එම විකල්ප දෙක නම්, ප්රජා පීඩක පාලන තන්ත්රයකට ‘ඔව්’ යැයි කියන්නේද? එම පරිහාණිය වළක්වන්නේද? යන ඒවාය.
සතියකින් පමණ පැවැත්වෙන අප රටේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයත්, පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේ පැවැති ජනාධිපති මැතිවරණයත් කේන්ද්රකොට ගත් දේශපාලන සාකච්ඡාව තුළ, ශ්රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ සහ එය වටා සිටින සිංහල-බෞද්ධ ජාතිකවාදී, ව්යාපාරික සහ වෘත්තික කොටස් විසින් ඉදිරිපත් කර ඇති දේශපාලන ඉදිරි දර්ශනයක් වන්නේ, ලංකාවට වඩාත් සුදුසු වන්නේ, පශ්චාත්-ප්රජාතන්ත්රවාදී, ශක්තිමත් රාජ්යයක්/ශක්තිමත් ආණ්ඩුවක් වන්නේය යන අදහසයි.
‘ශක්තිමත් රාජ්යය/ශක්තිමත් ආණ්ඩුව’ යනු එක්තරා විධියකට ලංකාවේ සිංහල -බෞද්ධ ජාතිකවාදයේත් මතවාදී දේශපාලන සිහිනය වන අතර, ලංකාවේ සමාජයේ අලුතෙන් බිහිවී ඇති පාර-ජාතික ව්යාපාරික පන්තියේත්, වෘත්තික ප්රභූ තන්ත්රයේත්, වෘත්තීය දේශපාලන පන්තියේ ප්රබල කොටසකත් දේශපාලන අභිලාෂයද වෙයි.
මේ දේශපාලන සිහින සහ අභිලාෂ සංකල්පගත කර ඉදිරිපත් කිරීමේදී, එය සූත්රගත කෙරෙන්නේ පාර්ලිමේන්තු ප්රජාතන්ත්රවාදයට පැහැදිලි විකල්පයක් වශයෙනි. මෙම විකල්පය සංකල්ප ගත කර ඇති පිරිස්, මූලාශ්ර සතරකින් තම අදහස් ලබා ගෙන තිබෙන බව නිරීක්ෂකයකුට අනුමාන කළ හැකිය. පළමුව, ලංකාවේම පැවති පූර්ව-ප්රජාතන්ත්රවාදී රාජාණ්ඩුවාදයයි. දෙවැන්න, කොන්ෆියුසියානු ධර්මය වෙතින් අනුප්රාණය ලැබූ, වර්තමාන චීනයේ ආණ්ඩුව සමග සම්බන්ධ පශ්චාත්-සමාජවාදී උගතුන් බටහිර ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳව කර ඇති විවේචනයයි. තෙවැන්න, සිංගප්පූරුව, මැලේසියාව සහ දකුණු කොරියාව වැනි රටවල 1970 ගණන්වල සිට අත්හදා බලන ලද අධිකාරවාදී සංවර්ධන මාදිලියයි. සිව්වැන්න, ලෝකයේ ප්රජාතන්ත්රවාදී මෙන්ම ප්රජාතන්ත්රවාදී නොවන රාජ්යවලද පසුගිය අවුරුදු විස්ස පමණ කාලය තුළ වර්ධනය වූ ‘ජාතික-ආරක්ෂක රාජ්යය’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන මර්දනකාරී රාජ්ය හා ආණ්ඩුකරණ මාදිලියයි.
මෙම රාජ්ය සහ ආණ්ඩුක්රම මාදිලිය ලංකාවේ සංකල්පගත කිරීම ආරම්භ කෙරුණේ 2018 වසරේදී පමණ බව පෙනේ. පසුගිය මාර්තු මාසයේ සිට මේ දක්වා එහි සමහර අංග අත්හදාබැලීමට ලක්කරන ලද බවද පෙනේ. එසේ අත්හදා බලන ලද ප්රධාන අංග දෙකක් නම්, රාජ්ය බලය ජනාධිපතිවරයා වෙත කේන්ද්රගත කිරීම සහ යුද හමුදාව දේශපාලන බලයේද පාර්ශ්වකරුවකු කිරීමය.
ලංකාවේ අනාගත රාජ්යය සහ ආණ්ඩුක්රමය පිළිබඳ මෙම මාදිලිය ගැන කළ හැකි එක් නිරීක්ෂණයක් නම්, එය පරිකල්පනය කරනු ලැබ ඇත්තේ කෝවිඞ්-19 අර්බුදය ඇතිවීමට පෙරය යන්නයි. එම නිරීක්ෂණය වෙතින් කෙනෙකුට මතු කළ හැකි ප්රශ්නයක් නම්, පූර්ව-කෝවිඞ් අර්බුදයට පෙර පරිකල්පනය කරන ලද දේශපාලන ප්රතිසංස්කරණ මාදිලියක්, කෝවිඞ් අර්බුදයට පසුව රටකට කොතරම් ප්රායෝගික වන්නේද? යන්නයි.
