උද්දච්ච වෙන්න එපා කළ වියදම්වලට පනතක් ගේන්න – ආචාර්ය හර්ෂ ද සිල්වා

ආණ්ඩුව මැයි මුල සිට අගෝස්තු අවසානය දක්වා මාස හතරක් මුදල් වියදම් කළේ කොහොමද කියන එක ප්‍රශ්න කරලා තිබුණා…

ඔය ගැන ව්‍යවස්ථාවේ තැන් දෙකතුනක තියෙනවා. එක් තැනක තියෙනවා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරලා මාස තුනක් ඇතුළත පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන්නම ඕනෑ බව. ඒ අනුව මාස තුනට වඩා පාර්ලිමේන්තුව නොකැඳවා ඉන්න බැහැ. ඒ ගැන වැඩිදුර කතාකරන්න ඕනෑ. ඒක පැත්තකින් තියන්නකෝ. තවත් තැනක තියෙනවා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවන වෙලාවේ අයවැයක් හෝ අතුරු සම්මත ගිණුමක් නැත්නම් පාර්ලිමේන්තුව අලුතින් පත්වෙලා මාස තුනකට ඒකාබද්ධ අරමුදලෙන් මුදල් වියදම් කරන්න පුළුවන් බව. එතකොට ඡන්දය පවත්වන්න නියමිතව තිබුණේ අප්‍රේල් 25 වැනිදා. අප්‍රේල් 30 වැනිදා දක්වා ගිය ආණ්ඩුවෙන් සල්ලි අනුමත කරලා තිබුණා. ආණ්ඩුව පත්වුණාට මාස තුනකට පස්සේ සල්ලි අනුමත කරන්නට ජනාධිපතිවරයාට හැකියාවක් තිබුණා.

ඒ වෙලාවේ ඒක සාධාරණයි නේද?

ඔව්, එතැන ප්‍රශ්නයක් තිබුණේ නැහැ. ඒ වෙලාවේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය ඔවුන්ට නොතිබුණු නිසා අයවැයක් හෝ අතුරු සම්මත ගිණුමක් සම්මත කරගැනීමේ හැකියාවක් තිබුණේත් නැහැ. ඊට කලින් ආණ්ඩුව ගෙනාපු මුදල් යෝජනාවක් ප්‍රතික්ෂේප වුණා. ඒ වෙලාවේ ඔවුන් කීවා, ඔයාලා අපට ඉඩ දුන්නේ නැති නිසා අපි පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහරිනවා කියලා. ඒ අනුව අප්‍රේල් 26 වෙනකොට අලුත් පාර්ලිමේන්තුව සඳහා ප්‍රතිඵල ප්‍රකාශයට පත්කරලා, නිත්‍යානුකූලව පාර්ලිමේන්තුව රැස්වෙලා ඊට පස්සේ අයවැයක් ගෙන ඒමේ හැකියාව තිබුණා. ඔය අතරේ තමයි කොවිඞ්-19 වසංගතය ආවේ.

ඒකෙන් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය කල්ගියා..

ඔව්, ඡන්දය කල් ගියා. ව්‍යවස්ථානුකූල ප්‍රශ්නයක් පැනනැඟුණා. අතුරු අයවැය තිබුණේ අප්‍රේල් 31 දක්වා විතරයි. ඒ අනුව ඒ දවස පහුවුණාම ආණ්ඩුව සල්ලි වියදම් කරන්නේ කොහොමද කියන ප්‍රශ්නය පැනනැගුණා. දිගින් දිගටම මැතිවරණය ඇදී ගියා. ජුලි මාසය දක්වාම. කවදා මැතිවරණය පවත්වනවාද කියා දැනහිටියේ නැහැ. ඒ නිසා අපි කීවේ පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන්න කියලයි. අපේ පැත්තෙන් පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන්න කියලා ඉල්ලලා අධිකරණයටත් ගියා.

ඒත් අධිකරණයට ගියේ මුදල් වියදම් කිරීමේ ප්‍රශ්නය ගැන නෙවෙයි නේද?

ඔව්, අධිකරණයට ගියේ පාර්ලිමේන්තුව මාස තුනකට වඩා කැඳවන්නේ නැතිව ඉන්න බැරි බව පෙන්වාදෙමින්. ඒ අනුව මාස තුනකට වඩා කාලයක් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය නැතිව යනවානම්, විසුරුවාහරින ලද පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන්න කියලයි අධිකරණයෙන් ඉල්ලුවේ. අධිකරණයෙන් තීන්දුවක් දුන්නේ නැහැ.

