කොරෝනා වසංගතයෙන් පසු ලෝකයම වෙනස් වේවි කියන අදහස සාකච්ඡාවට ලක්වෙනවා. ඉදිරිය ගැන ඔබේ අදහස මොකක්ද?
ඇත්තටම කියනවා නම් මට වෙනස් වීමේ සාකච්ඡාව ගැන උනන්දුවක් නෑ. ලංකාවෙත් එහෙම සාකච්ඡාවක් තියෙනවා. මට එහෙම උනන්දුවක් නැත්තේ හේතු කිහිපයක් නිසා. මම හිතනවා සාමාන්‍යයෙන් කොහොමත් ලෝකය වෙනස් වෙන බව. මේ කාලයේ ඉක්මනට වෙනස් වෙනවා. අවුරුදු විස්සකට කලින් තිබුණ ලෝකය නෙවෙයි දැන් තියෙන්නේ. දැනටමත් ලෝකය වෙනස් වෙනවා. ජාත්‍යන්තර ගමන් බිමන් අඩු වෙනවා. පිටරටවල ගිහින් කරපු සමුළු ආදිය දැන් අන්තර්ජාලය හරහා කරනවා. මෙවැනි බලපෑම් ගොඩක් තියෙනවා.
එවැනි සිදුවීම් නිසා වෙනත් බලපෑම් සිද්ධවෙන්න පුළුවන්. ඒකෙන් ආර්ථිකයට විශාල බලපෑමක් වෙන්න පුළුවන්. උදාහරණයක් විදියට පුද්ගලයන්ගේ ගමනාගමනය අඩු වෙනකොට ආර්ථික බලපෑමක් තියෙනවා. අපි වැඩට යන්නේ නැහැ. ඒත් අපි වැඩ කරනවා. මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම අනුව මම වැඩට නොගියාට ඉගැන්වීම නවත්වලා නැහැ. විශ්වවිද්‍යාලයට ගිහින් මම සතියකට පැය නවයක් ඉගැන්වුවා. දැනුත් ඒ පැය නවය ඉගැන්වීම් කරනවා. දැන් අපි වැඩට යන්න මහපාරට ගතකරන කාලය ඉතිරි වෙන නිසා කලින් කළාටත් වැඩිය වැඩිපුර වැඩ කරන බව කියන්නත් පුළුවන්. පොත් කියවීමට, ලිවීමට, පර්යේෂණවලට ඉතිරිවෙන කාලය පාවිච්චි කරනවා.
අපි එළියට නොගිහින් හිටියාම ඉන්ධන ඉතිරි වෙනවා. ඒත් ඉන්ධනවලින් යැපෙන පිරිසකුත් ඉන්නවා. විශ්වවිද්‍යාලයේ කැන්ටින් එකෙන් යැපෙන පිරිසකුත් ඉන්නවා. මේ වගේ අපි එළියට යෑමට අදාළව ආර්ථික ක‍්‍රියාකාරකම් තිබුණා. මම උදාහරණ කීවේ මගේ අත්දැකීම් අනුව. මේ වගේ විවිධ ආර්ථික ක‍්‍රියාකාරකම් වසංගතය නිසා වෙනස් වෙනවා.
වසංගතයෙන් පස්සේත් ඒ බලපෑම් ඉතිරි වේවිද?
බොහෝ දේවල් නැවත සකස් වීමේ ඉඩක් තියෙනවා. අතීත කාලයේ වසංගත එනකොට ලෝකයේ විශාල පිරිසක් මියගිහින් තිබුණා. ඒත් ලෝකය එකිනෙකා සම්බන්ධ වෙලා නැහැ. සමාජ ජීවිත සංකීර්ණ නැහැ. මිනිසුන් ජීවත්වුණේ කුඩා දූපත් විදියට. මම කියන්නේ භූගෝලීයව තියෙන භෞතික දූපත් ගැන නෙවෙයි. සමාජීය වශයෙන් දූපත් විදියට හුදෙකලා වෙලා හිටියා. ගමක් ඇතුළට පිට සිද්ධවෙන දේවල් ආවේ නැහැ. එවැනි වසංගත ඒ සමාජයේ තිබුණු සමාජ ක්‍රම, ඉඩම් භුක්ති විඳීමේ ක්‍රම වෙනස් වුණා. සමාජ දේශපාලන ක්‍රම බිඳවැටුණා. උදාහරණයක් විදියට යුරෝපයේ සමාජ දේශපාලන ක්‍රම වෙනස් වීමට වසංගත බලපෑවා.
