කොලොන්නාව සේදවත්ත ප්‍රදේශයේ දෙවොල් මඩු වත්ත නම් ප්‍රදේශයෙහි දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව සතු ඉඩම්වල අනවසරයෙන් පදිංචි වී සිටින ජනතාවට එම නිවාසවලින් ඉවත් වෙන ලෙස දන්වමින් දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව ලිපි එවා ඇත. ජුලි 30 වන දින සහිතව එම ලිපි එම ප්‍රදේශයේ ජීවත් වන අයට තැපෑලෙන් ලැබී ඇත්තේ මහමැතිවරණයෙන් දින කිහිපයක පසුය. ලිපියේ සඳහන් වී ඇත්තේ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් ඉඩම් මෙම පිරිස් බලෙන් අත්පත් කරගෙන පදිංචි වී සිටින බැවින් දින 14 ක් තුළ එම ස්ථානයෙන් ඉවත් වන ලෙසය. එලෙස දින 14 ක් තුළ ඉවත් නොවන්නේ නම් අනවසර පදිංචිකරුවන්ට විරුද්ධව අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගයකට යෑමට දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව ක්‍රියා කරන බවත් ලිපියේ සඳහන්ය.
එම ලිපිවල සඳහන් ආකාරයට නීතිමය වශයෙන් ඔවුන් නිවෙස්වලින් ඉවත් කිරීමේ තීන්දුව නීත්‍යානුකූල එකකි. කෙසේ වෙතත් දින 14ක් ඇතුළත ඉවත්වන ලෙස දැනුම්දීමෙන් තමන් අපහසුතාවට පත්ව සිටින බවත්, තමන් වසර ගණනක් තිස්සේ ඉඩම්වල පදිංචිව සිටි බවත් ප්‍රදේශවාසීහු පවසති. මෙහි සඳහන් වන්නේ එහි ප්‍රදේශවාසීන්ගේ අදහස්ය.
දෙවොල් මඩු වත්තේ පදිංචිකරුවෙකු වන හර්ෂ නලින්ද තමන්ගේ අත්දැකීම් බෙදා ගත්තේ මෙසේය. ‘අපි පදිංචි වෙලා ඉන්නේ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට අයිති ඉඩම්වල බව අපි දන්නවා. අපි මේ ඉඩම්වල අවුරුදු 40ක විතර කාලයක් තිස්සේ අනවසරයෙන් පදිංචි වෙලා ඉන්නවා. මගේ අම්මලා, තාත්තලා, ඥාතීන් පවා මේ ඉඩම්වල පරම්පරා ගාණක් තිස්සේ පදිංචි වෙලා හිටියා. අපේ රැකියාවන් තියෙන්නෙත් මේ ආශ්‍රිතව. දින 14 ක් ඇතුළත අපේ නිවෙස්වලින් අයින් වෙන්න කියලා අපිට ලිපි ආවා. අගෝස්තු 28 වැනිදා දින 14 ඉවරයි. දැන් මොනවා වේවිද දන්නේ නැහැ. අපට යන්න තැනක් නැහැ.
අපි දන්නවා මේවා අනවසර ඉදිකිරීම් කියලා. ආණ්ඩුවට ඉඩම් සඳහා තියෙන අයිතිය ගැන අපිට කිසි ගැටලුවක් නැහැ. එහෙත් අපි පරම්පරා ගාණනාවක් තිස්සේ මේ ඉඩම්වල පදිංචි වෙලා ඉන්නවා. කිසිම ආණ්ඩුවකින් අපිට ඒ ගැන කිසිවක් කියලා නැහැ. ඒත් මේ විදියට එකවරම මේ තැන්වලින් යන්න කිව්වාම අපිට ඒක කරන්න අමාරුයි. එකපාරම අතහැරලා දැම්මොත් ජීවත්වීමේ ගැටලුවක් මතුවෙනවා. මේ කොවිඞ්-19 වසංගතය නිසා අපි අමාරුවෙන් ඉන්න කාලයක්. අසීරුවෙන් ඔළුව උස්සමින් හිටියේ. අපට විසඳුමක් දෙන්න කියලයි ඉල්ලන්නේ.
අපි දැනට මේ ප්‍රශ්නය ගැන විපක්ෂය නියෝජනය කරන මරික්කාර් මන්ත්‍රිතුමා එක්ක කතා කළා. ඔහු මාධ්‍ය ගෙන්වලා මේ ප්‍රශ්නය ගැන කතා කළා. සරත් වීරසේකර රාජ්‍ය ඇමතිතුමා එක්කත් අපි මේ ගැන කතා කළා. ඔහු කිව්වේ ඉවත් කරන්න දෙන්නේ නැහැ කියලා. ඒත් තවමත් ඔහු ඒ ගැන කිසිම සාකච්ඡාවක් අපිත් එක්ක කළේ නැහැ.’
