ජූලි 15 වැනිදා රාත්‍රි කාලයේදී ඩෝසර් කර විනාශ කරන ලද කුරුණෑගල ගොඩනැගිල්ල, කුරුණෑගල රාජධානිය කරගත් පළමුවැනි බුවනෙකබා රජු කාලයේ රාජ සභා මණ්ඩපයද, උඩරට අවසාන රාජධානි සමයේ සත්කෝරළේ දිසාව වූ පිළි÷මතලව්වේ පළමු අදිකා÷රම භාවිත කළ නඩු අහන මණ්ඩ÷පයද, මාතලේ කැරැල්ලේ නායකයකුවූ වීදිපැල්ලේ බණ්ඩා අත්අඩංගුවට ගෙන ඔහුට එරෙහිව බි්‍රතාන්‍ය යුද්ධාධිකරණය රැස්වී නඩු ඇසූ ශාලාවද, එසේත් නැතිනම් යටත් විජිත යුගයේ ඉදිකිරීමක්ද යන්න ගැන විවිධ වාද විවාද තිබෙනවා වන්නට පිළිවන. එහෙත් ඒ කිසිවකින්, එම ස්ථානය පුරා විදයා ස්ථානයක්ය යන ස්ථාවරය බැහැර නොකෙරෙයි. සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු 100කට වඩා පැරණි ස්ථාන පුරාවිiා ස්ථාන හැටියට නීතියෙන් සැලකෙයි.
වසර 100ක් ඉක්මවූ එම ප්‍රශ්නගත ස්ථානය, 2009 ජූලි 10 දිනය දරන 1610 අති÷වි÷ශේෂ ගැසට් පත්‍රය මගින්, පුරා÷විද්‍යා ස්මාර÷ක÷යක් වශ÷යෙන් ප්‍රසිද්ධ කර තිබේ. එම ස්ථානය කඩා බිඳදැමීම ගැන චෝදනා ලබා ඇති කුරුණෑගල නගරාධිපතිවරයාම, 2018දී, හෝටලයකට බදු දෙනු ලැබ තිබුණු එම ස්ථානය, එහි ඇති පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකම නිසාම තමා නැවත නගර සභාවට පවරාගන්නට කටයුතු කර කළ බවද, එහි පවත්වාගෙන ගිය හෝටලය වසා දමා නගර සභාවේ ආරක්‍ෂක නිලධාරීන් ගොඩනැගිල්ලේ ආරක්‍ෂාවට යෙදූ බවද ආඩම්බරයෙන් ප්‍රකාශ කර ඇති බව වාර්තා වෙයි.
ඒ කතා සියල්ල ස්ථානයේ පුරාවිද්‍යාත්මක වැදගත්කම ගැනය. ඒ සියල්ලටමත් වඩා, ජූලි 17 වැනිදා, අගමැතිවරයා විසින් පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල් සෙනරත් දිසානායකගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පත්කරන ලද පංච පුද්ගල කමිටුව මෙම ස්ථානයේ වැදගත්කම නැවතත් අවධාරණය කර තිබේ.
අපට කතා කරන්නට ඇත්තේ උක්ත ස්ථානයේ පුරාවිද්‍යාත්මක වැදගත්කමටත් වඩා එම ස්ථානය කඩාබිඳ දැමීම ආශ්‍රයෙන් පැනනැගී ඇති නීතියේ පාලනය පිළිබඳ කාරණය ගැනය.
ජුලි 15 වැනිදා මේ ස්ථානය කඩාබිඳ දැමීම ගැන මුල්ම පැමිණිල්ල පොලිසියට කෙරෙන්නේ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල් සෙනරත් දිසානායක විසිනි. එහි තේරුම, පුරාවිද්‍යාත්මක ස්මාරකයකට හානියක් සිදුවී ඇති බවයි. එවිට ක්‍රියාත්මක විය යුත්තේ පුරාවිද්‍යා පනතයි. අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල්වරයාගේ පැමිණිල්ල අනුව ක්‍රියාත්මක විය යුතු පොලිසිය, වහාම සැකකරුවන් අත්අඩංගුවට ගෙන මහේස්ත්‍රාත්වරයා වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතු අතර, පනතට අනුව ඒ සැකකරුවන්ට ඇප නියම කිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරයාට බලයක් නැත.