එම ප්රශ්නය ලංකාවේ කවුරුන් හෝ මතුකර ඇත්දැයි දැනගන්නට ක්රමයක් නැත. එහෙත් එය මතු කළ යුතුම ප්රශ්නයක් වෙයි. එයට හේතුව නම්, කොරෝනා අර්බුදය විසින් දැනටමත් නිර්මාණය කර ඇති අති දරුණු ආර්ථික සහ සමාජ අර්බුද හමුවේ, ශක්තිමත් රාජ්යය/ ආණ්ඩුව පිළිබඳ විකල්පයට කළ හැක්කේ එම අර්බුදයේ තුන්වැනි ප්රකාශනය වන ‘දේශපාලන අර්බුදය’ පහසුවෙන් විසඳිය නොහැකි ලෙස උග්ර කිරීම නොවේද? යන සංශයවාදී සහ බියකරු ප්රශ්නය අප හැම දෙනාම ඉදිරියේ අනිවාර්යයෙන්ම මතුවන නිසාය.
කොරෝනා අර්බුදය සහ ලංකාව
රටේ ක්රමයෙන් උග්රවන පෙර නොවූ විරු අර්බුදයත්, එය විසින් බිහිකරනු ලබන තියුණු සමාජ අර්බුදයත් විසඳීමට ආණ්ඩුවට අතිශයින් දුෂ්කර වීම, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසු අප හැම දෙනාම මුහුණ දෙන දේශපාලන යථාර්ථයේ අනිවාර්ය කොටසක් වනු ඇත. ආර්ථික වර්ධනය, රැකියා උත්පාදනය, ජනයාගේ ජීවන මට්ටම ආරක්ෂා කිරීම, සමාජ සුභසිද්ධිය සහ සමාජ සාමය පවත්වාගෙන යාම, පුරවැසියන්ගේ නිදහස සහ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම යනාදි ආණ්ඩුවක් විසින් සාමාන්ය තත්වයක් තුළ කළ යුතු වන මූලික කාර්යයන් සියල්ලම ඉටු කිරීම ඉදිරි කාලයේදී බෙහෙවින් දුෂ්කර වනු ඇත. ආණ්ඩුකරණයේ අතිමූලික කාර්යයන් සඳහා වගකීමට පවා අවශ්ය මුදල් නොමැති වීම මෙම අභියෝගයට හේතු වන ප්රධානතම සාධකයයි.
මෙය පොහොට්ටු පක්ෂය හෝ වේවා, එජාපය හෝ වේවා, සමගි ජන බලවේගය හෝ ජවිපෙ හෝ වේවා, අගෝස්තු මාසයෙන් පසුව ආණ්ඩු බලයේ සිටින්නේ නම්, මුහුණ දෙන්නට සිදුවන අභියෝගයකි. ඒ එක් එක් පක්ෂය එයට මුහුණ දෙනු ඇත්තේ කෙසේදැයි අපට අනුමාන කළ නොහැකිය. එහෙත්, අගෝස්තු මාසයෙන් පසුව බලයේ සිටින ආණ්ඩුවකට, අප රටේ මහජනතාවගේ පැත්තෙන් බලන විට තිබිය යුතු, සරල ගුණාංග කිහිපයක් තිබිය යුතු බව නම් කල් තියාම කිව හැකිය. ඒවා මීට පෙර ආණ්ඩුවලට ඉතා අඩුවෙන් තිබි, එහෙත් ඉදිරි කාලයේදී නම් ප්රධාන ගුණතා විය යුතු ඒවා බවද කිව හැකිය.
පළමුවැන්න, අප සමාජයේ බහුතරයක් ජනතාවට විඳින්නට සිදුවන පැතිරෙන ආර්ථික අහේනිය, වැඩෙන දරිද්රතාව, සහ තියුණු වන අසරණභාවය පිළිබඳව සංවේදී සහ ඒ ගැන මානුෂිකව අවබෝධ කර ගැනීමට දේශපාලන නායකයන්ටද, රාජ්ය නිලධාරීන්ටද හැකියාව ලැබීමයි. මනුෂ්ය දුක ගැන සංවේදී නොවන දේශපාලනඥයන්ද, ආර්ථික විද්යාඥයන්ද, අමාත්යාංශ ලේකම්වරුන්ද සහිත ආණ්ඩුවකට කළ හැකි වනු ඇත්තේ, ආර්ථික අර්බුදයෙන් දුක් විඳින ජනතාව තව තවත් තලා පෙළා දැමීමයි.
