වසංගතයක් මැද ඡන්දයක් තියන්න ජනපතිට හදිසිද?

කොවිඞ්-19 වසංගතය ලෝකය වෙලාගෙන තිබියදී, ලංකාවේ ආර්ථිකයට හා ජන සමාජයට දැඩි බලපෑම් එල්ල කරමින් තිබියදී, ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීමේ හදිසියක් ඇති බව ජනාධිපතිවරයාගේ සහ ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ හැසිරීම්වලින් පෙනෙන්නට ඇති කාරණයයි.

අනෙක් අතට ස්වාධීන මැතිවරණ කොමිසම තමන්ට  ඕනෑ ආකාරයට කටයුතු නොකිරීම ගැන විධායකය උරණ වී ඇතැයි මෙම ලිපියෙන් පැහැදිලිවම පෙනෙන්නට ඇත.

”2020 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සහ නව පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන දිනය” මැයෙන් ශ‍්‍රී ලංකා මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපති මහින්ද දේශප‍්‍රිය වෙත ජනාධිපති ලේකම් පී.බී. ජයසුන්දර ලිපියක් යවා තිබුණි. ඒ අපේ‍්‍රල් 06 වැනිදාය. එම ලිපිය අපේ‍්‍රල් 09 වැනිදා ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශයේ වෙබ් අඩවියෙන් ප‍්‍රසිද්ධ කර ඇත.

එම ලිපියෙහි එක් තැනක මෙසේ සඳහන්ය.

‘කල්දැමුණු ඡන්ද විමසීම පිළිබඳ නිවේදනය කිරීමේ කාල සීමාව පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පනතේ 24(3) ඡේදයේ විධිවිධාන ප‍්‍රකාර දවස් 14කට නොඅඩු කාලයක් බව එනම්, කල්තැබූ ඡන්ද විමසීම 15 වන දවසේ වුවද පැවැත්විය හැකි බව පෙන්වා දෙනු කැමැත්තෙමි.

ඡන්දය ප‍්‍රකාශ කිරීමට මේ රටේ ජනතාවට අයිතිය ඇති බවත්, එය ඔවුන්ගේ ස්වෛරී අයිතියක් බවත් මා අවධාරණය කළ යුතු නැත.

ඉහත සඳහන් කරුණු සියල්ල සම්පිණ්ඩනය කළ විට ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 129 වගන්තිය යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත යොමු වීමේ ප‍්‍රශ්නය පැන නොනගින බව මැතිවරණ කොමිසම වෙත දැනුම් දෙන ලෙස මට උපදෙස් ලැබී ඇත.’

මෙම කොටසින් සරලව කියැවෙන්නේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය මේ මොහොතේ පැවැත්වීම සුදුසුදැයි සමාජයෙහි ඇති පැනය කිසිසේත්ම ජනාධිපතිවරයාට හෝ ජනාධිපති ලේකම්වරයාට නොමැති බවය. මීට පෙර මැතිවරණය පවත්වන්නට නියමිතව තිබුණේ අපේ‍්‍රල් 25 වැනිදාය. පවතින ආපදා තත්වය අපේ‍්‍රල් 25 වැනිදායින් දවස් 15ක් ගෙවෙන දිනය වෙද්දී අවසන් වුවද, ආපදාවක් අවසන් වූ විගස නිසා සාධාරණ මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට නොහැකි බවට සමාජයෙහි ඇති කතිකාව ගැන ඔවුන් අසංවේදී බව පෙනේ.

ඔවුන් කියන්නේ, ජනතාව අවතැන්ව සිටියත්, හාමතේ සිටියත් මැතිවරණය හැකි ඉක්මනින් පැවැත්විය යුතු බවය. මැතිවරණය කල් දැමීමට හෝ පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවීමට ඇති හැකියාව ගැන සොයාබැලීමට කිසිදු වුවමනාවක් නැති බවය. ඡන්දය ප‍්‍රකාශ කිරීම ජනතාවගේ ස්වෛරී අයිතියක්ය යන ප‍්‍රකාශයට මුවාවී තමන්ගේ දේශපාලන වුවමනාව ඉටු කරගැනීමට සූදානම් බවය.

ලොව පුරා වසංගතයක් පැතිර යන තත්වයක ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මාර්තු 02 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියේය. නාමයෝජනා කැඳවීම දක්වා කිසිවක් නොකර සිටියේය. මැතිවරණය පැවැත්විය හැකි බව සාක් කලාපීය නායකයන් ඉදිරියේ කීවේය. එහෙත් වසංගතය උග‍්‍ර විය.

මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ සභාපති මහින්ද දේශප‍්‍රිය මාර්තු 31 වැනිදා ජනාධිපති ලේකම්වරයා වෙත ලිපියක් යවමින් ඉල්ලා සිටියේ පවතින තත්වය ගැන නීතිපතිවරයා විමසන ලෙසය. අපේ‍්‍රල් 01 වැනිදා ඉල්ලා සිටියේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසන ලෙසය.

