වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අවසරය නැහැ
ලංකාගමට වෙන පාරක් තියෙනවා
ගිං-නිල්වලා ව්‍යාපෘතියට සම්බන්ධයිද?
අපි කතාකරන්නට යන්නේ නෙළුව-ලංකාගම මාර්ගය ගැනය. එහෙත්, වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවේ ආරම්භක දිනයේ කථානායකවරයාට සුබ පතමින් අමාත්‍ය විමල් වීරවංශ පාර්ලිමේන්තුවේදී කළ ඉල්ලීමක් මුලින් සිහිපත් කළ යුතුය. ඔහු ඉල්ලා තිබුණේ හඬ අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ මතය විමසීමෙන් වළකින ලෙසය.
ඔහු නොදන්නවා විය හැකිය. එහෙත් පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදායේ ආරම්භයේ සිටම ඇතැම් යෝජනාවලට මතය විමසීම හඬ අනුව සිදුකර තිබුණි. ඒ සංගීත සංදර්ශනයක ගායකයන් දෙදෙනෙක් තරඟෙට ගයන විට වැඩිපුර ඔල්වරසන් ඇසෙන්නේ මොන පැත්තටදැයි බලා ජයග්‍රාහකයා තීන්දු කිරීම වැනි දෙයක් නොවේ.
කෙසේ වෙතත් ලංකාගමට නැවත කතාව ගෙන යා යුතුය.
සිංහරාජ වන රක්ෂිතයට සහ පරිසර පද්ධතියට හානි කරමින් සෑදීමට යන බව පැවසු නෙළුව – ලංකාගම මාර්ගයේ ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු බලන්නට ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අගෝස්තු 30 වැනිදා ගියේය. වටපිට බලමින් ඒ පැත්තේ ඇවිද ගිය ජනාධිපතිවරයා, නිලධාරීන්ගෙනුත් ප්‍රශ්න ඇසීය. ඉන්පසු ලංකාගම ප්‍රදේශවාසීන් යැයි හැඳින්වූ පිරිසක් ඉදිරියට ගොස් ජනාධිපතිවරයා පාර හදන්න ඕනෑද කියා එතැන සිටි අයගෙන් විමසන අයුරුත් පාර ඕනෑ බව ඒ පිරිස පවසන අයුරුත් ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශයෙන් වීඩියෝගත කොට මාධ්‍ය වෙත ලබාදී තිබුණි. ජනාධිපතිවරයා හදිසියේ ඒ ගමට ගිය බව කීවත් ගම්වැසියන්යැයි කී පිරිස සහ ජනාධිපතිවරයා අතර බෙදීමක් ඇතිවන අයුරින් වැටක් ගසා තිබුණු අයුරුත් සිහිපත් කරගන්නට වටී.
ලංකාගමට ජනාධිපතිවරයා ආ නිසා ඒ ප්‍රදේශයට වර්ෂාව පතිත වූ බව ප්‍රදේශවාසීන් කී කතාවක් ඇසුරින් බොහෝ අය ජනාධිපතිවරයා හාස්‍යයට ලක් කළ අන්දම නිසා සිහිපත් වුණේ මීට පෙර මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයාද, රාජ්‍ය නායකයා ලෙස ප්‍රතිපත්ති සකස් කරනවා වෙනුවට තැන් තැන්වල පවතින කේවල ප්‍රශ්න විසඳන්නට මේ ආකාරයෙන්ම මැදිහත් වී හාස්‍යයට ලක් වූ ආකාරයය. කෙසේ වෙතත් අප ජනාධිපතිවරයාගේ එම ගමන ඇසුරෙන් සලකා බැලිය යුත්තේ, ජනාධිපතිවරයාට එලෙස තීන්දු ගැනීමට බලයක් ලැබුණේ කෙලෙසද යන්නය.
බුද්ධිමත් පුරවැසියෙකුට මේ ගැන ප්‍රශ්න රැසක් ඇත. එම තීන්දු නීත්‍යනුකූලද? ජනාධිපතිවරයාට යම් ප්‍රදේශයකට ගොස් මිනිසුන්ගේ හඬ අසා ඒ සද්දයේ තරමට තීන්දු ගැනීමේ හැකියාවක් ලැබුණෙ කෙලසද? ඉතින්, ජනාධිපතිවරයාට යාපනය පැත්තට ගොස් ෆෙඩරල් ක්‍රමය ඕනෑදැයි අසන්නටත් පුළුවන් නේද? සුනිල් රත්නායක නම් අපරාධකරුවාට ජනාධිපති සමාව දෙන්නට කලින් මිරුසුවිල් ගමට ගොස් අසන්න තිබුණා නේද? ඕනෑ දෙයක් ගැන විමසන්න පුළුවන් නේද? කවුරුහරි හා කිව්වාම ක්‍රියාත්මක කරන්න පුළුවන්ද?
