ලංකාවේ මිනිස්සුන්ට කහ යනු නැතිවම බැරි කුළුබඩු අතරින් එකකි. එහෙත් ආණ්ඩුවට ඒ පිළිබඳ වගේ වගක් නැත. ලංකාවට කහ ආනයනය කරන්න දෙන්නේ නැත. ගෙන්වා ඇති කහ පවා පාරිභෝගිකයන්ට පාවිච්චියට මුදා හරින්නේ නැත. ඒ වෙනුවට ලංකාවේ වැවූ කහ වෙළඳපොලට නිකුත් කරන තුරු බලා ඉන්නට සිදුව තිබේ. දැනට ඇති වාර්තා අනුව කහ වෙළඳපොළට නිකුත් කළ හැක්කේ එළැඹෙන මාර්තු මාසය පමණ වෙද්දීය.
මේ වන විට කහ නැතිව වෑංජන කන්නට සහ කහ පාවිච්චි කරමින් සිදුකරන අනෙකුත් එදිනෙදා කාර්යන් කරගන්නට මිනිසුන් හැඩ ගැසී ඇති බව අපට දැකගන්නට හැකිය. එහෙත් කහ නොමැතිව ආහාර ගැනීම අපට කෙතරම් නුපුරුදුද, කෙතරම් අසීරුද යන්න අමුතුවෙන් විස්තර කළ යුතු නොවේ.
දැන් මාධ්‍ය ඔස්සේ එදිනෙදා අසන්නට ලැබෙන ප්‍රවෘත්තියක් වී ඇත්තේ කුමන හෝ ප්‍රදේශයක කහ ප්‍රවාහනය කරමින් සිටියදී පිරිසක් අත්අඩංගුවට ගත් පුවතක් හෝ මුහුදු මාර්ගයෙන් කහ ගෙනැවිත් අත්අඩංගුවට ගෙන ඇති පුවත්ය. දැන් නම් නීත්‍යනුකූලව වුව කහ තොගයක් ළඟ තබාගෙන ඉන්නට බයය.
2019 වසරේ දෙසැම්බරය දක්වා කුළු බඩුවක් වු කහ මේ වන විට මත්ද්‍රව්‍යක් මෙන් නීති විරෝධි භාණ්ඩයක් වී ඇති බව පසුගිය මාස කිහිපය පුරා මාධ්‍ය වාර්තා ගත් විට සිතා ගත හැකිය. හෙරෝයින්, ගංජා, අයිස්, වල්ලාපට්ටා ආදි පුවත්පත්වල පුවත් සිරස්තල වෙන්වන තවත් ‘නීති විරෝධී’ භාණ්ඩයක තත්වයට කහ පත් වුණේ ඇයි? අපි කහ කනවාට ආණ්ඩුව මේ තරම් විරුද්ධ ඇයි? කෙනෙකු කල්පනා කළ හැකිය.
පසුගිය දිනවල දිවයින පුරා නීති විරෝධී අයුරින් ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන්වා අත්අඩංගුවට ගෙන රේගුව භාරයේ පවතින කහ තොග අධිකරණ කටයුතු අවසාන වීමෙන් පසුව රාජසන්තක කර විනාශ කරන බව ශ්‍රී ලංකා රේගුව පැවසීයැයි පුවතක් මාධ්‍ය කිහිපයක වාර්තා කර තිබුණි.
එය නම් පුදුමාකාර පුවතකි. ලංකාවට ගෙන් වූ කහ ප්‍රමිතියෙන් බාල නැතිනම්, එය විනාශ කරන්නේ ඇයි? ජාවාරමක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස හෝ ලංකාවට කහ පැමිණ ඇති නම්, ආණ්ඩුවේ මැදිහත්වීමෙන් එය වෙළඳපොළට මුදාහැරීම සඳහා සතොස වැනි ආයතනයකට ලබාදීමට අධිකරණයෙන් අවසර ඉල්ලා සිටියොත් ආණ්ඩුවට ලාභය හිමිවෙයි. කහ නොමැතිව පීඩාවට පත්ව සිටින පාරිභෝගිකයන්ටත් සහන සැලසෙයි.
කෙසේ වෙතත් කහ ආනායනය තහනම් කළ දින සිට මේ දක්වා කහ කිලෝ ග්‍රෑම් 23,993 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. මේ කහ තොග විනාශ කරන්නේ ඇයිදැයි සිතාගන්නටත් නොහැක.
ලංකාවේ දේශීය පරිභෝජනයට වසරකට වියළි කහ මෙටි්‍රක් ටොන් 7900 ක් පමණ අවශ්‍යය. එසේ වුව ද දේශීය අමු කහ නිෂ්පාදනය මෙටි්‍රක් ටොන් 1300කි. මෙම නිෂ්පාදනයන් ලංකාව තුළ ඇති කහ ඉල්ලුම සපුරන්නට ප්‍රමාණවත් නොවන බැවින්, වසරකට වියළි කහ මෙටි්‍රක් ටොන් 5200 ක් පමණ අසල්වැසි ඉන්දියාවෙන් ආනයනය කරන්නට සිදු වන බව වාර්තා වේ.