ඒ වෙනුවට අධිකරණය නඩුව අහන්නේ නැතිව විසිකළා නේද?

ඔව්, අධිකරණය එම නඩුව ඉදිරියට කරගෙන යන්නේ නැතිව එය ප්‍රතික්ෂේප කළා. මම හිතන විදියට ඒ වෙලාවේ අධිකරණය නඩුව ඇහුවානම් කොවිඞ් වසංගතයත් එක්ක ප්‍රශ්නය තවත් ඇදෙන්න ඉඩ තිබුණා. අධිකරණයෙන් නඩුව නොඅසා සිටීමට හේතුවක් ඉදිරිපත් කළේ නැහැ. ඒ අනුව, අධිකරණය තීන්දුවක් දුන්නේ නැහැ. පාර්ලිමේන්තුව රැස් කිරීම ගැන ව්‍යවස්ථාමය ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලැබුණේ නැහැ.

ඒ අතරේ මුදල් වියදම් කිරීම සිද්ධවුණා නේද?

මාර්තු මාසයේ මැදදී ජනාධිපතිවරයා කීවා මාර්තු, අප්‍රේල් සහ මැයි කියන මාස තුනකට අතුරු සම්මත ගිණුමක් සම්මත කරගත් බව. එහෙත්, ජනාධිපතිවරයාට එහෙම කරන්න හැකියාවක් නැහැ. ජනාධිපතිවරයාට පුළුවන් වෙන්නේ අලුත් පාර්ලිමේන්තුව රැස්වෙලා මාස තුනක් යනතුරු මුදල් අනුමත කරලා නැතිනම්, මුදල් වියදම් කරන්න විතරයි. පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවනකොට අතුරු සම්මත ගිණුමකුත් තිබුණ නිසා ජනාධිපතිවරයාට ඉඩක් තිබුණේ නැහැ. ඒ අනුව තවත් ව්‍යවස්ථානුකූල අර්බුදයක් පැනනැගුණා. ආණ්ඩුවේ ප්‍රකාශනයකත් තිබුණා, අතුරු සම්මත ගිණුමක් සම්මත කළ බව.

ඒ වෙලාවේ අධිකරණයට නොගියේ ඇයි?

අපි වගකියන විපක්ෂයක් විදියට ඒ ප්‍රශ්නය ඇද්දේ නැහැ. ඒකට හේතුව කොවිඞ්-19 වසංගතය නිසා ඇතිවුණ ප්‍රශ්නයට වියදම් කරන්න රජයට මුදල් අවශ්‍ය වීම. රට ලොකු ආර්ථික ප්‍රශ්නයකට මුහුණදීලා හිටියා. වගකියන විපක්ෂයක් හැටියට අපි ප්‍රශ්නයක් තියෙන බව මාධ්‍යවලට සහ ආණ්ඩුවට පෙන්වාදුන්නා. එහෙත් අධිකරණයට යෑම හෝ වෙන දෙයක් කළේ නැහැ. ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය වෙමින් පවතින බව දැන සිටියත්, පෙන්වුවත් රටේ පෙර නොසිතූ තත්වයක් ඇතිව තිබෙන බව දැකපු නිසා අපි බලා සිටියා. දැන් අලුත් පාර්ලිමේන්තුව රැස්වුණානේ. ඒ වෙලාවේ මම යෝජනා කළා, මේ තත්වය ගැන විශේෂ පනතක් ඉදිරිපත් කරන්න කියලා. අනුර කුමාර ඒ යෝජනාව පැහැදිලි කරමින් වැඩිදුරටත් කතාකළා.

විශේෂ පනතක් කියන්නේ මොකක්ද?

මේක අපි නොසිතූ තත්වයක්නේ. ඒ අනුව ආණ්ඩුව කියන්න ඕනෑ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 148 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ තියෙනවා තමයි මුදල් පිළිබඳ සම්පූර්ණ බලය තියෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවට කියලා. එහෙත්, රටේ පැවති පෙර නොසිතූ තත්වය නිසා මේ තරම් මුදලක් වියදම් කිරීමට ආණ්ඩුවට සිද්ධවුණ බව. ඒ පනතෙන් යෝජනාවක් විදියට ඒක සම්මත කරගන්න පුළුවන්. එතකොට මේ සිදුවීම වැරදි පූර්වාදර්ශයක් වෙන්නේ නැහැ.

