දක්ෂතම ඡායාරූප ශිල්පියෙකුට පමණක් අත්කරගත හැකි ලෝකයේ ඉහළම ජාත්‍යන්තර සම්මානය වන, ජාත්‍යන්තර ඡායාරූප කලා සංගමය විසින් පිරිනමන එම්.එෆ්.අයි.ඒ.පී. සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබූ ලංකාවේ එකම ඡායාරූප ශීල්පියා හෙන්රි රාජකරුණාය. මේ වන විට ඔහු ඒකපුද්ගල ඡායාරූප ප්‍රදර්ශන හතක් පවත්වා ඇත. ඡායාරූප කලාව පිළිබඳ දේශකවරයෙකු, විශ්වවිද්‍යාල බාහිර කථිකාචාර්යවරයෙකු වන ඔහු ප්‍රවීණයකු වුවද ඡායාරූප කලාවේ නව ප්‍රවණතා පිළිබඳ විවෘත අදහස් දරන්නෙකි.
හොඳ කැමරාවක් තිබූ පමණින් හොඳ ඡායාරූපයක් බිහි වෙන්නෑ කියලා කතාවක් තිබෙනවා නේද?
හොඳ කැමරාවක්, හොඳ ලෙන්ස් එකක් තිබීම වැදගත්. ශිල්පියා ඉදිරිපත් කරන අදහස, සිතිවිල්ල උඩ තමයි හොඳ ඡායාරූපයක් බිහිවෙන්නේ. ප්‍රදර්ශන ඡායාරූපයක් විනිශ්චය කිරීමේදී එහි ගුණාත්මකභාවය පිළිබඳ විශාල සැලකිල්ලක් දක්වනවා. මොකද දැන් ඒ සඳහා පහසුකම් ඕනෑ හැටියේ තිබෙනවා.
ඡායාරූප ශිල්පය කියන වචනයේ තේරුම ආලෝකයෙන් ඇඳීම කියන එකයි. චිත්‍ර ශිල්පියා තීන්ත හා වර්ණ භාවිතයෙන් චිත්‍රයක් අඳිනවා වාගේ, ඡායාරූප ශිල්පියා ආලෝකයෙන් ඡායාරූපයක් අඳිනවා. චිත්‍රයක වුණත් ආලෝකය ප්‍රධාන දෙයක්නේ.
නෙදර්ලන්තයේ රෙම්බ්‍රාන්ට් චිත්‍ර ශිල්පියා ඔහුගේ චිත්‍ර සඳහා සමාන ආලෝක හැසිරවීමක් භාවිත කළා. ඒ ආලෝකය හැසිරවීමේ රටාව ඇසුරින් ගොඩනැගුණු ‘රෙම්බ්‍රාන්ට් ලයිටින්’ කියලා ආලෝක ක්‍රමයක් ඡායාරූපකරණයේ තියෙනවා. ඡායාරූපකරණයේදී වැදගත් වෙන්නේ ආලෝකයේ ප්‍රමාණය නොවෙයි. ආලෝකය මෙහෙයවන ආකාරයයි. ඡායාරූපයක් තුළ ආලෝකය හසුරවන ආකාරය අනුව විවිධ අදහස් මතු කරන්න පුළුවන්. පුද්ගලයෙකුගේ මුහුණට පහළ සිට ආලෝක ප්‍රභවයක් සැපයුවහොත් ඒ මුහුණට ගුප්ත බවක් ආරූඪ කරන්න පුළුවන්.
නිශ්චල ඡායාරූපය තුළ චලනය සටහන් කිරීම ඔබේ නිර්මාණවල දකින්නට තිබෙන විශේෂත්වයක්?
