මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා නිරීක්ෂණ මධ්‍යස්ථානයේ ජාතික සම්බන්ධීකාරක මංජුල ගජනායක
මෙවර මැතිවරණය පිළිබඳව ඔබේ සංවිධානයේ තක්සේරුව කෙබඳුද?
අපේ රටේ පැවැති සෑම මැතිවරණයක්ම පැවතියේ කුමන හෝ අභියෝගාත්මක වාතාවරණයක් තුළ. මැතිවරණවලදී අලුත් අත්දැකීම් ඉගෙනගන්න ලැබුණා. ගියවර ජනාධිපතිවරණයේදී අපේක්ෂකයන් සංඛ්‍යාව විශාල වුණා. මෙවර මැතිවරණයේදී අපට සෞඛ්‍ය මාර්ගෝපදේශ මාලාවක් පිළිපදිමින් මැතිවරණයට මුහුණ දීමට සිදු වීම විශේෂයි.
එහෙත් ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ ප්‍රතිශතය වැඩියි නේද?
කොවිඞ්-19 වසංගතයෙන් තිබුනු සීමා මැද පවා 71.7%ක ප්‍රතිශතයක් ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම ජයග්‍රහණයක් ලෙස සලකන්න පුළුවන්. මේ සිදුවෙමින් තිබෙන ධනාත්මක වෙනස පිළිබඳ අපට සතුටක් තියෙනවා. කවර ආකාරයේ අදහස් පැවතියත් මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපති මහින්ද දේශප්‍රිය මහතා තමයි ඉතාම දුෂ්කර අවස්ථාවේ මැතිවරණයක් පැවැත්විය යුතුය යන අදහසෙහි පූර්ණකාලීනව සිටිමින් අන්‍යයන් දිරිමක් කරන ලද පෞරුෂය වූයේ. ඒ ගෞරවය ඔහුට පුද කළ යුතුමයි.
ප්‍රචණ්ඩක්‍රියා තිබුණාද?
අනෙක් මැතිවරණවලට සාපේක්ෂව ගත් විට බරපතල මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩක්‍රියාවලින් තොර මැතිවරණයක් පැවතුණ බව පැවසිය හැකියි.
ප්‍රචණ්ඩක්‍රියා අඩු වුණත්, විශාල වියදම් සහිත ප්‍රචාරක ව්‍යාපෘති නිසා අසාධාරණයක් වුණා නේද?
ලෝකය කණපිට හැරවීම එක් පුද්ගලයෙකුට හෝ සවිධානයකට කළ නොහැකියි. එම නිසා සංවිධානයක් ලෙස අපට කළ හැකි ප්‍රධානම කාර්යය තමයි ‘අපට කළක්කේ කුමක්ද යන්න හඳුනා ගැනීම’ හා ඒ වෙනුවෙන් අවංකව හා කැපවීමෙන් වැඩ කිරීම. ශ්‍රී ලංකාවේ අධික මැතිවරණ පිරිවැය නියාමනය සඳහා සහාය වීමට අවශ්‍ය දත්ත පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීම අපි සිදුකරමින් සිටිනවා. ඒ අනුව මෙවර මැතිවරණයේදී අපට පෙනී ගිය කාරණය වූයේ එක් එක් අපේක්ෂකයා විසින් පක්ෂ විසින් මැතිවරණය සඳහා සෘජුව දැරූ අධික පිරිවැයට සමාන සමාන පිරිවැයක් අපට හදුනාගත නොහැකි මාර්ග හරහා වක්‍රව වියදම් කර ඇති බවයි.
මැතිවරණ ප්‍රචාරණයදී සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය සේම සමාජ මාධ්‍ය හසුරවා ගැනීමේදී ගැටළු පැනනැගුණා නේද?
අද වන විට නව මාධ්‍ය විසින් ඇති කර ඇති පරිසරය අතිශයින් සංකීර්ණයි. ඡන්ද පොලට යන අපේ ගැමියා හෝ නාගරිකයා තුළින් පමණක් නොවෙයි මීළඟ දශකයේදී ඡන්ද ජයග්‍රහණය හෝ පරාජය තීරණය වන්නේ. සෑම නිමේශයක් පාසාම අන්තර්ජාලය පුද්ගලයන් හසුරවමින් සිටිනවා. මේ චිත්ත සන්තානයත් එක්ක තමයි පුද්ගලයාට ඡන්දපොලට යාමට සිදුවන්නේ. එම නිසා මගේ අදහස වන්නේ අපි මේ නව මාධ්‍ය අවකාශය නිර්මාණාත්මකව භාවිත කළ යුතු බව. අනෙක මැතිවරණ නීතිවලට අනුකූල වන පරිදි එය පාවිච්චි කළ යුතුයි. අපි අන්තර්ජාලය අවබෝධ කරගනිමින්, එයට අදාල මැතිවරණ නීති සකස් කළ යුතුයි. ඉදිරියේදී ඇති වන මැතිවරණ ප්‍රතිසංස්කරණවලදී මෙවැනි කාරණා පිළිබඳ අවධානය යොමු කළ යුතුයි.
