ජනාධිපති කොමිසම අධිකරණය ඉදිරියේ යටත් වූ හැටි

‘ජනාධිපතිවරයා විසින් දේශපාලන පළිගැනීම් පිළිබඳව සොයාබැලීම සඳහා කොමිසමක් පත්කර තිබෙන්නේ ඉතාම යහපත් චේතනාවකින් වුවත්, මෙවැනි අත්තනෝමතික ක‍්‍රියාකලාපයන් හරහා එම කොමිසමේ කොමසාරිස්වරුන් ජනාධිපතිවරයාගේ කීර්තිනාමයටද හානි කරමින් සිටිනවා.’

අලි රොෂාන් හෙවත් නිරාජ් රොෂාන් ඇතුළු විත්තිකරුවන් පස් දෙනකුට එරෙහිව, අලි ඇතුන් පස්දෙනකු නීති විරෝධීව තබාගෙන ජාවාරම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් පවරා ඇති නඩුව විභාග කරන ත‍්‍රිපුද්ගල විශේෂ මහාධිකරණයේ සභාපති විනිසුරු විකුම් කළුආරච්චි මාර්තු 10 වැනිදා විවෘත අධිකරණයේදී පැවසූ වචනය, ඒ. එම නඩුවට අදාළ පොලිස් පරීක්‍ෂණ ගොනු, දේශපාලන පළිගැනීම් සම්බන්ධයෙන් සොයාබැලීම සඳහා ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ පත්කර තිබෙන කොමිසමට ගෙනගොස් ඇති බැවින්, ඒවා නොමැතිව මහාධිකරණ නඩු විභාගය පැවැත්වීමට නොහැකි හෙයින්, ඒවා මාර්තු 6 වැනිදා, අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලෙස දන්වමින් කොමිසමේ ලේකම් පර්ල් කේ වීරසිංහ මහත්මියට සිතාසි නිකුත් කර තිබිණ. එහෙත් ඇය එදින ඒවා බාර නොදුන් නිසා, ඇය අත්අඩංගුවට ගෙන 10 වැනිදා අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමට විශේෂ මහාධිකරණය පොලිස්පතිවරයාට නියෝග කෙළේය. නඩුව කැඳවූ අවස්ථාවේද, අදාළ පරීක්‍ෂණ ලිපිගොනු අධිකරණයට ලැබී නොතිබුණු අතර, කොමිසමේ ලේකම්වරිය අත්අඩංගුවට ගෙන ඉදිරිපත් කර තිබුණේ ද නැත. පොලිස්පතිවරයා වෙනුවෙන් කරුණු දක්වමින් පොලිස් පරීක්‍ෂකවරයකු අධිකරණයට කිව්වේ, අධිකරණ වරෙන්තුවට අනුව, බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත‍්‍රණ ශාලාවේ පිහිටි කොමිෂන් සභාවේ කාර්යාලයට තමන් ගිය බවත් එහි ලේකම්වරිය නොසිටි බවත්ය.

මේ අනුව, පොලිසිය කොමිෂන් සභාවේ කාර්යාලයට ගිය විට එක්කෝ ඇය එහි සිට නැත. නැතිනම් හිඳිමින් නැති බව කියා තිබේ. ඒත් නැතිනම්, පොලිසියට ඉදිරිපත් නොවන ලෙස ඇයට කිසිවකු උපදෙස් දී තිබේ. මින් නිවැරදි කුමක්ද?

පොලිසියේ පිළිතුර ගැන සිය විරෝධය පළකළ විනිසුරු මඬුල්ල, ‘වීරසිංහ මහත්මිය වැනි රාජ්‍ය නිලධාරිනියක අත්අඩංගුවට ගත නොහැකි පොලිසිය අපරාධ හා ත‍්‍රස්තවාදී ක‍්‍රියාවලට සම්බන්ධ සකකරුවන් අත්අඩංගුවට ගන්නේ කෙසේදැ’යි ප‍්‍රශ්න කෙළේය.

