ජනාධිපතිවරයා මාර්තු 2 දා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරිමින් අපේ‍්‍රල් 25 වන දින මැතිවරණය නියම කළේ කෝවිඞ්- 19 වෛරසය ජාත්‍යන්තරව පැතිරෙමින් තිබුණ අවස්ථාවකය. නව පාර්ලිමේන්තුව මැයි 14 කැඳවිය යුතු යයි දින නියම විය. නාමයෝජනා භාරගැනීම මාර්තු 12 දින ආරම්භ වූ අතර අවසන් වූයේ මාර්තු 19 දිනයි. එදිනම ප‍්‍රවෘත්ති සාකච්ඡාවක් පවත්වමින් නියමිත දිනට මැතිවරණය පැවැත්විය නොහැකි බව මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයා කීය. මේ සම්බන්ධ ගැසට් නිවේදනය නිකුත් කරන ලද්දේ මාර්තු 21 දිනය.
මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයා අපේ‍්‍රල් 1 දින ජනාධිපති ලේකම්ට ලිපියක් යවමින් ව්‍යවස්ථාවේ ප‍්‍රතිපාදන අනුව පාර්ලිමේන්තුව ජුනි 2 දාට පෙර රැුස්විය යුතු බවත් (ව්‍යවස්ථාවේ 70(5) (අ) වගන්තිය) ඒ අනුව මැතිවරණය අපේ‍්‍රල් 27 හෝ 28 පැවැත්විය යුතු බවත් මේ සඳහා සූදානම් වීම යටත් පිරිසෙයින් අපේ‍්‍රල් 20 දින වත් කළ යුතු බවත් දන්වා සිටියේය. මේ කාලසටහන අනුව කටයුතු කිරීම අපහසු බැවින් ජනාධිපතිවරයාගේ බලතල පාවිච්චි කරමින් මේ පිළිබඳව ඉක්මනින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් විමසීමක් කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.
මෙයට පිළිතුරු වශයෙන් ජනාධිපති ලේකම්වරයා අපේ‍්‍රල් 6 වන දින යවන ලද ලිපියේ මෙසේ සඳහන් වේ.
”මෙම අවස්ථාවේදී 2020. 05.28 දිනට පෙර මැතිවරණය පැවැත්වීමට නොහැකි යයි කිව නොහැක. මැතිවරණය පැවැත්වීමේ දිනය නියම කිරීම මැතිවරණ කොමිසමේ කාර්යයකි. අතිගරු ජනාධිපතිතුමා මැතිවරණ කොමිසමේ යුතුකම් සහ වගකීම් සම්බන්ධව මැදහත් වීමට අපේක්ෂා නොකරයි.”
”ඡන්ද අයිතිය පාවිච්චි කිරීම මෙරට ජනතාවගේ අයිතිය වන අතර එය ඔවුන්ගේ පරමාධිපත්‍ය අයිතිය බව මම දැඩිව අවධාරණය කරමි.”
”ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසීමට අවශ්‍යතාවක් පැන නොනගින බව මැතිවරණ කොමිසමට දැනුම් දෙන්නැයි මට උපදෙස් ලැබී ඇත.”
මේ අනුව ලේකම්වරයා සඳහන් කරන්නේ මැතිවරණය මැයි 28ට පෙර පැවැත්විය හැකි බවය.
වෛරසය සම්බන්ධයෙන් නිශ්චිත පියවර ගැනීම නාමයෝජනා අවසන් වන තෙක් ජනාධිපතිවරයා පමා කළේය. එම සතිය මුල ජාතික නිවාඩු දිනයක්ද නිවසේ සිට වැඩ කරන දිනද ප‍්‍රකාශයට පත් කරන ලදි. නාම යෝජනා දිනයට පසු දින එනම් මාර්තු 20 වන දින රට පුරා ඇඳිරි නීතිය පනවන ලදි.