පූර්වාදර්ශයක් වෙන්නේ කොහොමද?

මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයා සහ අනෙකුත් අමාත්‍යාංශවල ලේකම්වරුන් මුදල් වියදම් කිරීම සඳහා මුදල් ඇමතිවරයා බලපත්‍රයක් අත්සන් කරන්න ඕනෑ. ඒ බලපත්‍රයක් අත්සන් කරන්නට මුදල් ඇමතිවරයාට අවසර ලැබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලැබුණොත් විතරයි. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තු අනුමැතියක් නැත්නම් මුදල් ඇමතිට අත්සන් කරන්න බෑ. ඒ බලපත්‍රය නැතිව මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්ට සල්ලි වියදම් කරන්න බැහැ. එවැනි බලපත්‍රයක් ලබාගැනීමට හැකියාවක් නොලැබුණේ කලින් කීව හේතු නිසා. එහෙත් භාණ්ඩාගාර ලේකම්තුමා බලපත්‍රයක් නැතිව පසුගිය කාලසීමාවේ මුදල් වියදම් කළා.

ඒ අනුව ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමේ වගකීම යන්නේ ඔහුට නේද?

ඔහු වියදම් කළා විතරක් නෙවෙයි. අනෙකුත් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන්ට මුදල් වියදම් කරන්න කියලා බලය දුන්නා. එහෙත් ඔහුට බලපත්‍රය නැතිව එහෙම කරන්න බැහැ. මේක තමයි සිද්ධවුණ ක්‍රියාවලිය. මේ සිදුවීම පැහැදිලි කරමින්, එයට පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලැබෙන පනතක් නැතිනම් එය වැරදි පූර්වාදර්ශයක් බවට පත්වෙනවා. ඒ නිසයි අපි කීවේ. මේ සිදුවීම් සියල්ල පැහැදිලි කරමින් පාර්ලිමේන්තුවට පනතක් ගේන්න කියලා. කොවිඞ්-19 වසංගතය අපි බලාපොරොත්තු නොවූ තත්වයක් බව විපක්ෂයේ ඉන්න අපිත් දන්නවා. අපට පුළුවන් ඒකට විරුද්ධ නොවී ඉන්න. පාර්ලිමේන්තුවේ සියළුදෙනාගේ එකඟතාව එම ක්‍රියාවලිය සඳහා ලබාගත හැකිවේවි. අනාගතයේ දවසක යම් ආණ්ඩුවක් කීවොත්, මීට කලින් ජනාධිපතිවරයෙකුත් මෙහෙම කරලා තියෙන නිසා අපටත් පාර්ලිමේන්තුවේ අවසරය නැතිව වියදම් කරන්න පුළුවන් කියලා, පාර්ලිමේන්තුවට තියෙන මුදල් පිළිබඳ පරම බලය අහිමි වෙනවානේ.

මහජන නියෝජිතයන්ගේ අවසරය නැතිව මහජනයාගේ මුදල් වියදම් කරන්න බැරි බව ලෝකයේ ඉහළින්ම පිළිගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංකල්පයක්. මේක මූලික සංකල්ප රැකගැනීමේ සදාචාරමය වුවමනාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් නේද?

අන්න හරි. ඔවුන්ට පාර්ලිමේන්තුවේ විශාල බලයක් තියෙනවා. ඒ වගේ යෝජනාවක් ගෙනත් සම්මත කරගන්න ඔවුන්ට පුළුවන්. ඉතින්, ඔච්චර උද්දච්ච වෙන්න ඕනෑ නැහැ. අපි මේ ආණ්ඩුව වියදම් කිරීම ගැන විවේචනය කළේ නැහැනේ. අපි කියන්නේ, ඒ වියදම් කිරීම පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතියට යටත් කරන්න කියලයි. මුදල් පිළිබඳ සම්පූර්ණ බලය පාර්ලිමේන්තුව සතු නිසා.

මෙවර ඉදිරිපත් කළ අතුරු සම්මත ගිණුමෙන් විශාල වශයෙන් ණය ගන්නට අවසර ඉල්ලලා නේද?

