මෙවර පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට මා සහභාගි වූයේ අංශ දෙකකින් සමන්විත දේශපාලන අපේක්‍ෂාවක් ඇතිවය. එහි පළමු අංගය නම්, කිසිදු තනි පක්‍ෂයකට හෝ සන්ධානයකට හෝ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බහුතරයක් නොලැබේවා යන්නයි. දෙවැන්න නම්, 19 වැනි සංශෝධනය ආරක්‍ෂා කිරීමට කැපවී සිටින පක්‍ෂ/සන්ධානවල ආසන ප්‍රමාණය වැඩිවේවා යන්නය.
මෙම පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය ඓතිහාසික අර්ථයකින් බලන විට, වැදගත් වන්නේ නැවත වරක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අනාගතය සහ ඉරණම එහි කේන්ද්‍රීය දේශපාලන තේමාව වී ඇති නිසායි. 2015 ජනාධිපතිවරණයේදී සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදීද පැවැති සන්ධිස්ථානමය ලක්‍ෂණය එයයි. එහෙත් පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේදී පැවැති ජනාධිපතිවරණයේදීත්, මෙවර පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදීත් ඡන්දදායකයකයන් බහුතරයේ තෝරාගැනීම, 2015 දී කළ තෝරා ගැනීමට හාත්පසින්ම වෙනස් වී ඇත. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විකල්ප සොයන දේශපාලන තෝරාගැනීමක් කිරීමට රටක ඡන්දදායකයන් බහුතරය තීරණය කරන විට, එය රට ඉදිරියේත්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට කැපවී සිටින පුරවැසියන් ඉදිරියේත් අතිමහත් චර්යාධාර්මික ප්‍රහේලිකාවක්, එනම් , ලෙසින් නැගීසිටියි. ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ලංකාවට තවදුරටත් සුදුසු නෑ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සීමා කරන්න ඕනෑ. මූලික අයිතිවාසිකම්, කතාකිරීමේ, ලිවීමේ, දේශපාලනය කිරීමේ නිදහස සීමා කරන්න ඕනෑ කියන්නේ අපි විතරක් නොවේ. රටේ ජනතාවගෙන් බහුතරය කියලා තියෙන්නෙත් ඒකමයි.’ යන තර්කය ඉදිරි කාලයේ අප රටේ නිරතුරුව මතුවනු ඇත්තේ, මේ චර්යාධාර්මික ප්‍රහේලිකාවත් ඉදිරිපත් කරමිනි.
අලුත් යථාර්ථයක්
මේ අතර, ලෝකයත්, ලංකාවත්, ඉදිරි මාස කිහිපය තුළදී, එනම් මේ වසර අවසාන වීමට පෙර, අලුත් එහෙත් දුෂ්ට යථාර්ථයකට මුහුණ දෙනු ඇත. එය නම් ලෝකයේ සෑම සමාජයක් මෙන්ම, ලෝකයම පොදුවේ, ‘තුන් බියකට’, එනම්, ත්‍රිවිධ අර්බුදයකට ඇද වැටීමයි. එය කොරෝනා වසංගතය තුළින් මුලදී ආරම්භ වූ ආර්ථික අකර්මණ්‍යතාව විසින් ඇතිකරන ලද ආර්ථික පසුබෑම් විසින් සෑම රටකමත්, ලෝකය පුරාත් ඇති කරන ලද තියුණු ආර්ථික අර්බුදය පදනම් කොට ගත්තකි. එබැවින්, ත්‍රිවිධ අර්බුදයේ පළමුවැන්න, තියුණු වන ආර්ථික අර්බුදයයි.
ඇමෙරිකාවේ සිටින ලෝකයේ ඉහළ පෙළේ ආර්ථික විද්‍යාඥයකු වන මහාචාර්ය ජෝසෆ් ස්ටිග්ලිට්ස්, බංග්ලාදේශ ආර්ථික විද්‍යාඥයකු වන ආචාර්ය හමීඞ් රෂීඞ් එකතුව, දින කිහිපයකට පෙර බි්‍රතාන්‍යයේ පත්‍රයට ලියූ ලිපියක අනතුරු අඟවා තිබුණේ ගෝලීය මටට්මේ ණය අර්බුදයක් ලෝකය පුරාම දැනට නිර්මාණය වෙමින් පවතින බවයි. එයින් වැඩියෙන්ම බැට කනු ඇත්තේ සංවර්ධනය වන රටවල්ය. දැනටමත් ණය අර්බුදයක පැටලී තිබෙන ලංකාවේ සමස්ත ආර්ථික කඩා වැටීම කිසිසේත්ම පහසු කරුණක් නම් නොවනු ඇත.
