– හිරේ දැම්මේ නෑ
– මර්දනය කළේ නෑ
– හමුදාවට බාරදුන්නේ නෑ
සටහන ලියන මොහොත වන විට කොවිඩ්-19 වසංගතයට සාර්ථකව මුහුණ දෙන රටවල් ගණනාවක් තිබෙනවා. නවසීලන්තය ඒ අතරින් එකක්. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා පුරවැසි අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරමින්, නිසි ලෙස සන්නිවේදන කටයුතු කරමින්, පුරවැසියන්ගේ දායකත්වය ලබාගනිමින් කොවිඩ්-19 වසංගතය මර්දනය කිරීමට නවසීලන්ත රජය සමත්ව තිබෙනවා.
නවසීලන්තයේ කොවිඩ්-19 රෝගීන් සංඛ්‍යාව සටහන ලියන මොහොත වන විට 1,497ක්. දින කිහිපයක්ම එකදු රෝගියෙක්වත් වාර්තා නොවූ දින ලෙස හඳුනාගැනුණා. ශ්‍රි ලංකාවට වඩා නවසීලන්තයේ රෝගීන් වැඩියි. එහෙත් නවසීලන්තය ඒ රෝගීන් සංඛ්‍යාව හඳුනාගෙන තිබෙන්නේ පීසීආර් පරීක්ෂණ ලක්ෂ දෙකකට වඩා සිදු කිරීමෙන් පසුව. එනම්, ශ්‍රි ලංකාවට වඩා පස්ගුණයක් පමණ පරීක්ෂණ කිරීමෙන් පසුව.
නවසීලන්ත අගමැතිනි ජෙසින්ඩා ආර්ඩෙන් ඉතා උනන්දුවෙන් හා කැපවීමෙන් කොවිඩ්-19 මර්දන සටනට එක්ව සිටිනවා. විවිධ අදියරයන්හිදී විවිධාකාර ලෙස ජනතාව ඉදිරියේ පෙනී සිටින්නටත් ඇය සමත්වුණා. ජනතාව ඒකරාශි කිරීමටත්, පුරවැසියන් දිරිමත් කිරීමටත් ඇය දැක්වූ සමත්භාවය සුවිශේෂයි.
මුලින්ම නවසීලන්තයෙහි රෝගය පැතිරෙන්නට පටන්ගනිද්දී රෝගීන් හඳුනාගැනීම සඳහා ‘ලොක්ඩුවන්’ කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වුණා. ඒ අනුව නවසීලන්තය දැඩි නිරෝධායන ක්‍රියාවලියක් කළා. කෙසේ වෙතත් එම නිරෝධායන කටයුතු සඳහා පුරවැසියන් සහභාගි කරගැනීමට ශක්තිමත් ‘ප්‍රචාරක’ ව්‍යාපෘතියක් ඔවුන් සිදුකළා. ‘සන්නිවේදනය’ යනු මෙවැනි අවස්ථාවක ආණ්ඩුවක් විශේෂයෙන් අවධානය යොමු කළ යුතු ක්ෂේත්‍රයක්.
නවසීලන්තයේ පුරවැසියන් සාපේක්ෂව බුද්ධිමත් විය හැකියි. කෙසේ වෙතත් ඕනෑම බුද්ධි මට්ටමක් ඇති පුරවැසියන් සිටින රටක, ආණ්ඩුවට නිසි සැලසුමක් තිබුණොත් සාර්ථක සන්නිවේදන ක්‍රියාවලියක් ක්‍රියාත්මක කළ හැකියි.
‘ගෙදර ඉන්න, ජීවිත රකින්න’ යැයි කෙටි පාඨය සඳහන් ආකර්ෂණීය ප්‍රචාරක ව්‍යාපෘතියක් ඒ අනුව ක්‍රියාත්මක කෙරුණා. ඊට අමතරව ඉතා සරලව, ආකර්ෂණීයව හා කෙටියෙන් ‘හැකි හැම විටම නිවසේ ඉන්න, ආරක්ෂිත දුරක් තබාගන්න, අත් නිතර සෝදන්න, ඔබේ කැස්ස ආවරණය කරගන්න, අසනීපද? කෝල් කරන්න.’ යන කරුණු පහ ප්‍රචාරය කර තිබුණා.
