කොවිඞ්-19 වසංගතය නිසා පසුගිය මාර්තු මාසයේ සිට මාස හයක කාලසීමාවක් සඳහා ණය සහ ලීසිං වාරික ගෙවමින් පුද්ගලයන්ට සහන කාලයක් ලබාදෙන බව රජය ප්‍රකාශ කළේය. ඒ අනුව මාස හයක සහන කාලයක් ලැබුණි. සැප්තැම්බර් මාසයෙන් එම සහන කාලය අවසන් වේ. නැවත ණය ගෙවන්නට කාලය එළැඹ තිබේ. මේ වනවිටත් බොහෝ අය තමන්ට මුහුණදෙන්නට සිදුව ඇති අත්දැකීම් ගැන මැසිවිලි නගන්නට පටන්ගෙන තිබේ.
පසුගිය සමයේ නොගෙවූ ණය වාරික සහ ණය නොගෙවූ කාලයත් එකතු කොට පොලී ලහි ලහියේ ගෙවන්නට වීම තැලෙන යකඩය උඩ පැන පැන තැලීමක් වැනිය.
කොරෝනා වසංගතයේ බලපෑම නිසා මාස තුනක් පමණ නොකඩවා පැවති ඇඳිරි නීති සමය තුළ කම්කරු සේවකයාගේ පටන් කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ පමණක් නොව මහාපරිමාණ ව්‍යවසායකයන් දක්වා සියල්ලන්ගේම ආදායම් හා ව්‍යාපාර අඩාල වීම සහ සම්පූර්ණයෙන් බිඳ වැටීමකට ලක්විය. එමඟින් රටේ ජනතාවට අත් වූ ඉරණම ගහෙන් වැටුණු මිනිසාට ගොනා ඇනීමක් බඳු විය.
මේ තත්ත්වය හමුවේ ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව පටන් බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවල ණයලාභී සියලු මහජනයා වෙනුවෙන් සහන කාලයක් ලබා දෙන බවට රාජ්‍ය මාධ්‍ය අංශ මඟින් නිවේදන නිකුත් කරන ලදි. එම ණය සහන කාලයෙන් පසු නැවත ගෙවීමේදී පොලී අනුපාතය පහළ දැමීමක් ද සිදු කෙරුණි. කෙසේ වෙතත් බැංකුවලින් නිවේදනය කළේ ණය සහනය ලබන්නට නම් බැංකු කළමනාකරුවන්ට කතා කොට එම සහනය ඉල්ලා සිටිය යුතු බවය. ඒ අනුව ඉල්ලා සිටි අයට සහනය හිමි විය. ඒ අනුව ඇතැම් අය ණය සහනය ලබාගත්තේ නැත. තවත් අය නොදැනුවත්කම නිසා සහනය ඉල්ලා සිටියේ නැත. ඇතැම් බැංකු සහ මූල්‍ය ආයතන සහන කාලයන් ලබා දුන්නේ නැති නිසා එවැනි අයට සහන ලැබුණේ නැත. ණය සහනය ලබාදීමේදී එවැනි ගැටලු කිහිපයක් මතු විය.
දැන් ණය සහන ලබාදුන් බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලින් එම සහන ලබාගත් උදවියට ගැටලු රැසක් මතු වී ඇත. සහන කාලයක් ලබාදුන්න ද වාරික නැවත ගෙවීමේදී රජය විසින් ලබාදුන් පොලී සහනය ලබා නොදී වැඩි පොලියක් අය කරන බව මේ වන විට පැමිණිලි රැසක් ලැබී ඇත.
මෙම තත්වය සම්බන්ධයෙන් අදහස් දැක්වූ සමස්ත ලංකා රථවාහන ලීසිං ණය වාරික ගෙවන්නන්ගේ එකමුතුවේ ලේකම් දිමිත්‍රි නාලක පවසා සිටියේ මාස හයක සහන කාලයක් ලබා ගත් නමුත් නැවත ණය මුදල් ගෙවීමට යාමේදී සියයට එකොළහයි දශම පහක (11.5%) පොලී අනුපාතයක් වාරිකයට අමතරව ගෙවන ලෙස ඇතැම් ලීසිං සමාගම් පවසා ඇති බවයි. ඒ පෙර තිබුණු පොලී අනුපාතිකයට අමතර මුදලකි. එලෙස පොලී අනුපාතිකය වැඩි වන්නේ ණය නොගෙවූ කාලය වෙනුවෙනි.
ඔවුන් දිගින් දිගටම ජනාධිපතිවරයා හා අග්‍රාමාත්‍යවරයාට ලිපි යවා ඇති මුත් තවමත් නිසි පිළිතුරු ලැබී නැත. නිරන්තරයෙන් වෙනස්වන චක්‍රලේඛ හමුවේ තමන් මහ බැංකුව වෙතට ගොස් මේ පිළිබඳ සාකච්ඡා කරන්නට උත්සාහ කළද එයිනුත් නිසි ප්‍රතිචාරයක් ලැබී නැති බව ඔවුහු පවසති.
මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයාටත් සුළු පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයාටත් එකම ණය පොලී අනුපාතයක් අය කිරීම සාධාරණ නොමැති බව ද මෙයින් තමන් වැනි සුළු ව්‍යාපාරික ජනයාට මහත් අසාධාරණයක් සිදුවන බව නාලක මහතාගේ අදහසයි. මෙම සංගමයේ ඉල්ලීම වන්නේ නැවත ණය වාරිකයන් අය කරගත්ත ද ඊට පොලියක් එකතු කිරීම මඟින් තම ව්‍යාපාරයන්හි ආර්ථිකයට මහත් බලපෑමක් සිදු කරන බවත් කිසිදු ආදායමක් නොලැබූ වසංගත සමයේ ණය වාරික සඳහා ගෙවිය යුතු පොළිය ඉවත් කර දෙන ලෙසත්ය.