ඒගොල්ලන් අතුරු සම්මත ගිණුමෙන් බිලියන 1330ක ණය ගන්න ඉල්ලලා තියෙනවා. අතුරු සම්මත ගිණුම එක්ක තවත් පනතක් දාලා තියෙනවා. ඒ බිලියන 750කින් භාණ්ඩාගාර බිල්පත්වලින් දේශීය ණය ගැනීම සඳහා ඒ ණය සීමාව ඉහළ දාන්න. ඒක අතුරු සම්මත ගිණුමට අයිති එකක් නෙවෙයි. අලුත් එකක්. ඒකෙන් තවත් දෙයක් මතුවෙනවා. ඒ තමයි 1300ක් ණය ගන්න ඉල්ලනවා. වියදම තියෙන්නේ 1740යි. ඒකෙන් කියන්නේ මාස හතරකටම ආදායම බලාපොරොත්තු වෙන්නේ රුපියල් බිලියන 400යි. එහෙම බැලුවොත් අවුරුද්දට එන්නේ රුපියල් බිලියන 1200යි. එහෙත් බලාපොරොත්තු වුණා බිලියන 2000ක් මේ අවුරුද්දේ ලබාගැනීමට. ඒකෙන් 1200ට ආසන්න සංඛ්‍යාව ආදායමක් නම් එන්නේ, ආදායමේ ලොකු කඩාවැටීමක් තියෙනවා.

එතකොට සම්පූර්ණයෙන් ගැනීමට බලාපොරොත්තු වන ණය ප්‍රමාණය අපේක්ෂිත වියදමට වඩා වැඩියි. එහෙම වෙන්නේ ඇයි?

අවශ්‍ය ණය ප්‍රමාණය අරගෙන, ඊටත් වඩා සල්ලි ගන්න තමයි ඉල්ලන්නේ. ඒගොල්ලෝ ගිය ආණ්ඩුවෙන් ණය ගත්තා කියලා කෑගැහුවා. ඔව්, ගිය ආණ්ඩුවෙන් බිලියන 5500ක් ණය අරගෙන තියෙනවා. ඒත් පහුගිය කාලයේදී විතරක් මේ ආණ්ඩුව බිලියන 900ක් අරගෙන තියෙනවා. ඉදිරියට බලාපොරොත්තුවෙන ණය ප්‍රමාණය තමයි මම කලින් කීවේ.

මෙතරම් ණය ගත්තේ ණය ගෙවන්නද?

ණය ගෙවන්නත් ඕනෑ ඇති. එහෙත් මේකට මුල කොවිඞ්-19 වසංගතයම නෙවෙයි. ගිය අවුරුද්දේ ඔවුන් කරපු බදු සංශෝධනය. ඒ වෙලාවේම අපි කීවා බදු සංශෝධනයෙන් ජාතික ආදායම බොහෝදුරට අඩු වෙනවා කියලා. ඒ ආදායම අඩු වෙලයි තියෙන්නේ. ඒකට පිළියම ආදායම වැඩි කරගැනීම. ඒ ගැන හිතන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට විශාල ලෙස නැවත ණය ගන්න එක ගැන තමයි බලන්නේ.

ණය ගන්න අතරේ මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘති කරන්නත් උත්සාහ කරනවා නේද?

අපි බලන්න ඕනෑ ආණ්ඩුවේ සංවර්ධන වැඩපිළිවෙල මොකක්ද කියලා. ඒකෙන් ඒගොල්ලන් මිනිසුන් මූලික කරගත් ආර්ථික වැඩපිළිවෙලක් ගෙනයනවාද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. ජනතා කේන්ද්‍රීය ආර්ථිකයක් ගෙනයන බව ඔවුන් කියනවා. කෘෂිකර්මය දියුණු කරන බව කියනවා. අත් කර්මාන්ත ආදී දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කරන බව කියනවා. එතකොට මහා පරිමාණ ආයෝජනය රජය කරනවාද නැද්ද කියලා ඔවුන් පැහැදිලි කරන්න ඕනෑ. එහෙම කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවානම් මුදල් සපයාගන්නේ කොහොමද කියලා පැහැදිලි කරන්නත් ඕනෑ. උදාහරණයක් විදියට නැගෙනහිර පර්යන්තය කිසිවිටකත් ආයෝජන අරගෙන කරන්නේ නැති බව කියනවා. ආණ්ඩුවම කරනවා, වෙන කාටවත් ආයෝජනය කරන්න දෙන්නේ නැහැලු. කලින් සැලසුම් කරලා තිබුණේ ජපානය සහ ඉන්දියාව එක්ක ආයෝජන කරන්නේ.

