මහාචාර්ය රොහාන් සමරජීව
මහා මැතිවරණය පැවැත්විය යුත්තේ කෙලෙසද, කවදාද යන්න පිළිබඳව එකිනෙකට පරස්පර අදහස්වලට සවන්දෙද්දී මසිතට ආවේ වඩා පුළුල් ප්‍රශ්නයකි. සාකාවට සහභාගි වූ පාර්ශ්වකරුවන් වැඩි දෙනෙකු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වගන්ති උපුටා දක්වනු මට දැකගන්නට ලැබිණි. අප ඉදිරියේ ඇති විශේෂිත ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිහඬ බවට තර්ක කළ මැතිවරණ කොමිසමද ඇතුළුව බොහෝ දෙනා කීවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසඳුමක් දිය යුතු බව යි. අලූත් තත්වය යටතේද සමහරුන් යෝජනා කරන්නේ ව්‍යවස්ථාව සහ අධිකරණ හරහා සැකසෙන විසඳුම්ය. මේ සියල්ලෙන් පෙනෙන යහපත් ලක්ෂණය නම් ලංකාවේ අප තවමත් ව්‍යවස්ථාවාදය අත්හැර දමා නැති බවයි.
ව්‍යවස්ථාවාදය යනු බලය දරන්නන්ට කළ හැකි හා කළ නොහැකි මොනවාදැයි කියන නෛතික ලියවිලිවල තිබෙන දෙයට, අකුරට ගරු කිරීමයි. එය නීතියේ ආධිපත්‍යයට කේන්ද්‍රීයයි. 2010 ජනාධිපතිවරණයට පෙර මා ලියූ ලිපියක ද, ඉන්පසුව 2015 ජනාධිපතිවරණය ආසන්නයේ දී හා ජනාධිපතිවරණයට පසුව අනුමත කර ගත් 19 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය ගැන ලෙස අවස්ථා දෙකක දී මා ලියූ ලිපි දෙකක ද ශ්‍රි ලංකාවේ දේශපාලනය මා විස්තර කළේ මහනුවර යුගයේ වැඩවසම් මානසිකත්වය හා ව්‍යවස්ථාවාදය අතර දෝලනයක් වශයෙනි. 2010 දී අප, එනම් ජනතාව, එක් පැත්තකට ගමන් කළ අතර 2015 දී අනෙක් පැත්තට ගමන් කළ බවට යම් සාක්ෂි ඇත. 2020 දී අප දෝලනය වන්නේ කොයි අතටද?
රට යථා තත්ත්වයට පත්වීමට පෙර මැතිවරණය පැවැත්විය යුතු යයි කියන උදවිය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වගන්ති උපුටා දැක්වීම හොඳ දෙයකි. දැන් ජුනි මාසයේ දිනය ගැන විවාද කරන්නේත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වගන්ති උපුටා ගනිමින්ය. එයින් පෙනී යන්නේ විවිධ ආයතනවලට කළ හැකි හා නොහැකි දේ පිළිබඳව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ කියන දේ පිළිබඳව කවුරු කවුරුත් සැලකිල්ලක් දක්වන බවයි.
එසේ නමුත් සන්දර්භය සුබවාදී නැත.
අවනීතික හදිසි නීතිය
ඇඳිරි නීතිය හා ඒ සමඟ සම්බන්ධ වෙනත් නියෝග ගැන අපි දැන් විමසා බලමු. ඇඳිරි නීතිය යනු නිදහස බරපතළ ලෙස සීමා කිරීමකි. දශ ලක්ෂ ගණන් ජනයාට ඔවුන්ගේ ජීවනෝපාය අහිමි කොට ඇත. බොහෝ දෙනාට තම ඉතුරුම් වියදම් කිරීමටත් තම වටිනා භාණ්ඩ උකස් තැබීමටත් සිදුවී ඇත. ව්‍යාපාරවලට අලාභ සිදුවීම ඇතුළු තවත් බොහෝ දේ සිදුවී ඇත. ඇඳිරි නීතිය උල්ලංඝනය කිරීම ගැන දහස් ගණනක් අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත.
