කොවිඞ්-19 වසංගත තත්වය නිසා බැංකු වෙත ගෙවිය යුතු ණය වාරික සඳහා ලබාදෙන සහන සම්පූර්ණයෙන් ලබා නොදී, ණය නොගෙවන කාලසීමාව සඳහා පොලී මුදල් අය කිරීමට ඇතැම් බැංකු කටයුතු කරන බව අනිද්දා වෙත අදහස් දැක්වූ කිහිපදෙනෙක් පැවසූහ.
ණය සහන ලබාගැනීම සඳහා බැංකු කළමනාකරුවන් සමඟ කතාබහ කළ ඇතැම් පුද්ගලයන්ට කළමනාකරුවන් වාචිකව පැහැදිලි කර ඇත්තේ ණය වාරික අය කරගත්තේ නැතත්, කොවිඞ්-19 වසංගතය පවතින කාලසීමාව වෙනුවෙන් පොලී ගණනය කරන බවය. ඒ අනුව වසංගත තත්වය අවසන් වූ පසුව එලෙස ගණනය වූ පොලී මුදල් අය කරගන්නා බව බැංකු කළමනාකරුවන් කියා ඇත. ඇතැම් පුද්ගලයන් එලෙස කළමනාකරුවන් කරන ලද පැහැදිලි කිරීම් පටිගත කර තිබුණි.
ඊට අමතරව බැංකුවලින් ඇතැම් සහන ලබාගැනීම වෙනුවෙන් අපේ‍්‍රල් 30 වැනිදාට පෙර බැංකුව අමතා ඒ සඳහා ඉල්ලීම් කළ යුතු අතර ඒ පිළිබඳව නිසි ලෙස දැනුවත් නොවීම නිසා ඇතැම් පුද්ගලයෝ අපහසුතාවට පත්ව සිටිති.
මහ බැංකුව නිකුත් කළ පුවත්පත් නිවේදනයෙහි අවසානයේ මෙසේ සඳහන් වී ඇත.
‘පවතින දුෂ්කරතා හමුවේ ඉහත සඳහන් ණය සහනයන්ගෙන් තමාට අවශ්‍ය සහන ලබාගැනීම සඳහා 2020 අපේ‍්‍රල් 30ට පෙර, තමන්ට අදාළ බැංකු ශාඛාවෙන් විමසන ලෙස ශ‍්‍රී ලංකා මහ බැංකුව මහජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටී. තවද බැංකු විසින් මෙම යෝජනා ක‍්‍රමය ක‍්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳව මහ බැංකුව විමසිල්ලෙන් පසුවනු ඇත.’
ප‍්‍රායෝගිකව බොහෝ පාරිභෝගිකයන් තම තමන්ගේ බැංකු ශාඛාවලට දූරකථන ඇමතුම් ලබාදෙනවාද, එලෙස ඇමතුම් ලබාදුන් පසු තමාට හිමි සහන නිසි ලෙස ලබාගත හැකිදැයි විමසීමට තරම් අවබෝධයක් තිබෙනවාද යන්න සිතාගැනීමට අසීරු තත්වයකි. කෙසේ වෙතත් තමන්ට හිමි සහන මොනවාදැයි මහ බැංකුවේ පුවත්පත් නිවේදන හා චක‍්‍රලේඛ කියවා තේරුම් ගැනීමත්, මහබැංකුවේ චක‍්‍රලේඛවලින් රිංගා යෑමට බැංකු කටයුතු කරනවාද යන්න සෙවීමත් දැන් පාරිභෝගිකයන්ගේ වගකීමක් වී ඇති බව පෙනේ.
ලංකා බැංකු සේවක සංගමයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ උපලේකම් කේසර කෝට්ටේගොඩවිතානගෙන් කළ විමසීමකදී ඔහු පැවසුවේ මහ බැංකුව සහන රැුසක් ලබාදෙන බව නිවේදනය කොට, ඒ සහනවලට අදාළ උපදෙස් මූල්‍ය ආයතන වෙත නිකුත් කර ඇති නමුත් එම උපදෙස් අතරින් රිංගා යෑමේ හැකියාවක් බැංකුවලට තිබෙන බවය.
‘මහබැංකුව ලබාදුන් සහන කොටස් තුනකින් යුක්තයි. අලූත් ණය වර්ග ලබාදීම, දැනට හොඳින් ගෙවමින් පවතින ණය වර්ග සඳහා ලබාදුන් සහන සහ හිඟ සහිතව ගෙවමින් සිටි ණය වර්ග වෙත ලබාදුන් සහන කියන කොටස් තුනෙන් එම සහන සමන්විතයි.
