මම ඇත්ත පත්තරේට සම්බන්ධවීම ටිකක් දෛවෝපගත සිදුවීමක් ලෙසත් හැඳින්විය හැකියි.
අම්පාරේ හිටපු කාලයේ පවා මම බී.ඒ. සිරිවර්ධන, සුරත් අම්බලංගොඩ, සිරිලාල් කොඩිකාර වගේ කිසි කෙනෙක් අඳුනගෙන හිටියේ නැහැ. හේරත් හල්මිල්ලෑවේ හිටපු කාලයේ ඉඳලා මම ඛලීල් ජිබ්රාන් වැනි ලේඛකයන්ට කැමති බවත් ඔවුන් ලියපුවා ළමයින්ට ඉගැන්වීම් සඳහා පරිවර්තනය කළ බවත් කීවානේ. අන්න ඒ පරිවර්තන මම ‘දවස’ පත්තරයට යැව්වා. එහෙත් ඒ දවස්වල ගුණදාස ලියනගේ ඛලීල් ජිබ්රාන්ගේ ඒවා පරිවර්තනය කළ කෙනෙක්. ඒ නිසාදෝ, දවස පත්තරේ ඒවා ගියේ නැහැ.
මම ඒ ලියපු ඒවා ටික කාලයක් තියාගෙන ඉඳලා ‘ඇත්ත’ පත්තරේට දවසක් යැව්වා. ඒ කාලයේ ආරියවංශ රණවීර තමයි ඇත්තේ කර්තෘ හිටියේ. මම ඔහු අඳුනන්නේ නැහැ. එහෙත්, ඔහුට හරි ආස්වාදයක් ඇතිවෙලා ඒක කොටු කරලා ‘විශ්ව සාහිත්‍යයෙන් මිණිකැටයක්’ කියන උද්ධෘතය යටතේ දාලා තිබුණා. දැක්කාම හරි ආස හිතෙනවා. ඒ නිසා මම තවත් ජිබ්රාන්ගේ පරිවර්තන යැව්වා. ඒවා දිගටම පළ වුණා. අවුරුද්දක් විතර දිගටම යැව්වා. යවන යවන එක පළ වුණා. කර්තෘ පවා මාරු වුණා. ඒත් පළ වුණා.
දවසක් මම ඇත්ත කාර්යාලයට ආවා.
‘ආ, එස්.ජී. පුංචිහේවා නේද?’ සුරත් මා එක්ක කතා කළා.
‘සිරා, මේ අර එස්.ජී. පුංචිහේවා.’ ඔහු සිරිවර්ධනට මා හඳුන්වාදුන්නේ එහෙම.
‘ආ, මූද එස්.ජී. පුංචිහේවා?’ අන්න එහෙමයි ඔහු කතාකළේ.
‘බොහොම අපූරුයි බං. ඔහොම දිගටම ලියාපං.’ කියලා ඔහු අගය කළා.
මගේ ලිවීම් අගය කරන්න ඔහුට හේතුවක් තිබුණා. කුමාරතුංග ව්‍යාකරණවලින් ආභාසය ලැබූ මගේ භාෂා භාවිතය ගැන ඔහුගේ හිතේ කැමැත්තක් තිබුණා. කොහොම වුණත් දවස පත්තරෙන් මගේ ලිපි පළ කළා නම් කතාව මීට වෙනස් වෙන්නත් තිබුණා.
උපහාස රසය හා කෙටි බව මා ලියද්දී අනුගමනය කරන්න උත්සාහ කළ ලක්ෂණ දෙකක්. මම චීනයේ ලූ ෂුන්ගේ ලිපි කියෙව්වා. ඔහුගේ ලිපිවල හරි දරුණු උපහාසයක් තියෙනවා. පොඩි කතන්දරවලින් තමයි ඔහු උපහාසය ලීවේ. මම පොඩි කතන්දර ලියන්න ආභාසය ලැබුවේත් ලූ ෂුන් හා ජිබ්රාන් කියන දෙන්නාගෙන්ම. ජිබ්රාන්ගේ භාෂාව ලස්සනයි. ලූ ෂුන්ගේ උපහාසය තියුණුයි. ඔහුත් මාක්ස්වාදියෙක්. ඔහු ඒක හොඳට හදාරලා ඒ අනුව තමයි රචනා සකස් කරගත්තේ. ඒ සමහර ඒවා පරිවර්තනය කරලා ඇත්ත පත්තරේත් දැම්මා. උපහාසය එක අතකින් වරදකට හෝ දෝෂයකට එරෙහිව සටන් කරන්න තියෙන ආයුධයක්. අනෙක පුංචි කතාවලට සීමා වුණේ මිනිසුන්ට කියවන්න ලොකු වෙලාවක් නැති නිසා.