2019 වසරේ දෙසැම්බර් 05 වෙනි දින ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ උපදෙස් පරිදි කහ ඇතුළු දේශීයව වගා කළ හැකි ආහාර සහ කුළුබඩු භෝග ගණනාවක් පිටරටින් ගෙන්වීම තහනම් කරනු ලැබීය. ගම්මිරිස්, කරුංකා, සියඹලා, කුරුඳු, සාදික්කා, වසාවාසි, ඉඟුරු සහ කරාබුනැටි ඒ අතර විය. මෙතරම් ගවයන් සිටින රටේ හරක් මස් පිටරටින් ගෙන්වන්නැයි කියද්දී ආණ්ඩුවට මතකයේ නැති විදේශ විනිමය පිළිබඳ කතාවක් කුළුබඩු ගෙන්වීම නතර කරද්දී මතකයේ තිබී ඇත. මෙම ක්‍රියාවේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අද මිලාධික සහ දුර්ලභ ආහාරයක් වී ඇත්තේ කහ නොවේ. වෙළඳපළේ තවත් කුළුබඩු ගණනාවක මිල බැලුවොත් තත්වයෙහි බරපතළකම සිතාගත හැකිය. කටට රහට කෑමක් කන්නට ගෙවන්නට වන මිල දැක දෑස් උඩ යනු ඇත.
ලුණු, මිරිස්, තුනපහ සමග පමණක් කෑම කන ලෙස ආණ්ඩුව යෝජනා කරනවා විය හැකිය.
ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් ඉන් අනතුරුව නිකුත් කළ නිවේදනයකට අනුව කුළුබඩු, සත්ව ආහාර හා හාල්මැස්සන් ආදි ආහාර ද්‍රව්‍ය ආනයනය කිරීම සඳහා වසරකට ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 1781ක් පමණ වැය වන බව සඳහන් කර තිබුණි.
අපනයන කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ආචාර්ය ඒ.පී. හීන්කෙන්ද අනිද්දාට අදහස් දක්වමින් මෙසේ පැවසීය.
‘මේ වන විට වෙළඳපොලේ කහ හිඟයක් පවතිනවා. ඒකට හේතුව වුණේ කහ ආනයනය කිරීම නැවැත්වීම. ඒකට පිළියමක් විදියට පසුගිය පෙබරවාරි, මාර්තු මාසවල සිටම අපි කහ වවන්න පටන් ගත්තා. සාමාන්‍යයෙන් කහ වගා කරන්නේ මැයි මාසය දක්වා. මහ කන්නයේ කහ වගා කිරීම් උතුරු නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල අපි පටන් ගත්තා. කහ සීයට අසූවක් අපි වගා කළේ යල කන්නයේ. මේ වන විට අපි හෙක්ටයාර් 1500 ක පමණ කහ වවලා තියෙනවා. මේ වගාවෙන් අපිට අමු කහ ටොන් 22,500 ක් විතර ලබා ගන්න පුළුවන්. ඒ කහ අපිට ඊළඟ වසරේ ජනවාරි අවසානයේ අස්වැන්න ලෙස ගන්න පුළුවන්. අපි වගා කරගත්ත අමුකහ වගාවෙන් මෙටි්‍රක් ටොන් 3500 ත් 4000 අතර ප්‍රමාණයක් අපිට නැවත වගා කරන්න ගන්න බීජ විදියට වුවමනායි. ඉන්පස්සේ මෙටි්‍රක් ටොන් 18,500ක් පරිභෝජනයට ඉතිරි වෙනවා.’
කහ කන්නට ජනවාරි වෙනතුරු ඉන්න ඕනෑදැයි ඒ අනුව අපි විමසුවෙමු. එහෙත්, කහ කන්නට ඊටත් වඩා කාලයක් බලා ඉන්නට සිදුවනු ඇතැයි ඔහු පැහැදිලි කළේය.
‘ඒ කහ පරිභෝජනයට සුදුසු විදියට සකසලා අපිට පුළුවන් වෙළඳපොළට කහ නිකුත් කරන්න. ලබන වසරෙත් මේ කහ තහනම ක්‍රියාත්මක වෙනවා. ඒ නිසා මේ වගාව නෙලාගත් පසු අපි යළිත් කහ වගා කරන්න සුදානම් වෙනවා.