ජනාධිපති ලේකම් පී.බී. ජයසුන්දරගේ ලිපිය ලියා ඇත්තේ එයට පිළිතුරු ලෙසය. එම ලිපියෙහි මෙසේද සඳහන්ය.

‘ජනරජයේ ජනාධිපතිතුමාගේ නිල කාර්යයන් අරභයා මැතිවරණ කොමිසම විසින් අතිගරු ජනාධිපතිතුමාගේ අවධානය පිණිස එවනු ලැබූ ලිපි මගේ කාර්යාලයට ලැබීමට පෙර ජනමාධ්‍යයට නිකුත් කර තිබීමත්, එකී ලිපි තවත් අයට පිටපත් කොට තිබීමත් ගැන මම මවිතයට පත්වීමි.

පහත දැක්වෙන තතු ලූහුඬින් සඳහන් කිරීම සුදුසුය :

2020. 03. 02 දිනැති අංක 2165/8 දරන ගැසට් ප‍්‍රකාශනයෙන් 2020. 03. 02 දින මධ්‍යම රාත‍්‍රී සිට ක‍්‍රියාත්මක වන පරිදි පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර නව පාර්ලිමේන්තුව 2020. 05. 14 දිනට කැඳවනු ලැබීය.

එකී ප‍්‍රකාශනයෙන් නව පාර්ලිමේන්තුවට මන්ත‍්‍රීවරුන් තෝරා ගැනීමේ ඡන්ද විමසීම සඳහා දිනය 2020. 04. 25 ලෙස නියම කෙරිණ.

ඉන් අනතුරුව,

(අ) දේශපාලන පක්ෂ ගණනාවක ලේකම්වරු මැතිවරණයට තරග කිරීමේ සිය අභිලාෂය පළ කළහ.,

(ආ) පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂ සහ ස්වාධීන කණ්ඩායම් ගණනාවක් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පනතේ 15 වැනි ඡේදය ප‍්‍රකාර පාර්ලිමේන්තුවට තේරා පත්වීමට අදහස් කරන අපේක්ෂකයන්ගේ නම් ඇතුළත් නාම යෝජනා පත‍්‍ර ඉදිරිපත් කළහ,

(ඇ) එකී අපේක්ෂකයන්ගේ ලිඛිත අනුමැතිය ද දෙන ලදී.,

(ඈ) පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පනතේ 16 සහ 17 ඡේද ප‍්‍රකාර නියමිත පරිදි ඇප මුදල් තැන්පත් කරන ලදී.

අදාළ තත්ත්වයන් යටතේ ස්වාධීන අපේක්ෂකයෝ ගණනාවක් සහ පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂ ගණනාවක්

(අ) පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ නියෝගය .,

(ආ) මැතිවරණ දිනය නියම කිරීමේ නියෝගය.,

(ඇ) නාම යෝජනා පත‍්‍ර භාර ගැනිමේ දිනය සහ

(ඈ) අදාළ තේරීම්භාර නිලධාරීන් වෙත නාම යෝජනා පත‍්‍ර භාරදීම

පිළිගෙන යථා පරිදි ක‍්‍රියා කළහ.

පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පනතේ 24 ඡේදය ප‍්‍රකාර 24(1) ඡේදයේ A සිට D දක්වා අනු ඡේදවල ඇතුළත් කරුණු සුවිශේෂ කොට දක්වමින් මැතිවරණ කොමිසම විසින් ගැසට් ලේඛනය මගින් නිවේදනයක් පළ කළයුතුව තිබිණ.

2020. 03. 20 දිනැති අංක 2167/12 ගැසට් ලේඛනයෙන් 24(1) ඡේදයේ A සහ C අනු ඡේදවල ඇතුළත් කරුණු පමණක්, එනම් සෑම මැතිවරණ දිස්ත‍්‍රික්කයකම 2020 අපේ‍්‍රල් 25 දින උදේ 7.00 සිට සවස 4.00 දක්වා චන්ද විමසීම සිදුකෙරෙන බව සහ ඡන්ද විමසීම පැවැත්වෙන මැතිවරණ දිස්ත‍්‍රික්ක සඳහන් කරමින් නිවේදනයක් ප‍්‍රසිද්ධ කළ බව දක්නට ඇත.

ඉන් අනතුරුව මැතිවරණ කොමිසම නිකුත් කළ 2020. 03. 21 දිනැති අංක 2167/19 ගැසට් ලේඛනයෙන් 2020. 04. 25 දින ඡන්ද විමසීම සිදු කළ නොහැකි බවත්, 2020. 04. 30 දින සිට දවස් 14කට පසු එළැඹෙන දිනයක් ඡන්ද විමසන දිනය ලෙස නම් කරන බවත්, ප‍්‍රකාශ කරන ලදි.

