මහ මැතිවරණය පැවැත්වීම සහ එම මැතිවරණයේ ප්රචාරක කටයුතු වලට අදාලව සෞඛ්ය සේවා අධ්යක්ෂ ජෙනරාල් අනිල් ජාසිංහගේ ප්රධානත්වයෙන් සකස් කළ නිරෝධායන මාර්ගෝපදේශ ගැසට් නොකර සෞඛ්ය ඇමතිනී පවිත්රා වන්නිආරච්චි මඟහරිමින් සිටින බව අපි පසුගිය සතියේ වාර්තා කළෙමු. සටහන ලියන මොහොත වන විටත් ඇය නිරෝධායන නීති ගැසට් කර නැත. නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව, මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව, සෞඛ්ය සේවා අධ්යක්ෂ ජෙනරාල් ඇතුළු සියළු නිලධාරීන්ගේ අනුමැතිය ලද මෙම ගැසට් නිවේදනය ඇමතිනිය ළඟ නතර වි තිබේ. එය ගැසට් කිරීමේ බලය ඇත්තේ ඇමතිනියටය.
මෙම මාර්ගෝපදේශ මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ නිරීක්ෂණයට හා පිළිගැනීමට ලක් කර ඇත. නීතිපතිවරයාගේ අනුමැතිය ලබා ඇත. එම නිර්දේශ සමග ගැසට් කිරීම සඳහා වන කෙටුම්පත සෞඛ්ය අමාත්යාංශයේ ලේකම් මේජර් ජෙනරාල් සංජීව මුණසිංහ වෙත ලබාදී තිබේ. ඔහු සෞඛ්ය අමාත්යවරිය වෙත යොමු කර ඇතත්, එය තවම ගැසට් කර නැත.
මෙම නීති ගැසට් කිරීමේදී සිදු වන්නේ දැනට මාර්ගෙ ා්පදේශ ලෙස පවතින එම කරුණු වලට නිත්යානුකූල බලයක් ලැබීමය. දැනට ඒවා මාර්ගෝපදේශ පමණි. එහි ඇති සීමා කැමති නම් ආරක්ෂා කළ හැකිය. කැමති නම් ඒවා පිළිනොගෙන හිතුමතේ කටයුතු කළ හැකිය.
පවිත්රාගේ ව්යාපාරය
ඇමතිනී පවිත්රා වන්නිආරච්චි මෙම නීතිරීති ගැසට් නොකරන්නේ ඇයිදැයි කිසිවෙකුට සැකයක් නොමැත. හේතුව, ඇයත් ඇගේ දේශපාලන පක්ෂය වන ශ්රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණත් එම නීතිරීති උල්ලංඝනය කරමින් මේ වන විටත් මැතිවරණ ප්රචාරයේ යෙදී සිටීමය. ඇගේ ෆේස්බුක් පිටු වල මෙන්ම ප්රාදේශීය මාධ්යවේදීන්ගේ ඡායාරූපවල ඇත්තේ නිරෝධායන නීති උල්ලංඝනය කරන අන්දමේ ප්රචාරක රැස්වීම්ය. ඇය සහභාගී වූ රැස්වීම් වල සිටි ජනතාව මීටරයේ දුර ගැන කිසිදු තැකීමක් නැතිව පොදි ගැසී සිටින අන්දම ඡායාරූප වල දක්නට ඇත. ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂත් මැතිවරණ රැස්වීම් වලට සහභාගී වී පොදි ගැසී සිටි ජනතාව අසලට යන අන්දම මීට පෙර සතියේ දක්නට ලැබුණි. ජනාධිපතිවරයාගේ සහභාගීත්වය නම් කොවිඞ්-19 නැවත වර්ධනය වීම නිසා අඩු වී තිබේ.
වෙනස් වෙන්න බෑ
කොවිඞ්-19 වසංගතය මැද මැතිවරණ පැවැත්වීම ගැන ලංකාවේ නායකයන් දැන් උදාහරණ දෙන්නේ නවසීලන්තය, දකුණු කොරියාව වැනි රටවල් ඇසුරෙන්ය. ඒ එම රටවල්වල මැතිවරණ සංස්කෘතියේ සහ අපේ රටේ මැතිවරණ සංස්කෘතියේ වෙනස නොදැනය. නවසීලන්තය වැනි රටක මැතිවරණ සංස්කෘතියේ දියුණු බව නිසා එවැනි රටක මැතිවරණ ලංකාවට වඩා වෙනස්ය.