බැංකු ණය ලබාගත් ඇතැම් පුද්ගලයන්ද තමන්ට සහන කාලය අවසන් වූ පසු, විශාල මුදලක් ගෙවන්නැයි බැංකුවෙන් දැනුම් දුන් බව පවසා ඇත.
රටේ ශ්‍රම බලකාය මෙලෙස ආර්ථික වශයෙන් පීඩාවට ලක් වෙද්දී රටේ ආර්ථික සංවර්ධනය නඟා සිටුවීමට කටයුතු කළ හැකි ද යන්න බරපතළ ප්‍රශ්නයකි.
ලංකා බැංකු සංගමයෙන් කළ විමසීමකට අනුව එහි ජ්‍යෙෂ්ඨ උපලේකම් කේසර කෝට්ටේගොඩවිතාන පවසා සිටියේ මේ පිළිබඳ කරුණු කිහිපයක් යටතේ විස්තර කළ හැකි බවය. ප්‍රධාන වශයෙන්ම ණය වාරික සහනය ලබා දෙන්නේ ගනුදෙනුකරුගේ ඉල්ලීම පරිදි හා ඒ සඳහා වසංගත සමය තුළ වෙනම ක්‍රියාපටිපාටියක් ක්‍රියාත්මක කෙරුණු බව ඔහු පැවසීය.
ඒ ඔස්සේ අයැදුම්කරුවන්ගේ ඉල්ලිම් සහිත ලිපි විද්‍යුත් පණිවිඩ හෝ ෆැක්ස් වැනි ක්‍රියාමාර්ගයන් මඟින් බැංකු හා මූල්‍ය සමාගම් වෙතට ඉල්ලුම් කළ යුතු වූ බවත්, එසේ ඉල්ලීම් නොකරන ලද ගනුදෙනුකරුවන් මේ සහන ලබාගැනීම උදෙසා සුදුසුකම් නොලැබූ බවත් ඔහු කීය. ඒ අනුව ඉල්ලුම් කරන ලද ගනුදෙනුකරුවන්ගේ ව්‍යාපාරික ස්වභාවය අනුව ඒ ණය සහන දීමනාව පිළිබඳ සලකා බැලූ බවත් ණය නොගෙවීම හේතුවෙන් බැංකු පද්ධතියම කඩාවැටීමට ලක් වීම යන කරුණු සලකා බැලීමෙන් බැංකු සඳහා සියයට හතක (7%) අමතර පොලී අනුපාතයකුත් මූල්‍ය සමාගම් සඳහා සියයට එකොළහක (11%) අමතර පොලී අනුපාතයකුත් අය කිරීමට රජය මඟින් අවසර ලබා දුන් බවත් ඔහු පැහැදිලි කළේය. ඔහු වැඩිදුරටත් අවධාරණය කළ කාරණය නම් “මොරොටෝරියම්“ ලෙස මේ සහනය ලබා දුන්නේ ණය නොගෙවා සිටීමේ කාලයක් ලෙස බවත්, ගනුදෙනුකරුවන් එම කාලසීමාව අවසන් වූ පසු නැවත එම ණය ගෙවිය යුතු බවත්ය.
ඔහු පැහැදිලි කළ ආකාරයට බැංකු පැත්තෙන් සිදුකර ඇත්තේ කොවිඞ්-19 වසංගතය හේතුවෙන් මාස හයක කාලයක් ණය අය නොකර, එම කාලය අත්හැර දැමීම නොවේ. එම කාලයේදී ණය ගෙවීමට නොහැකි බව සලකමින් මාස කිහිපයක ‘සහන කාලයක්’ ලබාදීමය. එහෙත්, සහන කාලය අවසන් වූ පසු එම සහන කාලයටත් සැලකිල්ලට ලක් කරමින් ණය ගෙවිය යුතුය. එම මාස හය අත්හැර දමා මාස හයෙන් පසු සුපුරුදු ලෙස ණය ගෙවාගෙන යෑමේ හැකියාව නොලැබේ. ඒ අනුව ණය වාරික සඳහා සහනයක් හෝ පොලී සඳහා සහනයක් ලබාදීම වෙනුවට සහන කාලයක් ලබාදී ඇත.
ඇතැම් පුද්ගලයන් බැංකුව සමඟ කතාබහ කොට සහන කාලය ලබානොගෙන මාස හයක් ගත කිරීමෙන් පසු, තමන්ට සහනය හිමි වී නොමැති බව දැක විශාල මුදලක් ගෙවන්නට සිදුවන තත්වයට පත්ව ඇති අවස්ථාද ඇත.
තවත් ගැටලුවක් වන්නේ මෙම සහන කාලය අවසන් වූ පසු දැන් රටේ ආර්ථිකය සම්පූර්ණයෙන් යථාතත්වයට පත්ව තිබෙනවාද යන්නය. තවමත් අඩපණ වූ ක්ෂේත්‍ර බොහෝය.
තත්ත්වය එසේ නම් රටේ මහජනතාව මේ පත්ව ඇති දුෂ්කරතාවට නිසි මූල්‍යමය සහනයක් ලබාදීම පිළිබඳ තවදුරටත් සැලකිල්ලට ගත යුතුය.■
■ නිත්‍යා සෙව්වන්දි