කොහොම හරි ඒ කාලයේම ගුරු වෘත්තියට අමතරව පුවත්පත් කලාවේදී අනන්‍යතාවක් මට හිමි වුණා.
ඔය කාලයේ මම නැවතිලා හිටියේ මරදානේ පන්සල පාරේ බෝඩිමක. අපේ ගමේ කට්ටියක් එහේ නැවතිලා හිටියා. ඒ එක්කෙනෙක් තෙල් සංස්ථාවේ වැඩ කළා. තවත් කෙනෙක් නගර සභාවේ වැඩ කළා.
අපූරු අතුරු කතාවක් තියෙනවා. මා එක්ක එදා හිටපු එක මහත්තයෙක් දැන් ඇල්පිටිය පැත්තේ ජීවත්වෙනවා. මේ ලිපි මාලාව කියවලා ඔහු අනිද්දා කාර්යාලයට කතා කරලා ‘මේ අහවලාද’ කියලා ඇහුවා. ඔහු නමෙන් මා දැනගෙන ඉඳලා නැතිව ඇති. අර ලිපිවල තියෙන කතා මතකයේ තිබුණ නිසයි ඔහු කතාකරලා තියෙන්නේ. අවුරුදු පණහකට විතර කලින් හිටපු මිත්‍රයෙක් මට ඒ විදියට කතා කළා. ඔහු කාලයක් ඕස්ටේ්‍රලියාවේ ජීවත්වෙලා දැන් ලංකාවට ඇවිත්.
ඔය අතරේ තමයි මට විදුහල්පති ශ්‍රේණියට උසස්වීම ලැබුණේ. සේදවත්ත ඉස්කෝලේ ඉඳලා ප්‍රාථමික අංශයේ විදුහල්පති හැටියට අංගොඩ රාහුල මහා විද්‍යාලයට මම ගියා. එතැන ප්‍රාථමික අංශයක් කියලා වෙනම තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා අංගොඩ රාහුල මහා විද්‍යාලයේ උපවිදුහල්පති විදියට හිටියේ.
ඔහු පරණ සමසමාජකාරයෙක්. ළමයෙක්ට තුවාල වෙලා ලේ ගලමින් බිම හිටියොත් ඔහු මා වෙත දුවගෙන ආවා. ඔහු දුවගෙන එන්නේ ළමයාට ප්‍රතිකාර කරන්න හදිස්සිය නිසා නෙවෙයි. බලන්න බය නිසා. ලේ දකින්න අකමැති ඒ විදියේ අය ඉන්නවානේ.
‘අනේ අර ළමයෙක් වැටිලා. ටිකක් බලන්න’ කියලා ඔහු ඉල්ලනවා. ඒ නිසා ඔය වගේ වැඩවලට මම මැදිහත් වුණා.
ඔය මිරිස් පොලු, පාන් පෝලිම් තිබුණ කාලේ. දුප්පත් අයට කන්න බොන්න පවා නැති අමාරුකම් තිබුණා. ගොඩක් ළමයි උදේට කන්නේ නැතිව ඉස්කෝලෙට ආවා. ඒ නිසා මම විදුහල්පතිගෙන් ඉල්ලීමක් කළා.
‘සර්, උදේ එසෙම්බ්ලි එක තියන්න එපා. ඕනෑනම් පන්සිල් ගන්න එක විතරක් කරන්න’ කියලා ඉල්ලුවා.
මොකද ඉස්කෝලේ ළමයි මා එක්ක හරි මිත්‍රයි. ක්‍රීඩා ආදිය කළ නිසා. ළමයින්ගේ පැත්තේ ඉන්න ගුරුවරයෙක් කියලා ඔවුන් මට සැලකුවා.
