බොහෝ දෙනා සිතන බව පෙනෙන්නේ, ලංකාවේ දේශපාලනය ආරම්භ වී තිබෙන්නේ ඊයේ පෙරේදා, සති, මාස කිහිපයකට, අවුරුද්දකට හමාරකට පෙර බවය.
නැතහොත් පාස්කු ඉරිදා සහරාන්ගේ ප්‍රහාරයෙන් පසුව බවය.
මෙම ගොඩගැසී ඇති ප්‍රශ්න විසඳා රට ‘කෙළින් කිරීමේ’ ඓතිහාසික මෙහෙවර දෛවෝපගතව තමන්ගේ උරහිස මතට ඉතිහාසය විසින් භාරදී ඇතැ’යි ප්‍රේමදාස මහතා සිතූ ආකාරයටම ගෝඨාභය මහතාද සිතන බව පෙනේ.
1978 ජේආර්ගේ ව්‍යවස්ථාව ප්‍රමාණවත් යැයි ප්‍රේමදාස මහතා එයින් තෘප්තියට පත්ව සිටියේය. රාජපක්ෂ මහතාට 1978න් ඈතට යාමටද අවශ්‍ය වී තිබේ.
■ ජයදේව උයන්ගොඩ
මේ දිනවල මට හමුවන උගත්, නූගත්, තරුණ, මැදිවියේ, ආචාර්ය, මහාචාර්ය පුරවැසියන් සමග දේශපාලනය ගැන කථා කිරීමේදී හඳුනාගන්නට ලැබෙන පොදු කාරණාවක් තිබේ. එය නම්, ඉන් බොහෝ දෙනා සිතන බව පෙනෙන්නේ, ලංකාවේ දේශපාලනය ආරම්භ වී තිබෙන්නේ ඊයේ පෙරේදා, සති, මාස කිහිපයකට, අවුරුද්දකට හමාරකට පෙර බවය. නැතහොත් පාස්කු ඉරිදා සහරාන්ගේ ප්‍රහාරයෙන් පසුව බවය.
මේ කාලයේ රූපවාහිනී පුවත්වලත්, පුවත්පත්වලත් වාර්තා කෙරෙන ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමා, හිටි ගමන්, ටෙලිවිෂන් කණ්ඩායම්ද සමග, ආණ්ඩුවේ කාර්යාලවලට ඇතුල්වී, ඒවායේ අඩුපාඩු සාදාගෙන මහජනයාට කාර්යක්‍ෂම ලෙස සේවය කිරීම කෙසේ කළ හැකිද යන්න ගැන උපදෙස් දෙන සිදුවීම් බලා බොහෝ දෙනකුගේ සිත් ප්‍රබෝධ වී තිබෙන බවද පෙනේ. ‘චක්‍රලේඛ වැඩක් නෑ, මගේ වචනය තමයි නීතිය’ යයි ජනාධිපතිතුමා කියන විට සමහර දෙනා සිතන්නේ, අපේ රටේ බිඳ වැටී, අකාර්යක්‍ෂම වී තිබෙන රාජ්‍ය සේවය ගොඩනැගීමට තිබෙන එකම මගද මෙය බවයි.
ප්‍රේමදාස මතකය
හිටපු ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මහතා බලයේ සිටි 1989-1993 අවුරුදු හතර ගැන මතකය දැන් අන් අයට මෙන්ම, සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාටත් අමතක වී තිබේ. දැනට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ඇත්තටම කර තිබෙන්නේ නව නිර්මාණයක් නොව, ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිතුමා කළ දේම ටීවී කැමරා ඉදිරියේ කිරීමයි. ප්‍රේමදාස මහතා ජනාධිපති ලෙස සිටි කාලයේ අප රටේ තිබියේ රූපවාහිනී ආයතන දෙකකි. ඒවා රූපවාහිනී සංස්ථාව සහ අයිටීඑන් එකයි. ඒවාට දැන් කාලයේ තරම් ටීවී කැමරා තිබුණේද නැත. එබැවින් ප්‍රේමදාස මහතාගේ දෛනිකව සිදුවූ ජංගම ජනාධිපති සේවය ගැන සජීවී වාර්තා අපට ලැබුණේ නැත. එහෙත්, තම කටයුතුවලට හැකිතාක් දුරට රූපවාහිනී හා ගුවන් විදුලි මෙන්ම පුවත්පත් ආවරණයක් ලැබෙන බවට, ප්‍රේමදාස මහතා තම නිලධාරීන්ද, මාධ්‍ය ලේකම්වරුන්ද මාර්ගයෙන් සහතික කර ගත්තේය.