නෙළුව – ලංකාගම මාර්ගයේ ප්‍රතිසංස්කරණය දින 90කදී සිදු කිරීමට ජනාධිපතිවරයා යුද හමුදාවට නියෝගයක් ලබා දී ඇත. අතුරු ප්‍රශ්නයක් වන්නේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියෙන් වැටුප් ගෙවා නඩත්තු කරන මාර්ග සකස්කිරීමේ පළපුරුද්දක් ඇති සේවකයන් සිටියදී මෙම මාර්ගය සැදීම යුද හමුදාවට බාර දෙන්නේ මන්ද යන්නය. අනෙක් ප්‍රශ්නය මෙය නීත්‍යනුකූලද යන්නය.
මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය මගින් ඉදිකිරීම් සැලසුම්කරණය කරන ලදුව, ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාව මගින් ඉදිකිරීම් පහසුකම් සපයමින් නෙළුව සිට ලංකාගම හරහා දෙනියාය යාකෙරෙන පරිදි සිංහරාජය මැදින් මාර්ගයක් හදන්නට කටයුතු කිරීමත් සමග දැනටමත් පාරිසරික හානියක් සිදුවී ඇති බව ජනාධිපතිවරයා එම භූමිය නරඹන්නට ගිය අවස්ථාවේදී වුවද අපට හොඳින් දැකගන්නට තිබුණි.
නීතිමය පසුබිම
ඒ ගැන නීතිමය තත්වයත් පැහැදිලි කරමින් පරිසරවේදී සජීව චාමිකර මෙසේ පැවසීය. ‘ලංකාගම මාර්ගය හදලා, ලංකාගම ජනතාවට මාර්ග පහසුකම් ලබා දීම පිළිබඳව අපේ කිසිම විරෝධයක් නැහැ. අපි ප්‍රධාන වශයෙන්ම කියන කරුණු කිහිපයක් කියනවා. අපි කියන්නේ 2004 කැබිනට් තීන්දුවක් මගින් ලබා ගෙන තියෙන, දැනට සිංහරාජය වටා පිහිටලා තියෙන ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ කොමිෂන් සභාවට අයිති වනාත්තර විශාල ප්‍රමාණයක් තියෙනවා. හෙක්ටයාර් 2490 ක් මේ විදියට පවරාගන්න තියෙනවා. ඒ පවරාගැනීමේ ක්‍රියාවලිය තවමත් අවසන් නැහැ. අනෙක් කාරණය මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා විශ්‍රාම යන්න කලින් ගැසට් එකක් අත්සන් තැබුවා. ඒ ගැසට් එකේ සඳහන් වෙලා තිබුණේ සිංහරාජය වටා පිහිටි යෝජිත රක්ෂිත 13ක් සිංහරාජ ජාතික උරුම වනාන්තරයට එකතු කරලා සිංහරාජ වනාන්තරයේ සමස්ත භුමිය හෙක්ටයාර් 30000ක් දක්වා වැඩි කරන්න ඕනෑ බව. මේ ගැසට් නිවේදනය අත්සන් කරලා අවුරුද්දකට වඩා වෙනවා. ඒත් ඒ ගැසට් එක තවමත් මුද්‍රණය කරලා නැහැ.
අපි කියන්නේ මේ ගැසට් එක ප්‍රකාශයට පත්කරලා සිංහරාජයේ භුමි ප්‍රමාණය වැඩි කරන්න කියලයි. ඉන්පස්සේ නිවැරදි නීතිරීතිවලට යටත්ව මේ මාර්ගය අවසන් කරන්න කියලා. ඒකට හේතුව තමයි අණ පනත් කිහිපයක් යටතේ, මෙම කලාපය ඕනෑම ආකාරයේ සංවර්ධන කටයුත්තක් කරනවා නම් පරිසර ඇගයිමේ ක්‍රියාවලියකට යන්න ඕනෑ.