නව පාර්ලිමේන්තුව ගැන අදහස මොකක්ද?
මේ මැතිවරණයෙන් නව පාර්ලිමේන්තුවට 225 දෙනෙක් පත් වෙනවානේ. පාර්ලිමේන්තු සැසිවාරය නව වූවාට පත් වෙන මන්ත්‍රීවරුන් අලුත් වෙන්නේ නැතනම් ඒ නව පාර්ලිමේන්තුවේ ඇති විශේෂත්වයක් නෑ කියන කාරණය අපි අවධාරණය කරනවා. පරණ පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කළ සාම්ප්‍රදායික මහජන නියෝජිතයින් නව පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කිරීම අලුත් බෝතලයේ පරණ වයින් දැමීමට සමයි. පසුගිය දිනෙක ඉන්දියාවේ අධිකරණයක ආශ්වාදජනක නඩු තීන්දුවක් දුන්නා. එහිදී මහජන නියෝජිතයන්ට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නියමයක් කළා. ඔවුන් නාමයෝජනා බාර දෙන විට නාමයෝජනා සමග අපරාධකාරී චර්යාවන් පිළිබඳ වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරන ලෙස නියෝග කළා. ඒ තරම් ප්‍රගතිශීලි තැනකට අපට යාමට හැකිදැයි කියන්නට බැහැ. එහෙත් ආයතනයක් ලෙස අපි උත්සාහ කරනවා ඊළඟ මැතිවරණය සඳහා නාමයෝජනා දෙන පුද්ගලයින්ගේ අපරාධචර්යා පිළිබඳ තොරතුරු වෙබ් අඩවියක් හරහා එළියට දාන්න.
මැතිවරණයට අදාල නීතිරීති සකස් කිරීමේ උනන්දුවක් මැතිවරණ කොමිසමට නෑ නේද?
පසුගිය වසරේ මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව සභාපතිවරයාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් මැතිවරණ නීති සංශෝධනය කිරීමට අදාල පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවක් ඉල්ලා සිටියා. මේ තේරීම් කාරක සභාව හරහා පුරවැසියෙකුට අවුරුදු 18ට එළඹෙන විටම ඡන්දය බලය ලබා දීම සඳහා කටයුතු කිරීම, මැතිවරණ වියදම් නියාමනය කිරීම, විදෙස්ගත ශ්‍රී ලාංකිකයාගේ ඡන්ද අයිතිය තහවුරු කිරීමට හැකි ක්‍රමවේදයක් සොයා බැලීම, පාර්ලිමේන්තු පනත් සංශෝධනය වැනි කාරණා ඉටු කරගැනීම පිළිබඳව දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ උත්සාහ කරමින් සිටිනවා. ඒ නිසා පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවක අවශ්‍යතාවය සමාජගත කරන්න ඉදිරියේදී අපි කටයුතු කරනවා.
මේ මැතිවරණයේදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නට අවස්ථාව නොලැබූ පිරිසක් සිටියා. ඉදිරි මැතිවරණවලදී ඔවුන්ගේ ඡන්ද අයිතිය තහවුරු කරන්න හැකිවේවිද?
මැතිවරණයකදී විදෙස්ගත ශ්‍රී ලාංකිකයින්ට ඡන්ද අයිතිය හිමි විය යුතුයි කියා අප තරයේ විස්වාස කරනවා. අපි අවුරුදු ගණනක සිට මේ කාරණය ගැන අවධානය යොමු කරමින් සිටියා. ඔවුන්ගේ ඡන්දය ලියාපදිංචි කිරීමේ ගැටළුවක් ඇත්තේ නෑ. එහෙත් ඡන්දය භාවිත කරන්නට පහසුකම් සලසන්නේ කෙසේද යන්න තමයි තිබෙන ගැටළුව වන්නේ. මෙය ඉතාමත්ම පරිස්සමෙන් සංවාදයට ලක් කළ යුතුයි. එය ක්‍රමයෙන් ගෙන වැඩ පිළිවෙළක් සකස් කරගත යුතු කාරණයක් ලෙස මා දකිනවා. විදේශයක රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කාර්යාලයක දී ගොඩනගන ලද තාවකාලික ඡන්ද පොළක ඡන්දය ප්‍රකාශ කීරීමේදී ඇති විය හැකි ප්‍රශ්න කිහපයක් තිබෙනවා.
ඒ මොනවාද?
