නිහඬතාව යනු භෞතික නිහඬතාව හෙවත් ශබ්දයෙන් තොර වීමම නොවේ. බහුවිධ ශබ්ද අතර නිර්-ශබ්දය වෙනුවෙන් අප දියුණු කරගන්නා සංවේදිතාවකි. හෑගොඩ කවියාගේ කවියෙහි සෑම විශිෂ්ට අවස්ථාවකම ඔහු අපට ආරාධනා කරන්නේ මේ නෙක නෙක මනුෂ්‍ය ඝෝෂාකාරිත්වය අතරම ආත්මීය නිහඬතාවක අසිරිය වෙතය.
ලාල් හෑගොඩගේ අලුත් කවිපොත් සිඟිත්ත පළවෙන බවට හාහූව ගියේ ඒ කවියා නැවතත් රෝගී වී සිටිතියි යන ආරංචියත් සමගය. බොහෝ දෙනෙකු ඒ පොත ගැන ලහිලහි අගය කිරීම් ලිව්වේද තම තම මිහිරි ඇගයුම් ඒ කවියාගේ අවසන් දවස්වලදී දිනපතා ඇසෙන්නට සලස්වන්නට මෙනි. ඒ පොත කියවූ මම කිසිවක් නොලිව්වෙමි. හෑගොඩ ගැන මගේ ඇගයුම ඔහුට සුබගමන් පතා ආයුබෝවන් කීමක් වනු දකින්නට මා කැමති නොවූ බැවිනි. එහෙත් අනිද්දා මෙය ලියන්නැයි කී විට මම මෙය ‘අනිද්දා’ එවන බව කීවෙමි.
සෑහෙන තරම් දිගු ජීවිත කාලයක් ගෙවූ සෑම කවියෙක්ම තමන් ලියන බස පෝෂණය කරයි. කවියක් යම් බසකින් දවටා ඉදිරිපත් කරන ලද රසකැවිල්ලක් නොවේ. බස යනු දවටනය නොවේ. කැමති කෙනෙකුට අන් බසක් නමැති වෙනත් දවටනයක් සමග ඉදිරිපත් කළ හැකි කැවිල්ලක් සේ කවිය සැලකිය නොහැකිය. නොයෙක් සමාගම් කිරිපිටි ලංකාවට ආනයනය කර තම තම වෙළඳ නම සහිත දවටනවල බහා වෙළඳපොළට ඉදිරිපත් කරයි. එහෙත් කවිය එවැන්නක් නොවේ. කවිය එය ලියවෙන බස හා අවියෝජනීය ලෙස බැඳී එය පෝෂණය කරයි.
ඒ ඒ කවියා එම පෝෂණය කිරීම කරන ආකාරය විවිධය. ලංකාවේ මෑත කාලයේ ලියූ ප්‍රධාන කවියන් වන පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු, එරික් ඉලයප්ආරච්චි, රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ, ආරියවංශ රණවීර, නන්දන වීරසිංහ වැනි ප්‍රධාන කවීහු සිංහලයෙහි විවිධ කලාප තියුණු කළහ. ඒ කවීන් සිංහලයෙන් නොලිව්වේ නම් සිංහලය කොතරම් දුප්පත් විය හැකිවීද යන්න අද අපට පෙනෙන්නේ නැත. එහෙත් දවසක එය අපට පෙනෙනු ඇත. “ඔබේ රතුමල් එක්ක දිග ගවුම හැඳ එන්න.” “ සඳවතියේ කල් ඇවිදින් නැවුම් පොළොව පූදින්නට” වැනි ගුණදාස අමරසේකරගේ යෙදුම්, “පාලු ළිඳේ දිය සෙවෙල ගොඩයි, ජීවිතයේ එය එකම සැපයි” “මරනය නොසැලී හිමාලයක් මෙන්, ඔබ ලඟ සිටී, තුරුලට වී ඔබ වැලඳ ගනී” වැනි සිරි ගුනසිංහගේ යෙදුම් නූතන සිංහලය පෝෂණය කර තිබේ. ඒවා නිසා පෝෂණය වූයේ පද්‍ය සිංහලය පමණක් නොවේ. ඒ යෙදුම් අපේ මතකයේ භූමි දර්ශනය තුළ සංස්කෘතික සංඥා කණු දේ පවතියි. අපේ සංවේදිතාවේ එතෙක් අලුත් කලාප විවර කරයි.