මෙවර මැතිවරණය කොවිඞ්-19 රෝගය පැතිරීමේ අවදානම අඩු කරන ආකාරයට සිදු කරන්නට නම් අපේ මැතිවරණ සංස්කෘතියේ වෙනසක් සිදු කරගත යුතුව තිබුණි. එකිනෙකා පොදිගැසී කෑ ගසන සෙනඟ මැදට අත් වනමින් යන වීරයන් බඳු පෞරුෂයක් මවා පෙන්වන මැතිවරණ රැළි නැවැත්විය යුතු විය. ඒ වෙනුවට මැතිවරණ ප්රචාරක කටයුතු දියුණු මට්ටමකට වෙනස් කරගත යුතු විය.
වසංගතය නොතකා, බාල මැතිවරණ ප්රචාරක ව්යාපාරයක නිරත වෙමින් මැතිවරණය පැවැත්වූ, එම මැතිවරණ ප්රචාරක කටයුතු වලට සහභාගී වූ බුරුන්ඩියේ ජනාධිපතිවරයා අබිරහස් ලෙස මියගියේය. බුරුන්ඩි රජය තොරතුරු සැඟවුවත් සැකය ඇත්තේ කොවිඞ්-19 නිසා ජනාධිපතිවරයා මියගිය බවය. නිරෝධායන නීති
මේ දිනවල සිදුකරන ආණ්ඩු පක්ෂයේ මෙන්ම විපක්ෂයේ මැතිවරණ රැස්වීම් වලද නිරෝධායන නීතිය සම්පූර්ණයෙන්ම අමතක කර ඇති බව පැහැදිළිව දැකගත හැකිය. කිසිදු විනයක් නැති මැතිවරණ සංස්කෘතියක් තිබියදී වසංගතය අවම කරගත නොහැක.
ඒ නිසා නිරෝධායන නීති ක්රියාත්මක කිරීම යනු විනයක් ඇතිව ප්රචාරක ව්යාපාරයක නිරත වීමය. ප්රතිපත්ති ප්රකාශ එළිදැක්වීමය. පක්ෂ වල ක්රියාකාරිකයන් ගෙයින් ගෙට ගොස් ඒවා ලබාදීමය. කුඩා රැස්වීම් පවත්වමින් ප්රතිපත්ති ගැන සංවාද කිරීමය. ස්වාධීන මාධ්ය ආයතන වලින් මධ්යස්ථ ලෙස එක් එක් දේශපාලන පක්ෂයේ ප්රතිපත්ති පිළිබඳ විමසා බැලීමය.
එවැනි ප්රතිපත්තිමය, විනයගරුක ප්රචාරක ව්යාපාරයකට මාරු වුණොත් ලොකුම බඬේ පහර වදින්නේ ශ්රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණටය. විශාල මුදලක් යට කළ සංදර්ශනාත්මක මැතිවරණ ප්රචාරක ව්යාපාර වලින් වැඩිපුරම ‘ගොඩ යන්නේ’ එම පක්ෂයේ අපේක්ෂකයන්ය.
ප්රචාරයට නීති
මෙම නිරෝධායන නීති අතර මැතිවරණ ප්රචාරක කටයුතු සහ මැතිවරණ රාජකාරී යන කොටස් දෙකම ඇත. ගැසට් නොකළත්, මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව සහ මැතිවරණ දෙපාර්තමේන්තුව එම නීති අනුගමනය කරනු ඇතැයි කල්පනා කළ හැකිය. ඒ අනුව මැතිවරණ රාජකාරී සඳහා වන නිරෝධායන නීති අප මෙහි උපුටා දක්වන්නේ නැත. වැදගත් වන්නේ ප්රචාරක රැස්වීම් වලට අදාල මාර්ගෝපදේශය. ඒවායින් කිහිපයක් අපි මෙලෙස උපුටා දක්වන්නෙමු.