ඡායාරූප ශිල්පියෙක් වුණාම එක් අංශයකට සීමා වෙන්න නරකයි. මම මේ හැම අංශයක්ම ආවරණය වෙන ලෙස ඡායාරූප අරගෙන තිබෙනවා. චලනය දැක්වීම තමයි මම වැඩි අවධානයක් දැක්වූ අංශය වුණේ. ලංකාව තුළ චලනය දැක් වූ ඡායාරූපවලට වටිනාකමක් ලබා දෙන්න විශාල අරගලයක් කරන්න වුණා. මොකද චලනය සටහන් කළ මගේ ඡායාරූප ප්‍රදර්ශනවලට ඉදිරිපත් කළ මුල් කාලේ නාභිගත නොවූ ඡායාරූපයක්, නැත්නම් ඡායාරූපය ගන්නා අවස්ථාවේ කැමරාව හෙල්ලීමක් ලෙස වරදවා වටහාගත් අවස්ථාත් තිබුණා.
චලනයක් නිශ්චල ඡායාරූපයක් බවට පත්කිරීම විශේෂයි නේද?
පිරිසක් නර්තනයේ යෙදෙන අවස්ථාවක තියෙන්නේ චලනයක්නේ. ඒ අවස්ථාව අපි ඡායාරූපයට නැගුවොත් අපට ඉතිරි වෙන්නේ නිශ්චල ඡායාරූපයක්. එහි කිසිවක් චලනය වෙන්නේ නැහැ. එහෙත් අපි කොහොමද නිශ්චල මොහොතකදී චලනය ගැන කියන්නේ. ඒ අනුව නැටුමේ තිබෙන චලනය නිශ්චල ඡායාරූපයකින් කියන්න තමයි මම උත්සාහ කළේ. ගහක පත්‍රයක වුණත් ඒ චලනය තිබෙනවා. ඒ චලනය පෙන්වන නිශ්චල ඡායාරූපය අද ඊයේ නිර්මාණය වූවක් නොවෙයි. අවුරුදු සිය ගණනකට කලිනුත් එවැනි කලාත්මක ඡායාරූප ගැනුණා. නමුත් ලංකාවේ එවැනි නැඹුරුවක් තිබුණේ නෑ. ලෝකයේ වුණත් මේ ශානරයේ ඡායාරූප ගත්ත ඡායාරූප ශිල්පියෝ හා ඡායාරූප දුලබයි. මෙවැනි ඡායාරූපයකින් අපි දකිනවාට වැඩියෙන් දෙයක්, දකිනවාට වැඩියෙන් වර්ණ රටාවක් සටහන් කරගන්න පුළුවන්.
දුර්වල ඡායාරූපයක් හොඳ සංස්කාරකවරයෙකු සංස්කරණය කරන අවස්ථාවකදී වුණත්, ඡායාරූපයේ ගෞරවය යන්නේ ඡායාරූප ශිල්පියාට. එහෙත් ඡායාරූප සංස්කරණයත් විශේෂ කලාවක් නේද?
ඡායාරූප ශිල්පියා කරන්නෙත් තමන්ගේ හිතේ තියන අදහස නිර්මාණාත්මකව ඡායාරූපය හරහා ප්‍රකාශ කිරීමයි. අනෙක් කලා කෘති වගේම ඡායාරූපයත් උසස් කලා කෘතියක්. සමහර ඡායාරූප තිබෙනවා දශක ගණනාවක් ගිහිල්ලා ප්‍රදර්ශනය කළත් පරණ වෙන්නේ නෑ.
තමන්ම තමන්ගේ ඡායාරූපය මුද්‍රණය කර ගන්නවා නම් වඩා හොඳයි. එහෙත් ලෝකයේ උසස්ම ඡායාරූප ශිල්පීන්ගේ ඡායාරූප පවා මුද්‍රණය කළේ වෙනම මුද්‍රණ ශිල්පියෙක්. මුද්‍රණය විය යුතු ආකාරය පිළිබඳ අදහස ඡායාරූප ශිල්පියාගෙනේ. නිර්මාණාත්මක අදහසෙහි හිමිකරුවා තමයි ඇගයීමට ලක්වෙන්න ඕනෑ. ගෙයක් හදන්නේ මේසන් බාස් හෝ වඩු බාස් වුණත් ගෘහ නිර්මාණයේ අයිතිය තිබෙන්නේ ගෘහනිර්මාණ ශිල්පියාටනේ.
