ගෝලීය ආර්ථිකයෙන් වෙන්වෙන්න – මහාචාර්ය සුමනසිරි ලියනගේ

මේ ආණ්ඩුව ජනතාවාදී ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් ගැන කියනවා, ඒ මාවත ගැන අදහස මොකක්ද?

පශ්චාත් කොවිඞ් අවධියේදී තියෙන ආර්ථිකයේ පරස්පරතා අනුව තමයි ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් සකස් කරගන්න ඕනෑ. ඒකෙන් පස්සේ ඇතිවෙන අඩුපාඩු එක්ක තමයි හැම රටක්ම පාහේ ආර්ථිකය සකසාගන්නේ. කොවිඞ්-19 පැනනැඟෙන්නේ සැපයුමේ කම්පනයක් හැටියට. ඒක මතු වෙන්නේ ලෝක භාණ්ඩ දාමයේ ඇතිවුණ කැඩීමත් එක්ක. උදාහරණයක් විදියට අපේ ඇඟලුම් කර්මාන්තයට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය ආදිය හොයාගන්න බැරිවුණා. ඒක තමයි එතැනින් එහාට ඉල්ලුම් කම්පනයක් දක්වා යන්නේ. එතැනින් පස්සේ මූල්‍ය කම්පනයක් දක්වා තවම ඒක ගිහිල්ලා නැහැ. එහෙත් ආණ්ඩුවේ නායකයන් නිසිපරිදි හඳුනාගත්තේ නෑ. කොවිඞ් එක්ක ආණ්ඩුවේ ආර්ථික විශේෂඥයන් විසඳුම් සොයාගන්න මහන්සි ගත්තේ ඉල්ලුම් හිඟයක් තියෙන බවට. පශ්චාත් කොවිඞ් ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය සැකසීමේදී මූලික ප්‍රශ්නාර්ථයක් අවබෝධ කරගැනීම පැත්තෙන් තියෙනවා. මේක කාලය එක්ක ඕනෑ කෙනෙක්ට විසඳාගන්න පුළුවන් දෙයක්. ප්‍රශ්නය දකිනකොට ඒක විසඳාගනීවි.

විසඳන්න පුළුවන් ක්‍රමය මොකක්ද?

තවදුරටත් අපේ ආර්ථිකය නිර්යාත (අපනයන) මත රඳා පවත්වාගෙන යෑම ගැන හිතන්න අමාරුයි. 1977 ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියේ මූලික අරමුණ නිර්යාත කරලා රට පවත්වාගෙන යා යුතුයි. දෙවනුව අපි සංචාරක කර්මාන්තය පදනම් කරගෙන රට හදන්න හිතනවා. තුන්වැනුව හිතන්නේ පිටරටවලට ශ්‍රමය යවලා රට යැවීමේ ප්‍රතිපත්තිය. ඒක තමයි පහුගිය අවුරුදු 43දී ලංකාවේ ආර්ථිකය ක්‍රියාත්මක වුණේ. විවිධ ආණ්ඩුවල යම් වෙනස්කම් තිබුණාට, සාමාන්‍යයක් වශයෙන් ඒක මත පදනම් වෙලා ආර්ථිකය ගොඩනඟන්න ඕනෑ බව තමයි හිතුවේ. සරලව කීවොත් ලෝක ආර්ථිකය සමඟ බැඳීමෙන් තමයි රට ගොඩනඟන්න ඕනෑ. මේක විවෘත ආර්ථිකයක්ද, ආවෘත ආර්ථිකයක්ද කියන අදහස නෙවෙයි ඒ. ඒක ආර්ථිකය දෙස බැලීමේ ප්‍රවේශයක්. මේ යන ගෝලීය ආර්ථිකය සමඟ බැදීමෙන් විතරක් ආර්ථිකය ගෙනයන්න ඕනෑ බවට ඇති අදහස තමයි තිබුණේ. එහෙත් කොවිඞ්-19 වසංගතය නිසා මේ ආර්ථික සැලසුමට පහර වැදුණා. කොවිඞ්-19 රෝගීන් සංඛ්‍යාව අඩු වුණාට ලංකාවේ ආර්ථිකයට ඉතාම බරපතළ ලෙස වෛරසය පැතිරුණා. මා හිතන විදියට ආර්ථිකය එවැනි තත්වයකට පත්වීමේ හොඳකුත් තියෙනවා.

එහෙම කීවේ ඇයි?

