ලක්ෂාන්ත අතුකෝරල
කෝමළ ‘නි’ මුල් කොට ගත් ලාල් හෑගොඩගේ අභිනව කවිතා මෙලඩියෙන් දෙදින වේදනාවක් තනුක වෙමින් පවතී. මා සිටියේ කොවිඩ්-19 කූඩුවෙන් එබී පිටු විහිදුවන පත්තරය මත බර කවියක් තබන්නට තතනමිනි. පුදුමයකට මෙන් කෝමළනියෙහි කිමිදෙද්දී ඒ කවියට ම යා කළ හැකි පබළුවක් ද ලදිමි.
“දෙවියන් ලොව සාවුන් මැවුයේ
වෘකයන් සමග වසන්නට නොවෙද?”
ලාල් එලෙස ලියයි. එතෙර ය, මෙතෙර ය කියා වෙනසක් නැත; පරිණත කවියෝ ශෝකයේ සිවිය ඉක්මවා ලෝකයේ අබතුර දකිත්.
විලියම් බ්ලේක් (1757-1827) කවියා කොඨියාගෙන් අසන්නේ ‘නුඹ මැව්වේ බැටළුවා මැවූ ඔහු ම ද?’ යන පැනයයි.
මේ අප ඇතුළු වෙමින් සිටින්නේ බ්ලේක්ගේ Tyger නම් කවියේ අඩවියට ය. දශකයක පමණ කාලයක් තිස්සේ මා ඒ කවිය කී වරක් කියවන්නට ඇත් දැයි නොදනිමි. එයට අත ගැසීම බැරෑරුම් කාර්යයක් බව මම අද ද හොඳාකාරව දනිමි. එය කවර කාලයක හෝ ලියැවුණු විශිෂ්ටතම කවි කිහිපයෙන් එකක් ලෙස අවිවාදයෙන් පිළිගැනෙන්නකි; එසේ ම ලොව වැඩියෙන් ම එකතුගත කරන ලද සහ අරුත් විචාරණ ලද කවිය ද වේ. අවසානයේ, අතහැරීම් ගණනාවකට පසු, කාට හෝ සෙතක් වෙති’යි සිතා එය පරිවර්තනය කිරීම පිළිබඳ ලාලසාවට නතු වීමි.
Tyger කවිය ඇතුළත් වනුයේ බ්ලේක් 1794 දී පළ කළ Songs of Experience නම් එකතුවටයි. එය 1789 දී එළි දුටු Songs of Innocence කෘතියේ ම එක්තරා දිගුවකියි කිව හැකි ය. එය වනගත රුදුරු කොටියෙකු ගැන ලියූ කවියක් ලෙස පෙනී යනු ඇත. එහෙත් විමසුම් තලයේදී, මුළු කවිය ම එක ම සංකේතයක් ලෙස ද, කවියේ ඇතුළත සංකේත ගොනුවක් ලෙස ද සලකා සරලත්වයෙන් ඔබ්බට මනැස් කලම්බනයක ගිරිහිස් පිම්මක් පැනීමට අප සිතට වරම් ලැබේ.
මේ ‘කොටියා’ කවරෙක් ද? ඌ කුමක් ද?
කොටියාගෙන් සංකේතවත් වනුයේ ලෝකයේ පවතින නපුර හෝ දුෂ්ට බව ය යන්න වඩාත් ප්‍රබල අදහසයි. බොහොමයක් ආගම්වලින් පිළිගන්වනු ලබන පරිදි මිනිසා මහා බලවතෙකු නැතහොත් දේවෝත්තමයෙකු විසින් මවන ලද්දෙකි. මේ කවියේ එක් පදනමක් වනුයේ ‘..එසේ නම්, එතරම් බලසම්පන්න ආදරණීය මැවුම්කරුවා මනුෂ්‍යත්වය සමග නපුර හා ප්‍රචණ්ඩත්වය ද මවන ලද්දේ ඇයි?’ යන දාර්ශනික ප්‍රශ්නයයි.
බ්ලේක් සිය Songs of Experience එකතුවේ The Lamb කවියේදී, ළාමක වූත්, අහිංසක වූත් මනුෂ්‍යත්වය බැටළු සංකේතයකින් කවි බසට නගයි. ක්‍රිස්තු ආගමිකයෙකු වූ කවියා මෙහිදී ජේසුතුමන් හඳුන්වන්නට ‘Lamb of God’ යන යෙදුම ද ආශ්‍රය කරන්නේ ය යන්න විචාරක අදහසකි. Tyger කවියේදී ඔහු මේ පිවිතුරු ‘බැටළු’ ලෝකය ගොදුරට ගන්නා ‘කොටි’ නපුර වෙත හැරෙන සෙයකි. භයංකාර වුව ද ඒ කොටි රුව ආකර්ෂණීය, මනරම් නිමැවුමකි. බොහෝ විට ඔව්! බිහිසුණු දේවල් ලොව පවතින්නේ සුන්දර මතුපිටක් සහිතව තමයි!