මෙහි දී මගේ අදහස පැහැදිලි කළ යුතු ය. මේවා අවශ්‍ය කැපකිරීම් ය. වසංගත පාලනය පිළිබඳව ආණ්ඩුවේ විශේෂඥයන් සහ රජයේ වෛද්‍යවරුන් නියෝජනය කරන වෘත්තීය සමිති ඇතුළු විවිධ පාර්ශ්වවල උපදෙස් මත ක්‍රියාත්මක කළ හදිසි පියවර මම අනුමත කරමි. රෝග පාලනයට ගත් පියවරයන්ගේ සාර්ථකත්වය රෝගීන්ගේ සාපේක්ෂ අඩු බව මගින් පෙන්නුම් කරයි. එහෙත් රෝගය සම්බන්ධයෙන් දකුණු ආසියාවේ සුවිශේෂ තත්ත්වයක් ඇති බවට වූ සාක්ෂි සලකා බැලිය යුතුය.
ද හින්දු පුවත්පතෙහි අලූත් ම වාර්තාවකට අනුව ”අලූත් ම සංඛ්‍යාලේඛන අනුව, අසන්න වශයෙන් 22,65,727ක් වන ලෝකයේ සමස්ත කොරෝනා වෛරස් ආසාදිත සංඛ්‍යාවෙන් සාක් රටවල් අටෙහි වාර්තා වන්නේ සියයට 1.1 ක ප්‍රතිශතයකි. මරණ සංඛ්‍යාව සැලකු විට වෛරසයෙන් මියගිය 155,145කින් 768ක් ලෙස සාක් රටවල සමස්තය පෙර කී ප්‍රතිශතයෙන් ද අඩක් (0.49ක්) ලෙස සටහන් වෙයි.” මෙම කරුණු සලකා බැලිය යුත්තේ මෙම රටවල් අටෙහි ලෝක ජනගහනයෙන් සියයට 22ක් ජීවත් වන්නේය යන කරුණත් සමගය. ලංකාවේ සාර්ථකත්වය හුදෙක්ම රාජ්‍ය ක්‍රියාවලියක් මගින් උත්පාදනය කර ඇති බවට නිගමනය කිරීමට ඉහත දත්ත නිසා නොහැක.
කෙසේ වෙතත්, කොවිඞ් 19 පාලනයට ගත් පියවර අවනීතිකව සිදුවීම ගැන මට ඇත්තේ කැලඹීමකි. නීති ගරුක සමාජයන්හි, ලිඛිත නීතියකින් පවරන බලතල අනුව මිස ඉන් පරිබාහිරව පුරවැසියන්ගේ නිදහස උල්ලංඝනය කිරීම රජය මගින් සිදුකරනු නොලබයි. නීතියේ ආධිපත්‍යයට මූලිකත්වය දෙන රටවල ස්වාභාවික විපතක්, මහජන කැළඹීමක් හෝ වසංගතයක් වැනි අසාමාන්‍ය අවස්ථාවලදී ක්‍රියා කිරීමට විධිවිධාන ”ව්‍යතිරේක අවස්ථා” සඳහා හෝ ශ්‍රි ලංකාවේ හැඳින්වෙන ආකාරයට ”හදිසි අවස්ථා” ලෙස වන නීති මගින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබයි.