ඒක නිසා ආර්ථිකය සම්බන්ධයෙන් අපි පොළොවට බර වෙලා. අපට ආර්ථිකය අනිවාර්යයෙන් හසුරුවන්න වෙනවා නිර්යාත, සංචාරක කර්මාන්තය හා විදේශ ශ්‍රමිකයන් මත යැපෙන්නේ නැතිව. තව අවුරුදු තුනක්වත් යනතුරු ඒ ක්ෂේත්‍ර ප්‍රතිස්ථාපනය වෙන්නේ නැහැ. ඒ අනුව මුලින්ම ආණ්ඩුව ප්‍රශ්නය අවබෝධ කරගත්තාද, නැද්ද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුර මොකක් වුණත් දැන් මේ තත්වයට මුහුණදෙන්න වෙනවා. ඒ නිසා තමයි මට පේන විදියට කැමැත්තෙන් නොවුණත් ආනයන සීමා කරන්න ආර්ථික විශේෂඥයන් කටයුතු කරන්නේ. මේකට විරුද්ධ අදහස් පවා මතුවෙනවා. දැන් කහ ගෙන්වන්න ඕනෑ බව කියනවා. බිත්තර නිෂ්පාදකයන් කියනවා බඩඉරිඟු පිටරටින් ගෙන්වන්න ඕනෑ බව. එහෙම වුණොත් අර වැඬේ ඉවරවෙනවා. ඒ ප්‍රවේශයට ගියොත් වැඬේ සහමුලින් නැතිවෙනවා. න්‍යායාත්මකව කුමන තලයේ හිටියත් අපි ජාතික ආර්ථිකයේ ගතිකයන් මත ක්‍රියාත්මක වෙන තැනකට මාරු වෙන්න ඕනෑ.

එහෙත් මේ ආණ්ඩුවට සමීපව කටයුතු කරන ධනවත් ව්‍යාපාරිකයන්ගේ වුවමනාත් ආර්ථික සැලසුම් තීන්දු කරන්න බලපානවා නේද?

එතැන තමයි ප්‍රශ්නය වෙන්නේ. මේ ආර්ථික ක්‍රියාවලියේදී ජාතික ධනේෂ්වර ව්‍යාපාරිකයන් එක්ක හැප්පෙන්න පුළුවන්. ඒත් ඒ අය එක්ක එකතුවෙලා මේක ක්‍රියාවට දාන්නත් පුළුවන්. මම පුද්ගලිකව දරන මතය කුමක් වුණත්, ධනේෂ්වර ව්‍යාපාරිකයන්ගේ සහයෝගය නැතිව යන්න ඕනෑ බව මා කියන්නේ නැහැ. අනෙක ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය නැවීම තීන්දු වෙන්නේ, මහින්ද රාජපක්ෂට ලංකාවේ ධනේෂ්වර පන්තියේ අලුත් තීරුවක් තමන්ගේ පන්ති පදනම කරගන්න සමත් වීම මත.

ඒකෙන් අදහස් කළේ මොකක්ද?

මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා වටේට එකතුවෙලා ඉන්නවා තමන්ගේම ධනේෂ්වර පන්තියක්. ඒක ඔහුගේ මීට පෙර ආණ්ඩුව කාලයේ ඉඳන් හැදුණ පන්තියක්. ඉස්සර ඉඳන් තිබුණ සිලෝන් චෙම්බර් ඔෆ් කොමස් හෙවත් ලංකා වාණිජ මණ්ඩලය වෙනුවට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට සමීප වෙන්නේ නැෂනල් චෙම්බර් ඔෆ් කොමස් හෙවත් ජාතික වාණිජ මණ්ඩලයේ ඉන්න ව්‍යාපාරික පන්තිය. ලංකාවේ තිබුණ හිරිකිතයක් තියෙන ධනපති පන්තියක් විදියට සිලෝන් චෙම්බර් ඔෆ් කොමස් එකේ හිටපු පිරිස හඳුන්වන්න පුළුවන්. එහෙත් ඒ අයට පවා දැන් හිතෙනවා ඇති රනිල් වික්‍රමසිංහට වඩා මහින්ද රාජපක්ෂ එක්ක ගියොත් හොඳයි කියලා. ඒ නිසා ලංකාවේ ධනේෂ්වර පන්තියේ ලොකුම පක්ෂය බවට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ප්‍රමුඛ පොදුජන පෙරමුණ පත්වෙලා තියෙනවා. ඉතින්, ඒ හැඩතලය කඩන්න අමාරුයි. ඒ හැඩතලය ඇතුළේ තමයි ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක කරන්න වෙන්නේ. ඒ නිසා මේ සියළු කර්මාන්ත බොහෝදුරට පුද්ගලික ව්‍යාපාර විදියට ගෙනයන්න ආණ්ඩුව බලනවා. පොදු සේවා වෙනුවට ආණ්ඩුවට හිතවත් ධනපති කණ්ඩායම් එක්ක තමයි ඒවා ගෙනියන්නේ. ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් හදනවානම්, ඒකෙන් ගැලවෙන්න බැහැ. අපි කල්පනා කරන්න ඕනෑ ජාතික ආර්ථිකය විශාල කරන්න නෙවෙයි. පහළ මට්ටමේ සමතුලිතතාවක් පවත්වාගන්න.