බ්ලේක් මතු කරන ගැඹුරු කවිය මැවුම්කරු විසින් ‘දුෂ්ටත්වය’ නිර්මාණය කිරීම ගැන විමැසෙන ප්‍රශ්න රැසකින් සමන්විත ය. ඒවා තුළින් ඇඟෙන එක් අප්‍රකාශිත අර්ථයක් මෙබඳු යැයි සිතේ. මිනිසා පහළ වන්නේ සුන්දර සහ අහිංසක දරුවන් ලෙසිනි. එසේ නම්, විටෙක අනුකම්පා විරහිත නපුරෙහි කගපතින් ඔවුන්ගේ හිස් සිඳී යන්නේ; නැතහොත් ඔවුන් ද නපුරෙහි ම කොටස්කරුවන් බවට පත් වන්නේ ඇයි?
පැරදවිය නොහැකි වූත්, බිහිසුණු වූත් මේ මනු නපුර (evil) කෙසේ නම් නිර්මාණය කළේ ද? කවර බලයක් හෝ පදනමක් ඊට අනුබල දුන්නේ ද? සහ සොබාදහම පවා විරුද්ධ වෙද්දී එය ගණනකටවත් නොගෙන මැවුම්කරු එය නිමවා සතුටු වූවා නොවේ ද? යන ආදි ප්‍රශ්න නපුරෙන් ම අසන කවියා අප මේ විමසුමට මුල පිරුමේ දී දැක්වූ ප්‍රශ්නය අවධාරණාත්මකව ඉදිරිපත් කරයි.
‘බැටළු මැවුම්කරු ම ද නුඹ කළෙත්?’
Tyger කවිය නම් මහ වනය තුළ ‘කොඨියා’ සොයා මෙකී අඩි පාරෙහි ම හෝ වෙනත් නොපෑදුණු මං ඔස්සේ හෝ තව දුර ඇවිදයාම ඔබට භාර ය. ඒ අතර නොකියා ම බැරි හෝඩුවාවක් කියා සැඟවෙමි. බ්ලේක් සිය කවියේ Tiger කියා ලියනු වෙනුවට ලියා ඇත්තේ Tyger කියා ය. රිද්මය තවත් සුසර කරනු පිණිස හෝ ‘මෙය කොටියා නම් සතා ගැන නොවේ යැ’යි අඟවන්නට හෝ එසේ කළා විය හැකි ය. එනිසා ම මම ද ‘කොටියා’ යැයි නොලියා ‘කොඨියා’ යැයි ලියන්නට කල්පනා කළෙමි.
කොඨියා
කොඨියෝ කොඨියෝ දිදුලන රැසින්
නිශා සමේ ඝන වනපෙත් තුළින්
මොනයම් ඇසකින්-අතකින් උතුම්
කෙරිණි ද නුඹෙ රුදු හැඩරුව තැනුම් ?
අහසෙහි හෝ යට කොපමණ දුරින්
නුඹෙ දෑසග්නිය සැලෙති ද තෙදින් ?
බිහි කළෙහි ද නුඹ වැර බල කිනම් ?
නිවනු එගිනි මොන අත වෙ ද තරම් ?
කොයි නැණ බල කොයි උරපත සදත්
වෙ ද නුඹ හද නළ අඹරනු සමත් ?
ගැහෙනට ගත් සඳ නුඹ හද කලල්
දරුණු ද කොතරම් අත් සහ පතුල් ?
මිටියක්-යදමක් ලැබුණි ද කොහෙන්
නුඹ මන තැනුණි ද කොයි කම්මලෙන් ?
කිණිහිරි බියකරු තෙරපිලි කුමක්
සැදුවෙ ද මේසා බිහිසුණු ලෙසක් ?
කරනා විට තරු තම ඊ විදුම්
හෙළනා කල දිය කඳුළින් සුසුම්
ඔහු ඔබ දෙස හිනැහුණෙහි ද එහෙත් ?
බැටළු මැවුම්කරු ම ද නුඹ කළෙත් ?
කොඨියෝ කොඨියෝ බබළන රැසින්
නිශා සමේ ඝන වනපෙත් තුළින්
කෙලෙසක ඇසකින්-අතකින් උතුම්
කෙරිණි ද නුඹෙ රුදු හැඩරුව තැනුම් ?