දෙවැන්න, පාලකයන්ට සහ නිලධාරීන්ට හදවතේ තෙතමනයක් තිබීමයි. එනම්, මහජන දුක පිළිබඳව සංවේදී වීම නිසාම හදවත් උණුවීමේ හැකියාව තිබීමයි. ආණ්ඩුකරණය යනු ප්රජාපීඩක බල ක්රීඩාවක් නොව, සමාජයම මුහුණ දෙන විපතකදී මහජනයාට සානුකම්පිකව සලකන සමාජ ව්යායාමයක් බව සිතන්නට ඔවුන්ට හැකිකම ලැබෙනු ඇත්තේ එවිටය.
ප්රජා පීඩක විකල්පය
මේ දිනවල ඇමෙරිකාවේ සිදුවන දේවලින්ද, පසුගිය සති කිහිපය තුළ හොංකොංහි සිදුවූ දේ දෙසද බලා සිටි කෙනකුට, පශ්චාත්-කොරෝනා ලෝකය තුළ ප්රජාපීඩක පාලකයන් ගෙන යන හදවතක් නැති පාලන තන්ත්ර නිසා උත්සන්න කර ඇති ‘සමාජය කඩා වැටීමේ’ ක්රියාවලියේ බිහිසුණුකම පෙනෙයි. අප රටේ ඉදිරි කාලයේ ඇතිවන්නට බොහෝ විට ඉඩ තිබෙන්නේත්, ඒ නිසාම වැළැක්විය යුතු වන්නේත් එවැනි ප්රජා පීඩකත්වයක් සහ සමාජීය කඩාවැටීම්ය.
ඇමෙරිකාවේ සිදුවන්නේ, එරට කළු ජනතාව, තමන්ගේම පවුල්වල සාමාජිකයන්ට විරුද්ධව අමෙරිකානු පොලිසිය පුරුද්දක් ලෙස ගෙන යන ක්රෑර ලෙස සැලකීම නවත්වන ලෙස සාමකාමීව රට පුරා ගෙනගිය විරෝධතා ව්යාපාර මර්දනය කිරීමට, ඇමෙරිකානු ෆෙඩරල් පොලිසියේ මර්දනකාරී බලය මුදාහැරීමයි. හොංකොංහි සිදුවූයේ, තමන්ගේ ප්රජාතන්ත්රවාදී නිදහස චීන රජය විසින් උදුරාගනු ලැබීමට විරුද්ධව, එරට වැසියන් ගෙනගිය සාමකාමී විරෝධතා ව්යාපාරය මැඩ පැවැත්වීමට, මුළු චීන රාජ්යයේම මර්දන ශක්තිය මුදාහැරීමයි. මේ අවස්ථා දෙකම වනාහි, අප රටේ මීට වසර කිහිපයකට පෙර අප දුටු ‘රතුපස්වල ප්රතිචාරයම‘ මහා පරිමාණ ලෙස මුදාහැරීමකි.
ඇමෙරිකානු සහ චීන ආණ්ඩු දෙකම දැනට, සාමකාමී සිවිල් පුරවැසියන්ට එරෙහිව දියත් කර ඇති ප්රජා පීඩක මර්දනය වනාහි, රාජ්යය සහ පාලකයන් පුරවැසියන්ට වඩා ‘ශක්තිමත් බව පෙන්වීමේ’ අවස්ථාවන්ය. ප්රජා පීඩක පාලකයන්ගේ සුපුරුදු චර්යාවක් නම් රාජ්යයේ ශක්තිය එහි ප්රජා පීඩක, මර්දනකාරී සහ හදවතක් නැතිවීමේ හැකියාවන් මත ප්රදර්ශනය කිරීමයි.
ප්රජා පීඩක විකල්පය නැවැත්වීම
ලංකාවේ සමාජයද මේ දිනවල වේගයෙන් ඇදී යන බව පෙනෙන්නේ මෙවැනි දේශපාලන අනාගතයක් වෙතය. තවත් දින කිහිපයකින් පැවැත්වෙන පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය එක්කෝ එම පරිවර්තනයට වරපත්රයක් දීමේ, නැතහොත් එය නතර කිරීමේ ඡන්දදායක තීරණය ප්රකාශ කරන්නාවූ තෝරා ගැනීමක් බවට ලඝු වී තිබේ.
ලංකාවේ ඡන්දදායකයන්ට මෙම ඉදිරි දින කිහිපය තුළ, අවුරුදු 75ක් පමණ කාලය තුළ තම රටේ පැවැති ප්රජාතන්ත්රවාදී උරුමය මත ගොඩනැගුණු දේශපාලන ප්රඥාව භාවිත කරමින් තෝරා ගැනීමට තිබෙන්නේ, තම රටේ දේශපාලන ඉරණමෙහි මෙම විකල්ප දෙකෙන් එකකි. නැවත කියන්නේ නම්, එම විකල්ප දෙක නම්, ප්රජා පීඩක පාලන තන්ත්රයකට ‘ඔව්’ යැයි කියන්නේද? එම පරිහාණිය වළක්වන්නේද? යන ඒවාය. ■