පරිගණක මෘදුකාංග ආශ්‍රයෙන් සැකසූ ඡායාරූප, ඡායාරූප තරග සඳහා පිළිනොගත්ත තත්ත්වයක් තිබුණා නේද?
ඩිජිටල් තාක්ෂණයෙන් වැඩි දියුණු කළ ඡායාරූප, ඡායාරූප ප්‍රදර්ශන සඳහා දැන් පිළිගන්නවා. සංස්කරණය කළාද, නැද්ද කියන කාරණේ නෙමෙයි එතැනදී බලපාන්නේ. නිර්මාණාත්මකද නැද්ද කියන කාරණයයි. එදා එන්ලාජර් එකකින් කළ දේ, අද පරිගණකයක් ආධාරයෙන් කිරීමයි වෙලා තියෙන්නේ. පරිගණක අවධියට පෙර කාලයේ ඡායාරූපයක වෙනස්කමක් කරන්න විශාල කාලයක් ගතවුණා. නමුත් අද පරිගණකය නිසා එය ඉතාම පහසුවෙන් කරන්න හැකි වී තිබෙනවා. ඡායාරූපය නිර්මාණාත්මක නම්, මොකක්ද කළේ, කොහොමද කළේ කියන කාරණේ අද වැදගත් නෑ. ඡායාරූපය අරන් පසුව වෙනස්කම්වලට ලක්කර නිර්මාණාත්මක ලෙස ඉදිරිපත් කිරීමට නිර්මාණාත්මක ඡායාරූපකරණයේදී ඡායාරූප ශිල්පියාට නිදහස තිබෙනවා.
ඡායාරූපකරණයේ සමහර අංශ මොනම හේතුවකටවත් වෙනස් කරන්න බෑ. ඉවත් කරන්න බෑ. අලුත් දේවල් ඡායාරූපයට ඇතුල් කරන්න බෑ. ඉස්සරත් එහෙමයි. දැනුත් එහෙමයි. ලෝකයේ වඩා ජනප්‍රිය හා පැරණිම ජායාරූප අංශයක් තමයි ප්‍රවෘත්ති ඡායාරූපකරණය. ප්‍රවෘත්ති ඡායාරූපයක් ඉස්සර ඩාක් රූම් එකේදි වෙනස් කළේත් නෑ. දැන් පරිගණක තාක්ෂණයෙන් වෙනස් කරන්නෙත් නෑ. වෙනස් කළොත් ඒ ඡායාරූපයේ වටිනාකම නැතිව යනවා. වනජිවී, ක්‍රීඩා හා සංචාරක අත්දැකීම් ඡායාරූපකරණයෙදීත් ජායාරූප වෙනස් කරන්නේ නෑ.
කළු සුදු සිනමාවේ සිට වර්ණ සිනමාවට සිනමාව මාරු වෙන අවස්ථාවේදී ප්‍රේක්ෂකයෝ වර්ණ සිනමාවට ආකර්ෂණය වුණා. ඒ දේම ඡායාරූපකරණය තුළත් සිදු වුණා. වර්ණ ඡායාරූපය වඩා ජනප්‍රිය වුණා. කලාත්මක ඡායාරූපකරණයේ නියැලුණ බොහෝ ඡායාරූප ශිල්පීන් වර්ණ ඡායාරූප ගන්න පෙළඹුණා.