මේ සහන මහ බැංකුව ලංකාවේ මූල්‍ය ආයතනය වෙත නිකුත් කළ 2020 අංක 05 චක‍්‍රලේඛයෙනුත්, එයට සමගාමීව නිකුත් කළ මාධ්‍ය නිවේදනයෙනුත් විස්තර කර තිබෙනවා. කෙසේ වෙතත් මෙසේ ලබාදුන් ඇතැම් සහන සරලව විස්තර කළ නොහැකියි. එය මඳක් සංකීර්ණ බව කියන්න ඕනෑ. කෙසේ වෙතත් මා සරලව එය පැහැදිලි කරන්නම්.
2020 අංක 05 චක‍්‍රලේඛය අනුව ණය සහන ලබාදීමේදී විවිධ ආදායම් මට්ටම් වශයෙනුත් බෙදා දක්වා තිබෙනවා. විධායක හා විධායක නොවන වශයෙන් බෙදා තිබෙනවා. ඒ අනුව සහන වර්ග වෙනස් වෙනවා. ණය සහන ආදායම් මට්ටම අනුව මාස 2, මාස 3 හා මාස 6 වශයෙන් වෙනස් වෙනවා. ඊට අමතරව ලීසිං වර්ග හිඟ අයටත් මාස හයක සහනයක් ලැබෙනවා.
ඊට අමතරව විදේශ වෙළඳාමට ණය සහ අයිරා පහසුකම් ලැබෙනවා. චෙක්පත් සඳහා ලැබුණු සහන තියෙනවා.
කෙසේ වෙතත් මහ බැංකුවේ චක‍්‍රලේඛයෙහි, බැංකුවලට රිංගා යන්න පුළුවන් අපැහැදිලි තැන් තියෙනවා. ඉහත ණය සහන ලබාදෙන්නේ කොහොමද, ඒ ණය සහන වලට අදාල පොලී අය කරගන්න පුළුවන්ද, බැරිද වගේ ප‍්‍රශ්න තියෙනවා.
මොකද බැංකු ණයක් ගෙවීමේදී අපේ වාරිකයක මූලික කොටස් තුනක් තිබිය හැකියි. එකක් අපි ලබාගත් ණය මුදල නැවත පියවීම. අනෙක පොලී අනුපාතය. වාරිකය රුපියල් දහසක් කියා හිතමු. එයින් වාරිකය රුපියල් 850ක් සහ පොලිය රුපියල් 100ක් විය හැකියි. ඊට අමතරව මීට පෙර වාරික ගෙවීමට ප‍්‍රමාද වූ නිසා එකතු වුණ දඩ මුදල් තියෙන්න පුළුවන්.
දැනට හිඟ ණය සඳහා දඩ මුදල් ඉවත් කරන්නැයි මහ බැංකුවේ චක‍්‍රලේඛයෙන් උපදෙස් දීලා තියෙනවා.
යම්කිසි ණයක් මෙම මාස හයක කාලසීමාව ඉවත් කරලා, මාස හයෙන් පසුව නැවත ගෙවීම සඳහා ප‍්‍රතිලේඛනගත කළ යුතුයි. ඒ අනුව අප ගෙවිය යුතු වාරිකයක වටිනාකම නැවත සකස් කළ යුතුයි. මෙසේ ප‍්‍රතිලේඛනගත කිරීමේදී බැංකුවට රිංගා යා හැකියි.
උදාහරණයක් ලෙස අප වාරික නොගෙවා සිටින මාස කිහිපයේදී අපෙන් අයකරගත යුතු පොලී මුදලට මොකද වෙන්නේ. ඒ පොලී මුදල අපි නැවත ණය ගෙවන්නට පටන්ගත්තාට පසු, අය කරගනීවිද? උදාහරණයක් විදියට අපට ඉදිරි මාස හයේදී රුපියල් 6000ක පොලී මුදලක් ගෙවන්න තිබුණොත්, එතැනින් පස්සේ අපේ ණය වසර තුනකට ප‍්‍රතිලේඛනගත වුණොත් ඒ අවුරුදු හයේදී අවුරුද්දකට රුපියල් 2000 ගාණේ ගෙවන්නට සිදුවේවිද කියා පැහැදිලිව කියා නැහැ.