මේ පසුබිම තුළ මතු වන ත්‍රිත්ව අර්බුදයේ දෙවැනි අංගය වනු ඇත්තේ සමාජමය කඩාවැටීමයි. . පහසු විසඳුමක් නැති ආර්ථික කඩාවැටීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඇතිවිය හැකි ව්‍යාපාර කඩාවැටීම් සහ බංකොලොත්වීම්, මහා පරිමාණ රැකියා අහිමිවීම, නව රැකියා නැතිවීම, බහුතර ජනයාගේ ආදායම් මාර්ග අහිමිවීම, ආර්ථික නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය අඩපණ වීම, පවුලේ එදිනෙදා පැවැත්ම පවා අභියෝගකර වීම යනාදි විනාශකාරී සමාජ ප්‍රතිඵල ලෝකයේ බොහෝ රටවල ඇතිවීමට බොහෝ ඉඩ තිබේ. එවැනි සමාජමය කඩාවැටීම් අප රටේද සිදුවන්නට බොහෝ විට ඉඩ තිබේ. ඒ සමගම ඇතිවන සමාජ අසහනය, සමාජ අසන්තුෂ්ටිය, මෙන්ම දරිද්‍රතාව සහ ලෙඩරෝග, මෙම සමාජ කඩාවැටීම උත්සන්න කිරීමට හේතු විය හැකිය.
ත්‍රිවිධ අර්බුදයේ තෙවැනි අංගය වන දේශපාලන අර්බුදය මතු වනු ඇත්තේ මෙම සමාජ කඩාවැටීමට සමාන්තරවය. සමාජ අසහනය බොහෝ විට ප්‍රකාශ වන්නට ඉඩ තිබෙන්නේ, මහජන විරෝධතා, ඉල්ලීම්, උද්ඝෝෂණ, පෙළපාලි යනාදිය මාධ්‍ය කොට ගෙනය. මෙවැනි තත්වයන් තුළ පුරවැසියන් ස්වයංක්‍රීයවද විරෝධතා දේශපාලනයට සහභාගිවීම සාමාන්‍ය දෙයකි. එහෙත් ප්‍රශ්නය වන්නේ ශක්තිමත් රාජ්‍යයක් නිර්මාණය කිරීම, ශක්තිමත් පාලකයකු බිහිකිරීම සහ නීතිය සහ සාමය ආරක්‍ෂා කිරීම ප්‍රධාන දේශපාලන පොරොන්දුව සහ යුතුකම වන්නේය යන කේන්ද්‍රීය පොරොන්දුව මත බලයට පත්වී සිටින ආණ්ඩුවකට, මෙලෙස තියුණු වීමට ඉඩ තිබෙන සමාජමය කඩාවැටීමක් සාමකාමීව, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව සහ සාමාන්‍ය නීතියේ රාමුව තුළ සාධනීය ලෙස කළමනාකරණය කිරීමට මානසික මෙන්ම දේශපාලන හැකියාවද තිබෙනු ඇත්ද? යන්නයි.
දැනට තිබෙන ලකුණු අනුව නම්, ඉහත සඳහන් ආකාරයේ ස්වයංක්‍රීය හෝ සංවිධානාත්මක සමාජ විරෝධතා පැනනැංගහොත්, ආණ්ඩුවේ පළමු වැටහීම වනු ඇත්තේ අරාජකවාදී, නැතිනම් ‘රැඩිකල්වාදී’ හෝ ‘ත්‍රස්තවාදී’ ක්‍රියා ලෙස තේරුම් ගැනීමත්, රටට හඳුන්වා දීමත්ය. එවැනි ‘අරාජකවාදී’ දේශපාලන ක්‍රියාකාරකම්වලට, ආණ්ඩුව ප්‍රතිචාර දැක්වීමට බොහෝ විට ඉඩ තිබෙන්නේ, තමන්ට සුපුරුදු ලෙස පොලිසිය, සන්නද්ධ හමුදා සහ රාජ්‍ය මර්දන බලය දියත් කිරිමෙනි.
ඇත්තටම, ආණ්ඩුව වැලකිය යුත්තේ සාමකාමී පුරවැසියන් අව්‍යාජව සිදුකරන, සාමකාමී විරෝධතා සහ ඉල්ලීම්වලට රාජ්‍ය මර්දනය තුළින් ප්‍රතිචාර දැක්වීමෙනි. එසේ ප්‍රතිචාර දැක්වුවහොත්, අනිවාර්යයෙන්ම නිර්මාණය වනු ඇත්තේ, ත්‍රිවිධ අර්බුදයේ තුන්වැන්න වන දේශපාලන අර්බුදයද නිර්මාණය වී පැතිරීමයි. එයින් මුළු සමාජයම ප්‍රචණ්ඩත්වය විසින් වෙළාගැනීමේ අනතුරටද පාත්‍ර වෙනු ඇත.