අධිවේගී මාර්ග දෙපස ‘කාරුණික වන්න, සන්සුන්ව ඉන්න.’ යැයි සඳහන් දැවැන්ත දැන්වීම් පුවරු දකින්නට ලැබුණා.
මෙලෙස පුරවැසියන් නිවෙස්වල තැබූ පසුව ගතවූ කාලය අපතේ හැරියේ නැහැ. සැක සහිත සියලූ පුද්ගලයන් පරීක්ෂාවට ලක් කෙරුණා. ලංකාවේ මෙන් කිහිප ගුණයක පරීක්ෂණ සංඛ්‍යාවක් සිදුව තිබුණේ ඒ අනුව.
නැහැ, බොරු ප්‍රවෘත්ති පළ කළා යැයි කිසිවෙක් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණේ නැහැ. හමුදාවට සියල්ල පැවරුවේ නැහැ. පුරවැසියන් අධිනිරීක්ෂණයට ලක් කරමින් බුද්ධි අංශ මෙහෙයුම් දියත් කර තිබුණේ නැහැ. රෝගීන් අපරාධකරුවන් ලෙස පෙන්වුවේ නැහැ.
අගමැතිනිය පවා මුල්ම අදියරේදී සාමාන්‍ය ඇඳුමක් ඇඳගෙන, නිවසේ සෝෆාව මත හිඳගෙන කකුලක් උඩින් තබාගෙන ඉතා මිත්‍රශීලීව පුරවැසියන්ගෙන් ඉල්ලීමක් කළා. ඒ නිවෙස්වල රැඳී සිටිමින් කටයුතු කළ යුතු බව.
පුරවැසියන් අතරින් බහුතරය කැමැත්තෙන්ම නිවෙස්වල රැඳී සිටියා. ඇතැම් අය මෙම ‘දැඩි ලොක්ඩවුන්’ පිළිවෙත ගැන දැඩි විවේචන පළ කළා. ඒ ආර්ථික ඇසින්. කෙසේ වෙතත් එම අදහස් මර්දනය කෙරුණේ නැහැ. මාධ්‍යවලින් විශාල සාකච්ඡාවකට ඉඩ විවෘත වුණා. එකිනෙකා අතර දැඩි සංවාද පැවතුණා. සටහන ලියන මොහොත වන විටත් එම සංවාදවලට ඉඩ විවෘතයි.
කෙසේ වෙතත් නවසීලන්තයේ මුල් අදියර සාර්ථක වී තිබෙනවා. මැයි 04 වැනිදා නවසීලන්තයේ රෝගීන් වාර්තා නොවූ පළමු දිනය පසු කළා. මෙය සියලූදෙනාගේම ජයග්‍රහණයක් බව රජයෙන් නිවේදනය කළා. සාර්ථකත්වයේ ජයග්‍රහණය ගැන නායකයන් කයිවාරු ගසමින්, එය තමන්ගේ ජයග්‍රහණයක් බව කියනවා වෙනුවට, පුරවැසියන්ගේ ජයග්‍රහණයක් ලෙස එය අර්ථ ගැන්වුවා.
එහෙත් සියල්ල ‘යථා තත්වයට පත්වුණා’ යැයි කීවේ නැහැ. ඒ වෙනුවට අවදානම පහව ගොස් නැති බවත්, ඉදිරියටත් අවධානයෙන් සිටිය යුතු බවත් ආණ්ඩුවේ නායකයන් නිල වශයෙන් ප්‍රකාශ කළා.
වෛරසය සම්පූර්ණයෙන් ‘ග්‍රහණයට ගත්තා’ යැයි වසංගත විශේෂඥයන් නොවන බුද්ධි අංශ ලොක්කන් මාධ්‍යවලට ඇවිත් කීවේ නැහැ. ඒ වෙනුවට රජයේ සෞඛ්‍ය අංශ ප්‍රධානීන් කීවේ කිසිවෙකු නොදැන සමාජය තුළ රෝගීන් සිටිය හැකි බවත්, ඒ පිළිබඳව ඉතා සැලකිල්ලෙන් කටයුතු කළ යුතු බවත්.
අනෙක් පැත්තෙන් ‘ලොක්ඩවුන්’ තත්වය ඉවත් කිරීමත් කිසිදු සැලසුමක් නැතිව, හදිසියේ කළේ නැහැ. වරින් වර එකිනෙකට පටහැනි නිවේදන නිකුත් කළේත් නැහැ.