‘මේ කරුණු ගැන සෑහීමට පත්වන්නට අධිකරණයට බැහැ. මේ නිලධාරිනියගේ පත්වීම් බලධාරියා වන්නේ ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය. ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයට ගියා නම් ඇය පිළිබඳව තොරතුරු හොයාගන්න තිබුණා. එහෙත් තමුන් එහෙම කළේ නැහැ. මේ ක‍්‍රියාව මගින් පොලිස්පතිවරයා අධිකරණ නියෝගයක් ක‍්‍රියාත්මක කිරීම පැහැර හැර ඇති බව පෙනීයනවා. ඒ තුළින් ඔහු අධිකරණයට අපහාසයක් සිදුකර ඇති බවත් පෙනී යනවා. එම ක‍්‍රියාව තුළින් පොලිස්පතිවරයා රටේ නීතිය අගෞරවයට ලක්කර තිබෙනවා. ඒ තුළින් ඔහු පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව පමණක් නොව මුළු රටම අවාසනාවන්ත තත්ත්වයකට ඇද දමා තිබෙනවා.’ යි සභාපති විනිසුරුවරයා කීවේය. රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ අධිනීතිඥවරයා ඇමතූ සභාපති විනිසුරු ඔහුගෙන් ‘මේ පරීක්‍ෂණ කොමිසමේ ක‍්‍රියාකලාපය සම්බන්ධයෙන් නීතිපතිවරයා නිසි පියවරක් නොගන්නේ ඇයිදැ’යි විමසීය. රජයේ නීතිඥවරයා කීවේ, ඒ සම්බන්ධයෙන් ඉහළ අධිකරණයට ගොස් සහනයක් ලබාගැනීමට නීතිපතිවරයා කටයුතු කරමින් සිටින බවයි.

ජනාධිපති කොමිසම ගැන තවදුරටත් කරුණු දැක්වූ සභාපති විනිසුරුවරයා, ‘පොලිසිය, අල්ලස් කොමිසම සහ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව යන ආයතනවලින් කරගෙන යන විමර්ශන නීති කටයුතුවලට අගතියක් හා බාධාවක් නොවන පරිදි කටයුතු කළ යුතු බවට කොමිසම පත්කරමින් ජනාධිපති නිකුත්කළ අධිකාර පත‍්‍රයේ සඳහන් කර තිබෙනවා. කොමිසමට අධිකරණ බලයක් තබා අර්ධ අධිකරණ බලයක්වත් නැහැ. එය කොමිසමේ කොමසාරිස්වරුන් හරිහැටි වටහාගෙන නැති බව තමයි අපට පෙනෙන්නේ. අපි කිසි අවස්ථාවක ජනාධිපති කොමිසමේ ලේඛන හෝ තොරතුරු ඉල්ලා සිටියේ නැහැ. මේ නඩුවේ කිසිම විත්තිකරුවකු දේශපාලන පළිගැනීමක් ගැන ඒ කොමිසමට පැමිණිල්ලක් කර ඇත්තේත් නැහැ. අප ඉල්ලා සිටියේ මෙම නඩුවට අදාළව කොමිසම විසින් රැුගෙනගොස් ඇති පොලිස් වාර්තා නඩු විභාගය සඳහා ආපසු ලබාදෙන ලෙස පමණයි.’

විනිසුරු ගනේපොල කීවේ, කොමිසමට අධිකරණ කටයුතුවලට මැදිහත් වන්නට බලයක් නැති බවයි. එහෙත් කොමසාරිස්වරුන් අවබෝධයකින් තොරව කරන අත්තනෝමතික ක‍්‍රියා නිසා අධිකරණය සහ විධායකය අතර අනවශ්‍ය ගැටුමක් නිර්මාණය වීමේ පසුබිමක් උදාවනු ඇතැයිද ඔහු කීවේය. පටබැඳි විනිසුරුවරයා කීවේ, අධිකරණය නිකුත් කළ වරෙන්තු ක‍්‍රියාත්මක නොකිරීම නිසා පොලිස්පතිවරයා පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව කෙරෙහි පවතින මහජන ගෞරවයද හීන කරගෙන ඇති බවයි. ඔහු තවදුරටත් කීවේ, මහජනතාවට නීතියේ රැුකවරණය ලැබෙන්නේ නීතිය ආරක්‍ෂා වුවහොත් පමණකිය කියාය.