අභියෝගය
මේ කාරණයේදී ආණ්ඩුව ඉදිරියේ අලුත් ආකාරයේ අභියෝගයක් මතු වන්නට ඇති ඉඩ ඉතා බහුලය. එම අභියෝගය නම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, නීතියේ ආධිපත්‍යය, සිවිල් හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම්, සංවරණ හා තුලන, දේශපාලන බලයට සීමා, ස්වාධීන අධිකරණය යන සාම්ප්‍රදායික ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුකරණ මූලධර්ම සහ භාවිත පිළිබඳ අවිශ්වාසයක්ද, විවේචනයක්ද සහිතව බලයට පත්ව සිටින ආණ්ඩුවකට තම දේශපාලන ගමනේ දිසාව මෙන්ම ගියරයද වෙනස් කළ හැකිද? යන්නයි. දැනට තිබෙන ලකුණු අනුව, එය පහසුවෙන් කළ නොහැකි, නැතහොත් කිරීමට කිසිසේත්ම නොහැකි කාර්යයකි.
ලංකාව, ත්‍රිවිධ අර්බුදය වැළඳගැනීමට ඉදිරි කාලයේ බොහෝ විට ඉඩ තිබෙන්නේ මේ නිසාය. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසුව මුහුණ දීමට ලංකාවේ ජනතාවට බොහෝ විට සිදුවන දේශපාලන අනතුර වන්නේද මෙයයි.
මේ ගැන බැරෑරුම් ලෙස සාකච්ඡා කිරීමේ සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීම, මැතිවරණයෙන් පසු සියලු පක්‍ෂවල සහ සිවිල් සමාජ කණ්ඩායම්වලත්, වගකිව යුතු පුරවැසියන්ගේත්, දේශපාලන වගකීම වේ.
අප ඉතිහාසයෙන් පාඩම් ඉගෙනක ගන්නේ නම්, 1930 ගණන්වලින්, ලෝක ආර්ථික අවපාතය නිසා ඇතිවූ ආර්ථික, සමාජ සහ දේශපාලන විනාශයත්, ඒවායින් ගොඩඒමට ලෝකය මහන්සි ගත් ආකාරත් පිළිබඳව ආපසු හැරී බැලීම ප්‍රයෝජනවත්ය. ලෝක ආර්ථික අවපාතය ඇතිවූයේ 1920 ගණන්වල අවසාන අවුරුදුවල යුරෝපය, ඇමෙරිකාව, ඇතුළු කාර්මික ධනවාදී රටවලය – එය නිසා ඉතිහාසයේ පළමුවරට ලෝක ආර්ථිකතය කඩා වැටිණ- පශ්චාත් කොරෝනා ලෝක ආර්ථිකයද එවැනිම අවපාතයකට යන්නට ඉඩ තිබෙන බව ආර්ථික විශේෂඥයන් මෙන්ම ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලද දැනටමත් අනතුරු අඟවා තිබේ.
එයින් ඇතිවුණු ආර්ථික සහ සමාජ කඩාවැටීම් නිසා බටහිර ලෝකය දෙදරා ගියේය. ෆැසිස්ට්වාදය සහ දෙවැනි ලෝක යුද්ධය එම ආර්ථික අවපාතයේ සහ සමාජ කඩාවැටීම්වල විනාශකාරී දේශපාලන ප්‍රතිඵලයි. 1930 ගණන් වන විට පෙනුණේ ලෝකය ආර්ථික වශයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම අලුතෙන් ගොඩනැගිය යුතුවා පමණක් නොව, ඒ සඳහා නව න්‍යායික සහ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රවේශයක්ද අවශ්‍ය බවයි. සාම්ප්‍රදායික ලිබරල්, නිදහස් වෙළෙඳපොළ න්‍යායට සහ ප්‍රතිපත්තියට ලෝක ආර්ථිකය ගොඩ නැගීමට නොහැකි බව පෙන්වා දුන් එංගලන්තයේ ආර්ථික විද්‍යාඥයකු වූ ජෝන් මේනාඞ් කේන්ස් නව න්‍යායික තර්කයක් ඉදිරිපත් කෙළේය. එය නම් ආර්ථිකයේ ක්‍රියාකාරිත්වය සහ ගමන් මග හැසිරවීමට රාජ්‍යය ඍජුව මැදිහත් විය යුතුය. කේනීසියානු ආර්ථික විද්‍යාව ලෙස ඉදිරියට ආවේ එයයි. යුරෝපයේ සුභසාධනවාදය ලෙසත් ඇමෙරිකාවේ භැඅ ෘැ්ක ලෙසත් ඉදිරියට ආවේ මෙම විකල්ප ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියයි. 1980 ගණන් දක්වා බටහිර ලෝකයේ ආර්ථික වෘද්ධි චින්තනයේ ප්‍රධාන ධාරාව වූයේ, මහා අවපාතයෙන් ලෝක ආර්ථිකය ගොඩනැගීමට කේන්ස් ඉදිරිපත් කළ ප්‍රතිපත්තිමය විකල්පයයි.
අද අභියෝගය තිබෙන්නේ කේනිසියානු ආර්ථික විසඳුම් යළි ගෙනඒමට නොවේ. නව ලෝක අර්බුදය විසඳීමට ආර්ථික හා දේශපාලන වශයෙන් අලුතෙන් සිතීමටයි. මානුෂවාදී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අනාගතයන් ලෝකයේ එක් එක් රටවලට ලබාගත හැකි විකල්ප ගැන සිතීමයි.■