ඉන්දියාවට දෙන්නේ නැහැ කියලානේ කීවේ…

ඉන්දියාවේ කියලා ඒකට ගැහුවාට ඒ රටට තියෙන්නේ ඉතා කුඩා කොටසක්. ජපානයට තමයි වැඩි කොටසක් තිබුණේ. ඒක ආයෝජනයක්. දැන් තමන් ආයෝජන කරන බව ආණ්ඩුව කියනවා. එහෙත් එහෙම කරන්න ආණ්ඩුවට සල්ලි නැහැනේ. එතකොට ණය ගන්න සිද්ධවෙනවා. ඒකට ණය ගන්නේ කොහෙන්ද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. ඊට පස්සේ එයාලා කියනවා, අපට විදේශ ආයෝජන අවශ්‍ය නැති බව. ණය අරගෙන තමන් වැඩකරන බව. රජයේ සංවර්ධන වැඩපිළිවෙල ඒක නම්, තව තවත් ණය ගන්න වෙනවා.

ආනයනය නවත්වන බවත් ආණ්ඩුව කියනවා නේද?

සමහරුන් හිතනවා ඇති ආනයනය නැවැත්වුවාම හොඳ බව. අපට පිටරටවලින් ගෙන්වන්නේ නැතිව ලංකාවෙන් පිටරට යවන්න විතරක් පුළුවන් බව. එහෙම වෙන්නේ නැහැ. උදාහරණයක් විදියට ඇඟලුම් අපනයනයෙන් සීයට 50ක් යෙදවුම් ආනයනය කරන්න ඕනෑ. අපි රබර් ගැන කතාකරනවා. රබර් අපනයනය කරනකොට ඒකට අවශ්‍ය භාණ්ඩ ආනයනය කරන්න වෙනවා. ඒ අනුව ආනයනය හා අපනයනය කියන්නේ එකම කාසියේ දෙපැත්තක්. දෙකෙන් එකක් විතරක් සිද්ධවෙන්නේ නැහැ.

එහෙම වෙන්නේ කොහොමද?

ගෝලීය හෝ කලාපීය නිෂ්පාදන ජාලවල තමයි අපනයන භාණ්ඩ අද ලෝකයේ තත්වයට නිෂ්පාදනය වෙන්නේ. ඉස්සර කාලයේ ටෙලිෆෝන් එකක්, වාහනයක් මේඞ් ඉන් ජැපෑන් කියලා තිබුණා. නැත්නම් මේඞ් ඉන් ඇමෙරිකා කියලා තිබුණා. එහෙත් දැන් ටෙලිෆෝන් බොහොමයක කොහේද හැදුවේ කියලා ගහලා නැහැ. එහෙම නැත්තේ රටවල් තුන හතරක එක් එක් කොටස් හදන නිසා. එතකොට ඒ යෙදවුම් ආනයනය, අපනයනය කරලා එක් තැනකින් අවසන් භාණ්ඩය පිටකරනවා. ආනයනය නවත්වනලා අපනයනය විතරක් කරන බව කිව්වාට වෙන්නේ නැහැ. අනෙක අපට ආනයනය නොකර බැරි දේවල් තියෙනවානේ. තෙල් ගේන්න, බෙහෙත් ගේන්න එපැයි. එතකොට කොහෙන්ද ඒවාට සල්ලි. තවත් ණය ගන්නවාද. ආදායම හොඳටම අඩු වෙලා තියෙන නිසා ආදායම පියවාගන්නත් ණය ගන්න වෙනවා. මම දකින විදියට මෙයාලා කෙටිකාලීනව මිනිසුන්ගේ ඡන්දය ගන්න ආනයන සීමා කරනවා කීවාට මධ්‍යකාලීනව හා දීර්ඝකාලීනව විසිඑක්වැනි සියවසේදී ජයගන්න පුළුවන් වැඩපිළිවෙලක් නෙවෙයි.■