දැන් සමාජය තියෙන්නේ ඒ වගේ දූපත් විදියට නෙවෙයි. ලෝකය එකිනෙකා සම්බන්ධයි. ඒ අනුව ඒ කාලයේ වෙනස් වුණා වගේ නෙවෙයි දැන් වෙනස් වෙන්නේ. ඒ නිසා අපට හරියටම පුරෝකථන කරන්න බෑ. ඉදිරියේදී සිදුවීමට නියමිත වෙනස්කම්, ගොඩක් සාධක මත තීරණය වෙනවා.
ඒ මොනවාද?
උදාහරණයක් විදියට අපි දන්නේ නැහැ වෛරසයට එන්නතක් හොයාගනීවිද නැද්ද කියලා. එන්නතක් හොයාගත්තොත් නැවතත් අපට පුළුවන් වෙනවා පරණ තත්වයට යන්න. හොයාගත්තේ නැත්නම් වසංගතය එක්ක අපට දීර්ඝ කාලයක් ජීවත්වෙන්න සිද්ධවෙනවා. මේ වෛරසය ගැන මගේ අවබෝධය අඩුයි. ඒත් මට පෙනෙන විදියට තවම වෛරසයේ ගතිකයන් පිළිබඳව පුළුල් අවබෝධයක් ලෝකය ලබා නැහැ. දෙවැනි වර ආසාදනය වූ ආසාදිතයන් ගැන මෑත කාලයේදී තමයි අවබෝධය ලැබුවේ. ඒ අනුව වෛරසයේ ස්වභාවය අනුවත් බොහෝ දේවල් තීරණය වේවි.
අපට වසංගතයට පෙර තිබුණු ආර්ථික සම්බන්ධතා, සමාජ සම්බන්ධතාවලට නැවත යන්න පුළුවන් වේවිද නැද්ද කියන කාරණය තීරණාත්මකයි. එහෙම යන්න පුළුවන් වුණොත් අපි නැවත එතැනට යාවි. එහෙත් එහෙම අවස්ථාවක් නිර්මාණය නොවුණොත් ඒ තත්වයට ප්‍රතිචාර දක්වන්න වේවි. අනෙක ලෝකයේ හැම තැනකම එකම ප්‍රතිචාරය දකින්න ලැබෙන්නේත් නැහැ. ඇමෙරිකාව වගේ රටක වෙන්න පුළුවන් ප්‍රතිචාරයට වඩා ලංකාවේ වෙනස්.
හේතු මොනවාද කියා මම හරියට දන්නේ නැහැ. එහෙත් විවිධ හේතු නිසා ලංකාවේ තත්වයේ පාලනයක් තියෙනවා. ඉන්දියාව තුළ කේරළයේ පාලනයක් තියෙන බව පේනවා. ඒත් උතුරු ඉන්දියාවේ තත්වය බරපතළයි. සාපේක්ෂව ලංකාවේ මරණය ප්‍රමාණය අඩුයි. නැවත සුවවීමේ ප්‍රමාණය වැඩයි. පාලනය කළ නොහැකි තරමට ව්‍යාප්ත වෙලා නැහැ.
ඒක ආණ්ඩුවේ සාර්ථකත්වයක් බව හිතනවාද?