රජයේ ජේ්‍යෂ්ඨ නීතිඥවරයා ඉල්ලා සිටියේ, අධිකරණ නියෝග පැහැර හැරීම ගැන, ජනාධිපති කොමිසමේ ප‍්‍රධානීන්ට හා වැඩබලන පොලිස්පතිවරයාට එරෙහිව අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනාව යටතේ කටයුතු කරන ලෙසය. ඒ ගැන තමන්ගේ දැඩි අවධානය දැනටමත් යොමුවී තිබෙන බවද ඉදිරියේදී ඒ ගැන තීරණයක් ප‍්‍රකාශයට පත්කරන බවද සභාපති විනිසුරු ප‍්‍රකාශ කෙළේය.

රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ අධිනීතිඥවරයාගේ ඉල්ලීමට වැදගත් පදනමක් තිබේ. අධිකරණය වරෙන්තුවක් නිකුත් කළේ, සාමාන්‍ය අපරාධ නඩුවක පාර්ශ්වකරුවකු සඳහා නොවේ. ජනාධිපති කොමිසමක, ලේකම් වන රජයේ වගකිවයුතු නිලධාරිනියක වෙතය. පොලිස්පතිවරයා ඒ වරෙන්තුව නොසලකා හැර ඇත. එය පැහැදිලිවම අධිකරණයේ අධිකාරයට කළ අපහාසයකි. ඒ වාගේම එම නිලධාරිනිය, කිසිම හේතුවක් නොදක්වා අධිකරණය ඉදිරියේ පෙනීසිටීම වුවමනාවෙන්ම මගහැර තිබේ. රජයේ වගකිවයුතු නිලධාරිනියක හැටියට, ජනාධිපතිවරයා පත්කළ කොමිසමක ලේකම් හැටියට, ඇයද අධිකරණය මායිම් කර නැත.

ඊළඟට කොමිසම, අධිකරණය ඉදිරියේ විභාගවන නඩුවලට අදාළ කටයුතු නවත්වන ලෙස නීතිපතිවරයාට නියෝග කර තිබේ. අධිකරණයක නඩුවක පැමිණිල්ල මෙහෙයවන විට නීතිපතිවරයාද සැලකෙන්නේ අධිකරණ නිලධාරියකු වශයෙනි. එවැනි අධිකරණ නිලධාරියකුට සිය වැඩකටයුතු අත්හිටුවන්නැයි නියම කිරීමෙන් කොමිසම අධිකරණයට අයුතු මැදිහත් වීමක් කර නැතිද? මේවා නීතිය ගැන සාමාන්‍ය දැනුමක් තිබෙන අයට වුවද පැහැදිලි කාරණා වෙයි. ඉතින් එවැනි ක‍්‍රියාකාරිත්වයක් අධිකරණයට අපහාස කිරීමක් නොවෙන්නේ කෙසේද?

මාර්තු 12 වැනිදාට ඇය අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලෙස නැවත වරෙන්තු නිකුත් කළ මහාධිකරණය, යම් හෙයකින් එසේ අත්අඩංගුවට ගෙන ඉදිරිපත් කළ නොහැකි නම් පොලිස්පතිවරයා පෞද්ගලිකවම අධිකරණය හමුවේ පෙනීසිට ඒ බව පැහැදිලි කළ යුතුයැයිද නියම කරන ලදි.

එහෙත්, 11 වැනිදා අපරභාගයේ කොමිසමේ ලේකම් පර්ල් එස් වීරසිංහ මහත්මිය නීතිඥයකු මාර්ගයෙන් මෝසමක් මගින් අධිකරණයට ඉදිරිපත් වූවාය. ඇයට එරෙහිව කටයුතු නොකරන මෙන් අධිකරණයෙන් ඉල්ලා සිටි ඇගේ නීතිඥවරයා ඒ සඳහා දැක්වූ හේතුව සිත්ගන්නාසුලූ එකකි.