සමතුලිතතාවක් පවත්වාගෙන යෑම කියලා අදහස් කළේ මොකක්ද?

ලංකාවේ ජාතික ආදායම ඩොලර් බිලියන අසූඅටක් පමණ. යහපාලන කාලයේ මේක ටිකක් අඩ   ු වුණා. ඒක වෙනම කතාන්දරයක්. කොහොම වුණත් මේ ආණ්ඩුවත්, කලින් තිබුණ රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවත් හිතුවේ මේක 2022 විතර වෙනකොට ඩොලර් බිලියන 100 ඉක්මවන ආර්ථිකයකට ගෙනියන්න. 2025 වෙනකොට ඩොලර් බිලියන 120 දක්වා යන්න හිතුවා. එහෙත්, මා කියන්නේ දැන් තියෙන ජාතික ආදායමටත් වඩා අඩුවෙන්, ඩොලර් බිලියන 60ක විතර ජාතික ආදායමකින් ලංකාවේ වඩා හොඳ ආර්ථිකයක් පවත්වාගෙන යන්න පුළුවන්.

ඒ කියන්නේ නිෂ්පාදනය වැඩි නොකර, ආර්ථිකය යහපත් කරන්න පුළුවන් බවද?

ඔව්, ජනතාවට වඩා හොඳ ජීවන තත්වයක් ඩොලර් බිලියන 60කින් විතර දෙන්න පුළුවන්. මම කියන්නේ නැහැ අසූ ගණන්වල ඉඳලා ඩොලර් බිලියන විස්සකින් විතර ආදායම අඩු කරගන්න කියලා නෙවෙයි. තියෙන මට්ටමේ තියාගන්න පුළුවන් නම් හොඳයි. එහෙත් ඊට වඩා ජාතික නිෂ්පාදනය පහළට වැටුණත් අපි වඩා මානුෂිකවාදී සහ යථාර්තවාදී ආර්ථික සැලැස්මක් එක්ක ජාතික ආර්ථිකය බැන්දෝතින් රටක් හැටියට අපට ඉදිරියට යන්න පුළුවන්. එසේ කිරීමේදී යම්කිසි දුරකට ගෝලීය ආර්ථිකයෙන් වෙන්වෙන්න වේවි.

එතකොට ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා එපාද?

සමීර් අමීන් කියන ආර්ථික විශේෂඥයා කීවා අපි වගේ කුඩා ආර්ථිකයක් තියෙන රටවල් ජාත්‍යන්තර ආර්ථිකයෙන් සම්බන්ධය කඩාගන්න ඕනෑ බව. ඒ අදහස තාම වලංගුයි. ජාත්‍යන්තර ආර්ථිකය එක්ක සම්බන්ධ වෙලා ඒක කරන්න අමාරුයි. එතකොට සමහරු විමසනවා කොරියාව වගේ රටවල් ජාත්‍යන්තර ආර්ථිකය එක්ක සම්බන්ධ වෙලා සාර්ථක නොවුණාද කියලා.

ඒකත් එක ක්‍රමයක්. මා කියන්නේ නැහැ ගෝලීය ආර්ථිකය එක්ක සම්බන්ධ වෙලා ‘සංවර්ධනය කරා’ යන්න බැරි බව. ඒක කරන්න පුළුවන්. ඒත් ඒක කරන්න වෙන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවිරෝධී, අධිකාරීවාදී, පරිසර විරෝධී, මානුෂික නොවන ක්‍රියාමාර්ගයක් අනුගමනය කරමින්. ඒ නිසා මා හිතන විදියට අඩු මට්ටමේ සමතුලිතතාවයකට යෑම වඩා වැදගත් බව මා හිතනවා.

ආනයන සීමා කිරීමෙන්, රටේ අවශ්‍යතාවලට භාණ්ඩ ප්‍රමාණවත් නොවී මිනිසුන් පීඩාවට පත්වේවිද?