ඒක ආණ්ඩුවේ කළමනාකරණ හැකියාවද, වෙන හේතුවක්ද කියන එකට උත්තරය අපේ දේශපාලන පක්ෂපාතීකම් උඩ වෙනස් වෙනවා. ආණ්ඩුවට විරුද්ධ අය කියනවා දේශගුණය නිසා හරි වෙන හේතු නිසා හරි මේ තත්වය තියෙනවා කියලා. ඒත් එයාලා කැමති ආණ්ඩුවක් තිබුණා නම් වෙන දෙයක් කියන්න පුළුවන්. ආණ්ඩුවට පක්ෂ අය කියන්නේ එයාලාගේ සැලසුම් සහගත බව නිසා පාලනය කළා කියලා. කොහොමත් අපේ රටේ සෞඛ්‍ය සේවාව හොඳට තිබුණා. රෝගය පාලනය කරන්න එය උදව්වක් වෙන්න ඇති. දැනට අපේ ඉන්න රෝගීන් ප්‍රමාණය, ආසාදිතයන් ප්‍රමාණය පාලනය කරන්න පුළුවන්. අනෙක ලංකාවේ හමුදාව සහ මිලිටරි යන්ත්‍රය ඉතාම ශක්තිමත්ව තිබුණා. හොඳට හෝ නරකට යුද්ධය ඇතුළු හේතු- නිසා අපට ශක්තිමත් මිලිටරි යාන්ත්‍රණයක් තියෙනවා. ජනතාව නිරීක්ෂණය කිරීම, විවිධ කාර්යයන් සඳහා හමුදාව මුදහැරීමට ඇති හැකියාව, පුහුණු ආදි දේවල් ශක්තිමත්ව වර්ධනය වෙලා තියෙනවා. ඒ යාන්ත්‍රණය වසංගතය මර්දනයට පාවිච්චි වෙනවා. එතකොට කරන්න පුළුවන්. ඒ ගැන පුදුම විය යුතු නැහැ. ඒ නිසා රෝගීන් ගැන දත්ත එක්රැස් කිරීම සාර්ථකයි. රෝගියෙක් හොයාගත්තාම බුද්ධි අංශ පාවිච්චි කරමින් අනෙකුත් තොරතුරු හොයාගන්න පුළුවන්. මගේ අදහස තමයි රෝගය පාලනය කිරීම සඳහා ඒවායේ සෑහෙන කාර්යභාරයක් තියෙන බව.
හිටපු ආණ්ඩුව තිබුණු කාලයේ වසංගතය ආවා නම්…
එහෙනම් මේක විශාල ජංජාලයක් වෙන්න ඉඩ තිබුණා කියන එකයි මගේ අදහස. ආණ්ඩුවේම පාර්ශ්ව අතර ගැටුම් ඇතිවේවි. අගමැතිවරයා සහ ජනාධිපතිවරයා අතර ගැටුම් තිබුණා. කැබිනට් මණ්ඩලයේ එකමුතුකමක් තිබුණේ නෑ. හමුදාව වුණත් දැන් වගේ කැපවීමෙන් උදව් කරයි කියලා කියන්න බෑ. වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය සහ රාජිත සේනාරත්න ඇමතිවරයා අතර විශාල යුද්ධයක් ඇතිවෙන්න ඉඩ තිබුණා. විපක්ෂයේ බලවේගවලින් බාධා එල්ලවීමේ ඉඩක් තිබුණා. මාධ්‍ය ආයතනවලින් සහයෝගය නොලැබීමේ ඉඩක් තිබුණා. අනෙක් වැදගත්ම දේ තමයි ආගමික යාන්ත්‍රණය. ඒ සහයෝගය නොලැබීමේ ඉඩ තිබුණා. මේ වගේ අවස්ථාවක වැදගත් වන මර්මස්ථාන සියල්ම මේ ආණ්ඩුවට පාලනය කරගත හැකියි.
මේ වගේ අවස්ථාවක අවශ්‍ය වෙන්නේ දේවල් කිරීමට තියෙන හැකියාව. ඒ සම්බන්ධයෙන් පසුගිය ආණ්ඩුව නරක ආදර්ශ සපයලා තියෙනවා. මේ ආණ්ඩුව දේවල් කරනවා. ඒ ආණ්ඩුවට අදාළව යහපාලනය වගේ වචන තිබුණා. ඒත් ඒ වචනත් විහිළුවක් කරලා තිබුණා. මහජනයා පිළිබඳ සංවේදීතාවකින් වැඩකළ භාවිතාවක් තිබුණේ නෑ.
එහෙත් මේ වෙලාවේ අඩුපාඩු පිළිබඳව විවේචන එනවා නේද?