දේශපාලන නායකයන් පසුපස යෑම හැර ඔවුන්ට විකල්පයක් නැත. අයිතිය පිළිබඳ අධිකරණයට යෑමේ හැකියාවක්ද නැති බව ඔවුහු පවසති. එහෙත් මීට පෙර අධිකරණයට ගිය අවස්ථාවක් පිළිබඳ ආර්.එස්. සුරේඛා නිල්මිණි අදහස් දැක්වුයේ මෙසේය. ‘අපි දෙවොල් මඩුව වත්තේ පදිංචි වෙලා ඉන්නේ 1993 අවුරුද්දේ ඉදලා. අපේ පවුලේ තුන්දෙනෙක් ඉන්නවා. මගේ පුතා මේ කිට්ටුවම පාපැදි අලෙවිකරන ව්‍යාපාරයක් පවත්වා ගෙන යනවා. මගේ දුව පාසලක ගුරුවරියක් විදියට සේවය කරනවා. අපි මේ ඉඩම් පරිහරණය කරමින් නගර සභාවට වරිපනම් පවා ගෙවනවා. අපට විදුලිය ලබා දී තිබෙනවා. ඒ විදියට අපේ පදිංචිය පිළිඅරගෙන තියෙනවා.
2002 අවුරුද්දේ දී විදුලි දුම්රිය මාර්ගය හදනවා කියලා ගෙවල් 108 ක් අදියර දෙකකින් කැඩුවා. පළමු අදියරේදී ගෙවල් කැඩුවාට පස්සේ, අවතැන් වූ අය ඒ වෙලාවේ කොළඹ මහාධිකරණයේ ඒ ගැන නඩුවක් දැම්මා. ඒ නඩුවේදී තීන්දුව විදියට ලැබුණේ පාලමේ වැඩ අවසන් කරන්න අවුරුදු 2 ක් වැයවෙන නිසා ඒ කාලසීමාව සඳහා අපිට ගෙවල් කුලියට අරගෙන යන්න මුදල් ලබා දිය යුතුයි කියලා. අපි පදිංචි වෙලා හිටපු ගෙවල්වල තත්වය අනුව ගෙවල් කුලියට ගන්න අපිට මුදල් ලැබුණා. දෙවැනි අදියරේ ගෙවල් කැඩූ අයට කිසිම මුදලක් ලැබුණේ නැහැ.
නඩුවෙන් පසු අපට කීවේ පාලම හදලා ඉවර වුණාම අපි මුලින් පදිංචි වෙලා හිටපු තැන්වල ඉඩ තිබුණොත් අපිට නැවත ඒ තැන් දෙනවා, නැත්නම් කැලණිය පැත්තේ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට අයිති ඉඩම්වලින් අපිට පදිංචි වෙන්න තැන් දෙනවා කියලා. ඒ අනුව පාලම හදලා ඉවරවුණාට පස්සේ අපේ ගෙවල්වල ඉඩම් තිබුණු නිසා අපි නැවත මෙතැන පදිංචියට ආවා.’
මෙම ඉඩම් ලබාගැනීමේ අරමුණ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවේ යම් ව්‍යාපෘතියක් සිදුකිරීම නම් ඉඩම් ලබාගැනීම සාධාරණ එකක් බව පැහැදිලිය. ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් නිවාස යනු මූලික අයිතියක් බව තහවුරු කර නැත. ලොව රටවල් කිහිපයක පමණක් නිවාස යනු මූලික අයිතියකි. ලංකාවේ මූලික අයිතියක් නොවුණත් රටේ පුරවැසියන්ගේ මූලික අවශ්‍යතාවක් ලෙසත්, එම අවශ්‍යතාව ඉටු කිරීම ආණ්ඩුවේ වගකීමක් බවත් පොදු පිළිගැනීමක් ඇත. දැන් නිවාස විෂය භාර අමාත්‍යවරයා වන්නේ අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂය. ඒ අනුව දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව ඉඩම් අයිතිය පැත්තෙන් ඔවුන් ඉවත් කිරීම සාධාරණ වුණත්, පුරවැසියෙකුගේ නිවාසය පිළිබඳ ආණ්ඩුව සතු වගකීම අනුව ඉවත් කිරීමේදී විසඳුමක් ඉල්ලා සිටීමත් සාධාරණ එකකි.
සචිත් අනුරාධ මෙසේ කිය. ‘මම කුඩා කාලයේ ඉදලා ඉන්නේ දෙවොල් මඩුව වත්තේ. 2008 අවුරුද්දේ මම කඩයක් පටන් ගත්තා. ඒ කඬේට විදුලිය ගත්තේත් මගේ නමට. නගර සභාවෙන් ව්‍යාපාරයක් සිදු කරගෙන යන්න අනුමැතියත් අපි අරගෙන තියෙනවා. 2002 අවුරුද්දේ පටන් ගත්ත පාලමේ වැඩ ඉවර වුණාට පස්සේ ඉඩ තිබුණු තැන්වලින් අපි ආපහු ගෙවල් හදාගත්තා. අපි සංවර්ධනයට විරුද්ධ නැහැ. මෙතන සංවර්ධන කටයුත්තක් කරන්න යොදා ගන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා නම්, අපි මෙතැනින් ඉවත්වෙන්න කැමතියි. මිනිස්සුන් පාරට ඇදලා දාලා සංවර්ධන කටයුතු කරන්න බැහැ. අපිට විසඳුමක් ලබා දිය යුතුයි.’
දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවටම තමන් සතු ඉඩම් යම් සාධාරණ කුලී මුදලක් ලබාගෙන නිවාස අහිමිවෙන මෙම පුද්ගලයන්ට කුලී පදනමට ලබාදීමේ හැකියාවක් ඇත.
සුජීවා නිල්මිණි අදහස් දැක්වුයේ මෙසේය. ‘මගේ වයස අවුරුදු 48 ක් වෙනවා. මම ඉපදුණේ මේ ගමේ. අපේ ගෙදර කාන්තාවන් හතරදෙනෙක් ඉන්නවා. මම රැකියාවක් විදියට ගෙදර පොඩි සිල්ලර කඩයක් දාගෙන ඉන්නවා. ඒ කඩෙන් ලැබෙන ආදායමෙන් තමයි අපි සේරම ජීවත් වුණේ. මෙච්චර කාලයකට අපිට කිසිම කෙනෙක් යන්න කියලා නැහැ. මේ විදියට එකපාරටම යන්න කිව්වාම අපි යන්නේ කොහේද? අපිට ප්‍රශ්නයක් වෙලා තියෙන්නේ අපි පවුල් පිටින් යන්නේ කොහාටද කියන එක. මේ වත්තේ තමයි අවුරුද්දකට සැරයක් සාම්ප්‍රදායික දෙවොල් මඩු පුජාව කරන්නේ. දැන් ඒ දෙවොල් ශාන්තිකර්ම උත්සවය කරන්න පටන් අරගෙන අවුරුදු 150 ක් විතර වෙනවා. ඒ කියන්නේ මේ වත්තේ මිනිස්සු ඒ තරම් කාලයක් මේ ඉඩම්වල පදිංචි වෙලා ඉදලා තියෙනවා. අපිට අපේ පදිංචිය ඔප්පු කරන්න තියෙන්නේ ලයිටි බිල් වතුර බිල් විතරයි. අපේ ගොඩක් ලියකියවිලි ගංවතුරට ගහගෙන ගිහිල්ලා. අපිට අයිති නැති තැනක අපි ඉන්න නිසා අපි රජයට බලපෑම් කරන්න යන්නේ නැහැ. ඒත් රජයට පුළුවන්කමක් තියෙනවා අපේ ගැන මානුෂිකව බලන්නට. අපේ නමින් මේ ගෙවල්වලට වතුර, විදුලිය දීලා තියෙන්නේ ආණ්ඩුවම තමයි. අපව මෙතනින් මේ විදියට එළියට දැම්මොත්, ගඟට පැනීම හෝ කෝච්චියට පැනීම හැර විකල්පයක් අපි දන්නේ නැහැ.’ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව සතු ඉඩම් අවභාවිත කිරීමේ සිදුවීම් ගණනාවක් ලංකාවෙහි ඇත. එම සිදුවීම් පිළිබඳ විධිමත්ව කටයුතු කරමින්, දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව තම ඉඩම් අයිතිය තහවුරු කරගැනීමත් එම ඉඩම්වලින් ලැබිය යුතු ආදායම් ලබාගැනීමත් යහපත් ව්‍යාපෘතිකි.
කෙසේවෙතත් මෙම ජනතාව පදිංචිව සිටින ඉඩම්වලටත් වඩා වටිනා ඉඩම් බොහොමයක් නීති විරෝධීව පරිහරණය කරන බව විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙහි වාර්ෂික වාර්තා කිහිපයකින් හා විශේෂ විගණන වාර්තාවකින්ද පෙන්වා දී ඇත. ‘කොළඹ කොටුව ප්‍රදේශය තුළ පිහිටි ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් ඉඩම් හා ගොඩනැගිලි උපයෝජනය පිළිබඳ කාර්යසාධන විගණනය’ නමින් යුත් විගණන වාර්තාවෙන් කොළඹ කොටුව ආශ්‍රිතව ඇති අතිශය වටිනා ගොඩනැගිලි හා ඉඩම් ගණනාවක් දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට ආදායමකුත් නැතිව වෙනත් පුද්ගලයන් පරිහරණය කරමින් සිටින බව හෙළිදරව් කර ඇත.
ඒ අනුව එවැනි ඉඩම්වලින් ආරම්භ කොට, දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව තමන් සතු ඉඩම් අයිතිය තහවුරු කරගැනීම යහපත් නමුත්, එක්වරම පුද්ගලයන් නිවෙස්වලින් එළියට දැමීම නුසුදුසු බව අපගේ අදහසය.■