එහෙත් ඒ කිසිවක් සිදු නොවීය.
අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල්වරයාගේ පැමිණිල්ල අනුව පොලිසිය ක්‍රියාත්මක වෙනවා වෙනුවට, අගමැති මහින්ද රාජපක්‍ෂ, මේ සිදුවීම ගැන විමර්ශනය කර වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරන්නට යළිත්, මුල් පැමිණිලිකරුම, එනම් පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් ජෙනරාල්වරයාම සභාපතිත්වය දරන පංච පුද්ගල කමිටුවක් පත්කරන්නේය.
ලංකාවේ කොයි කොණ පුරාවිද්‍යා ස්මාරකයකට හානියක් සිදුවුණත්, ඒ ගැන විමර්ශනය කරන්නට කමිටු පත්කරන බවක් අප මීට පෙර අසා නැත. කෙරෙන්නේ සැකකරුවන් අත්අඩංගුවට ගෙන නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමය.
එහෙත්, මේ සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් අගමැති කමිටුවක් පත්කෙරිණ. කමිටුව නිර්දේශ පහක් ජූලි 22 වැනිදා අගමැතිවරයාට ඉදිරිපත් කෙළේය. පළමුවැන්න එම පැරණි ගොඩ÷නැ÷ගිල්ල කඩි÷න÷මින් සංරක්ෂ÷ණය කළ යුතු බවය. දෙවැන්න, ගොඩනැගිල්ල පුරා÷විද්‍යා දෙපා÷ර්ත÷මේ÷න්තුව වෙත පවරා ගත යුතු බවය. තුන්වැන්න, මෙම ස්ථානය පුළුල් කිරීමේ සැලැස්ම සංශෝ÷ධ÷නය කරන ලෙස මාර්ග සංව÷ර්ධන අධි÷කා÷රි÷යට යෝජනා කළ යුතු බවය. හතරවැන්න වන්නේ, මෙම විනා÷ශ÷යට වග÷කිවයුත්තන්ට නීති÷මය පිය÷වර ගැනී÷මයි. පස්වැන්න, විනා÷ශ÷යට වග÷කිව යුතු ආය÷තන හෝ පුද්ග÷ල÷යන් මගින් සංර÷ක්ෂ÷ණය සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රති÷පා÷දන ලබාගත යුතු බවයි.
මේ කමිටුවද පුදුමයකට මෙන් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම හතරවැන්නට දමා, පළමුව නිර්දේශ කරන්නේ ගොඩනැගිල්ල යළි ඉදිකළ යුතු බවයි.
කමිටුව පවා, මෘදු කෝණයකින් ප්‍රශ්නය දෙස බලද්දී අගමැතිවරයා සිදුවීම තවත් මෘදු කළ හැටි දැන් හැමෝම දනිති. අගමැතිවරයාගේ වචන අනුව, බුවනෙකබා ගැහැනුන් හත් අට දෙනකු තබාගත් ‘නරක’ කෙනෙකි. ඒ මදිවාට, ඉන් එකියක් මුසල්මානුවෙකිෟ ඉතින්, රාජ සභාවේ පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමක් නැත. ඉන්පසු එලැඹියේ ප්‍රදේශයට අදිපති දේශපාලකයාගේ වාරයයි. ඔහු කීවේ චුදිත නගරාධිපතිගේ මයිලකටවත් අත තියන්නට කිසිවකුට ඉඩ නොදෙන බවයි. මේ සිදුවීම ගැනත්, ඊට අදාළ ප්‍රතිචාර ගැනත් රටේ ලොකු හාහෝවක් තිබෙද්දී, මේ ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් නිතර දෙවේලේ මාධ්‍ය සාකච්ඡා හා විවිධාකාර පෙනීසිටීම් කරමින් දරදිය ඇදි චීවරධාරී පුද්ගල සමූහයා, සාමූහික ඇම්නීසියාවට ගොදුරුවී සිටියෝය.