මා හිතන විදියට දැන් මහජනයා තුළ මේ ආණ්ඩුව කාර්යක්ෂමව වසංගතයට මුහුණදෙන බවට අදහසක් විශාල වශයෙන් තියෙනවා. ඇතැම් විරෝධතා තියෙනවා තමයි. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට මිලිටරි පසුබිමක් තියෙන කෙනෙක්ව පත්කිරීම පිළිබඳව විවේචන තියෙනවා. ඒත් ඒ ගැන මහජනයා අතරේ විශාල ප්‍රසාදයක් තියෙනවා. මා දකින විදියට සාමාන්‍ය මහජන මතයෙන් දුරස් වුණ ව්‍යාපාරයක් විදියට තමයි පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවීමේ ඉල්ලීම වගේ විපක්ෂයේ විරෝධතා තියෙන්නේ. මේ ආණ්ඩුවේ වැඩපිළිවෙළට විරුද්ධව ගේන විවේචනවල යම්කිසි පිරිසක් අතරේ හැරුණාම මහජනයා ඇතුළේ කිසිම සුජාතභාවයක් නෑ. මේ අර්බුදය දිගට දිගට යනකොට ආර්ථිකය ගැන ප්‍රශ්න එන්න පුළුවන්. වෙනත් ප්‍රශ්න ඇතිවෙන්න පුළුවන්. ආණ්ඩුව ඒක දන්නවා. මැයි 11 සඳුදා ඉඳලා රට විවෘත කරන්න ගත්ත තීරණය පිටිපස්සේ තියෙන්නේ ඒ අවබෝධය. ආර්ථිකය දුවවන්න ඕනෑ බව ඔවුන් හිතනවා.
ආණ්ඩුව ඡුන්දයක් තියන්න උත්සාහ කිරීම විරෝධයට ලක් වුණා..
එය දේශපාලන වශයෙන් තියෙන තීරණයක්. ඒගොල්ලොන්ට තියෙන්නේ එක්කෝ කලින් පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන එක. ඒක මහජනයාටත් ආකර්ෂණීය නැහැ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පැත්තෙන් මැතිවරණය පැවැත්වීම නරක බව කියන්න බෑ. ඉදිරි කාලසීමාව හරියට ගතවුණොත්, රෝගය නැවත පැතිරයෑමක් සිද්ධ නොවුණොත් ආණ්ඩුවට මේ තත්වය වාසිදායකයි.
අපේ‍්‍රල් අගදී රෝගීන් සංඛ්‍යාව ඉහළට ගියා. විශාල ප්‍රමාණයකින් වැඩිවුණා. ආණ්ඩුවට විරුද්ධ අයත් කීවා ඔන්න රෝගය වර්ධනය වෙනවා කියලා. ඒක දිගටම ගියේ නෑ. අපි කතාකරන මොහොත වනවිට ආයේ පහළ වැටිලා. රෝගීන් සංඛ්‍යාව ආපහු උඩ ගියේ නැත්නම්, යම්කිසි විදියකට ආණ්ඩුවට පුළුවන් පාලිත මට්ටමක පවත්වාගෙන යන්න. ආර්ථිකයත් ක්‍රමානුකූලව විවෘත කරන්න පුළුවන්. එහෙම වුණොත් ආණ්ඩුවේ ප්‍රවේශය එයින් සාධාරණීකරණය වෙනවා. ඒ අනුව සුළු-අධිකාරිවාදී පාලනයක් ගෙනයෑමට ඔවුන්ට ඉඩකඩ විවෘත වෙනවා.
ඒකාධිපති පාලනයක් ඇතිවේවිද?
මම හිතන්නේ නැහැ ඉතා භයානක ඒකාධිපති තත්වයකට ඉඩ විවෘත වේවි කියලා. ඒත් යම් ඉඩකඩක් විවෘත වේවි. ආර්ථික පැත්තෙන් අනාගතය ගැන දැන්ම අනුමාන කරන්න බෑ. සංචාරක ව්‍යාපාරය, ඇඟලූම් කර්මාන්තය වගේ ඒවා ගැන හරියටම දන්නේ නැහැ. විශාල ඉදිකිරීම්, නගර ව්‍යාපෘති රඳා පවතින්නේ ලෝක ආර්ථිකයේ ඇතිවෙන ක‍්‍රියාකාරීත්වය සහ ඒකට ලංකාව සම්බන්ධ වෙන විදිය එක්ක. ඒක එකතු කරන්න බැරි නම් ආර්ථික වශයෙන් ප්‍රශ්න ඇතිවෙනවා. ඒක දැනට කියන්න බෑ.
ආණ්ඩුවේ අනුග‍්‍රහයෙන් වර්ධනය වුණ මුස්ලිම් විරෝධී රැල්ල දුර්වල වේවිද?
