19 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පිහිටුවන ලද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව, 20වැනි සංශෝධනයෙන් කුණු කූඩයට දැමෙන බව දැන් ඉඳුරා පැහැදිලිය. ඒ වෙනුවට, 20න් යෝජනා කර ඇත්තේ රූකඩ පාර්ලිමේන්තු සභාවක් බව අපි නැවත නැවත කියා ඇත්තෙමු. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ 20 වැනි සංශෝධනයට එරෙහිව තිබෙන පෙත්සම් විභාග කරන අතරතුර, නීතිපතිවරයා, පාර්ලිමේන්තු කමිටු අවස්ථාවේදී 20ට එකතු කරන්නට බලාපොරොත්තු වන සංශෝධන කිහිපයක් ගැන අධිකරණයට කීවේය. එයින් එකක් හැටියට, පාර්ලිමේන්තු සභාවේ සාමාජික සංඛ්‍යාව වැඩි කිරීමට යෝජනා වී තිබෙන බව තහවුරු නොකල ආරංචිවලින් දැනගන්නට තිබේ.
20වැනි සංශෝධනය ගෙන ඒම සාධාරණීකරණයට, ආණ්ඩුවේ දේහපාලකයන්, දේශපාලක ගැත්තන් හා රාජපක්‍ෂවාදී වියතුන්, ආචාර්ය මහාචාර්යවරුන් ඉදිරිපත් කරන ප්‍රධාන තර්කයක් වන්නේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව විසින්, ජනාධිපතිවරයාගේ ජනවරම දියාරු කරන බවයි. (19 වැනි සංශෝධනය සම්බන්ධ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විමසීමේදීද මේ තර්කය ඉදිරිපත් වූ නමුත්, එයින් ජනාධිපතිගේ බලයට හානියක් වන බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පිළිනොගත්තේය. එනම්, 19න් ජනාධිපතිවරයාට කෙළින්ම ලැබෙන ජනවරම දියාරු නොකරන බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තීරණය කෙළේය.)
ජනාධිපතිවරයාට මහජනතාවගෙන් කෙලින්ම ජනවරමක් ලැබෙන බව ඇත්තකි. එහෙත්, ඒ ජනවරම අතට ගෙන ජනාධිපතිවරයා හිතුමනාපේ කටයුතු කිරීමට තිබෙන අවදානමද සැලකිල්ලට ගත යුතුය. 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මුල් ස්වරූපයේ ඇත්තේ එවැනි හිතුවක්කාර ලෙස වැඩ කරන්නට ජනාධිපතිවරයාට ඉඩකඩ පාදන විධිවිධානය. ඒ ගැන උදාහරණ ඕනෑ තරම්ය.
ජනාධිපතිවරයාට කෙළින්ම මහජන වරමක් ලැබෙන නමුත්, එය විවිධාකාරයෙන් පාලනය කිරීමට විධිවිධානද, රාජ්‍ය පාලනයේදී තිබීම අත්‍යවශ්‍ය අංගයකි. අමෙරිකාව උදාහරණයකට ගතහොත්, එහි සෙනේට් සභාව, එක පැත්තකින් ජනාධිපතිවරයාගේ මෙන්ම රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ කටයුතු සම්බන්ධයෙන් පවත්වාගෙන යන පාලනය හා බලපෑම දැක්විය හැකිය. (අමෙරිකාවේ සිටින්නේද, මහජන ඡන්දයෙන් පත්වන, ලංකාවටත් වඩා බලධාරී විධායක ජනාධිපතිවරයෙකි.)
තානාපතිවරුන්, අනෙකුත් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් (ඇමතිවරුන්), ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන්, ෆෙඩරල් විනිසුරුවරුන් සහ එක්සත් ජනපදයේ අනෙක් සියලුම රාජ්‍ය නිලධාරීන් පත්කිරීමේ බලය අමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයාට තිබේ. එහෙත්, අමෙරිකානු ව්‍යවස්ථාවේ 2 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ 2 වැනි වගන්තියෙන් නියම කර තිබෙන්නේ, ඒ සියලු පත්කිරීම්, ‘සෙනෙට් සභාවේ උපදෙස් හා අනුමැතිය ඇතිව’ කළ යුතු බවය. සාමාන්‍යයෙන් කියන්නේ, ජනාධිපති විධායකයට හා අධිකරණයට කරන පත්කිරීම්, නැවත විමසීමට, අනුමත කිරීමට හෝ ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමට තමන්ට ඇති අයිතිය ‘ඊර්ෂ්‍යාසහගත’ ආකාරයට සෙනෙට් සභාව ආරක්‍ෂාකරන බවයි. සෙනෙට් සභාව සමන්විත වන්නේ, අමෙරිකාවේ ප්‍රාන්ත 50 විසින්, ඉන් එකක් නියෝජනය කිරීමට දෙන්නකු බැගින් එවනු ලබන සෙනෙට් සභිකයන් සියයකගෙනි.
ඉහත උදාහරණය වුණත් ප්‍රමාණවත් වන්නේ, ජනාධිපතිට ලැබෙන ජනවරම කිසිම බාධාවකින් තොරව ක්‍රියාත්මක වන්නට ඉඩ තිබිය යුතුයැයි රාජපක්‍ෂවාදී වියතුන් ඉදිරිපත් කරන ප්‍රලාපය නිෂේධනය කරන්නටය. ඒකාධිපතියකුට හෝ මිලිටරි ජුන්ටාවකට වුවමනා විදියට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවත්, නීතියත් හදාගෙන හෝ, තිබෙන්නක් නොතකා, සියලු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන මූලධර්ම සමතලා කරගෙන ගමන් කරන රටක ඇරෙන්නට, පාලකයකුට සීමා රහිත බලයක් ලබාදෙන්නේ නැත.