අවසානයේ කටහඬ අවදි කෙළේ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂයි. ආණ්ඩුවේ පිටපතකට අනුව රඟදැක්වීයැයි සිතිය හැකි එම ජවනිකාවේදී, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා අවඥාවෙන් කියන්නේ, එතැන රාජ සභාවක් නැති බවත්, බුවනෙක යනු හෝටලයේ අයිතිකරුගේ පුත්‍රයා බවත්ය.
මේ සිදුවීමට රටේ ප්‍රධාන දේශපාලන චරිත කිහිපයක් සම්බන්ධය. කුරුණෑගල පළමු පුරවැසියා වන නගරාධිපති, දිස්ත්‍රික්කයේ ආණ්ඩු පක්‍ෂ දේශපාලන අධිකාරිය වන ජොන්ස්ටන් ප්‍රනාන්දු, රටේ නායකයන් වන අගමැති හා ජනාධිපතිය. මේ සියලු දෙනාගේ සාමූහික හැසිරීම කුමක්ද?
එක, කර ඇති වරද ගැන කිසිදු පශ්චාත්තාපික අදහසක් හෝ විවේචනයක් පළ නොකිරීමය. දෙක, නීතිය ක්‍රියාත්මක නොවන බව දැන දැන එය නොදැක්කා වාගේ සිටීමය. තුන, නීතිය ක්‍රියාත්මක කරනවා වෙනුවට කමිටු පත්කිරීම වැනි ව්‍යාජ පියවර ගැනිමය. හතර, චුදිත ආරක්‍ෂා කිරීමය. ඒ සියල්ලටමත් වඩා භයානක අවසාන නරක හැසිරීම වන්නේ, නීතිය මෙන්ම ස්ථානයේ පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමද හෑල්ලුවට ලක්කරමින් හිතාමතාම අවඥාවට ලක් කිරීමය. ලංකාවේ අනාගතය සම්බන්ධයෙන් වැදගත් වන්නේ ඒ කාරණයයි.
2005 සිට 2014 දක්වා රාජපක්‍ෂවරුන් සිය මුළු පාලන කාලය තුළම නීතියේ පාලනය පිළිබඳව පවත්වාගෙන ආ ස්ථිරසාර ප්‍රතිපත්තියක් තිබේ. එනම්, ‘අපේ එකෙක් වරදක් කළාම නීතිය ඒ විදියටම ක්‍රියාත්මක කරන්න බෑනේ හාමුදුරුවනේ’ යැයි කීමෙන් ප්‍රකාශ වන ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ ප්‍රතිපත්තියයි. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා ජනාධිපති පදවියට පත්වී මාස අටක් ගත වන විටත්, නැවත එම න්‍යායම ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතින බව පෙනෙයි.
එහෙත් දැන් ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂ නොවේ. රටේ විනයත්, නීතියත්, හැදියාවත් අකුරටම ක්‍රියාත්මක කරන බවට මහජනතාවට පොරොන්දු දුන් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂය. මහින්ද රාජපක්‍ෂත් ඔහුගේ දූෂිත හා වරදකාර සහපිරිවරත් නිසා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට නියම විදියට ආණ්ඩු කරන්නට බාධා වන බවට ගෝඨාභයවාදීන් පතුරුවා හැර තිබිණ. එහෙත්, හෝටල්කාරයකුගේ බුවනෙක පුතා ගැන කියා, දැන් ඔහුද පෙන්වා ඇත්තේ, තමාද පරණ රාජපක්‍ෂලාගේ කෙනකුම මිස අලුත් කෙනෙකු නොවන බවය. මෙතෙක් රාජපක්‍ෂලා නීතිය ගැන අනුගමනය කළ අනීතික පිළිවෙතම මිස, නීතියේ පාලනය ගැන අලුත් දැක්මක් ප්‍රවේශයක් තමාටද නැති බවය. ඉතින්, අනාගත රාජසභාවේ නීතියද එපරිදිම වනු ඇත.■