හමුදාපති වරයා කෝවිඞ් -19 වෛරසය සම්බන්ධ ජාතික මෙහෙයුම් මධ්‍යස්ථානයේ ප‍්‍රධානයා ලෙස ජනාධිපතිවරයා විසින් මාර්තු 17 දින පත් කරන ලදි. මෙම පත්වීම ගැසට් නොකරන ලද අතර ඔහුට අයත් කාර්යයන්ද ප‍්‍රකාශයට පත් නොකරන ලදි. එම ආයතනයේ අනෙක් සාමාජිකයන්ගේ නම්ද දැනගන්නට නැත. එම ආයතනයේ වෙබ් අඩවියට අනුව ඔවුන්ගේ කාර්යභාරය නිරෝධායන ක‍්‍රියාවලිය පාලනය කිරීම බව පෙනේ. මාර්තු 26 දින ජනාධිපති කාර්යසාධක බලකායක් පත්කරනු ලැබූ අතර එහි සාමාජිකයන්ද ඔවුන්ගේ කාර්යභාරයද ගැසට් කරන ලදි. ඔවුන් මූලික වශයෙන් ආහාර බෙදාදීම සහ පරිපාලන කටයුතු කරන අතර වෛරසය පාලන ක‍්‍රියාවලිය සමඟ සම්බන්ධයක් නැත. තාක්ෂණික කටයුතු සම්බන්ධ කාර්යසාධක බලකායක් ඇති බව දැනගන්නට ඇති අතර එහි සාමාජිකයන් කවුරුන් දැයි නොදනිමු.
කාර්යසාධක බලකාය ඔවුන්ගේ කටයුතු කිරීමේදී ආර්ථික මධ්‍යස්ථාන වසා දැමීමට කටයුතු කරන ලදි. මෙය ගොවීන්ට සහ එළවළු බෙදා හරින්නන්ට පාඩුවක් විය. ආර්ථිකය නැවතී ඇති අතර දෛනික අදායම් ලබන්නන් බලවත් අපහසුතාවකට පත්වී ඇත. මෙහෙයුම වෛරසය මැඬලීමේ හමුදා ක‍්‍රියාන්විතයක් ලෙස ඉදිරියට යයි. අපේක්ෂාවන් හොඳ වන අතර ඒවායේ යම් ප‍්‍රතිවිපාක ද තිබේ. ලෝකයේ බොහෝ රටවල් වෛරසය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේදී සිය ආර්ථිකයන් පිළිබඳවද සැලකිලිමත් වෙයි. ඔවුහු වසංගතය සහ ආර්ථික කළමනාකරණය කිරීමට උත්සාහ කරති.
මෙවැනි තත්ත්වයන්වලදී ඉදිරි පෙළ සිට කටයුතු කළ යුතු වසංගත රෝග විශේෂඥයන් පසුපසට ගොස් ඇති බව පෙනේ. මෙයට හොඳම උදාහරණය නම් අපේ‍්‍රල් 11 දින නිකුත්වූ යමකු මහජන අවකාශයට යන්නේ නම් මුඛ ආවරණ පැළඳීම අනිවාර්ය කරන නිවේදනයයි. එනමුත් වසංගත රෝග අංශයේ වෙබ් අඩවියේ ඇත්තේ එය අවශ්‍ය නොවන බවය.
නාමයෝජනා දෙන තෙක් වෛරස මර්දන ක‍්‍රියාවලිය පමා කළ ජනාධිපතිවරයා මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයාට මැයි 28 දිනට පෙර මැතිවරණය පැවැත්විය හැකැයි දැන්වූ පසු එහි ශක්‍යතාව හඟවන සංඥා නිකුත් කිරීමට පටන්ගෙන තිබේ. පාසල් වාරය මැයි 11 ආරම්භ වන බව අපේ‍්‍රල් 11 නිවේදනය කරන ලදි.
විශ්වවිද්‍යාල එහි කාර්ය මණ්ඩල සඳහා මැයි 4 ද අවසන් වසරේ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් සඳහා මැයි 11 ද මැයි 18 දින සම්පූර්ණයෙන්ම ද විවෘත කරන බව අපේ‍්‍රල් 12 නිවේදනය කරණ ලදි. මෙම දින සඳහා පදනම කුමක්ද? ඒවාට වසංගත රෝග විශේෂඥයන්ගේ අනුමැතිය ලැබී තිබේද? අපට පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ මේවා මැයි 28 මැතිවරණය සාධාරණය කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා බවයි.
මෙය භයානක ක‍්‍රීඩාවකි. රෝගය ආසාදනය වූවන් දිනෙන් දින ඉහළ යන අතර දැනට එය 214 කි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පැනවූ සම්බාධක ලිහිල් කිරීමේදී ඉතා ප‍්‍රවේසමෙන් පියවරෙන් පියවර කළ යුතු බව නිවේදනය කර ඇති අතර එසේ නොකළහොත් වසංගතය නැවත පැතිරීමේ අවදානමක් ඇති බව කියයි. දින නියම කිරීමට මේ අවස්ථාව කල් වේලා වැඩිය. එම ඉලක්ක සපුරා ගත හැකි නම් අපිද සතුටු වමු.
කෙසේ වෙතත් මෙවති තත්ත්වයක් යටතේ මෙවැනි හදිසියක මැතිවරණ පැවැත්විය නොහැක.
