි වචනයනේ. අද එය යම් වෘත්තියකට අධ්‍යාපනය ලබාදෙන විද්‍යාලයක් වගේ පටු අර්ථයක් අද තියෙන්නේ. එහෙත් එකල ‘විශ්ව’ කියන මුල් වචනයට ලොකු වටිනාකමක් තිබුණා. විශ්වීය අධ්‍යාපනයක් ලැබුණා. සුවිශේෂී සංස්කෘතියක් තිබුණා. රටේ සංස්කෘතියට බලපෑම් කළා. විශ්ව විද්‍යාලයේ එදිනෙදා ජීවිතයත් හරි වෙනස්. එකල බොහෝ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යවරුන් තමයි පළමු වසරට උගන්වන්න ආවේ. එක්කෝ ආචාර්ය උපාධියක් තියෙන අය, නැත්නම් මහාචාර්යවරුන් බොහොමයක් ආවා. ඒ අයට ගුරු පූජාවක් වැනි ගෞරවයකිනුයි මා මේ කියන්නේ, එදා ඔවුන් උගන්වන්න ආවේ කබාය ඇඳගෙනයි. කලිසමක්, කමිසයක්, සෙරෙප්පු දෙකක් දාගෙන නෙවෙයි එන්නේ. කබාය දාගෙන.

ඒ ඉගැන්වීමේ කටයුත්තට දක්වපු ගෞරවය නිසාද?

ඔව්, ඉගැන්වීමට විතරක්ම නෙවෙයි. ඔවුන් විශ්වවිද්‍යාලයට පුදුමාකාර ගෞරවයක් දැක්වුවා. උපාධිධාරියෙකු ලෙස පත්වන විට පළඳින කබායට ගරුත්වයක් දැක්වුවා. හැටපහේදී ඉස්කෝලවලින් ඉවත් වූ තරුණ කොල්ලන් විදියට එනකොට මෙන්න විශ්වවිද්‍යාලය කියලා හිතෙන විදියේ ගෞරවයක් බවට හැරුණා. ඒ දැකීමම විශ්ව විද්‍යාලයීය ලෝකයට අප හැඩගස්වුවා. ඒ වගේම එදා අපි දැකපු හැම ආචාර්යවරයෙක්ම, මහාචාර්යවරයෙක්ම වාගේ ප්‍රතිරූපයක්.

මාධ්‍යවලින් හදපු ප්‍රතිරූප නම් අදත් ඉන්නේ…

එදා හිටියේ එහෙම අය නෙවෙයි. ඇත්තටම දේශීය හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ගෞරවයක් ලැබෙන විදියේ ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවල නියැලුණු උදවිය. එයාලා ලියූ පොත පත ගෝලීය මට්ටමෙන් ඇගයීමට ලක් වුණා. එක් විෂයකින් තවත් විෂයකට මාරු වෙන හැම දේශකයෙක්ම සුදුසුකම්වලින් පිරුණු මිනිසුන්. ඔවුන් ලන්ඩන්, කේම්බි්‍රජ්, ඔක්ස්ෆර්ඞ්, හවායි ආදී විශ්වවිද්‍යාලවල අධ්‍යාපනය ලැබූ අය. පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයෙන් කියා කියන විට බටහිර සමාජයේ පවා වටිනාකමක් ලැබුණු කාලයක් ඒ. දැන් මම අවුරුදු 51ක් උගන්වලා තියෙනවා. මගේ ජීව විද්‍යාත්මක අම්මා තමයි පළවැනි අම්මා. අනෙක් පැත්තෙන් මගේ ශාස්ත්‍රීය මව විශ්ව විද්‍යාලය. මගේ ජීවිතය පිළිබඳ ගෞරවය ලැබෙන්න ඕනෑ විශ්ව විද්‍යාල මාතාවට. ඒ වගේම, මගේ ගුරු දේවතාවුන්ටත් මම උපරිමයෙන් ගරු කරනවා. මමත් මේ විශ්ව විද්‍යාලයේ ගුරුවරයෙක් වීම ගැනත් අර පරම්පරාවට ණයගැතියි. එදා තිබුණු විශ්ව විද්‍යාලය අද නොමැති වීම ගැන බුර බුරා නැගෙන ශෝකාලාපයක් මට ඉදිරිපත් කරන්න තියෙනවා.

විශ්ව විද්‍යාලයේ කාලය ගත වුණේ කොහොමද?