නීතිඥවරයා කිව්වේ, තම සේවාදායිකාව ජනාධිපති පරීක්ෂණ කොමිසමේ ලේකම්වරිය පමණක් බවත් එම කොමිසමේ කටයුතු සම්බන්ධයෙන් තීරණයක් ගැනීමට ඇයට හැකියාවක් නොමැති බවත්ය. එසේම, කොමිසමේ ‘ඉහළ නිලධාරීන්ගේ’ නියෝග මත කටයුතු කිරීමට ඇයට සිදුවී ඇති බවත්ය. මෙම නඩුවට අදාළව කොමිසමේ ඇති ලේඛන අධිකරණයට බාරදෙන ලෙස කළ නියෝගය පිළිබඳව තම සේවාදායිකාව කොමිසමේ ‘ඉහළ නිලධාරීන්’ දැනුවත් කළ බවත්, ඔවුන්ගේ නියෝග හා උපදෙස් මත තම සේවාදායිකාව කටයුතු කළ බවත් දැනුම් දුන් ඇගේ නීතිඥවරයා, කෙසේ නමුත් මෙම නඩුවට අදාළව කොමිසමේ ඇති ලේඛන අධිකරණයට දැන් බාරදීමට හැකි බවද පැවසීය.

ඒ අනුව අදාළ ලේඛන සියල්ල මාර්තු 12 දින තුළ රහස් පොලිසිය වෙත බාර දෙන්නැයි කොමිසමේ ලේකම්වරියට නියෝග කළ ත‍්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ල, ඇය වෙනුවෙන් නිකුත් කළ වරෙන්තුව ආපසු කැඳවන්නට නියෝග කළේය. සාමාන්‍ය වරෙන්තු කරන ලද පුද්ගලයෙකුගේ වරෙන්තුව ආපසු කැඳවීමේදී බැඳුම්කරයක් නියම කරන නමුත්, ජනාධිපති පරීක්ෂණ කොමිසමට තිබෙන ගරුත්වය සහ ලේකම්වරිය අධිකරණයට ඉදිරිපත් වීම සැලකිල්ලට ගෙන එවැනි බැඳුම්කරයක් නියම නොකරන බවද ත‍්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලේ සභාපති විනිසුරු විකුම් කළුආරච්චි විවෘත අධිකරණයේ සඳහන් කළේය.

ඒ අනුව, අධිකරණය සහ ජනාධිපති කොමිසම අතර මෙතෙක් පැවැති කඹ ඇදිල්ලක පළමු අදියර අවසන් වී තිබේ. ඒ, ජනාධිපති කොමිසම, අධිකරණය ඉදිරියේ දණ නැමීමෙනි. මේ අවස්ථාවේදී ඍජුව ක‍්‍රියාකරමින් මුළුමහත් අධිකරණයේම ගෞරවය ආරක්‍ෂා කර ගැනීම ගැන ත‍්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලේ සභාපති විනිසුරු විකුම් කළුආරච්චි, විනිසුරු ධම්මික ගනේපොළ, විනිසුරු ආදිත්‍ය පටබැඳි මහත්වරුන්ට යුක්තිගරුක මිනිසුන්ගේ ප‍්‍රශංසාව හිමිවිය යුතුය.

දේශපාලන පළිගැනීම් ගැන සොයාබැලීමට ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ පත්කර ඇති පරීක්‍ෂණ කොමිෂන් සභාව, තමන් පත්වූ දා සිට කටයුතු කර ඇති අත්තනෝමතික ආකාරය, පසුගිය දිනවල මහත් විවාදයට බඳුන් විය. අලි රොෂාන්ගේ නඩුවට අදාළ ඉහත ජවනිකා ඒ නාට්‍යයේ එක් කොටසක් පමණි.

කොමිෂන් සභාව පත්කළ පසු, හිටපු නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩ, අද්මිරාල් ඞීකේපී දසනායක, හිටපු මහේස්ත‍්‍රාත් තිළිණ ගමගේ ඇතුළු පිරිසක්, කොමිසමට පැමිණිලි කළහ. ඔවුන් තිදෙනා පුද්ගලයන් පැහැරගෙන යෑම් හා අතුරුදන් කිරීම්, බලපත‍්‍ර නැතිව අලි පැටවුන් සන්තකයේ තබාගැනීම් වැනි අපරාධ සම්බන්ධයෙන් මහාධිකරණය ඉදිරියේ (හරියටම කියනවා නම් ත‍්‍රිපුද්ගල විශේෂ මහාධිකරණ ඉදිරියේ* චුදිතයන්ව සිටිනවුන්ය. මේ අයගේ පැමිණිලි බාරගත් කොමිසම මුලින්ම කළේ, තමන් හමුවේ විමසුමට භාජනය වන සිදුවීම්වලට අදාළ නඩු, ඒවා විභාග කෙරෙන අධිකරණ හමුවේ ඉදිරියට ගෙනයෑමෙන් වළකින ලෙස නීතිපතිවරයාට නියම කිරීමය. එහෙත්, නීතිපතිවරයා නිවැරදි තීරණයක් ගනිමින්, හැරෙන තැපෑලෙන්ම කොමිසමට, ‘එය කළ නොහැකියැ’යි නීතියත් කියා දෙමින් පිළිතුරු දුන්නේය. ‘නඩුවක් විභාග කිරීම හෝ පසෙක තැබීම කරන්නේ අධිකරණය විසිනි. ඒ ගැන මැදිහත්වීමට තමාට බලයක් නැතැ’යිද, එසේ කරන ලෙස තමාට නියම කිරීමට කොමිසමට ද බලයක් නැතැ’යිද නීතිපතිවරයා සිය පිළිතුරෙන් කීවේය.

