අතීරණයේ මොහොතක…
කොරෝනා වසංගතය සමග සහවාසයෙන් සමාජ ජීවිතය ගත කිරීමට බලකෙරෙන අලුත් යුග මොහොතකට දැන් අප පිවිසෙමින් ඇති බව පෙනෙයි. ආරම්භයේදී විදේශීය,පිටස්තර කඩාවැදීමක් වූ මෙම වෛරසය දැන් අපට ආගන්තුක නැති හුරුපුරුදු අනතුරක් ලෙස රූපාන්තරණය වී ඇත. ලංකාවේ පමණක් නොව ලොව පුරා දක්නට ලැබෙන තත්වයද මීට සමානය. ලෝක ධනවාදී පද්ධතියට මෙම වෛරස ප්‍රහාරයෙන් වූ හානිය සුළු පටු නැත. නව ලිබරල් ගෝලීයකරණයේ නියෝජිත සංස්ථාවන් හා එහි ප්‍රභූ පාලන තන්ත්‍රයන් මුහුණ දී ඇති දැවැන්ත අභියෝගය වන්නේ කුමන වන්දියක් ගෙවා හෝ සිය පැවැත්ම ආරක්ෂා කරගැනීම බව පෙනෙයි.
ඒ වෙනුවෙන් වඩ වඩා අධිකාරීත්වයක් දෙසටත් දක්ෂිණාංශික ජාතිකවාදයේ පටු ආණ්ඩුකරණයන් දෙසටත් ගමන් කිරීම හැර අන් විකල්පයක් නව ලිබරල් ගෝලීයකරණයට හා එහි පාලන නියෝජිතයන්ට නැත. නව ලිබරල්වාදී ව්‍යාප්ෘතිය අසාර්ථක වෙමින් පැවති පසුගිය දශකය තුළ ලෝක ධනේෂ්වරය විසින් ඉල්ලා සිටියේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නම් නොවෙයි. ධනේෂ්වරය හා ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අතර තිබූ පැරණි පෙම් හමුව මේ අලුත් යුගය තුළ තවදුරටත් අදාල නොවන බව පැහැදිලිය. ලෝක ධනේෂ්වරයට සිය ඉදිරි පැවැත්ම සහතික කරගැනීම සදහා දේශපාලන ඒකාධිපතිවාදය සමග අතිනත ගැනීමට සිදුව ඇතැයි අපි මෑත කාලය පුරා අවධාරණය කර ඇත්තෙමු. ඉතාම නිශ්චිතව මෙම නව ධනේෂ්වර පියවර නම් කළ හැක්කේ අධිකාරිවාදී ධනවාදයක් ලෙසය. කොරෝනා වසංගත තත්වය විසින් සිදුකෙරෙමින් ඇත්තේ මෙම නව ධනවාදී තර්කණය වේගවත් කරලීමයි. ලංකාවේ ගෝඨාභය පාලනය විසින් මේ වනවිටත් දියත් කරමින් ඇති සැලසුම්, මෙහෙයුම් හා ප්‍රචාරණයන් යනු මේ උපනතිය සම්බන්දයෙන් අපට ඇති සමීපතම අත්දැකීමයි.
එවැනි අධිකාරිවාදී පාලනයක මතු වීම කොරෝනා වසංගතයේ ප්‍රතිඵලයක් නොවෙයි.ලංකාව තුළ එවැනි පන්නයේ පාලනයක සෙවණැලි ඇදුනේ පසුගිය ජනාධිපතිවරණ සමයේදී බව සිහිපත් කළ යුතුය.මෙම වෛරස පසුබිම විසින් සිදුකෙරෙන්නේ එවැනි දේශපාලන ඒකාධිපතිවාදයක් තව දුරටත් තීව්‍ර කරලීමයි.
අධිකාරිවාදී ධනේෂ්වරයේ නැගීමක තතු එලෙස වෙද්දී ලොව පුරා විසිරී සිටින වාම-ප්‍රගතිශීලීන්ගේ සාවධානය වී ඇත්තේ කුමක්ද ? ‘වසංගතය හරහා මතු වී ඇති නව ගෝලීය අර්බුදය නව ලිබරල්වාදයේ හා ධනවාදී ගෝලීයකරණයේ අවසානයක් කරා දියත් කළ හැකි වෙයිද?’ යන සංවාදය මේ වනවිට ලෝකයේ වාම-ප්‍රගතිශීලී බුද්ධිමතුන් හා ව්‍යාපාර අතර මතු වෙමින් තිබෙයි. 2007,08 ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදය විසින් ධනේෂ්වර ක්‍රමයේ බිදවැටීම ඉක්මන් කරනු ඇතැයි එවක සැලකිය යුතු තරමේ වාමගාමීහු අපේක්ෂා කළහ.