කොවිඞ්-19 රෝගයට නිරාවරණය වීම වළක්වා ගැනීම සදහා පුද්ගල රැස්වීම් අවම කළ යුතුය. මැතිවරණ ප්රචාරණය සදහා මුද්රිත හා විද්යුත් මාධ්ය භාවිතා කිරීම නිර්දේශ කරනු ලැබේ. ප්රචාරක රැස්වීම් පවත්වන්නේ නම්, සහභාගී වන්නගේ සංඛ්යාව උපරිම 100 කට සීමා කළ යුතුය. ප්රචාරක රැළි නිර්දේශ නොකරයි.
ඒ අනුව සීයකට වැඩි රැස්වීම් පැවැත්විය නොහැක. දැනට පවත්වන ආකාරයේ දැවැන්ත මැතිවරණ රැළි පැවැත්වීමට ඇති ඉඩකඩ නිරෝධායන නීති ගැසට් කළොත් අහිමි වෙයි.
‘රැස්වීම් ආරම්භ කිරීමට අවම වශයෙන් දින 3 කට පෙර සංවිධායක විසින් ප්රදේශයේ සෞඛ්ය වෛද්ය නිලධාරී වෙත දැනුම් දිය යුතුය. සියළු සහභාගිවන්නන් සෑම විටම මුඛ ආවරණ පැළදිය යුතු අතර වාඩි වී සිටියද එකිනෙකා සමඟ මීටරයක දුරක් පවත්වා ගැනීමට හැකිවන පරිදි ආසන සකස් කළ යුතුය.’
සෞඛ්ය ඇමතිනිය සහභාගී වූ රැස්වීම් කිහිපයක්ම එලෙස පුටු නොතබා, ළඟින් පුටු තබමින් පවත්වා තිබුණි. නීතියක් ගැසට් කර තිබුණා නම් ඇය සහභාගී වන එවැනි රැස්වීම් නැවැත්වීමේ හැකියාව ප්රදේශයේ සෞඛ්ය වෛද්ය නිලධාරියාට සහ පොලීසියට තිබුණි.
‘එකිනෙකාට අතර අවශ්ය දුර ප්රමාණය පවත්වා ගැනීම සදහා ප්රමාණවත් ඉඩකඩක් ඇති ස්ථානයක් තෝරා ගත යුතුය. එම ස්ථානයේ වාතාශ්රය නිසිලෙස පවත්වා ගත යුතුය. කථිකයන්ද එකිනෙකා සමග මීටරයක දුරක් පවත්වා ගත යුතුය.
රැස්වීමේදී අත්පත්රිකා බෙදා හැරීම අනුමත කරනු නොලැබේ. එක් කථිකයෙක් භාවිතයෙන් පසුව මයික්රොෆෝනය විෂබීජහරණය කළ යුතුය. කොවිඞ් 19 රෝගයට නිරාවරණය වීම අවම කිරීම සදහා රැස්වීම පැය 3 කට සීමා කළ යුතුය. රැස්වීම සංවිධානය කරන පුද්ගලයා/ සංවිධානය විසින් සහභාගී වූ සියලුම පුද්ගලයින්ගේ ලිපින සහ දුරකථන අංක තබා ගත යුතුය. ප්රචාරණ පත්රිකා නිවෙස් වලට බෙදා දීම වරකට ගමන් කරන ප්රචාරක කණ්ඩායමේ සාමාජිකයන් සංඛ්යාව 03 ක් දක්වා සීමා කිරීම නිර්දේශ කරනු ලැබේ.
උණ හෝ ශ්වසන රෝග ලක්ෂණ ඇති ඕනෑම පුද්ගලයෙකු මේ සඳහා සහභාගී නොවිය යුතුය. සහභාගී වන සෑම පුද්ගලයකුම මුඛ ආවරණ පැළඳිය යුතු අතර සෑම විටම එකිනෙකා සමඟ මීටරයක දුරක් පවත්වා ගත යුතුය. පත්රිකා බෙදා දෙන පුද්ගලයා එක් එක් වාරයකට පෙර සහ පසුව දෑත් විෂබීජහරණය කල යුතුය.
