හමුදාවට හිතුණාම සිංහරාජය කපන්න පුළුවන්ද?

සිංහරාජ වනාන්තර කලාපයේ ඉදිකෙරෙමින් තිබූ ගාල්ලේ නෙළුව ප්‍රදේශයේ සිට ලංකාගම දක්වා දිවෙන ග්‍රාමීය මාර්ගයේ ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු තාවකාලිකව අත්හිටුවීමට තීරණය කළ බව මහාමාර්ග අමාත්‍යංශය අගෝස්තු 18 දින නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පැවසීය.

මේ ආකාරයෙන් මෙම මාර්ගය නතරකිරීම නවතා තිබුණේ සමාජ මාධ්‍යවලින් පරිසර සංවිධාන ඇතුළු පාර්ශ්ව රැසක් එම ව්‍යාපෘතියට දැඩි විරෝධය එල්ලකිරීම නිසාය. ගාල්ල – නෙළුව සිට දොඹගොඩ, මෙඬේරිපිටිය හරහා ලංකාගම දක්වා වන කිලෝමීටර 18ක දිගින් යුතු මෙම ග්‍රාමීය මාර්ගයේ සංවර්ධන කටයුතු ආරම්භ වී තිබුණේ ජුලි 30 වෙනි දිනය.

මෙම ව්‍යාපෘතියෙන් පාරිසරික හානියක් සිදුවෙන බව පිරිසක් පෙන්වාදුන් අතර, ඊට විකල්පව සැලකිය යුතු පිරිසක් මෙම ව්‍යාපෘතියෙහි අනෙක් පැත්ත පෙන්වා දී තිබුණි. එනම්, මෙම මාර්ගයෙහි ගමන් කරන සාමාන්‍ය ජනතාවගේ සංවර්ධන අවශ්‍යතාව ගැනය.

සිංහරාජ වනෝද්‍යානය ලෝක උරුමයක් වන නිසා මෙම මාතෘකාව ගැන පුළුල් අර්ථයෙන් සලකා බැලිය යුතුය. මෙම මාර්ගය ගමන් කරන්නේ  ගිං ගඟ රක්ෂිතයත්, සිහංරාජයත් මැදින්ය. එම මාර්ගය අඩි 08 කින් යුක්ත මාර්ගයක් වන අතර අඩි 15 ක් දක්වා සංවර්ධනය කිරීමට කටයුතු යොදා තිබුණි. කෙසේ වෙතත් අප විශේෂයෙන් සැලකිය යුතු තවත් කාරණයක් තිබේ. මහාමාර්ග අමාත්‍යාංශයේ මාර්ග තැනීම සඳහා පළපුරුදු සේවකයන් රැසක් සිටියදී මාර්ගය සකස් කිරීමට යොදවා තිබුණේ හමුදා භටයන්ය. හමුදා භට කණ්ඩායම් 2ක් ඒ සඳහා යොදවා ඇත.

මාර්ගය සංවර්ධනය කිරීමට ආරම්භ කර තිබුණේ ලංකාගමවාසීන්ගේ ඉල්ලීම මත බව මහාමාර්ග අමාත්‍යාංශය සඳහන් කර ඇත.

ගැටලුව ඇත්තේ ලංකාගම වැසියන්ගේ ඉල්ලීම ඉටු කිරීමට ආණ්ඩුව උත්සාහ කිරීමෙහි නොවේ. මේ මාර්ගය සංවර්ධනය කිරීමේ අවශ්‍යතාවද ප්‍රතික්ෂේප කළ යුතු නොවේ. ගැටලුව ඇත්තේ එය කර ඇත්තේ නිසි ක්‍රමවේද අනුගමනය කරමින්ද යන්නය.

මෙවැනි සංවේදී  කලාපයක මාර්ගයක් ඉදිකිරීම තබා ගසක් බිම හෙළීමටත් වන සත්ව හා වෘක්ෂලතා ආඥාපනත අනුව ඉඩකඩ නොමැත. එවැනි ක්‍රියාවක් අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ නම් ඒ සඳහා නිසි ක්‍රමවේද අනුගමනය කළ යුතුය.

වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ සහ මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ අපගේ ආරංචි මාර්ග ප්‍රකාශ කරන්නේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ගැන පාරිසරික ඇගයීම් වාර්තාවක් ලබාගෙන තිබුණේත් නැති බවයි. පාරිසරික ඇගයීම් වාර්තාවක් ලබාගෙන තිබුණත්, සිංහරාජ වනෝද්‍යානයේ ඉදිකිරීමක් සඳහා එපමණක් ප්‍රමාණවත් නැත. මෙවැනි ව්‍යාපෘතියක් සඳහා කැබිනට් මණ්ඩලයේ සහ පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලබාගැනීමටද සිදුවනු ඇත. ව්‍යාපෘතියට විශේෂ අවසරයක් ව්‍යවස්ථාදායකයෙන් ගත යුත්තේ, ජාතික පාරිසරික පනත හා වනසත්ව හා වෘක්ෂලතා පනත අනුව මෙවැනි වනෝද්‍යානවලට හානි කළ නොහැකි නිසාය.

ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කළ පසු වැසි වනාන්තර සුරකින්නන්ගේ සංගමය නම් සංවිධානය ජනාධිපතිවරයාට යැවූ ලිපියක් මගින් මෙම ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ කරුණු ඉදිරිපත් කර තිබුණි. ඒ අනුව මාර්ගයේ වම් පස දැඩි බෑවුම අංශක 90කට කපා ඇති බැවින් නාය යාමේ අවදානමකට ලක්විය හැකි බවත්, වම් පසින් කපන පස් විශාල ප්‍රමාණයක් ගිං ගඟ දෙසට දමා ඇති බැවින් වර්ෂාවත් සමඟ පස් කඳු ගඟට එකතු වීමේ අවදානමක් පවතින බවත්, වර්ෂා කාලවල ඇතිවන කුඩා ජල මාර්ග බොහෝ ප්‍රමාණයක් අවහිර වී ඇති බවත්, අනවශ්‍ය ලෙස පස් විශාල ප්‍රමාණයක් කපා ඉවත්කෙරෙන බවත් පෙන්වා දී තිබේ.

එම ලිපියෙන් අනතුරුව මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ නිලධාරීන් කණ්ඩායමක් අගෝස්තු 17 දින මෙම ව්‍යාපෘතිය සිදුවන ස්ථානය නිරීක්ෂණය කර තිබුණි.

මාර්ගය සැදීමට යුද හමුදාව විශාල ගස් බිම හෙළමින් සිංහරාජ ප්‍රේරණ කලාපයට හා සිංහරාජ ලෝක උරුමයට විශාල හානියක් කරමින් විශාල යන්ත්‍ර භාවිත කරමින් වනන්තරයට හානි කර ඇති බවත්, එවැනි ව්‍යාපෘතියක් පිළිබඳ තම දෙපාර්තමේන්තුව දැනුවත් කර නොතිබුණු බවත් වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් කිහිපදෙනෙක් අප සමඟ පැවසූහ.

මේ ආකාරයෙන්ම යුද හමුදාව මැදිහත් වී මෙම  මාර්ගය ඉදිකිරීමට 2013 වර්ෂයේ උත්සාහ ගත් බව පරිසර හා සොබාදම් අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථානයේ පරිසරවේදී ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර කාරියවසම් කීය. 2013 නොවැම්බර් මස මෙම මාර්ගය සකස් කිරීම ආරම්භ කරන විට පරිසර හා සොබාදහම්  අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථානය යුනෙස්කෝ සංවිධානයේ ලෝක උරුම පිළිබඳ කාර්යාලයට  දැනුම්දුන් බවද ඔහු කීය. ඉන් අනතුරුව එවකට රජයට කළ බලපෑම නිසා ලංකාගම සිංහරාජ මාර්ගය ඉදිකිරිම වසර අටක් පමණ අත්හිටුවූ බව ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.

හමුදාවට හිතුණු හිතුණු හැටියට ලංකාවේ වනාන්තර කැපීමේ අවසරයක් කිසිම නීතියකින් හෝ පනතකින් ලැබී නැත. එහෙත් පසුගිය දශකයක් තිස්සේ බෝගස්වැව ගම්මානය ඉදිකිරීමේ ව්‍යාපෘතිය, හම්බන්තොට ඉදිකිරීම් ඇතුළු ව්‍යාපෘති කිහිපයකදී හමුදාව හිතුමතේ වනාන්තරවලට හානි කර ඇත. බෝගස්වැවට ගිය උදවියට පහසුකම් නොමැතිව පීඩා විඳින්නට සිදුවිය. මේ සටහනට පාදක වූ මාර්ග ව්‍යාපෘතිය දැන් අතරමග නතර කර ඇති නිසා, අඩක් නිම කළ මඩ පිරි මාර්ගයකින් තව තවත් පීඩා විඳින්නට ප්‍රදේශවාසීන්ට සිදුවී ඇත.■