ආනයන සීමා කිරීමෙන් යම් ප්‍රශ්න මතුවෙනවා. සමහර වෙලාවට නිෂ්පාදනය සඳහා ලංකාවේ හදන්න බැරි අමුද්‍රව්‍ය අඩු වෙනවා. ඒ නිසා තමයි මා මුලින් කීවේ, මේක විවෘත ආර්ථිකයක්ද, ආවෘත ආර්ථිකයක්ද කියන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සෙවීමක් නෙවෙයි. ආර්ථිකයේ ප්‍රවේශය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්. ආර්ථිකය සම්පූර්ණයෙන්ම ආවෘත කරන්න කියලා යෝජනා කරන්නේ නැහැ. ඇතැම් ද්‍රව්‍ය අනිවාර්යයෙන් ආනයනය කරන්න වෙයි. අපි කතා කරන්නේ සීමා කිරීමක් ගැනනේ. ගෙන්වන්නේ නැතිව බැරි දේවල් ගෙන්වන්න මුදල් ප්‍රමාණවත් නොවෙන්නේත් නැහැ. ඒත් අත්‍යාවශ්‍ය බව කියලා හැම භාණ්ඩයක්ම ගේන්න ඕනෑත් නැහැ. හාල් ආනයනය සීමා කරලා, හාල් මිල ටිකක් ඉහළ ගියාට වැරැද්දක් නෑ. බඩඉරිඟු ආනයනය සීමා කිරීමෙන් බිත්තර මිල ඉහළ ගියොත් ප්‍රශ්නයක් නෑ.

සමතුලිත කිරීම කියන එකේ අදහස පහළ ආදායම් ලබන අයට නොමිලයේ හෝ අඩු මිලට අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍ය, ප්‍රවාහනය, ආහාර ආදී සම්පත්වලට ප්‍රවේශවීමට ඇති අවස්ථා වැඩි කිරීමද?

මූලික තර්කය මේකයි, ලංකාවේ අඩු ආදායම් ලබන සීයට 40කට වඩා හොඳ ජීවන තත්වයක් ඇති කරන්න පුළුවන් ඩොලර් බිලියන 88ට වඩා අඩු ආදායමකින් වුණත්. එසේ කිරීම ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට වඩා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීයි. සමාජයේ පහළ තීරුවට ජීවන තත්වයක් ලබාදෙන්න ඕනෑ. තවදුරටත් රටක සංවර්ධනය මනින මිම්මක් විදියට ජාතික ආදායම ආර්ථිකය පාවිච්චි නොකළ යුතු බවට තර්කයක් තියෙනවා. ඒ වෙනුවට ප්‍රධාන ප්‍රශ්න තුනක් වටා ආර්ථිකය ගොඩනඟන්න ඕනෑ බව කියනවා.

රටේ සංවර්ධනය මනින්නට ගත හැකි එක් මිම්මක් තමයි අසමතාව. ලංකාවේ ආදායම හා ධනය අතින් අසමතාව දිගින් දිගටම වැඩිවෙලා තියෙනවා. ඒක අපි සැලකිල්ලට ගන්න ඕනෑ. ඒක අඩු කරන හැටි හිතන්න ඕනෑ.

දෙවැනි මිම්ම තමයි පරිසර පද්ධතියේ ආරක්ෂාව. අපේ රටේ තියෙන ජලය, වාතය, දේශගුණය, වනාන්තර ආදී කාරණා. කාල් මාක්ස් පවා කියලා තියෙනවානේ, රටේ තියෙන සම්පත් අනාගතයට බාරදෙනවාද කියන එකයි සංවර්ධනය කියලා. අද අපි හුස්ම ගන්නා වාතය, අපි පාවිච්චි කරන ජලය අදට වඩා හෙට ප්‍රමාණාත්මකව හා ගුණාත්මකව තියෙනවාද කියලයි බලන්න ඕනෑ. ඒක මනින්නේ අපේ රටේ අලි අඩුවෙලාද වැඩිවෙලාද වගේ කාරණා මත. ජල මට්ටම, අපේ රටේ පැලෑටි වර්ගවල සංකීර්ණත්වය වගේ කාරණා මත.

රටක සංවර්ධනය මනින තුන්වැනි කාරණාව තමයි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ගුණාත්මකභාවය. මීට පෙර ජනතාව බලය අභ්‍යාස කළාට වඩා අද අභ්‍යාස කරන බලය අඩුද වගේ කාරණා මත.■