19 යටතේ තිබුණු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව ජනාධිපතිගේ බලයට බාධා කරන්නේද? ඉන් කතානායක ප්‍රමුඛ මහජන වරමක් නැති කණ්ඩායමකට ජනාධිපති පාලනය කරන්නට ඉඩ දෙන්නේද? රාජපක්‍ෂවාදීන් ‘ඔව්‘ යැයි තම දේශපාලන වුවමනාව අනුව වැරදි විදියට පිළිතුරු දෙන මේ ප්‍රශ්න දෙකටම පැහැදිලි පිළිතුර ‘නැත’ යන්නයි.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව යනු, පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජනයකි. එය මහජන වරමක් ඇති පුද්ගලයන්ගේ ආයතනයකි. එසේ කියන්නේ ඇයි? එහි සභාපතිවරයා මහජන වරමක් ඇති කතානායකයි. අනෙක් සාමාජිකයන් වන්නේ, අගමැති, විපක්‍ෂ නායක, ජනාධිපතිගේ නියෝජිතයෙකු, අගමැති හා විපක්‍ෂ නායක එකඟතාවෙන් පත්කරනු ලබන පස්දෙනකු (මේ පස්දෙනාගෙන් දෙදෙනකු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු විය යුත්තෝය) හා අගමැති හා විපක්‍ෂ නායක අයත් දේශපාලන පක්‍ෂ නොවන, පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජනය ඇති අනෙක් පක්‍ෂවල හා ස්වාධීන කණ්ඩායම්වල එකඟත්වය ඇතිව පත්කරන මන්ත්‍රීවරයෙකි.
මේ අනුව පෙනෙන්නේ කුමක්ද? ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ සාමාජිකයන් හත් දෙනකුම මහජන වරමෙන් තේරී පත්වුණු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් වන බවයි. අගමැති හා විපක්‍ෂ නායකගේ එකඟත්වයෙන් පත්කෙරෙන තුන්දෙනෙක්, ජනප්‍රිය වචනවලින් කිවහොත්, ‘සිවිල් සමාජ නියෝජිතයෝ’ වෙති. (රාජපක්‍ෂවාදීන්ට අරහං වී ඇත්තේ මේ තිදෙනාය.) ඔවුන්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයන් නොව, විශිෂ්ටත්වයෙන් හා අවංකභාවයෙන් යුත්, පොදු වෘත්තීය ජීවිතයේදී කීර්තිය ලත්, කිසිදු දේශපාලන පක්‍ෂයක සාමාජිකයන් නොවන අය විය යුතුයැයි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නියම කරයි. ඔවුන් නම් කරනු ලැබීමද, පාර්ලිමේන්තුව විසින් අනුමත කළ යුතු බව ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වෙයි. මේ සාමාජිකයන් තුන්දෙනා හැටියට, 19 වැනි සංශෝධනය නීතිගත කළ අවස්ථාවේ සිට පත්වුණු කිසිවකු ගැන පෞද්ගලික චෝදනාවක්, ඔවුන්ගේ වෘත්තීය විශිෂ්ටත්වය, අවංකභාවය ගැන සැකයක් කිසිවිටෙක පැනනොනැගුණ බව සියල්ලෝම දනිති.
එකම එක චෝදනාව අරෝපණය කරන්නේ එහි වර්තමාන සාමාජික ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥ ජාවිඞ් යූසුෆ් වෙතය. ‘මහ මැතිවරණයේදී පොහොට්ටුවට ඡන්දය දෙන්නට එපායැ’යි ඔහු කී බවත්, ස්වාධීන පුද්ගලයකුට එසේ කිව නොහැකි බවත් විවේචකයෝ කියති. එහෙත්, ඔහු එවැන්නක් කිසිසේත් නොකී බව, එම සභාවේ එවෙලාවේ අසුන්ගෙන හුන් පුද්ගලයකු හැටියට ලියුම්කරුට සහතික විය හැකිය. ඔහු කිව්වේ, ‘කිසිම දේශපාලන පක්‍ෂයකට තුනෙන් දෙක බලයක් ලබාදිය යුතු නැති බව’යි. එහි ඇති වරද කුමක්ද? පුරවැසි නියෝජිතයකු හැටියට වරද, ඔහු එවැන්නක් නොකීවා නම් ය. තුනෙන් දෙකක පාර්ලිමේන්තු බලයක් ලැබෙන ඕනෑම පක්‍ෂයක් හෝ කණ්ඩායමක්, (සමගි ජන බලවේගය හෝ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ හෝ වේවා) කටයුතු කරනු ඇත්තේ අත්නෝමතිකව මිස සම්මුතිවාදීව නොවේ.
ව්‍යවස්ථා සභාව මුළුමනින්ම පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජනයකි. ඊට ලැබී ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් 225 දෙනාටම ලැබී ඇති ජනවරමමය. ජනාධිපතිවරයා කරන පත්කිරීම්වලට බාධා කිරීමට නොව, (දේශපාලන පක්‍ෂයකට අයත් තනි පුද්ගලයකු කරන) එම පත්කිරීම් සුදුසුද, නිවැරදිද, එම තනතුරුවල ගෞරවනීයභාවයට හා ස්වාධීනත්වයට අනුකූලද යන්න විමසීම පමණක් ව්‍යවස්ථා සභාව විසින් කෙරෙයි. එවැන්නක් නැති තැනක විය හැක්කේ ‘ගෙදර යන ගමන්’ පන්නයේ පත්කිරීම්ය.■