1988 අංක 03 දරන ජාතික වන භූමී උරුම පනත මගින් සිංහරාජය ජාතික උරුමක් බවට ප්‍රකාශ කරලා තිබුණා. ඒ පනතේ තුන්වෙනි වගන්තියේ තියෙනවා මේ ආකාරයෙන් ජාතික වන භූමියක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරලා තියෙන වන භූමියකට ඇතුල් වෙන්න පුළුවන් වන සංරක්ෂණ ජනරාල්ගේ අනුමැතිය මත පමණයි කියලා. පනතේ 4 වෙනි වගන්තියේ තියෙනවා එවැනි වනාන්තරයකට ඇතුළුවෙලා කිසිදු ආකාරයක පරිසරයට බලපාන ක්‍රියාවලියක නිරතවෙන්න බැරි බව. මේ විදියේ නීතිමය තත්වයන් ගණනාවක් මේ පනතේ තියෙනවා. එවැනි දේවල් කළොත් ඒවා අපරාධමය වැරුද්දක් ලෙස පිළිගනිමින් අධිකරණය ඉදිරියේ දඩයක් හෝ සිරදඬුවමක් නියම කරනවා. මේ විදියට වනාන්තරය ආරක්ෂා කරලා තියෙන්නේ වනාන්තරයේ තියෙන සුවිශේෂතාව නිසා. මේ කලාපය 1951 අංක 25 දරන පස සංරක්ෂණ පනත මගින් මේ කලාපය ප්‍රකාශයට පත් කරලා තියෙනවා පාංශු සංරක්ෂණ කලාපයක් විදියට.
ඉහත නීතීමය තත්වයන් දෙක තියෙද්දි ප්‍රධාන වශයෙන්ම ජාතික පාරිසරික පනත යටතේ 1993 ජුලි 24 වන දින ප්‍රකාශයට පත් වුණ 772/01 ගැසට් නිවේදනයකුත් සිහිපත් කරන්න වටිනවා.
ඒ ගැසට් නිවේදනයේ තියෙනවා ජාතික උරුම වන භූමි යටතේ ප්‍රකාශයට පත් වුණු යම් භූමි ප්‍රදේශයක හෝ මායිමේ සිට මීටර් 100ක් තුළ සීමාවේ යම් සංවර්ධනයක් සිදු කිරීමක් හෝ හෙක්ටයාර් 1කට වැඩි භුමි ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කරලා යම් සංවර්ධන ක්‍රියාවලියක් සිදු කරනවා නම් පරිසර බලපෑම් ඇගයීමේ ක්‍රියාවලියට යටත්ව පූර්ව ලිඛිත පාරිසරික වාර්තාවක් ලබා ගත යුතුයි කියලා.
මේ කිසිම දෙයක් නැතිව තමයි මේ මාර්ගය සංවර්ධනය කරන්නේ. මේ සංවර්ධන ක්‍රියාවලියේදී වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අනුමැතියක් ගෙන නැහැ. මීටර් 1320 සිංහරාජ භුමිය තුළින් මේ පාර ගමන් කරනවා. ඒ සඳහා කිසිම අනුමැතියක් ගෙන නැහැ. ඒ අනුමැතිය ලබා ගන්න පරිසර වාර්තාවක් අනිවාර්යයෙන්ම අවශ්‍යයි.
මාදුකැටිය, වාරුකන්දෙණිය සිට ලංකාගම දක්වා අඩි 8ක පාරක් දැනටත් ලංකාගම හරහා යනවා. ඒ කොන්ක්‍රීට් පාරක් විදියට. ඒ පාර තැනින් තැන අබලන් වෙලා තියෙන්නේ. අපි දිගින් දිගටම කතා කරන්නේ මේ ජනතාවට පාර හදලා දෙනවාට විරුද්ධව නෙවෙයි. අපි කතා කරන්නේ පාර හැදුවාට පස්සේ සිංහරාජයට සිදු වෙන්න යන හානිය ගැන දන්න නිසා.’
ජනතාවට ආදරෙන්ද?
පරිසරවේදී ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර කාරියවසම් මෙසේ පැවසීය. ‘සිංහරාජ රක්ෂිතයට හානි සිදු වූ අවස්ථා ගණනාවක් තිබුණා. මුලින්ම අපි සිංහරාජය ඇතුළේ සිදු වුණු පරිසර විනාශයක් ගැන කතා කළේ 2013 වසරේ නවතා දමන ලද සංචාරක හොටල් ව්‍යාපෘතියක් ගැන. ඊට පස්සේ තවත් මාර්ග ව්‍යාපෘතියක් ගැන කතාකළා. දැන් මේ ප්‍රශ්නය.