මේ අතර, ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිතුමා රජයේ නිලධාරීන්ට කරදරයක් වන තරමට ‘ජනාධිපතිතුමා ඍජුව රට පාලනය කිරීමේ’ කාර්යය කෙළේය. උදේ තුනහමාරට-හතරට පමණ අවදිවීම එතුමාගේ පුරුද්ද බව, එතුමා හොඳින් දැන සිටි කෙනකු මා සමග එකල කී විට මා එය ඒ තරම් විශ්වාස කෙළේ නැත. එහෙත්, එය වයසට යෑමේදී ඇතිවන ගැටලුවක් බව, දැන් උදේ තුනහමාරට ඇහැ ඇරෙන මටද ප්‍රත්‍යක්‍ෂයෙන් අවබෝධ වී තිබේ. ඒ කාලයේ කිහිප දෙනකුම මා සමග කියූ පරිදි, එලෙස උදෙන්ම නැගිටින ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිතුමා, තේ බී, යෝග ව්‍යායාම කිරීමටත්, ඉන් පසු කොළ කැඳ කෝප්පයක් පානය කරමින් පුවත්පත් කියවීමටත් පුරුදු වී සිටියේය. පුවත්පත්වලින් ඔහුට රටේ තිබෙන ප්‍රශ්නද, අඩුපාඩුද, දැනගන්නට ලැබේ. ඒ අතර, මහජනතාවගේ ප්‍රශ්න ගැන ඔහුගේම කාර්ය මණ්ඩලය විසින් පෙර දින රාත්‍රිය වන විට සකස් කර තිබුණු වාර්තාද ඔහු කියවයි. ඉන්පසු උදේ හතර හමාරේ සිට ඔහු කරන්නේ යැයි මා අසා තිබෙන්නේ, ඇමතිවරුන්ට, මන්ත්‍රීවරුන්ට, ස්ථිර ලේකම්වරුන්ට, ආණ්ඩුවේ නිලධාරීන්ට දූරකථනයෙන් කථා කර, ඒවා විසඳන ලෙස උපදෙස් දීමය. කලින් දී ඇති උපදෙස්වලට අනුව ක්‍රියාකර නැති ඇමතිවරුන්ට, ලේකම්වරුන්ට, නිලධාරීන්ට දෝෂාරෝපණය කිරීමය. ඒ කාලයේ එක් ඇමතිවරයකුද, නිලධාරීන් කිහිපදෙනකුද මා සමග පැවසුවේ හැම ඇමති-මන්ත්‍රී කෙනෙක්ම, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයෙකුම, රජයේ නිලධාරියකුම, උදේ හතරට නැගිට, ටෙලිෆෝනය කොයි මොහොතේ නාද වේදැයි බියෙන්, බාත් රූම් එකට ගියත්, වැඩි වේලා ගත කරන්නේ නැතිව, විමසිල්ලෙන් සිටි බවයි. ජනාධිපතිතුමා ටෙලිෆෝන් කරන විට වහාම පිළිතුරු දීමට නොහැකි වීමේ ප්‍රතිවිපාක ඔවුන් දැන සිටි නිසාය.