හෙක්ටයාර් 3000ක පමණ භුමි ප්‍රමාණයක වගා කළොත් පමණයි මුළු රටේම පරිභෝජනයට සරිලන ආකාරයට අස්වැන්නක් ලබා ගන්න පුළුවන්. ඒ නිසා අපි ඊළඟ වර්ෂයේ වැඩිපුර බීජ ලබා ගන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. 2019 වසරේ ලංකාව තුළ වගා කළ ගොවියන්ට කහ කිලෝ 1 ක් රුපියල් 20ට වත් අලෙවි කරගන්න බැරි තත්වයක් උදාවුණා. ඒ නිසා තමයි කහ ආනයනය තහනම් කළ වහාම කහ හිඟයක් ඇති වුණේ. දැන් විශාල වශයෙන් ගොවීන් කහ වගා කරමින් සිටිනවා.
මේ කහ හිඟයෙන් අවුරුදු 2 ක් තුළ අපිට ගොඩයන්න පුළුවන්. පසුගිය වර්ෂවලදී අපි කහ රටේ පරිභෝජනයට අවශ්‍ය තරම් වගා කරලා තිබුණේ නැහැ. 2019 වර්ෂයේදී හෙක්ටයාර් 900 ක් පමණ භූමි ප්‍රමාණයක විතරයි අපි කහ වගා කළේ. ඒ නිසා තමයි මේ ප්‍රශ්නය මතුවුණේ. එයින් ලැබුණු කහ රටේ පරිභෝජනයට මදි වුණා. ඒ වගේ දෙගුණයක් අපි මේ අවුරුද්දේ වගා කළා. අපි මේ වෙනකොට සැලසුම් කරලා තියෙනවා 2020 වර්ෂයේදී කහ හෙක්ටයාර් 2220 ක භුමි ප්‍රමාණයක වගා කරන්න.
වියළි කහ වගා කරලා ඒ කහ වෑංජනවලට දාන තත්වය වෙනකම් සකසා ගන්න ඕනෑ. වියලි කහ වගා කරලා ගෘහස්ථව හෝ මහා පරිමාණයෙන් කහ වෑංජනවලට දාන ප්‍රමිතියට ගන්නවා නම් ප්‍රෙෂර් කුකර් එකක තම්බලා මඳ අවුවේ වේලලා කුඩු කරගන්න ඕනෑ. අපි මේ වෙනකොට පුහුණු කිරීම් ආරම්භ කරලා තියෙනවා. රජයෙන් කහ ගොවීන්ට කහ කිලෝ එකක් සදහා රුපියල් 100 ක් ගෙවනවා. ඊට අමතරව කහ නිෂ්පාදනය කිරීමේ උපකරණ ගන්න 50% ක ණයක් අපි ලබා දෙනවා. වාර්ෂිකව කහ ආනයනය විතරක් රුපියල් මිලියන 100ක් විතර වැය වෙලා තිබෙනවා. අපිට වුවමනා වෙලා තියෙන්නේ මේ මුදල් නාස්තිය නතර කරන්න. ඒ නිසා පොඞ්ඩක් ඉවසන්න වෙනවා. ’
ඉහත කී සැලසුම් අනුව මාර්තු මාසයේ සිට දේශීය කහ ගොවියන්ටත් හොඳ කාලයක් උදාවනු ඇත. අපේ රටේ වවන කහ ආහාරයට ගෙන, දේශීය මුදල් ඉතිරි කරගන්නටත් හැකිවනු ඇත. බැලූ බැල්මට එය නම් යහපත් තත්වයකි. ලබන වසර මුල කහ මෙටි්‍රක් ටොන් 18,500ක් නිපදවිය හැකි නම් ඒවා රටේ අවශ්‍යතාවට ඕනෑවටත් වඩා වැඩිය. එනම් අතිරික්තයක් නැත. අපට අපනයනය කරන්නට තරම් කහ වෙළඳපලක් ලෝක මට්ටමේ තිබෙනවාදැයි දන්නේ නැත. එසේ නැතිවුණොත් කහවලට මිලක් නැතිව වැඩිපුර වැවූ ගොවියන්ට පාරේ කහ තබාගෙන ඉන්නටත්, කහ ගෝනි පාරේ හලන්නටත් සිදුවේදැයි බලාගත හැකිවනු ඇත්තේ අනාගතයේය. අනෙක් අතට පුරෝකථනය කළ මෙටි්‍රක් ටොන් ප්‍රමාණය අස්වැන්න ලෙස ලැබුණොත් එයද යහපත්ය.
මේ සියල්ල පුරෝකථනය කළ ආකාරයට යහපත් සිදු වුණොත් හොඳය. එසේ වුණොත් කහ කර්මාන්තයට යහපත් තත්වයක් අනාගතයේ උදාවනු ඇත. එහෙත් ඒ කියන අස්වැන්න වෙළඳපොලට එන්නට තව මාස පහක් ගත වේ. දැන් ගැටලුව ඒ දක්වා පාරිභෝගිකයන්ගේ අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කරන්නේ කෙලෙසද යන කාරණාවය.■