මගේ ශිෂ්‍ය ජීවිතයේ වැඩිම කාලයක් ගෙවුණේ පුස්තකාලයේ. මගේ ඉලක්කයට ළඟා වීමේ වුවමනාව තමයි තිබුණේ. පේරාදෙණියේ තට්ටු හතක පුස්තකාලයක් තියෙනවා. ඒ කාලයේ ලංකාවේ හොඳම පුස්තකාලය. අදටත් ඒ පුස්තකාලය ලංකාවේ ලොකුම එකක්. පුස්තකාලය විවෘත කරන වෙලාවට මම දොර ඉස්සරහා. වහන වෙලාවටයි එළියට යන්නේ. දවසක් මට හතරවැනි තට්ටුවේ නින්ද ගිහින්. එදත්, අදත් පේරාදෙණිය පුස්තකාලය රෑ අටට වහනවා. උදේ අටට අරිනවා. මුරකාරයා කවුරුත් නැති බව හිතලා ගිහින්. මට ඇහැරෙනකොට රෑ දහයයි. සම්පූර්ණයෙන් කළුවරයි. ඒත්, මට හැමදාම ගිහිල්ලා පුරුද්දක් තියෙන නිසා අඳුරේ අල්ලාගෙන, පහළට එන්න පුළුවන් වුණා. ජනේලයක් ඇරලා කවුරුහරි ළඟින් යනතුරු බලාගෙන හිටියා. පස්සේ එතැනින් අක්බාර් එක පැත්තට යන කොල්ලෝ ටිකක් දැක්කා. මම එක්කෙනෙක්ට කතා කළා. එයාලා මුරකාරයෙක් එක්කාගෙන ආවා. ඒත්, එයාලාට මා එළියට ගන්න බැහැ. පුස්තකාලායාධිපතිගේ අවසරය නැතිව යතුර ගන්න බැහැ. ඒ කාලයේ විලියම් ගුණතිලක කියලා කෙනෙක් තමයි පුස්තකාලය බාරව හිටියේ. එයා හිටියේ දුර. ජීප් එකෙන් කට්ටියක් ගිහිල්ලා මා එළියට ගන්නකොට රෑ එකට විතර ඇති. මා හිතන විදියට ඒ සිදුවීමෙන් වැදගත් වෙන්නේ අපි ඒ කාලයේ පුස්තකාලය පාවිච්චි කරපු හැටි. ඔය පුස්තකාලයේ දුර්ලභම පොත් තියෙනවා. එහෙත්, දැන් ශිෂ්‍යයන් ඒ තරම් පුස්තකාලය පාවිච්චි කරන්නේ නැහැ. කිසිකෙනෙක් නින්ද යනතුරු පුස්තකාලයේ ඉන්නේත් නැහැ.

යාළුවන් ආශ්‍රය කළේ නැතිද?

යාළුවන් කණ්ඩායමක් හිටියා. මගේ පන්ති තහනම නිසා මම විශ්වවිද්‍යාලයට එළියේ කාමරයක නැවතිලා ඉඳලයි විශ්වවිද්‍යාලයට ආවේ ගියේ. අතේ සල්ලිත් නොතිබුණ හින්දා අඩු මුදලට තැන් තැන්වලට වැටිලා අහිකුණ්ඨිකයෙක් වගේ හිටියා. අන්තිම අවුරුද්දේ මම නේවාසිකාගාර පහසුකම් ඉල්ලාගත්තා. ඔය කාලයේ සරච්චන්ද්‍රගේ නාට්‍ය පුහුණු කිරීම් තිබුණා. මාත් ඒවායේ කටහඬ පුහුණුවලට ගියා. මම විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඉවත් වෙන්න ආසන්න කාලයේ නිශ්ශංක දිද්දෙණිය වගේ අය හිටියා. ජයලත් මනෝරත්න මට වඩා අවුරුද්දක් බාලයි. ධර්මසේන පතිරාජ මට වඩා අවුරුදු දෙකක් ජ්‍යෙෂ්ඨයි. දයා තෙන්නකෝන්, බර්ටි ජයසේකර ආදී අයත් යාළුවන්. ඔය කාලයේ හන්තානේ කතාව වගේ ඒවා කරපු කාලේ. ඒ විදියට තමයි සංස්කෘතික ජීවිතය ගියේ. හවසට නාට්‍යයක් තිබුණොත් ඒක බලනවා. චිත්‍රපටි උළෙලවල් තිබුණා. ඒවාත් බැලුවා.