පටල පටි භාවිතයෙන් ඩිජිටල් ඡායාරූපකරණයට තාක්ෂණය මාරු වෙන වෙලාවේ ඩිජිටල් හොඳ නෑ, පටල පටියේ තත්ත්වයට සාපේක්ෂව ඩිජිටල් ඡායාරූපයක් විශාලනය කරන්න බෑ වගේ අදහස් තිබුණා. ඒ නිසා ඩිජිටල් ඡායාරූපකරණයට මාරු නොවී ඇතැම් ඡායාරූප ශිලපීන් හිටියා. එහෙත් ලෝකය වෙනස් වෙනකොට අලුත් දේවල් එනකොට ඡායාරූප ශිල්පීන්ටත් ඒවා පිළිගන්න වෙනවා.
අන්තර්ජාලයේ ආගමනයත් සමග ඡායාරූපය සුලබ දෙයක් බවට පත් වෙනවා. එවැනි තත්ත්වයක් තුළ කලාත්මක ඡායාරූපයට කෙබඳු තැනක්ද අද හිමි වී තිබෙන්නේ?
ඡායාරූප කොපි කිරීම අද වන විට බහුලව සිදු වෙමින් තිබෙනවා. ලෝකයේ කොහේ හෝ හොඳ නිර්මාණාත්මක ඡායාරූපයක් දෙස බලාගෙන ඒ ආකාරයටම වස්තු සම්පාදනය කරගෙන, ඒ ආකාරයටම ආලෝකය හැසිරවීම කරලා ඡායාරූපය අරගෙන ඉදිරිපත් කරන ඡායාරූප ප්‍රදර්ශනවලදී අපට හමුවෙනවා. සමහරවිට මුල් ඡායාරූපය අයිති කෙනා ඒ ඡායාරූපය තරගවලට ඉදිරිපත් කරලා නෑ. අදහස අනුකරණය කළ කෙනා තරගයට ඉදිරිපත් කරලා දිනනවා. එය ලංකාවේත්, ලෝකයේත් පැතිරීගෙන යන නරක ප්‍රවණතාවක්.
අපේ රටේ ප්‍රදර්ශන ඡායාරූප ගන්නවා කියලා දෙයකට ඡායාරූප ශිල්පීන් යොමු වෙලා තිබෙනවා. ප්‍රදර්ශන ඡායාරූපයක් නම් මේ මේ වගේ විය යුතුයි කියලා නිර්ණායක ටිකක් හදාගෙන තිබෙනවා. එතකොට වෙන්නේ නිර්මාණශීලීත්වය මොට වීම.
වෘත්තීයමය ඡායාරූප කලාවට වෙන් වූ රසිකාගාරයක් තිබෙනවාද?
චිත්‍රපටි, නාට්‍ය, චිත්‍ර, මූර්ති වැනි කලා මාධ්‍යයන්වලට ප්‍රේක්ෂකයෝ ඉන්නවා. ඡායාරූප ප්‍රදර්ශනවලට ප්‍රේක්ෂකයෝ අඩුවෙලා තියෙනවා. ඡායාරූප ප්‍රදර්ශනයක් පවත්වනකොට ඡායාරූප ශිල්පීන් ටිකයි, ඡායාරූප ශිල්පය ඉගෙන ගන්නා අයයි, ඡායාරූප ශිල්පීන්ගේ පවුල්වල කිහිප දෙනායි තමයි එවා බලන්න එන්නේ. ඊට අමතර රසිකයෝ බොහෝම ටික දෙනෙක් එනවා. රසිකයන් නැතිකම ඡායාරූප කලාවේ හා ශිල්පයේ ව්‍යාප්තියට ලොකු පාඩුවක් හැටියටයි මම දකින්නේ. ඡායාරූපයක් කියවීමට හැකි පිරිස ඡායාරූප ශීල්පය ඉගෙන ගන්න අය අතර වුණත් ඉතාම අඩු බවයි මගේ හැඟීම. ඡායාරූප ටික නිකන් බලාගෙන යනවා. එය ගැඹුරින් කියවිය යුතු නිර්මාණයක් බව ඔවුන් බොහෝ දෙනා දන්නේ නෑ.■
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