පළමුව ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශීය දූත මෙහෙවර තුළ 40% ක පංගුවක් හැම විටම පත් කරන්නේ දේශපාලනඥයන්. ඒ අනුව තානාපති සේවයේ සිටින නිලධාරීන් දේශපාලනඥයන්. ඇතැම් නිලධාරීන් ගැන විදෙස් ශ්‍රමිකයන්ට විශ්වාසයක් නෑ. මොනවගේ පුද්ගලයන් පසුගිය කාලයේ තානාපතිවරු වුණාද කියා අපි දන්නවා. එවැනි තත්ත්වයක් තුළ තානාපති කාර්යාල තුළ ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නට අවස්ථාව උදා කිරීම ගැටළු සහගත විය හැකියි. අනෙක් අතට පිලිපීනයේ, ඉරාකයේ, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ අත්දැකීම් ඇසුරින් සිතා බැලීමේදී පැහැදිලි වන කරුණ වන්නේ විදෙස්ගත එක පුරවැසියෙක්ගේ ඡන්දයක් වෙනුවෙන් සැලකිය යුතු මුදලක් වියදම් කරන්නට සිදුවෙන බව. ඒ තරම් ඩොලර් ප්‍රමාණයක් වියදම් කරන්න පුළුවන්ද, ඒක අපට දරාගන්න පුළුවන්ද කියන ප්‍රායෝගික ප්‍රශ්නය එනවා.
අනෙක් පැත්තෙන් මැදපෙරදිග ශ්‍රී ලාංකික ශ්‍රමිකයින් ලක්ෂ 16ක් පමණ සිටිනවා. ඔවුන්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේදී නවීන තාක්ෂණික ක්‍රමවේද භාවිත කිරීමේ හැකියාව තිබෙනවා. හැබැයි රාජ්‍ය මාධ්‍යක විපක්ෂයක අපේකෂ්කයෙකුට සාකච්ඡාවක් ලබැගැනීම පවා දුෂ්කර කාරණයක් වූ රටක මැතිවරණ ප්‍රචාරය සඳහා මැදපෙරදිග ජනතාව සම්බන්ධ කරගන්නේ කෙසේද යන ප්‍රශ්නය පැන නැගෙනවා. එය අන්තර්ජාල භාවිතයෙන් කරනවාද. ගිහිල්ලා කරනවාද. ඒ සඳහා ආණ්ඩුවෙන් ප්‍රතිපාදන දෙනවාද? ආණ්ඩුව එවැනි ක්‍රියාවලියක දී සර්ව සාධාරණව ක්‍රියා කරයිද යන ප්‍රශ්න අප හමුවේ තිබෙනවා. යම් ආණ්ඩුවක් තීන්දු කළොත් විදෙස් ශ්‍රමිකයින්ට ඡන්ද අයිතිය දිය යුතුයි කියා, එතකොට ඡන්දයේ අනෙක් කොටස් ගැනත් සලකා බලන්න වෙනවා. අමතක නොකළ යුතුයි මැතිවරණයක මූලිකාංගයක් තමයි ජනතාව දැනුවත් කිරීම. සාධාරණ ප්‍රචාරක අවකාශයක් නිර්මාණය කිරීම. විදෙස් ශ්‍රමිකයන්ට ප්‍රචාරක කටයුතු කරන්නේ කොහොමද. ඔවුන්ට ලංකාව ගැන වැරදි තොරතුරු ලැබෙන්නට තියෙන ඉඩකඩ මොනතරම්ද. එම නිසා මා හිතනවා මේ කටයුත්ත ප්‍රමාද නොකළ යුතු දෙයක් වගේම ඒ සඳහා අනවශ්‍ය තරම් හදිසි නොවිය යුතු කාරණයක් කියා. මා එයින් අදහස් කළේ ඔවුන්ට ඡන්ද අයිතිය නැති බව නෙවෙයි. ඔවුන්ගේ අයිතිය නිසියාකාරව ලබාදිය යුතු නිසා. ඡන්ද අයිතිය කියන්නේ පත්‍රිකාවේ කතිරය සලකුණු කිරීමේ අයිතිය විතරක් නෙවෙයි. මුලින් තේරීම් කාරක සභාවක් හරහා මේ පිළිබඳව පුළුල් කතිකාවක් ඇති කළ යුතුයි.
ඉලෙක්ට්‍රොනික් ක්‍රමයට ඡන්දය පාවිච්චි කිරීම ගැනත් යෝජනා තියෙනවා නේද?
බොහෝ අය කියනවා ඉලෙක්ට්‍රොනික් යන්ත්‍ර භාවිතයෙන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්න හැකියි කියා. එහෙත් තාක්ෂණය පාවිච්චි කරමින් මැතිවරණ පැවැත්වූ රටවල් අද සාමාන්‍ය ක්‍රමවලට නැවත හැරෙමින් ඉන්නවා. ශ්‍රී ලංකාවේ මිනිස්සු තාමත් කැමතියි ඡන්ද පොළට ගොස් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්න. ඒ ගැන අපි සතුටු වෙන්න එපැයි. ඒත් ඔවුන් පුරුදු වුණ ක්‍රමයක් තියෙනවා. ඒක වෙස් කරන්න අමාරුයි.■