ඒ කාලයේ ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මහතාට ළඟින්ම සිටි නිලධාරියකු මා සමග කීවේ, ප්‍රේමදාස මහතා ජනතාවගේ ප්‍රශ්න විසඳීමට කොතරම් උනන්දු වූයේද යත්, ඔහු රාජකාරි වැඩවලට යන විට, ඔහුගේ උපදෙස් තම නෝට් බුක්වල සටහන් කරගන්නා නිලධාරීන් කණ්ඩායමක්ද ඔහු සමග ගිය බවයි. පාරේ වීදි ලාම්පුවක් පත්තු වන්නේ නැතිනම්, රජයේ කාර්යාලයක විදුලි පංකාව වැඩ කෙළේ නැත්නම්, කාර්යාලයට ඇතුල්වන ගේට්ටුව ඇදවී තිබුණේ නම්, පාරක නාම පුවරුව ගැලවී එල්ලෙමින් තිබුණේ නම්, ඒවා වහාම එතුමාගේ නිරීක්‍ෂණයට ලක් වේ. ඉන්පසු ඒවා නිවැරදි කරන ලෙස වහාම එතුමාගෙන් උපදෙස් ලැබේ. එපමණක් නොව, ඒවා නිවැරදි කර ඇත්දැයි, එම ආයතනවල ඒවාට වගකිව යුතු පුද්ගලයන්ට දූරකථන ඇමතුම් දී විමසා බැලීමටද එතුමා උනන්දු වී සිටියේය. එතුමාගේ කාලයේ සිටි බොහෝ රජයේ නිලධාරීන් දැන් විශ්‍රාමිකයන් විය යුතුය. ඔවුන්ගෙන් අසා බලන විට, ඒ කාලයේ රජයේ සේවකයන් කොතරම් බියෙන් රාජකාරි කළාද කියා දැනගත හැකිය.
ජනාධිපති චර්යාව
ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිතුමා, දැන් කාලයේ රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමාද කළාක් මෙන්, මෙවැනි ‘ජනාධිපති චර්යාවක්’ හඳුන්වා දුන්නේ ඇයි? ඒ කාලයේ මෙන්ම අදද, රාජ්‍ය සේවය සම්බන්ධ පොදු ලක්‍ෂණයක් තිබිණ. එය නම්, අකාර්යක්‍ෂමතාවයි. මහජන සේවය ගැන දුර්වල සවිඥානකත්වය, එදා මෙන්ම අදද මෙයට දායක වී ඇති එක් හේතුවකි. තවත් පොදු හේතු තිබේ. ඒවා අතර, ප්‍රධාන වන්නේ, අඩු වැටුප්, අසතුටුදායක සේවා තත්වයන්, ඉතා අපිරිසිදු හා සෞඛ්‍ය සම්පන්නතාවක් නැති කාර්යාල සහ වැඩපළවල්, පෝෂණ ගුණයෙන් අඩු ආහාර, ව්‍යායාම නොකිරීම, වැඩ කිරීමට සහ වැඩ නොකිරීමට රජයේ සේවකයන් තල්ලු කරන යල්පැන ගිය රෙගුලාසි, ඕනෑවට වඩා වැඩකරන්නේ නැතිව ඇඟ බේරාගෙන ඉන්නැයි අලුතෙන් සේවයට පැමිණෙන තරුණ රජයේ සේවකයන් පුහුණු කරන රාජ්‍ය සේවා සංස්කෘතිය, දේශපාලනඥයන්ගේ මාර්ගයෙන් රැකියා ලබාගැනීම නිසා කිසිදු විනය ක්‍රියාමාර්ගයකට තමන් යටත් විය යුතු නැතැයි බොහෝ රජයේ සේවකයන් අතර ඇති පිළිගැනීම, මහජනයා යනු තමන්ට කරදර ගෙන දෙන පිරිසකැයි සැලකෙන ආකල්පය යන මේවායි. මේ අතර බස්වල, කෝචිච්වල හිරවී, දාඩිය දමාගෙන, දහදුක් විඳගෙන ‘වැඩට පැමිණීම’ යන අප්‍රිය අත්දැකීමද දිනපතා අත්විඳින රජයේ මෙන්ම පුද්ගලික අංශයේ සේවකයන්ට, වියත් මගට සම්බන්ධවී සිටින කළමනාකරණ විශේෂඥයන් අපේක්‍ෂා කරන ආකාරයේ ඉහළ ශ්‍රම ඵලදායිතාවක් ඇති ‘වැඩකිරීමේ’ සංස්කෘතියක් උරුම වී තිබෙන්නේද?