මේ තරම් මැදිහත් වෙලා, රටේ කුකුසක් ඇතිවෙන පසුබිමක හමුදාව යොදලා මෙවැනි ව්‍යාපෘතියක් කරන්නේ ලංකාගම මිනිසුන් කෙරෙහි ආදරයකින් බව විශ්වාස කරන්න අමාරුයි. අපි හිතන විදියට හම්බන්තොට චීන වරායට ජලය දීමට සකස් කරන ගිං -නිල්වලා ජලාශය අවශ්‍ය භාණ්ඩ ප්‍රවාහනයට යොදාගන්නා මාර්ගයක් ලෙස භාවිත කරන්නට මේ මාර්ගය සකස් කරන්න සූදානම් බව පේනවා. ගිං-නිල්වලා ව්‍යාපෘතිය සඳහා අවශ්‍ය මැනුම් කටයුතු යම් තාක් දුරකට අවසන් කරමින් තියෙනවා. ඒ ව්‍යාපෘතිය සඳහා ගිවිසුම අත්සන් කර ඇති බවත් ප්‍රවෘත්තිවලින් දැනගන්න ලැබුණා.
2014 වසරේ මෙම ජල ව්‍යාපෘතිය දියත් කිරීමට ගත් උත්සහයේදි දෙනියාය ප්‍රදේශයේ පිරිස් එක්ව එයට දැක්වු විරෝධය නිසා මෙම ව්‍යාපෘතිය යට ගියා. ඒ නිසා සිංහරාජය අවට අවශේෂ කැලෑ හා ගම්මාන ආරක්ෂා කරගැනීමට අපිට හැකි වුණා. අපි කිසිම ආකාරයකින් මේ පාර හදන්න විරුද්ධ නැහැ. අපි කියන්නේ සිංහරාජයට හානියක් නොවෙන ආකාරයෙන් මේ පාර හදන්න කියලා. පසුගිය ජනාධිපතිවරණයෙන් පස්සේ සිංහරාජ වනාන්තරයට ඇතුල් වෙන දොරන ඇල්ල ටිකට් ගන්න කවුන්ටරයේ ඉඳලා කිලෝමීටර් 1.6 ක් දුරට අඩි 15 ක පාරක් හදන්න උත්සාහයක් ගත්තා. ඒ සිංහරාජය බලන්න වාහනවලින් යන්න පහසුකම් දෙන්නට. ඒ පාර යම් තාක් දුරට හදමින් හිටියේ කිසිදු පරිසර වාර්තාවක් නොමැතිව. සිංහරාජ වනාන්තරයේ ඇතුළේ දුර්ලභ වෘක්ෂලතා, ජල පෝෂක විශාල සංඛ්‍යාවක් පාර නිසා විනාශ වෙලා ගියා. අපි යුනෙස්කෝ සංවිධානයට හා ලෝක බැංකුවට මේ බව දැනුම් දුන්නා. එම සංවිධාන නියෝජනය කරන කමිටුවක් ඇවිත් ඒ පාර හදපු එක නවත්වන්න කියලා නිර්දේශ කළා. ඒ අනුව මාර්ග ව්‍යාපෘතිය නතර වුණා. අපි ලංකාගම පාර සම්බන්ධයෙනුත් ලෝක බැංකුවට පැමිණිල්ලක් යොමු කරලා තියෙනවා. මේවා ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් අයිති සම්පත් නෙවෙයි. ලෝක උරුම බව සිහි තබාගන්න ඕනෑ. අපිට ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ පාර හැදීම නෙවෙයි. පාර හදන මුවාවෙන් වටිනා දුර්ලභ ගස් විශාල සංඛ්‍යාවක් මේ වන විටත් කැපිලා. ඉදිරියටත් කැපෙන්න නියමිතයි. ජල පෝෂක විනාශ වෙලා තියෙනවා.’
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා දින 90ක් තුළදී ලංකාගම මාර්ගයේ සංවර්ධන කටයුතු අවසන් කරන ලෙසට නියෝගයක් ලබා දී තිබුණද ඒ සඳහා වන සංරක්ෂණ දෙපර්තමේන්තුවේ අනුමැතිය ලබා ගෙන ඇතිදැයි දැන ගැනීමට වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ජනරාල් ඩබ්ලිව්.ඒ.සී. වීරගොඩගෙන් විමසීමක් කළෙමු. ඔහු මෙසේ පැවසීය. ‘මුලින්ම ලංකාගම මාර්ග හදන්න අපෙන් අනුමැතියක් අරගෙන තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා අපි ඒ පාර හදන එක තාවකාලික නවත්වන්න කිව්වා. ඊට පස්සේ ජනාධිපතිතුමා කීවේ, පාර දින අනූවක් ඇතුළත හදන්න කියලා. එහෙත් තවම අවසර අරගෙන නැහැ. මේ පාර හැදෙන සම්පූර්ණ ඉඩම් ප්‍රමාණය අපේ දෙපාර්තමේන්තුවට අයිති නැහැ. අපිට අයිතිවෙන්නේ හෙක්ටයාර් 0.6 ක කොටසක්. ජනාධිපතිතුමා දින 90 ක් ඇතුළත පාර හදලා ඉවර කරන්න කිව්වේ අපෙන් එම කොටසට අදාළ අනුමැතියත් ගැනීමේ අරමුණෙන් වෙන්න ඇති. අනුමැතිය ගනීවි කියලා අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා.’