එහෙත් ධනවාදය හා නව ලිබරල්වාදය යළිත් වරක් ගලවා ගැනීමට ලෝක ධනේෂ්වර නියෝජනයන් සමත් විය. එහෙත් එළඹ ඇති මේ කොරෝනා මොහොත 2008,09 මූල්‍ය අර්බුදයට නොව 1920 දශකයේ අග මතු වූ මහා ආර්ථික අවපාතයටද වඩා බලවත් හා සංකීර්ණ බව කියැවේ. මෙකී පසුබිම තුළ සමානාත්මතාවය හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සදහා වන යුගයේ අභියෝගය වාම-ප්‍රගතිශීලීන් විසින් දැරිය යුතුය යන නව වාම කතිකාවටද මෙම වසංගත අර්බුදය නිසා ජීවයක් ලැබී ඇති බව පෙනෙන්නට ඇත.
කොමියුනිස්ට් නම් වූ අදහස ගැන අවම අර්ථයක අදාළත්වය මතු කිරීමට කොරෝනා මොහොත හේතු වී ඇතැයි කීර්තිමත් දාර්ශනික ස්ලේවෝ ශිෂෙක් ආරම්භයේදීම අදහස් දක්වා ඇත. මහජන සෞඛ්‍ය පිළිබද දැක්මෙන් ගෝලීය වශයෙන් සම්බන්ධීකරණය වූ ජාතික රාජ්‍ය සීමා විනිවිද යන පොදු සෞඛ්‍ය සේවයක වියහැකියාව සම්බන්දයෙන් ඔහු දක්වා ඇති අදහස මෙහිදී සිහිපත් කළ හැකිය.
ධනය සමාජ සමානාත්මතා පදනමින් රැඩිකල් ලෙස යළි බෙදා හැරීමක් අවධාරණය කරන ප්‍රංශ ආර්ථික න්‍යායධර තෝමස් පිකෙටි කියන්නේ කොරෝනා අර්බුදය තුළ රජය ආර්ථිකය කරා දැඩි මැදිහත් වීමක් කරමින් ජනතාවාදීව නියාමනය කිරීමේ හැකියාව පෙන්නුම් කළ යුතු බවයි.
ධනවාදී ගෝලීයකරණයට එරෙහි කැනේඩියානු ක්‍රියාකාරී චින්තිකාවක් වන නයෝමි ක්ලයින් පවසන්නේ කොරෝනා අර්බුදය යම් අයුරක ‘පරිනාමීය පිම්මකට’ උත්තේජනයක් විය හැකි බවයි. එනම් 1920 දශකයේ අග ඇති වූ මහා අවපාතය ෆ්‍රැන්ක්ලින් රූස්වෙල්ට් ගේ ‘නව ගනුදෙනුවට‘ (New Deal) හේතු වූ පරිදි මෙම කොරෝනා වසංගතය විසින් ‘හරිත නව ගනුදෙනුවක්’ (Green New Deal) සදහා අවස්ථාව උදාකර ඇති බවයි. තව දුරටත් ඇයගේ වචන මෙසේය.
‘ඉතිහාසය අපට උගන්වන එක් දෙයක් තිබේ නම් එය වනාහී මෙවැනි කම්පන අවස්ථා ගැඹුරු ලෙසම ස්ථිර නොවේය යන්නයි. එක්කෝ අපගේ පොළොව අපට නැති වී, ප්‍රභූ පංතීන්ට හසුව දශක ගණනක් තිස්සේ ඊට මිල ගෙවන්නෙමු. එසේ නොවේනම් සති කිහිපයකට පෙර කළ නොහැකි යැයි පෙනුණු ප්‍රගතිශීලී ජයග්‍රහණ දිනා ගන්නෙමු. මෙය අපගේ අවදි සිහිය නැති කරගැනීමට කාලය නොවෙයි. අනාගතය තීරණය කෙරෙනු ඇත්තේ එකී සිය අදහස් සදහා දෘඪ ලෙස සටන් කිරීමට කැමති අය විසිනි’
උල්රික් හර්මන් නම් වූ ධනේෂ්වර විරෝධී ජර්මානු චින්තිකාව ‘කොරෝනා දකින නව ලිබරල්වාදයේ ඉර බැසයාම, න්‍යායක අවසානය’ නම් වූ ලිපියක් ලියමින් 80 දශකයේ මුල සිට බටහිර ලෝකයේ ආධිපත්‍යය දැරූ ‘නව ලිබරල් දෘෂ්ටිවාදය’ කොරෝනා වසංගතය විසින් මිහිදන් කරනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු පළකරයි. නව ලිබරල් යුගයේ ඇරඹුම තුළ බි්‍රතාන්‍ය අගමැති මාග්‍රට් තැචර් පැවසුවේ ‘සමාජය නම් වූ දෙයක් නොපවතීය යන්න හා අප යනු තමා ගැනම සැලකිලිමත් යැයි සිතන හුදු පුද්ගලයන් පමණය’ යන්නයි.
නව ලිබරල්වාදයේ අනෙක් කුප්‍රකට නායකයා වන රොනල්ඞ් රේගන් එවක පැවසුවේ ‘අප මුහුණ දෙන ගැටළුවට විසදුම රජය නොවෙයි, රජයම ගැටළුව වේය’ යන්නයි. නිදහස් වෙළද පොළ අත්පත් කරගැනීම සදහා රාජ්‍යය හකුළුවා ලීම, විශ්‍රාම වැටුප් අරමුදල් පෞද්ගලීකරණය කිරීම, රාජ්‍ය වත්කම් විකුණා දැමීම, ධනවතුන් සදහා බදු අඩුකිරීම ඇතුළු පොදු ජනතා අයිතිවාසිකම් දැඩි ලෙස කප්පාදු කිරීම් නව ලිබරල් දහමේ මූලික ශික්ෂාවන් විය.
