සුජාතභාවය යන වචනය දහනවවැනි සංශෝධනය ගැන සංවාදවලදී වැඩි වැඩියෙන් ඇසෙනු ඇත. දහනවවැනි සංශෝධනය යටතේ පත්කිරීම්වලට සුජාතභාවයක් ලැබෙන බවත්, විසිවැනි සංශෝධනය යටතේ පත්කිරීම්වලට නැති බවත් බොහෝ අය කියනු ඇත. මේ සටහන, සුජාතභාවය කියන්නේ කුමක්ද, එම සංකල්පයේ වැදගත්කම කුමක්ද යන කාරණය කෙටියෙන් සහ ඉතා සරලව පැහැදිලි කිරීමකි. මන්ද, ‘සුජාත දියණිය’ මිසක්, සුජාතභාවය ගැන බොහෝ අය දන්නේ නැත. එහෙත් එදිනෙදා සංවාදවලට සුජාතභාවය පිළිබඳ සංකල්පය ගේන්නට ඕනෑය.
අපි කුමන හෝ කටයුත්තක් නිත්‍යානුකූල නොවේයැයි කියන්නේ ඒ පිළිබඳ ලිඛිත නීතිය අනුව අදාල ක්‍රියාව කර නොමැති නිසාය. සුජාතභාවය ඊට වෙනස් සංකල්පයකි. ඇතැම්විට යම් ක්‍රියාවක් නිත්‍යානුකූල විය හැකිය. එහෙත්, නීතියෙන් සුජාතභාවය තහවුරු නොවීමේ ඉඩක් ඇත.
කතාව උදාහරණයක් ලෙස පැහැදිලි කරනවානම් වැදගත්ය. මේ මොහොතේ දීමට ඇති හොඳම උදාහරණය අගවිනිසුරු ජයන්ත ජයසූරිය පිළිබඳ කාරණාවය. ඔහු හිටපු නීතිපතිවරයෙකි. එපමණක් නොව, 2018 අග වත්මන් ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැණිව කුමන්ත්‍රණයක් කළ මොහොතේ තීරණාත්මක මොහොතක තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් කළ නීතිපතිවරයෙකි. ජනාධිපතිවරයාට වසර හතරහමාරක් යනතුරු පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවීමට නොහැකි බව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පැහැදිලිව ඇත. එසේ තිබියදී මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාගේ පැත්තේ සිටි ජී.එල්. පීරිස්, උදය ගම්මන්පිල දේශපාලනඥයන් තර්ක කළේ ජනාධිපතිවරයාට ඊට පෙර පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවිය හැකි බවය. නීතිපතිවරයා ලෙස ජයන්ත ජයසූරිය මහතාද ඒ මොහොතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ එලෙස තර්ක කළේය.
ජයන්ත ජයසූරිය අගවිනිසුරු වීමෙන් පසු 2020දී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ තවත් විශේෂ අධිකරණ කටයුත්තක් විනිශ්චයට ලක් කළේය. ඒ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරීම සම්බන්ධයෙන්ය. පාර්ලිමේන්තුව නැතිව මාස තුනකට වඩා කටයුතු කළ නොහැකි බව නීතිඥවරුන් තර්ක කළේය. 2018 කුමන්ත්‍රණය මොහොතේ ජයන්ත ජයසූරිය මහතා නීතිපතිවරයාව සිටියදී ඔහුගේ මතයට එරෙහිව තර්ක කළ දේශපාලන බලවේගය සහ එය නියෝජනය කරන නීතිඥවරුන් 2020 පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවීම ගැන අධිකරණ කටයුත්තේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ තර්ක කර තිබුණි. අවසානයේ එම නීතිඥවරුන් ඉදිරිපත් කළ පෙත්සම් ප්‍රතික්ෂේප කර තිබුණි.
එම අවස්ථාවේ පෙත්සම් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම පිළිගත නොහැකි බව කිසිවෙකු ප්‍රසිද්ධියේ කීවේ නැත. එම තීන්දුව දුන් පුද්ගලයන් ගැන විශ්වාසයක් නැතැයි ගැන ප්‍රශ්න කළේ නැත. එහෙම කරන්නට පුළුවන්කමක් තිබුණේත් නැත.
අගවිනිසුරු ලෙස පමණක් නොව ජයන්ත ජයසූරිය නීතිපතිවරයා ලෙසත් මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට හෝ වෙනත් කිසිවෙකුට හිතවත් බව, ඔවුන් සමඟ බැඳීමක් ඇති බව කිසිවෙකුට කියන්නට බැරිය. ඔහු නීතිපති මෙන්ම අගවිනිසුරු ධුරයට පත්කළේ ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන හිතුමතයට නොවේ. එම පත්කිරීම් දෙකම අනුමත කරන්නට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පක්ෂ, විපක්ෂ කණ්ඩායම් මෙන්ම සිවිල් සමාජයේ වැදගත් පුරවැසියන්ගේද දායකත්වය තිබුණි.
ඒ අනුව ජයන්ත ජයසූරිය නීතිපතිවරයාත්, ජයන්ත ජයසූරිය අගවිනිසුරුවරයාත් ක්‍රියාකරන ආකාරය ගැන යම් කෙනෙකුට ප්‍රතිපත්තිමය විවේචන තිබුණත්, නැතත් එම පත්කිරීම්වල වලංගුභාවය අභියෝගයට ලක් කිරීමට පදනමක් නැත.
යම් පත්කිරීමක් නිත්‍යානුකූලද නැතිද කියා අපට ප්‍රශ්න කරන්න වෙන්නේ එම නීතියෙන් පත් කිරීමක් සුජාතභාවයට ලක් කරනවානම්ය. ඒ නිසා පුංචි වචනයක් සේ පෙනුණත්, සුජාතභාවය කියන්නේ මේ මොහොතේ අප හොඳට මතක තබාගත යුතු, නිතර පාවිච්චි කළ යුතු වැදගත් වචනයකි.■