ප්‍රේම සම්බන්ධතා…

ඔව්, ඊළඟට අහන ප්‍රශ්නය ඒකනේ. ප්‍රේම සම්බන්ධතා කියන්නේ විශ්වවිද්‍යාල ජීවිතයේ සුන්දරම කොටසක්. ඒක සංස්කෘතික ජීවිතයක ලක්ෂණයක්. මම වැඩිපුර පොතට බර වුණ කෙනෙක්. ප්‍රේමයත් නොතිබුණා නෙවෙයි. මම හැඟීම් නැති ගල් කණුවක් නෙවෙයිනේ. ඇට නහර තියෙනවානේ. එහෙත් මට නුගේගොඩ පැත්තේ වෙන කෙනෙක් හිටියා. පසුකාලීනව ඒකත් හරි ගියේ නැහැ. ඒ වුණාට එහෙම එකක් ඒ කාලයේ තිබුණ නිසා, විශ්වවිද්‍යාලයේ ප්‍රේම කතා තිබුණේ නැහැ. දර්ශන විෂයෙන් ගැහැණු ළමයෙක් කෙරෙහි ප්‍රේමය ඩැහැගත්තා. මම ඒ කාලයේත් ශාස්ත්‍රීය ලිපි ලීවා.

පළමු වසරේ පන්ති තහනම් කිරීම කථිකාචාර්යවරයෙක් වීමට බාධාවක් වුණේ නැද්ද?

අද කාලයේ කිසිම වරදක් කරන අයට සමාව දීමක් සිද්ධවෙන්නේ නැහැනේ. වතාවක් වැරදි කරපු කෙනෙක් හැමදාම අපරාධකරුවෙක්. මම කථිකාචාර්ය ධුරයට අයදුම් කරපු මොහොතේත් යාළුවන් කීවා, ඕකට යන්න එපා කියලා. මොකද, පන්ති තහනම් කරපු කෙනෙක්ට ඒ තනතුර දෙන්නේ නැති බව කීවා. අයදුම් කරලා වැඩක් නැති බව කීවා. සමහරවිට වෙනත් කෙනෙක් පළමු වසරේදීම විශ්වවිද්‍යාල ක්ෂේත්‍රයේ ඉහළට යෑමේ බලාපොරොත්තු ඒ සිදුවීම නිසා අත්හැර දමන්නට ඉඩ තිබුණා. එහෙත් මා සම්මුඛ පරීක්ෂණයට ගියාම කිසි කෙනෙක් ඒ ගැන කතාවක්වත් කළේ නැහැ. ඒවා බැලුවේ නැහැ. මගේ ඉංග්‍රීසි කොහොමද, විෂය දන්නවාද, ප්‍රතිඵල කොහොමද, සුදුසුකම් තියෙනවාද කියලයි. කොහොමත් මා කාලයක් තිස්සේ ඒ තනතුර වෙනුවෙන් දැඩි අධිෂ්ඨානයකින් වැඩ කළා. කලින් කීවා වගේ මේක මා කාලයක් තිස්සේ දැකපු හීනය. බැහැ කියලා කිසිම දෙයක් නැහැ. ඕනෑ ඉලක්කයකට යන්න පුළුවන්.

ඕස්ටේ්‍රලියාවට ගියේ කොහොමද?

මම විශ්ව විද්‍යාලයේ ස්ථීර වෙන්න නම් පශ්චාත් උපාධියක් කරන්න ඕනෑ. පේරාදෙණියේම පශ්චාත් උපාධියකට ලියාපදිංචි වුණා. ඒත් ඒ අතරේ දිගට හරහට පිටරටවලට අයදුම් කරගෙන ගියා. ඒ අනුව හැත්තෑඅටේදී මට ඕස්ටේ්‍රලියාවේ තස්මේනියා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ශිෂ්‍යත්වයක් ලැබුණා. මම මෙහේ පශ්චාත් උපාධිය අත්හැරලා ඕස්ටේ්‍රලියාවට පැන්නා. හැත්තෑඑකේදී මම විවාහ වෙලා. දරුවන් තුන්දෙනෙක් හිටියා. ලොකුම දරුවා සහ පොඩිම දරුවා අරගෙන මම ඕස්ටේ්‍රලියාවේ ගියා. අවුරුද්දකට පස්සේ මද්දුමයාත් එහේට ගෙන්වාගත්තා. අවුරුදු දෙකක් ඕස්ටේ්‍රලියාවේ.

ඕස්ටේ්‍රලියානු අත්දැකීම මොකක්ද?