හදිසියේ ළමයෙක් සිහි නැතිවෙලා වැටෙනවා. හේතුව ඇහුවාට සමහර ළමයි හේතුව කියන්නේ නැහැ. එහෙත්, වැඩිහිටි ළමයින් එක්ක කියනවා. වැඩිහිටි ළමයින් ඇවිත් මට ඒ ගැන කියනවා. ප්‍රධාන හේතුව උදේට කාලා නැති වීම. එහෙම වෙලාවක මම කැන්ටිමට එක්කගෙන ගිහින් කන්න දෙනවා. හැමදාම දෙතුන්දෙනෙක් වැටෙන නිසා තමයි එසෙම්බ්ලි එක නවත්වන්න කියලාත් මම ඉල්ලුවේ. මම කැන්ටිමටත් උපදෙස් දුන්නා හදිසියේ ළමයෙක් ආවොත් මගේ බිලට බනිස් ගෙඩියක්, තේ එකක් දෙන්න කියලා.
අංගොඩ දුප්පත් පවුල්වල ළමයි ගොඩක් හිටියා. ව්‍යාපාර ආදිය කළ අයත් හිටියා. ඒ ප්‍රදේශයේ මිනිසුන් ටිකක් ආවේගශීලීයි. නිතර සටන් කරන්න තමයි ආවේ. සමහර ළමයිනුත් ඒ වගේ පසුබිමක් තිබුණ අය. අංගොඩ මන්ත්‍රී වීරසිංහ මල්ලිමාරච්චි. ඇමති ටී.බී. ඉලංගරත්නත් කොළොන්නාවේ මන්ත්‍රී විදියට තේරී පත් වූ කෙනා.
ඔය කාලයේ ඉස්කෝලේ ගොඩනැගිල්ලක් විවෘත කරන දවසක ටී.බී. ඉලංගරත්න ඇමතිවරයා ගෙන්වා උත්සවයක් පැවැත්වුවා. ඉස්කෝලේ ගුරුවරුන් හැත්තෑවක් ඒ දවස්වල හිටියා. ඇමතිවරයා ගෙන්වන උත්සවය ගැන කතාකරන්න ගුරුවරුන් රැස් වුණා. ඒකෙදී කතා වුණා ළමයින්ගේ අතට කොඩි දීලා පාරේ පේළි ගස්වන්න ඕනෑ බවට. ගුරුවරුන් හැත්තෑවෙන් ඒ යෝජනාවට විරුද්ධ වුණේ මම විතරයි.
‘ඇමතිවරයා දහයමාරට එකොළහමාරට එනවා නම්, ළමයි පාරේ අව්වේ කොහොමද ඉන්නේ. පාර දිගේ ඔච්චර ළමයි තිබ්බාම වරදක්.’ මම එහෙම කීවා.
‘ඒක තමයි සම්ප්‍රදාය. එහෙම පිළිගැනීමක් නැතිව බෑ. ළමයි ඇතුළේ තියාගත්තොත් ඇමතිවරයා මොනවා හිතයිද?’ අනෙක් ගුරුවරු එහෙම කීවා.
‘මම විරුද්ධයි. ඔයාලාට පුළුවන් දේ කරන්න.’ මම කීවා.
ඔන්න ඇමතිවරයා එන දවස. කලින් කෙනෙක් ආවා ඇමතිවරයා එන බව පණිවිඩය අරන්. එතකොට ගුරුවරුන් එකතුවෙලා ළමයි එළියට අරන්, පෝළිම් ගස්සලා කොඩි අතට දීලා හිටවලා තැබුවා. ළමයි දැන් අව්වේ.
ඇමතිවරයා වාහනයෙන් ඇවිත් බැස්සා. මම උත්සවේට වැඩි සම්බන්ධයක් නෑ. පාරේ අයිනේ ඉඳන් මම බලාගෙන හිටියා. මම ඉතින් විරුද්ධකාරයානේ.
‘කෝ මේ විදුහල්පති.’ ඇමතිවරයා ඇහුවා.
විදුහල්පතිවරයා දුවගෙන ආවා.
‘ඇයි මනුස්සයෝ මේ ළමයි අව්වේ මෙතැන තියාගෙන ඉන්නේ. බැරි බව තේරෙන්නේ නැද්ද? වහාම මේ ළමයි ඔක්කෝම පන්තිවලට යවන තෙක් මම ඉස්කෝලෙට එන්නේ නැහැ.’ ඔහු කිව්වා. ළමයි ඔක්කෝම ආයෙත් පන්තිවලට යවන්න වුණා.
මට හරි සන්තෝසයි ඉතින්. මම විරුද්ධකාරයානේ.■