ලාල් හෑගොඩ අද සිටින ප්‍රවීණ කවීන් අතරින් අඩුවෙන්ම ලියූ කවියා වෙයි. ඊට එක් හේතුවක් ඔහු කවිය වෙත පමා වී ආවෙකු වීමය. දැන් මේ අලුත් පොත ලියා හදිසියේ පිට වී යන්නට තැත් කළද ලාල් අප සමග සිටියා හොඳටම මදිය. එහෙත් ඔහුද තමන්ගේ පළමු පොතෙන්ම පාහේ පද්‍ය සිංහලයෙහි ප්‍රකාශන මුවහත තියුණු කළේය. “මා මිනිසෙක් ඔබ ගඟක් නිසා” යන්න අපට මතක සිටියේ පොතක නමක් ලෙස නොව අපට කියන්නට අවශ්‍යව තිබූ දෙයක් කියන්නට අපට උදව් කරන කියුමක් ලෙසිනි; එක්තරා සංස්කෘතිකාණුවක් ලෙසිනි.
ඕනෑම විශිෂ්ට කවියෙකුගේ කවිය ඔහු ලියන බසෙහි ප්‍රකාශන ශක්තිය හා බැඳීගෙන වැඩෙන බව ඉහත කියවිණි. එහෙත් ඒ බස සිරගෙයක් කරනොගෙන දැලද ඔසවාගෙන ඉහළ නගින වටු කුරුල්ලන් සේ කවියාද තමන් ලියන බස ඔසවා ගුවනට නගියි. ඒ බස ප්‍රසාරණය කරයි. මංජුල වෙඩිවර්ධන වැනි තරුණ කවියෙකුගේ ප්‍රධාන ශක්තියක් වන්නේ එයයි. ඉලයප්ආරච්චි එය එක විදියකට කරයි. රණවීර තව විදියකට කරයි. රත්න ශ්‍රී තවත් විදියකට කරයි. “සඳසරා කුමාරිය ඇවිත් කන්දට” යැයි එක කවියෙක්ද, “අප දෙදෙන සනාතන ගලින් කළ ඉසුරුමුණි පෙම්වතුන් නොවන බව කාට වුව කිව හැකිද” යැයි තව කවියෙක්ද, “විඳින්නේ මෙලෙස අවසරද නොමගෙන, බිඳක්වත් නොසිතාම විඳිනී ගැන” යැයි තව කවියෙක්ද, “හෘදයාණනි, වයන්න ඔබ වෙණ” යැයි තවත් කවියෙක්ද කියති. එවිට ඔවුන් කරන්නේ තනි තනි කවි ලිවීම පමණක් නොව, මනුෂ්‍ය පැවැත්මේ එක එක පැහැය දකින ඇස් අප වෙනුවෙන් විවෘත කිරීමකි. ඒ කවිපද අපේ විඥානයෙහි රැඳී අපගේ ප්‍රසාරිත විඥානයෙහිම කොටසක් බවට පත් වේ. ප්‍රබන්ධ කථා වැනි දේ ලියන අය අතිනුත් එය සිදුවුවත් රසික විඥානයෙහි අර තරම් තියුණුව බැඳී ගැනීමේ වාසනාව නැත.
ලාල් හෑගොඩ කවිය වෙත පැමිණියේම අලුත් විඥාන ප්‍රදේශයක් එළිපෙහෙළි කරමිනි. පළමු පොතේදීම ඔහු මෙවැන්නක් කීවේය:
“හිරුගෙ තඹ රැස් ගලන සඳ ගඟ ගලන දෙසටම
උඩු වියන් යට මඩ අඳුර තුළ ගලන මිණි කඳ
මෙලෙස පැවසිය නොහැක අසිරි කවි බසින් මිස
සසර අන් බැමි බිඳී ආලෙන් බැඳෙයි මා සිත”
ලාල් එසේ කී විට ඔහු නොකියන දෙයක්ද තිබේ. ඒ වූකලි කොතරම් “අසිරි කවි බසක්” වුවත්, මා ඉහත කී විඥාන ප්‍රදේශය එළි කිරීමට ඒ බස, ඒ ලෙසම ප්‍රමාණවත් නැත. ලාල් නිහතමානී වැඩිය. ඔහු සිය පළමු පොතෙන්ම පැමිණි “අසිරි කවි බසක්” අලුතින් නිමවා අපේ කවි බසද, කාව්‍ය සංවේදීතාවට අසිරිමත් කළේය.