ජනාධිපති ලේකම්වරයා ගෙන එන ජනතාවගේ ඡන්ද අයිතිය පිළිබඳ තර්කය 2018 ඔක්තෝබර් මස ඇතිවූ සිද්ධියේදීද ඉදිරිපත් කරණ ලදි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ව්‍යවස්ථාව අනුව කටයුතු කළ යුතු බව කියමින් එම තර්කය නිෂ්ප‍්‍රභ කළේය. මෙම අවස්ථාවේදී පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවීම පිළිබඳ ව්‍යවස්ථා ප‍්‍රතිපාදන පිළිබඳව බොහෝ විද්වතුන් විසින් කරුණු දක්වා ඇත. පාර්ලිමේන්තුව කැඳවනු ලැබුවහොත් මැතිවරණ කොමිසමේ ප‍්‍රශ්නය විසඳී යාමට ඉඩ තිබේ. එය සිදුවනු ඇත්තේ නීති ප‍්‍රතිපාදන අනුවයි. කෙසේ වෙතත් මුදල් අනුමත කර ගැනීම සහ වෛරසය මර්දන ක‍්‍රියාවලියේ සුපරීක්ෂණය වැනි ප‍්‍රශ්න විසඳී යනු ඇත.
පාර්ලිමේන්තුවේ අවසන් සැසිය පැවැත්වූ පෙබරවාරි 20 දින සභානායකවරයාට ආණ්ඩුවේ වියදම් අනුමත කර ගැනීමේ යෝජනාවක් සහ ණය සීමාව ඉහළ නැංවීමේ යෝජනාවක් ගෙනඒමට අවශ්‍ය විය. විපක්ෂ නායකවරයාට අනුව පක්ෂ නායක රැස්වීමේදී වියදම් අනුමත කිරීමට විපක්ෂය එකඟ වූ අතර ණය සීමාව ඉහළ නැංවීමට විපක්ෂය එකඟ නොවීය. මෙය හැන්සාඞ් වාර්තාවේ සඳහන් වේ. එනමුත් සභානායකවරයා යෝජනාව ඉදිරිපත් නොකළ අතර පාර්ලිමේන්තුව මාර්තු 3 දක්වා කල් තැබීමට යෝජනා කළේය. මාර්තු 2 දා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින ලදි. ජනාධිපතිවරයා ජාතිය අමතා කළ කථාවේදී පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට දැක්වූ හේතුව වූයේ පාර්ලිමේන්තුව මගින් අවශ්‍ය මුදල් අනුමත නොකිරීම නිසා එය කළ බවයි.
ජනාධිපති ලේකම්වරයාගේ ලිපියේ අවසන් ෙඡ්දය අනුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට මෙම කාරණය ඉදිරිපත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවක් පැන නොනගී.
කොමිසමේ සභාපතිවරයා ජනාධිපතිවරයා අමතා ඇත්තේ ව්‍යවස්ථාවේ පහත දැක්වෙන 33(1) (ඈ ) වගන්තිය යටතේ විය හැක.
”ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්යය විය යුත්තේ මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ උපදෙස් මත නිදහස් හා සාධාරණ ඡන්ද විමසීම් සහ ජනමත විචාරණ පැවැත්වීම සඳහා උචිත වාතාවරණය නිර්මාණය කිරීම තහවුරු කිරීම වන්නේය.”
එබැවින් අපි ප‍්‍රශ්නයේ මුලට පැමිණ සිටිමු.
සාකච්ඡා කළ පරිදි කෝවිඞ් -19 මැඬලීමේ සම්පුර්ණ ක‍්‍රියාවලිය මැතිවරණය පැවැත්වීමේ ක‍්‍රියාවලියත් සමඟ එකිනෙක වෙලී ඇති බව පෙනේ. වෛරස අර්බුදය මැද මැතිවරණය පැවැත්වීමට උත්සාහ කරනවාට වඩා ඇතිවී ඇති ව්‍යවස්ථා අර්බුදය සමනය කර ගැනීමට ජනාධිපතිවරයා සහ ආණ්ඩුව උත්සාහ ගත යුතුය.
විපක්ෂ දේශපාලන පක්ෂ නායකයන් පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවුවහොත් අවශ්‍ය නීති පැනවීම් සහ වියදම් අනුමත කිරීම්වලට සහයෝගය දෙන බවට ආණ්ඩුවට සහතිකයක් දිය යුතුය. එමෙන්ම ව්‍යවස්ථා අර්බුදය සමනය කර ගැනීමටද ඔවුන් සහයෝගය දිය යුතුය.
හර්ෂ ගුණසේන