2020. 04. 25 දින ඡන්ද විමසීම කළ නොහැකි නම් 24(03) ඡේදය යටතේ නිකුත් කළ ගැසට් ප‍්‍රකාශනයේ ඡන්ද විමසීම කළ හැකි වෙනත් දිනයක් විශේෂයෙන් සඳහන් කිරීමට 24(3) ඡේදයේ විධිවිධාන යටතේ කොමිසම බැඳී සිටින බව කනගාටුවෙන් වුවද පෙන්වා දිය යුතුව තිබේ.

එකී ඡන්ද විමසීම සිදු කරන දිනය, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පනතේ 24(3) ඡේදය යටතේ ප‍්‍රසිද්ධ කරන ලද ගැසට් ලේඛනය නිකුත් කළ දිනට දවස් 14කට පසුව විය යුතු බව ද සඳහන් කළ යුතුය.

අතිගරු ජනාධිපතිතුමාට ලැබී ඇති උපදෙස් අනුව 2020. 05. 28 දින හෝ ඊට පෙර මැතිවරණය පැවැත්වීමට නොහැකි බව ප‍්‍රකාශ කිරීම මේ අවස්ථාවේ කළ නොහැකිය. ඡන්ද විමසීමේ දිනය නියම කිරීම මැතිවරණ කොමිසමේ වගකීමක් වන අතර, මැතිවරණ කොමිසමේ කාර්යයන්ට සහ වගකීම්වලට මැදිහත්වීමට අතිගරු ජනාධිපතිතුමා අදහස් නොකරයි.’

ජනාධිපති ලේකම්වරයාගේ ඉහත ලිපියෙහි මුල් කොටස අනුව ඉඟි කරන්නේ ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ ගැසට් නිවේදනය නිකුත් කිරීමෙන් පසු දේශපාලන පක්ෂ මැතිවරණයට තරග කිරීමට අභිලාෂය පළ කිරීමත්, නාමයෝජනා භාරදීමත් නිසා මැතිවරණයට ඔවුන් කැමැත්ත පළ කර ඇති බවය.

දේශපාලන පක්ෂ ගණනාවක ලේකම්වරුන් මැතිවරණයට නාමයෝජනා ලබාදීමට පෙරද පසුවද මැතිවරණය කල් දමන ලෙස ඉල්ලූ බව ජනාධිපති ලේකම්වරයාට අමතක බව පෙනේ.

අනෙක් අතට දේශපාලන පක්ෂ පවතින්නේ මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමටය. නාමයෝජනා ඉල්ලූ විට නාමයෝජනා බාරදීම ඔවුහු කරති. එසේ කළ පමණින්, මැතිවරණය අහවල් දිනයේ පැවැත්වීමට ඔවුන් එකඟ බව අදහස් නොවේ.

අනෙක් අතට මැතිවරණය කල් දැමීමේදී ඊළගට මැතිවරණය පවත්වන දිනය සඳහන් නොකිරීම ගැනත් ජනාධිපති ලේකම්වරයාගේ ලිපියෙන් අප‍්‍රසාදය පළ කර ඇත. මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිවරයා මැතිවරණය කල් දමන අවස්ථාවේදී පැහැදිලිවම කීවේ මැතිවරණය පවත්වන දිනය තීන්දු කරන්නේ වසංගතය බවය. රටම ඒ බව දනී. ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය නොදන්නේද?

වැඩිදුරටත් එහි සඳහන් කරන්නේ මැතිවරණය පැවැත්වීම මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ රාජකාරියක් බවය. ජනාධිපතිවරයා එයට ඇඟිලි නොගසන බවය. එයද ඇත්ත වසන් කිරීමකි.

මේ මැතිවරණය පවත්වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ කාලය අවසන්ව ඉබේ විසිර ගිය පාර්ලිමේන්තුවක් සඳහා නොවේ. අනෙක අප කතා කරන්නේ වසංගත සමයක් ගැනය. ඉබේ විසිර ගිය පාර්ලිමේන්තුවක් පවා මෙවැනි හදිසි අවස්ථාවක කැඳවිය හැක්කේ ජනාධිපතිවරයාට මිස මැතිවරණ කොමිසමට නොවේ.

පැහැදිලිවම මේ ලිපියෙන් පෙනෙන්නේ බලයට ඇඟිලි ගැසීම්, වගකීම්වල හිමිකාරීත්වය වැනි වැල්වටාරම් නොවේ. වසංගතයකින් ජනතාව පීඩා විඳින අතරේ මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට ආණ්ඩුවට ඇති හදිසිය මේ ලිපියෙන් පෙනෙන්නට ඇත.

ඡායාරූපය: Getty Images