අපට වාර්තා වෙන විදියට සමහර බැංකු ණය සහන ලබාදුන් කාලසීමාව සඳහා පොලී අයකරන බව. ඒ අනුව සමහර බැංකු ඉදිරි මාස හය වෙනුවෙන් පොලිය ගණනය කරනවා විය හැකියි.
මේ තත්වය ගැන බැංකු සේවක සංගමය විදියට අපට තියෙන අදහස මේකයි. මේ අසීරු කාලසීමාවෙහි බැංකුවල පාරිභෝගිකයන් සඳහා උපරිම සහන ලබාදීමට කටයුතු කළ යුතුයි. විශේෂයෙන්ම සාධාරණ ලෙස ණය වාරික ගෙවූ පාරිභෝගිකයන්ටත්, සාධාරණ හේතු මත ණය වාරික පැහැරහරින ලද පාරිභෝගිකයන්ටත් ඒ සහන ලැබිය යුතුයි.
අප තේරුම් ගන්න ඕනෑ සමහර පාරිභෝගිකයන් සිතාමතා ණය ගෙවීම පැහැර හරිනවා. ඒත් තවත් සමහර අයට සාධාරණ හේතු මත ණය ගෙවීමට අසීරු තත්වයන් උදා වෙනවා. ණය මුදලකින් බෝට්ටුවක් මිලදී ගත් ධීවරයෙක් කියා හිතමු. ඔහුගේ බෝට්ටුවේ යම්කිසි දෝෂයක් නිසා මුහුදු යන්න බැරිව, ණය වාරික පැහැරහැරීමක් සිදුවෙලා තිබුණොත් ඔහුට සාධාරණ හේතුවක් මත තමයි වාරික ගෙවන්න බැරිවෙලා තියෙන්නේ. ඒ අයට උපරිම සහන ලැබෙන්න ඕනෑ.
මේ අතරේ බැංකුවල පැවැත්ම ගැන මහ බැංකුව කල්පනා කරලා, අවශ්‍ය සහන ලබාදෙන්නත් ඕනෑ. බැංකු පවතින්නේ පොලීවලින් ලැබෙන ලාභය මත. ඒ අනුව බැංකුවල පැවැත්ම ගැනත් කල්පනා කරමින් සහන සැලසිය යුතුයි.’
මාර්තු 31 වැනිදා බැංකුවලින් ලබාදෙන ණය සහනවලට අදාළව මහ බැංකුව මාධ්‍ය නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබුණි. එම නිවේදනයෙහි මහ බැංකුව මූල්‍ය ආයතන වෙත ලබාදී ඇති උපදෙස් සඳහන් කර තිබුණි. එම නිවේදනය අනුව මාර්තු 31 වැනිදා ණය සහන ලබාදුන්නත්, විශාල පිරිසකගේ අපේ‍්‍රල් මස වැටුපෙන් ණය වාරික කපාගැනීමට බැංකු කටයුතු කර තිබුණු බව මීට පෙර වාර්තා විය. කෙසේ වෙතත් එලෙස කපාගත් ණය වාරික නැවත ලබාදෙන බව පසුව ඇතැම් බැංකු ප‍්‍රකාශයට පත්කර තිබුණි.
එහෙත් නව අවුරුදු සමහ හා වසංගතය නිසා අසීරු තත්වයක සිටි සමයක වාරික කපාගැනීම බොහෝ දෙනෙකුට ආර්ථික ප‍්‍රහාරයක් වී තිබුණි. පසුව වාරික නැවත ලබාදුන්නත්, හානිය සිදුවී හමාරය. හානිය සිදුවීමට පෙර වළක්වාගැනීමට මහ බැංකුව අසමත් විය.
විශේෂයෙන්ම රාජ්‍ය සේවකයන් වෙත ලබාදීමට නියමිතව තිබුණු උත්සව දීමනාද මෙලෙස ණය සහන ලබාදෙන බව කියමින් කපා දමා තිබුණි. පෞද්ගලික ආයතන රැුසක පවා ප‍්‍රායෝගික හේතු නිසා උත්සව දීමනා ලබා දී තිබුණේ නැත. ලංකාවේ බොහෝ මිනිසුන් උත්සව දීමනා ගන්නේ ‘පාටි’ දමන්නට නොවේ. ජීවත්වෙන්නටය.
මෙවැනි තත්වයන් යටතේ ජනතාවට ලැබිය යුතු මූල්‍ය සහන ගැන රජය මීට වඩා වගකීමකින් කටයුතු කිරීම වැදගත් බව අපගේ අදහසය.