ප්‍රේමදාස-ගෝඨාභය පොදු ලක්‍ෂණ
රණසිංහ ප්‍රේමදාස සහ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ යන ජනාධිපතිවරුන් දෙදෙනා පහළ වී තිබෙන්නේ මෙවැනි පොදු සන්දර්භයක් තුළය. ඒ දෙදෙනාගේ පොදු චරිත ලක්‍ෂණ තුනක්ද තිබෙන බව පෙනේ. එම දෙදෙනාම බලයට පත් වූයේ ලංකාව විශාල දේශපාලන අර්බුද සහ ව්‍යාකුලත්ව තිබි තත්වයන් පසුබිම් කරගෙනය. ඒ නිසාම මෙම ගොඩගැසී ඇති ප්‍රශ්න විසඳා රට ‘කෙළින් කිරීමේ’ ඓතිහාසික මෙහෙවර දෛවෝපගතව තමන්ගේ උරහිස මතට ඉතිහාසය විසින් භාරදී ඇතැ’යි ප්‍රේමදාස මහතා සිතූ ආකාරයටම ගෝඨාභය මහතාද සිතන බව පෙනේ. දෛවය විසින් තමන්ට භාර දී ඇති එම වගකීම ඉටුකිරීමට නීතිරීති, එෆ්ආර් සහ ඒආර් (එනම් මූල්‍ය සහ පරිපාලන රෙගුලාසි), ඊකෝඞ් (එනම් ආයතන සංග්‍රහය), එෆ්ආර් (එනම් මූලික අයිතිවාසිකම්) සහ නිලධාරිවාදී සම්ප්‍රදාය බාධා නොවිය යුතුයැයි ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මහතා ඔහුට ලැබී තිබුණු අධ්‍යාපනයේද, ලෝකාවබෝධයේද සීමාවන් තුළ අවංකවම විශ්වාස කෙළේය. ජනාධිපති රාජපක්ෂ මහතා මෙම බාධා ලැයිස්තුවට අලුතින් තේමා දෙකක් එකතු කර ඇත. ඒවා නම්, 1978 ව්‍යවස්ථාවේ 19වැනි සංශෝධනය සහ දේශපාලන ලිබරල්වාදයයි. 1978 ජේආර්ගේ ව්‍යවස්ථාව ප්‍රමාණවත් යැයි ප්‍රේමදාස මහතා එයින් තෘප්තියට පත්ව සිටියේය. රාජපක්ෂ මහතාට 1978න් ඈතට යාමටද අවශ්‍ය වී තිබේ.
මේ අතර, රාජ්‍ය නායකයන් හැටියට, ප්‍රේමදාස සහ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ යන ජනාධිපතිවරුන් දෙදෙනාගේ තවත් පොදු ලක්‍ෂණයක් තිබේ. එය නම්, ඣභඔඍධඛ ත්‍ඍෑ්ණී සහ ඵෂක්‍ඍධ ඵ්භ්ඨෑඍී යන ඉංග්‍රීසි වචන දෙකෙන් හැඳින්වෙන චරිත ස්වභාව දෙකයි. දෙකම විවේචනාත්මක අර්ථ තිබෙන වචන දෙකකි. සමහර පුද්ගල චරිතවල ඇති දුර්වලතාවක් ඒ වචන දෙකෙන් යෝජනා වේ. කලකට පෙර මේ දුර්වලතාව මටද තිබුණ අතර, මා එය හදාගත්තේ, අධ්‍යාපන මනෝවිද්්‍යාව සුළුවෙන් ඉගෙන ගෙන සිටින, එහෙත් ඉහත ගති ලක්‍ෂණය තවත් තිබෙන මගේ භාර්යාවගේ දෝෂාරෝපණාත්මක උපදෙස් පිළිපැදීමෙනි. ඣභඔඍධඛ ත්‍ඍෑ්ණීලා දෙදෙනෙකු එක වහලක් යට සිටීම නුසුදුසු බව නූතන මනෝ විiාවෙන් ඇය ඉගෙන ගත් පාඩම විය හැකිය. එම නිසාම එම දුර්වලතාව අන් අය වෙතින් ප්‍රකාශ වන විට එය හඳුනා ගැනීමේ හැකියාවද මට ලැබී තිබේ.