ලංකාගම සිට නෙළුවට පාරක් ඉල්ලනවායැයි කියන ගම්වාසීන්ගේ දුක්බර කතාවලට මාධ්‍යවලින් ඉඩ ලැබී තිබුණු බව ඇත්තය. එහෙත්, මාධ්‍ය සඟවා ඇති කාරණය වන්නේ ලංකාගම සිට දෙණියායට දැනටත් පාරක් තියෙන බවය. එම මාර්ගය දැනට ගමට ඇතුළුවීම සඳහා පාවිච්චි කළ හැකිය. දැන් පවතින තත්වය වන්නේ එම මාර්ගය සාපේක්ෂව දුරින් වැඩි වීමය. නෙළුව මාර්ගය සම්පූර්ණ කළොත් ඔවුන්ගේ ගමන් පහසුව වැඩි වන බව සැබෑවකි.
එහෙත් රක්ෂිත වනාන්තරවල ආරක්ෂාව වැදගත් වන නිසා යම් ගම්මානවලට පමණක් නොව දිස්ත්‍රික්කවලට ඇතුළුවීමේ මාර්ගත් ඉදි නොකරන අවස්ථා තිබේ. ලංකාවේ මෙන්ම ලෝකයේ තත්වයත් එයය.
විල්පත්තු වනාන්තරය මැදින් සිලාවතුර හරහා මන්නාරම දිස්ත්‍රික්කයට මාර්ගයක් ඇත. මාර්ගය පස්වලින් වැසුණු එකකි. දූවිලි ගොඩක් සහ වළවල් ගොඩකි. හිටිගමන් පාලමක් කැඩුණු විට ගමන් කළ නොහැකිය. එහෙත් සිලාවතුරේ සිට දූවිලි කමින්, අධික ලෙස ගැස්සෙමින් මිනිස්සු එම මාර්ගයේ ගමන් කරති. එම මාර්ගය ඉදිකළොත් ලංකාවේ දිළිඳුම ප්‍රදේශයක් වන සිලාවතුර, මන්නාරම ප්‍රදේශවල විශාල පිරිසකට සහනයක් වනු ඇත. කොළඹට ඉක්මනින් ළඟාවිය හැකිය. විල්පත්තු වනාන්තරය මඟහරිමින් ගමන් කරන්නට තිබෙන අනෙක් මාර්ගය වටෙන් යා යුතු දීර්ඝ එකකි. වෙනස ලංකාගම නෙළුව හා ලංකාගම දෙණියාය මාර්ග අතර වෙනස වැනි එකක් නොවේ. පැය ගණනක වෙනසකි. එහෙත්, වනාන්තරයේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් එම මාර්ගය ඉදිකර නැත.
කෝකිලායි සහ පුල්මුඬේ අතර මාර්ගයත් එබඳුය. මුලිතිව් හා ත්‍රිකුණාමල දිස්ත්‍රික්ක යා කරමින් එම මාර්ගය ඉදිකිරීමේ හැකියාවක් ඇත. එයට නම් ව්‍යාපෘති යෝජනාවක්ද ඇත. එහෙත්, ඒ මාර්ගය නිසා කෝකිලායි රක්ෂිතයට හානි සිදුවීමේ අවදානමක් ඇත.
කෙසේ වෙතත් රටේ ප්‍රතිපත්තිමය තීන්දු ගන්නේ ආණ්ඩුව නිසා, ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් ලංකාගමට පාරක් හදන්නට තීන්දු කළාට කමක් නැත. එහෙත් එක රටක් හා එක නීතියක් රකින බව කියන නායකයන් නීතිය කැලේට තබා බාල නාට්‍ය සංදර්ශන පෙන්වන්නේ නැතිව, නීත්‍යනුකූලව සහ නිසි අවසරය ලබාගෙන එය කිරීම යහපත්ය.■