එහෙත් උල්රික් හර්මන් පවසන්නේ සහයෝගීතාවය සදහා රාජ්‍යයම මිස අන් විකල්පයක් නැති බවයි. 2008,09 මූල්‍ය අර්බුදය ඉදිරිපිට මෙකී පාඩම පෙරමුණට ගත හැකිව තිබුණත් සරල මවා පෑම් හරහා සිය න්‍යායන් හා පද්ධතිය ආරක්ෂා කරගැනීමට නව ලිබරල්වාදීන් සමත් වූ බව ඇය කියා සිටියි. එවක අධික ලෙස ණය ලබා ගෙන ඇත්තේ රජයන් බවත් ඊට අධික ලෙස බැංකු විසින් ණය සැපයීම හරහා රාජ්‍ය මූල්‍ය ක්‍රමයන් සංකීර්ණ ණය අර්බුද උගුලක හිර වූ බවට වන ප්‍රවාදය ඇය සිහිපත් කර සිටියි.
ඇය තවදුරටත් පවසන්නේ කොරෝනා වසංගතයේ ආර්ථික ප්‍රතිවිපාක වලක්වා ගැනීමට ‘වෙළදපොළට‘ නොහැකි බව සැමටම පසක් වී ඇති බවත් සැමගේම පොදු අයැදුම වන්නේ රාජ්‍යය වෙතට පියවර තැබීම වන බවත් ය.
ඉදිරියේදී ඇමරි-යුරෝපය ඇතුළු ලෝකයේ අනෙකුත් කලාපයන් වලත් වාම-ප්‍රගතිශීලීන් ඉදිරිපිට ඇති භූමිකාව ඉතාම තීරණාත්මකය. මේ මොහොත තුළ ආර්ථිකයන් යළි විවෘත කෙරෙමින් තිබුණද නිෂ්පාදනය, බෙදාහැරීම හා පරිභෝජනය පිළිබද තත්වයන් පැහැදිළිවම පෙර තිබූ තත්වයන්ට ආපසු යාමට ඉඩක් නොමැත. සීමාකරණයන් හා ස්වයං පරික්ෂාවන්ගෙන් යුතු වූ ආර්ථික-දේශපාලන ජීවිතයක් අභ්‍යාස කිරීමට පැහැදිලිවම අපට සිදුවනු ඇත. එවැනි සම්මුතීන් සමග අනන්‍ය වීමට ජනයාට සිදුවන තත්වයක් තුළ වාම-ප්‍රගතිශීලීන්ගේ කර්තව්‍යය විය යුත්තේ පවත්නා සමාජ අසමානතාවයන් උපරිම ලෙස අවම කිරීම සදහා තවදුරටත් පෙරට පැමිණීමයි.
ඒ සදහා ඇති භූමිය හිස් හෝ දුර්වල නැත. ඇමරි-යුරෝ අත්දැකීම් ඇසුරෙන් ගත් විට ප්‍රගතිශීලී නව ආර්ථික හා දේශපාලන චින්තනයක් මෑත වසර කිහිපය තුළ මතු විය. සමාජ සධාරණත්වය, ආර්ථික සමානාත්මතාවය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහභාගිත්වය හා පාරිසරික තිරසර බව ඒකාබද්ධ කිරීම ඉන් අරමුණු විය. හරිත නව ගණුදෙනුවේ සිට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අයිතිවාසිකම් පුළුල් කිරීම දක්වා එම න්‍යාය පත්‍රය විහිදී යනු පෙනිණි.
ඇමරිකාවේ බර්නි සැන්ඩර්ස් හා බි්‍රතාන්‍යයේ ජෙරමි කෝබින් යන ප්‍රකට නව වාමාංශික පක්ෂ නායකයන්ගේ සිට යුරෝපයේ බොහෝ රටවල පැන නැගුණු වාමාංශික ජනතා-ජනප්‍රියවාදී ව්‍යාපාරයන් මෙහිදී සිහිපත් කළ හැකිය. මේ වන විට සැන්ඩර්ස් හා කෝබින් සිය නායකත්ව වේදිකාවෙන් බැසගොස් ඇති බවක් පෙනුනද එම අදහස් වල භෞතික නියෝජනයක් වන ප්‍රගතිශීලී විවේචක විකල්ප ප්‍රජාව සිය ජීවගුණය අත් හැර ඇතැයි කිසිසේත්ම කිව නොහැකිය. ධනවාදී ගෝලීයකරණයට එරෙහිව විවිධ ප්‍රවේශයන්ගෙන් මතු වූ මෙම යෞවන නැගිටීම් පශ්චාත් කොරෝනා තත්වය තුළ සිය මූලෝපායන් හා උද්ඝෝෂණයන් යාවත්කාලීන කිරීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇත.