ඒ අත්දැකීම මිහිරියි. ඒ වගේම අමිහිරියි. ජීවිතය කියන්නේ මිහිරිකම හා අමිහිරිකම අතරේ එකතුවක්. ඒ දෙකම මුහුවුණේ නැතිනම් ජීවිතය ලස්සන නෑ. විස්කි වීදුරුවක් වාගේ තමයි. බොන්නත් අමාරුයි, ඒත් මිහිරක් තියෙනවා. පළවැනි වතාවට ලංකාවෙන් පිටවෙලා ගියා. පවුලේ කවුරුත් පිටරට ගිහින් නෑ. ඒ නිසා ඒකත් ආඩම්බරයක් වුණා. ලංකාවේදී මම කරමින් හිටපු නිබන්ධනය මාක්ස්වාදය සහ බෞද්ධ දර්ශනය ගැන. එහෙත්, එහේදීත් මම මාක්ස්වාදී ප්‍රවේශයකින් නිබන්ධනයක් කරන්න හිටියේ. මට ශිෂ්‍යත්වය ලැබුණේත් ඒක වෙනුවෙන්. එහෙත් මට ලැබුණ මහාචාර්යවරයා මාක්ස්වාදයට කැමති වුණේ නැහැ. ඒ නිසා මම ලියන ලියන එක වෙනස් කරන්න කියමින් විවිධ බාධා කළා. මමත් ඒ කියන විදියට වෙනස් කරමින් හිටියා. අන්තිමේ අපි දෙන්නාගේ ආරවුල නිසා වැඬේ අත්හැරුණා. අන්තිමේ මම කීවා මහාචාර්යතුමා, මම ආවේ මගේ නිබන්ධනය ලියන්න මිසක් ඔබේ නිබන්ධනය ලියන්න නෙවෙයි කියලා. ඔහු කීවා, ඔබ එහෙනම් ගෙදර යන්න කියලා. අන්තිමේ මම එහේ හිටපු ළමයිනුත් ඉස්කෝලවලින් අස් කරගෙන නැවත ලංකාවට ආවා.

ආචාර්ය උපාධිය කළේ කොහොමද?

ලංකාවට ඇවිත්, මම අර නිබන්ධනය සම්පූර්ණ කරලා සිංහලට පරිවර්තනය කළා. ඒ අතරේ බුදුදහම සහ මාක්ස්වාදය ගැන තවත් නිබන්ධනයක් කළා. මම සිංහලෙන් කරපු පොත ප්‍රකාශයට පත් කළා. ඒ පොතේ පිදුම ලීවේ අර ඕස්ටේ්‍රලියාවේ මහාචාර්යවරයාට. ඒකෙන් පස්සේ කාලෙක මම ශිෂ්‍යත්වයක් ලබා ලන්ඩන් විශ්වවිද්‍යාලයට ගියා. එහේදී මම එම ආචාර්ය උපාධිය කළේ විද්‍යා පීඨයේ. ඒ එක්කම මට ශිෂ්‍යත්ව කිහිපයක් ලැබුණා. මම අදටත් ලන්ඩන් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්ෂකයෙක් විදියට ලියාපදිංචි වෙලා ඉන්නවා. මට මගේ කතාව ඇසුරෙන් බෙදාගන්න ඕනෑ දෙයක් තියෙනවා. කොතැනකදී වැරදුණත්, ධෛර්යය තිබුණොත් අපේ ඉලක්කවලට ළඟාවෙන්න පුළුවන්. මගේ හීනය වුණේ පේරාදෙණියේ දර්ශනය පිළිබඳ මහාචාර්වරයෙක් වීම. එහෙත් නොයෙකුත් බාධක වරින්වර වැටුණා. පන්ති තහනම් වීම, ඒකෙන් අධෛර්යමත් නොවී විශ්වවිද්‍යාලයෙන් පිට නැවතිලා කැපවීමෙන් අධ්‍යාපන කටයුතු කිරීම, විශ්වවිද්‍යාලයේ පත්වීම සඳහා අයදුම් කරලා සුදුසුකම් ලැබීම, ඕස්ටේ්‍රලියාවේදී ලැබූ අසාර්ථකත්වයෙන් පසු නැවත ආචාර්ය උපාධිය සම්පූර්ණ කිරීම ඒ කතාවේ සන්ධිස්ථාන. ඒ කිසිම තැනකදී මම මගේ ඉලක්කය අත්හැරියේ නැහැ.■