ප්රචාරක කණ්ඩායම් සාමාජිකයින් ගෙවල් තුලට ඇතුළුවීම නිර්දේශ නොකරයි. හොඳින් වාතාශ්රය ඇති විවෘත ස්ථානයක ආහාරපාන පිළිගැන්වීම වඩාත් සුදුසු වන අතර එහිදී සැම විටම එකිනෙකා අතර අවම මීටරයක දුරස්ථ භාවයක් පවත්වා ගත යුතුය.’
මේ රටේ පුරවැසියන් සියළුදෙනාටම පාහේ ඉහත කී නීතිරීති මහ දවාලේ උල්ලංඝනය කරන ආකාරය දැකගත හැකිය. මීට පෙර පක්ෂ විපක්ෂ භේදයක් නැතිව ආරුමුගම් තොණ්ඩමන් හිටපු ඇමතිවරයාගේ අවසන් කටයුතු පිළිබඳ විරෝධය පළ කළ බව දක්නට ලැබුණි. වතුකරයේ දේශපාලන සංස්කෘතිය ගැන උපහාසයෙන් විවේචනය කරනු පෙනුණි. එහෙත්, ඉහත කී මාර්ගෝපදේශ අනුව කටයුතු කිරීමේ හැකියාවක් අපේ දේශපාලන පක්ෂවලට කිසිසේත්ම නැති බව අමුතුවෙන් පැහැදිලි කළ යුතු නොවේ.
කට වචනය
වසංගතය පැමිණි මොහොතේ සිටම නීතිරීති ක්රියාත්මක වුණේ කටවචනයටය. පොලීසියේ හෝ වෙනත් ආයතනයක බලහත්කාරයටය. මුඛවාඩම් වාචිකව අනිවාර්ය විය. එහෙත් නීතියක් නොවීය. (නීතියක් තිබුණත් නැතත් මුඛවාඩම් පැළඳීම අත්යාවශ්ය වන අතර එය හැම බුද්ධිමත් පුරවැසියෙකුගේම වගකීමකි.) ඇඳිරි නීතිය පැනවීමේදීත් එය නිත්යානුකූල නොවීය. ජනාධිපති නීතිඥවරුන් ඇඳිරි නීතියේ නිත්යානුකූල බව ප්රශ්න කරන විට කළේ මහේස්ත්රාත්වරයෙකු කළ ප්රකාශයක් උපුටා දැක්වීමකි. වසංගතය පැමිණි මොහොතේ සිටිම පාර්ලිමේන්තුව කැඳවා සහ පාර්ලිමේන්තුව නැතිව පවා නීතිමය වෙනස්කම් සිදු කළ යුතුව තිබුණි. නිත්යානුකූලව වසංගතයට මුහුණදීම සඳහා පසුබිම සැකසිය යුතුව තිබුණි.
එහෙත් නිතිය රකින බව කියමින් බලයට පත් වූ ජනාධිපතිවරයාට නීතියක් ඕනෑ නැති බව පැහැදිලි කාරණයකි. ඒ වෙනුවට කටවචනය නීතිය බවට පත් කිරීමට ඔහු කැමැත්තක් දක්වයි. නීතිය යනු තමන් බව පෙන්වන්නට ඔහු ආශාවක් දක්වන බව පෙනේ. සිතාමතාම නිත්යානුකූල පියවර නොගෙන, කටවචනයෙන් සහ බලහත්කාරයෙන් නීති පනවා, තමන් කැමති අයට පමණක් එම නීති උල්ලංඝනය කිරීමේ නිදහස ලබාදීමට ඔහු කැමැත්තක් දක්වන බව පෙනෙන්නට ඇති කාරණයය. ඒ නිසා, නිරෝධායන නීති ගැසට් නොකර, කටවචනයට මාර්ගෝපදේශ ටිකක් තබාගෙන, ඒවා උල්ලංඝනය කරමින් හිතුමතේ මැතිවරණ ව්යාපාරය කරමින් පවතී. වසංගත සමයේ සිදු වූ භයානකම සිදුවීම ආරුමුගම් තොණ්ඩමන්ගේ මළගෙදර බව සමහරු කල්පනා කරනවා නම්, දැන් කිව යුත්තේ දැන් මුළු රටම තොණ්ඩමන්ගේ මළගෙදරක් වී ඇති බවය. මේ ක්රියාවලියේ භයානක ප්රතිඵල පෙනෙනු ඇත්තේ අනාගතයේය.■
■ හංසි මානවඩු