ඔහුගේ පළමු කවිපොතෙන් පසු පොතක නමින්ම ඒ අලුත් අසිරි කවි බස ඉඟි කළ පොත කෝමළනි වේ. කෝමළ යන කෝෂාර්ථය සමග “නි” ප්‍රත්‍යයක් ලෙසත්, නාම පදයක් ලෙසත් ගත හැකිය. එවිට අවශ්‍ය නම් කෝමළ තැනැත්තී යනුවෙන්ද, කෝමළ නි- ස්වරය සේද ගත හැකිය. කවිය අපට අන් කිසිවක් කියන්නට පෙරම සිංහලයෙහි සුඛනම්‍යතාව ගැන යමක් කියයි. රණවීර ඉහත එක තැනක “විඳිනී” යැයි කී අයුර අපට සිහිවේ.
වේගය සහිත ලෝකයක නැවතීම, ඝෝෂාව සහිත ලෝකයක නිහඬතාව යනු හෑගොඩගේ කවිය තුළ කවදත් තිබුණු ලක්ෂණයකි. එහෙත් මෙම අලුත් කවි එකතුවේ “නිහඬතාවේ හඬ” නම් කවියක් එයි. එය ඝෝෂාව වෙනුවට නිහඬතාව තෝරා ගැනීමට කරන ආරාධනයක් නොවේ. එනම් එය “ඒක නැත්නම් මේක වූ” ජීවිතයක් ඉල්ලා සිටින්නක් නොවේ. ඝෝෂාව සහිත ලෝකයක ඝෝෂාව අතර මැදම නිහඬතාව ඉල්ලන කවියකි. ඒක වෙනුවට මේක යනු විශාල මනුෂ්‍ය ප්‍රශ්නයකි. මේ ලිපියේම නම් කියවෙන ඇතැම් කවීහු පවා “ඒක නෙමේ මේක, ඒක වෙනුවට මේක” යනුවෙන් ඝෝෂා කරති. ඔවුන්ගේ කවි බස දිවෙන මනුෂ්‍ය ජීවන ප්‍රදේශ වෙත මනුෂ්‍යයන් සේ ඔවුන්ම සංචාරය නොකරන බව ඉන් පෙනේ. එය විය හැක්කකි. ඒ කාව්‍ය නිසා වන ප්‍රසාරණයෙහි හැටිය. කවිය යනු මුද්‍රිත වචන නොවේ. ඒ වචන හා රසිකයා මුණගැසීමෙන් ඇති වන අසිරිමත් සංසිද්ධියයි. ඒ සංසිද්ධිය පුද්ගලයන් හැටියට ඝෝෂාකාරී කවීන්ගේ කවි නිසා පවා සිදුවන්නට පුළුවන. හෑගොඩ එය දනියි.
“සාප කරන්නෙනි ඝෝෂාවට
ගොස නොමැති ලොව
කොහිද නිහඬතා
නිහඬතාවේ රසිකයනි
දනීද ඔබ මහත් නිහඬතාව
නිහඬතා කුසෙහි
වැඩෙනා නිහඬතාව…”
යනාදි වශයෙන් අපට කවියා ආරාධනා කරන්නේ ඝෝෂාවෙන් සදහටම තොර වූ ලොවක් වෙත නොවේ. නිහඬතාව යනු භෞතික නිහඬතාව හෙවත් ශබ්දයෙන් තොර වීමම නොවේ. බහුවිධ ශබ්ද අතර නිර්-ශබ්දය වෙනුවෙන් අප දියුණු කරගන්නා සංවේදිතාවකි. හෑගොඩ කවියාගේ කවියෙහි සෑම විශිෂ්ට අවස්ථාවකම ඔහු අපට ආරාධනා කරන්නේ මේ නෙක නෙක මනුෂ්‍ය ඝෝෂාකාරිත්වය අතරම ආත්මීය නිහඬතාවක අසිරිය වෙතය. එවන් නැවතීමක් සාධනය නොකරන, එවන් නැවතීමකට ආරාධනා නොකරන කවිය කවියක් නොවේ. ඕනෑම හොඳ කවියක් කවියක් වන්නේ ඒ කාර්යය කරන නිසාය. අපි සියලු ඝෝෂා අතරම නිර්-ඝෝෂාවක මොහොතකට කවිය සමග නතර වෙමු. හෑගොඩ අපට ඒ මොහොත අපමණ වාරයක් උදා කර දී ඇත.