මෙහි මූලික අරමුණ වන්නේ හදිසි අවස්ථාවේ ආරම්භය හා අවසානය ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් අනුමත කිරීම හා අවශ්‍ය පරිදි වරින් වර සංශෝධනය කිරීම යි. එමෙන් ම හදිසි අවස්ථාව පවතින කාලයේ ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග සියල්ල නීතිය යටතේ ප්‍රකාශයට පත්කොට ඇති හදිසි අවස්ථා රෙගුලාසි අනුව සිදුවිය යුතු බවත් ය. මෙම රෙගුලාසි විධායකය මගින් ක්‍රියාවට නැගිය හැකි අතර ඒවා ක්‍රියාත්මක වීමට පෙර ව්‍යවස්ථාදායකයේ අනුමැතිය අවශ්‍ය වන්නේ නැත. එසේ වුව ද ඒවා ලිඛිත නීති ලෙස පැවතීම නිසා ව්‍යවස්ථාදායකයට පසුව අවශ්‍ය විටෙක සංශෝධනය කිරීමට හෝ ඉවත් කිරීමට ඉඩ ලැබෙන අතර වඩාත් වැදගත් වන්නේ රෙගුලාසි මගින් ඉඩ දී ඇති ප්‍රමාණය ඉක්මවා ක්‍රියා කළ අවස්ථාවක එයට නීතිමය වශයෙන් අභියෝග කිරීමට පුරවැසියන්ට අවස්ථාව ලැබීමයි.
1947 අංක 25 දරන මහජන ආරක්ෂක ආඥාපනත, විශේෂයෙන් ම 1970-77 සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනියගේ ආණ්ඩුව ඇතුළු විවිධ ආණ්ඩු විසින් අවභාවිත කිරීම නිසා හදිසි නීතිය දීර්ඝ කිරීම සඳහා මාස්පතා ව්‍යවස්ථාදායකයේ අනුමැතිය අවශ්‍ය වන පරිදි 1978දී එම නීතිය සංශෝධනය කරනු ලැබී ය. 1994-2000 දක්වා බලයේ සිටි සභාග ආණ්ඩුවට තිබුණේ ඉතා සුළු බහුතරයක් වුව ද, මාස්පතා මෙම ක්‍රියාවලිය අනුගමනය කරමින් හදිසි නීති බලතල භාවිත කරන්නට හැකියාව ලැබිණි.
අවනීතිය
හදිසි තත්ත්වයක් ප්‍රකාශ කිරීමට සුදුසු අවස්ථාවක් වී නම් ඒ මෙම අවස්ථාවයි. එසේ වුවද, මහජන ආරක්ෂක ආඥාපනතේ බලතල භාවිත කොට නැත. ඇඳිරි නීතිය ප්‍රකාශයට පත්කිරීම, මහජනයා අත්අඩංගුවට ගැනීම, ජීවනෝපාය අවහිර කිරීම, ව්‍යාපාර වැසීම හා විවෘත කිරීම ආදි සියල්ල සිදුවන්නේ මහජන ආරක්ෂක පනතේ සඳහන් කොට ඇති රෙගුලාසි මගින් ලබා දී තිබෙන විශේෂිත අධිකාරී බලය නොමැතිව ය.
කනගාටුවට කරුණ නම්, මතභේදයට ලක්ව ඇති මහ මැතිවරණයේ දී ජනතාව නියෝජනය කිරීමට අවස්ථාව ඉල්ලා සිටින උදවිය ඇතුළුව කිසිවකු පුදුමාකාර ලෙස මේ ගැන උනන්දුවක් නොදැක්වීම යි. මේ ගැන ප්‍රමාදවී හෝ කතා කළේ ජනාධිපති නීතිඥ සුමන්තිරන් මහතා පමණි. නීතියේ ආධිපත්‍යය මෙලෙස බරපතළ ලෙස නොතකා හැරීම පිළිබඳව කිසිවෙක් මැසිවිලි නොනගති.
ශ්‍රි ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාවාදය පිළිබඳව මා අශුභවාදී වන්නේ ඒ නිසා ය. පුරවැසියන්ගේ හා මත සම්පාදකයන්ගේ නිහඬතාව හා ව්‍යංග අනුමැතිය මගින් පෙන්නුම් කරන්නේ මහනුවර යුගයේ වැඩවසම් මානසිකත්වයේ ආධිපත්‍යයයි. ඒ අනුව රජුට සම්පූර්ණ බලය ඇති අතර ඕනෑ දෙයක් කළ හැකි ය. එසේ නම් අපට ලිඛිත නීතියක් අවශ්‍ය වන්නේ කුමකට ද ?
ඡායාරූපය: ඉෂාර එස් කොඩිකාර/ Getty Images