ක්‍රමයෙන් තත්වය ලිහිල් කළා. එයට අදාළ සැලසුම් නිශ්චිතව ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවා. මැයි 07 වැනිදා වනවිට නවසීලන්ත අගමැතිනිය කතාවක් පවත්වා ඉදිරි කාලසීමාව ගැන පැහැදිලි කළා. දෙවැනි අදියර නමින් මේ වන විට නවසීලන්තය සිටින අවදානම් මට්ටම හඳුන්වනු ලබනවා. ඒ අනුව අවදානම සම්පූර්ණයෙන් අවසන් නැහැ. අවදානම තුන්වැනි අදියරේ සිට දෙවැනි අදියරට ලිහිල් වී තිබෙනවා පමණයි.
අගමැතිනි ජෙසින්ඩා ආර්ඩෙන් තත්වය පැහැදිලි කරමින් එකිනෙක ක්ෂේත්‍ර ගැන කතා කළා.
ඉදිරිය ගැන පැහැදිලි අවබෝධයක් ඇගේ කතාවේදී ලබාගත හැකිව තිබුණා. කොණ්ඩා කැපීම ආදි විලාසිතා සැකසුම්, අවන්හල්, තරඟකාරී ක්‍රීඩා, සාද පැවැත්වීම, ආගමික වැඩසටහන් ආදිය පවා නැවත ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඇති හැකියාව ගැන එහිදී කතාකර තිබුණා. එවැනි වැඩසටහන් ආදිය පිළිබඳව පුරවැසියන් තුළ ඇති උනන්දුව ගැන අවබෝධයක් ඇතිව ඇය කතාකරන බව පෙනුණා. ඉදිරියේදී සියදෙනෙකු දක්වා පුද්ගලයන් එක්රැස්වීමට ඉඩකඩ ලබාදෙන බව එහිදී පෙන්වාදී තිබුණා. උද්‍යාන, විනෝද ක්‍රීඩා සඳහා ඇති ස්ථාන ආදිය විවෘත කිරීමට සැලසුම් සකස් කෙරුණා.
ආණ්ඩුවේ ඉදිරි සැලසුම්වලට අදාළව මිනිසුන් බියගැන්වීම, තර්ජනය කිරීම සිදුවුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවට මෙම පියවර ගැනීමේ වැදගත්කම ආණ්ඩුවේ ප්‍රධානීන් පැහැදිලි කර තිබුණා. සමාජ දූරස්ථභාවයට අදාළ නීතිරීති පැහැදිලි කිරීමත්, එම නීතිරීති අනුව කටයුතු කිරීමේ වැදගත්කම පැහැදිලි කිරීමත් සිදුවුණා.
‘එක් සටනක් ජයගත් පමණින්, සම්පූර්ණ යුද්ධය ජයගත් බව කියැවෙන්නේ නැහැ. වෛරසය නැවත පැමිණීමේ අවදානමත්, ආර්ථිකය නැවත ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපට ඇති දැඩි වුවමනාවත් අතර සමබර ලෙස කටයුතු කරන්න ඕනෑ.’ ඇය වැඩිදුරටත් කියා තිබුණා.
මේ සියල්ල අතර ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේ සහ නවසීලන්තයේ නායකයන් අතර සාකච්ඡාවලින් පසු එම රටවල් දෙකේ ගමනාගමනය සඳහා ඇති සීමා ලිහිල් කිරීමද සිදුවුණා. ඒ අනුව එක්ව වසංගතයට එරෙහිව ආර්ථික හා සමාජීය වශයෙන් සටන් කිරීමට ඔවුන් සැලසුම් කර තිබෙනවා. එයට අදාළව රටවල් දෙක අතරේ පුළුල් සාකච්ඡා සිදුවෙනවා. රටක් තනිව කටයුතු කිරීමටත් වඩා එකිනෙකා අතර හවුලේ වැඩකිරීමේ වැදගත්කම එම යෝජනාවල දකින්නට තිබෙනවා.
මේ පසුබිමේ නවසීලන්තය නම් නෞකාව කොවිඩ්-19 නම් වූ කුණාටු සාගරය මැද ප්‍රවේශමෙන් ගමන් කරමින් සිටින බව කිව හැකියි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටවල් ගණනාවක්ම සාකච්ඡා මැද, පුරවැසියන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටු කරමින් මේ අසීරු කාලය පසු කරමින් සිටිනවා.
අනුරංග ජයසිංහ