ඒවා වසංගතයත් එක්ක පැත්තකට ගිහිල්ලා. දේශපාලනයේදී වැදගත් දෙයක් තමයි තමන්ගේ මූලික ජනතා පදනම එකතු කරලා තියාගැනීම. ආණ්ඩුවේ පැවැත්ම රඳා පවතින්නේ සිංහල සමාජය එකතු කරලා තියාගන්නේ කොහොමද කියන එක මත. 2015 ජනවාරි 08 පත්වුණ ආණ්ඩුවට විසිරුණු ඡුන්ද පදනමක් තිබුණා. සිංහල ජනයාගෙන් ලොකු පිරිසක් ඔවුන් සමඟ හිටියේ නෑ. ඒත් දෙමළ, මුස්ලිම් සමාජයේ ඉහළ පිළිගැනීමක් තිබුණා. මේ ආණ්ඩුවේ තියෙන්නේ සිංහල ජනයාට දැඩි විදියට කේන්ද්‍රගත වුණ පදනමක්. ඒකෙන් පතුරු ගැලවුණොත්, යටින් කොටසක් අඩු වුණොත් විරුද්ධ පැත්තේ ප්‍රමාණය වැඩි වෙනවා. ආණ්ඩුවට ඕනෑ සිංහල බෞද්ධ ඡුන්ද පදනම ආරක්ෂා සහිතව තියාගන්න. ඒ සඳහා කළ යුතු දේවල් තියෙනවා. මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය ඒ වගේ එකක්. සිංහල බෞද්ධ, බෞද්ධ නොවන සිංහල, කතෝලික අයව එකතු කරගන්නත් ඒක උදව් වුණා. වසංගතයෙන් පස්සේ ආණ්ඩුවට මුස්ලිම් ප්‍රශ්නයට වඩා ශක්තිමත් සාධකයක් තියෙනවා. දැනට ඒක හොඳට වැඩ කරනවා. ඒත් මේක දිගටම කරන්නත් බෑ. අසහනයන් ඇතිවෙනවා. එතකොට බිඳීම් ඇතිවෙන්න පුළුවන්.
තමන්ගේ ජන පදනමට අදාළව ආණ්ඩුවට තියෙන වාසියම ඔවුන්ට තියෙන අවාසියක්. ඔවුන්ට එක් ජන කොටසක විශාල අනුමැතියක් තියෙනවා. ඒ සඳහා ගෙවන මිල තමයි සිංහල බෞද්ධ නොවන අයව මහා පරිමාණයෙන් බැහැර වීම. එලෙස බැහැර වුණ අයව උපක්‍රමශීලීව එකතු කරගන්න විරුද්ධ පිළේ අය උත්සාහ කරනවා. ඒ අයව එකතු කළොත්, ඒ අතරේ ආණ්ඩුව එක්ක ඉන්න අයගේත් පතුරු ගැලවුණොත් ඒක ආණ්ඩුවට අභියෝගයක්. දැන් ආණ්ඩුවට සීයට 53ක අනුමැතියක් තියෙනවා. ආර්ථික ප්‍රශ්න වගේ වෙනත් හේතු නිසා ඒකේ යටින් හැළුණොත් විරුද්ධ පිළට අවස්ථාවක් විවෘත වෙනවා.
ඒත් විරුද්ධ පිළට එකතු වෙන්න හේතුවක් නෑ. ඔවුන්ව එකට යා කරන්නේ මේ කඳවුර ගැන විරෝධය කියන සාධකය මත විතරයි. ඒ සාධකය මත ඕනෑ නම් ඡුන්දයක් දිනන්න පුළුවන්, ඒත් ආණ්ඩුවක් පවත්වාගෙන යන්න බෑ. 2015න් පස්සේ අපි දැක්කේ ඒක. රාජපක්ෂලාට විරුද්ධව ඡුන්දය දින්නා. ඒත් පවත්වාගෙන යන්න ඒක ප්‍රමාණවත් වුණේ නෑ. ඒ නිසා තමයි 2019 ජනාධිපතිවරණයෙන් පැරදුණේ.
අපි දන්නෙ නෑ වසංගතයේ බලපෑම කොපමණද කියලා. මේක දිගට යයිද, ආර්ථිකය යථාතත්වයට පත්වීම මොනවගේ වේවිද කියලා හිතන්න බෑ. ආණ්ඩුව ඒ ගැන සංවේදී බව මම හිතනවා. ලංකාව ඇතුළේ නම් ලොකු දේශපාලන පෙරළියක් ඉක්මනින් සිදුවේවි කියලා මම හිතන්නෙ නෑ.