තමන් යටතේ තිබෙන හැම දෙයක්ම, අන්තිම දශමය දක්වාම, තමන්ගේම පුද්ගලික පාලනය සහ මෙහෙයවීම යටතේ සිදුවන්නේ නැතිනම්, අවුල් වී යනු ඇතැයි සිතා, ඒවා තම දැඩි පාලනය යටතට ගැනීමේ චරිත ලක්‍ෂණය ඣභඔඍධඛ ත්‍ඍෑ්ණ යන සංකල්පයෙන් විස්තර කෙරේ. ඵෂක්‍ඍධ ඵ්භ්ඨෑඵෑභඔ කියන්නේ, ඉහත කී මනෝභාවය නිසාම කෙනකු තමන් යටතේ තිබෙන සියලු දෙයක්ම, අන්තිම සුළු කරුණක් දක්වා, තමන්ගේ පාලනය, මෙහෙයවීම සහ අධීක්‍ෂණය යටතට ගැනීමයි. එවැනි පුද්ගලයෝ බලය අභිනියෝජනය කිරීමට මහත් අකමැත්තක් දක්වති. තමන්ගේ පාලනය හා ඍජු අධීක්‍ෂණය යටතේ සිදු නොවන්නේ නම්, දේවල් සිදුවන්නේ නැතැයිද, සියල්ල අවුල් වන්නේ යයිද ඔවුහු සිතති.
සියල්ල තමන් යටතේ තිබිය යුතු යැයිද, තම පාලනය යටතට ගත යුතු යයිද ඔවුහු සිතති. සිතා ක්‍රියා කරති. මා පාසල් යන වයසේදී මේ දුර්වලතාව මගේද තිබුණු බව නිරීක්‍ෂණය කළ, තුන් වැනි වසර දක්වා පමණක් පාසල් ගොස් තිබුණ මගේ පියා කළ නිරීක්‍ෂණයක්ද, දැන් අවවාදයක්ද තවමත් මට මතකය. ‘කොලුවො, අර දොඩම් ගොඩ බදාගත්තු වෙළෙන්දා වගේ තමයි උඹත් වැඩ කරන්නේ. ඔක්කොම අවුල් කරගෙන නැති කරගෙන තමයි උඹ නවතින්නේ.’
ජනාධිපති ප්‍රේමදාස සහ ජනාධිපති ගෝඨාභය අතර සමාන්තරතා ගැන මෙම සිතීමට මා පෙළඹුණේ, වර්තමාන ලංකාවේ දේශපාලනය තුළ අතීතයෙන් සාධනීය පාඩම් ඉගෙන ගැනීමට බොහෝ දෙනා මැලි වන නිසාය. ජනාධිපති ප්‍රේමදාස සහ ජනාධිපති රාජපක්ෂ යන දෙපොළගේම දේශපාලනය ගැන මා එකඟ නොවූවත්, රාජ්‍ය නායකයන් වශයෙන් එම දෙදෙනාම අසාර්ථක වීම නිසා ඇතිවූ සහ ඇතිවිය හැකි ප්‍රතිඵලද සුළුපටු නොවූ බවත්, සුළුපටු නොවන බවත් යන කරුණ ගැනද මම සවිඥානකව සිටිමි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ දේශපාලන බලය විසිරී ඇති රාජ්‍ය බල ව්‍යුහයක් තුළ සිටින පාලකයකුගේ අසාර්ථක වීමත්, තමා වටා බලය කේන්ද්‍රකොටගත්, මධ්‍යගත බල ව්‍යුහයකට නායකත්වය දෙන ජනාධිපතිවරයකුගේ අසාර්ථක වීමත්, අපේක්‍ෂා කළ යුතු, සිදුවිය හැකි දේවල්ය. එහෙත් එම අසාර්ථක වීම් දෙකේ ප්‍රතිඵලවල සහ ඒවායේ පරිමාවේ විශාල වෙනස්කම් සහ වෙනස් ප්‍රතිවිපාක ඇතිවන බවද පිළිගැනීමට අප නිහතමානී විය යුතුය.
මේ පසුබිම තුළ ‘වියත් මඟ’ හෝ අපේ විශ්වවිiාලයක් වැනි ඉහළ බුද්ධි ශ්‍රේණීන් කේන්ද්‍ර කරගත් ආයතනයක් විසින් කළ හැකියැයි මා සිතන සම්මන්ත්‍රණයක් හෝ වෙබිනාර් එකක් සඳහා තේමාවක් යෝජනා කිරීමට මා කැමතිය. එය නම්, ‘ජනාධිපති රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතාගේ කළමනාකරණ ශෛලිය: විශ්ලේෂණයක් හා පාඩම්’ යන්නයි.■
President Rajapaksa can never fit into the shoes of President Premadssa. If the former actually has any constructive plans for the development of the country, they will be stymiby Mahinda Rajapaksa and wide Shiranthi. MR. wants to hang on to power and anoint his son Namal as next President. SrILanka will be in direstrstraits.