ඉන්පසු ඉදිරියට ආවේ වැඩබලන පොලිස්පතිවරයායි. ඔහු නීතිපතිවරයාගෙන් ඉල්ලීමක් කළේ, කොමිසම හමුවේ විභාග වන පැමිණිලිවලට අදාළ නඩු කටයුතු ඉදිරියට ගෙනයෑමෙන් වළකින ලෙසය. නීතිපතිවරයා වැඩබලන පොලිස්පතිවරයාටද නීතිය කියා දුන්නේය.

ඒ අතර, පොලිසිය භාරයේ තිබුණු. තමන් ඉදිරියේ විමර්ශනයට භාජනය වන පැමිණිලිවලට අදාළ ලිපිගොනු කොමිසම රැුගෙන යාමෙන් අලි රොෂාන් ඇතුළු පස්දෙනකුට එරෙහිව පවරා ඇති නඩුව ඉදිරියට ගෙනයන්නට නොහැකි නිසා, කොමිසමේ ලේකම්වරියට, එම ගොනු වහා භාරදෙන්නැයි මුලින් කී නියෝගය නිකුත්කරන්නට අධිකරණයට සිදුවිය.

ඉන්පසු, මාර්තු 6 වැනිදා ජනාධිපති කොමිසම අපූූරු පුවත්පත් නිවේදනයක් නිකුත් කෙළේය. එහි මෙසේ සඳහන්ය.

‘මෙම කොමිෂන් සභාවේ ලේකම් වෙත 2020.3.3 වන දින කොමිෂන් සභාව භාරයේ ඇති ලිපිගොනු කීපයක් ඉදිරිපත් කිරීමට කොළඹ ත‍්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණය විසින් දන්වා තිබුණි. එම දැන්වීම මත ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතව තිබුණේ, හිටපු මහේස්ත‍්‍රාත්වරයකු වූ තිළිණ ගමගේ මහතා විසින් මෙම කොමිසමට ඉදිරිපත් කර තිබුණු දේශපාලන පළිගැනීම් පිළිබඳ පැමිණිල්ලට අදාළ අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ තිබූ ලිපිගොනු කීපයකි.

මේ සම්බන්ධව අද දින කොමිෂන් සභාව නියෝගයක් කරමින්් දන්වා සිටියේ, ජනාධිපති පරීක්‍ෂණ කොමිෂන් සභාව ස්ථාපිත කරන අධිකාරි පත‍්‍රයට අනුව කොමිෂන් සභාවට ඉදිරිපත් කරන පැමිණිලි පිළිබඳව විමර්ශනයක් හෝ පරීක්‍ෂණයක් හෝ ඒ දෙකම සිදුකිරීමෙන් අනතුරුව රැුස්කරගත් තොරතුරු සහ ඒ මත සකස්කරගනු ලැබූ අතුරු පරීක්‍ෂණයක් හෝ ඒ දෙකම සිදුකිරීමෙන් අනතුරුව රැුස්කරගත් තොරතුරු සහ සකස්කරගත් අතුරු හෝ අවසාන වාර්තා ඉදිරිපත් කළ යුතු වන්නේ අතිගරු ජනාධිපතිතුමා වෙත බැව් දන්වා සිටී.

එකි වාර්තා හෝ යම් තොරතුරු කොටසක් හෝ වාර්තාවේ කොටසක් ඉල්ලා සිටීමට කිසිදු ආයතනයකට හෝ පුද්ගලයකුට නෛතික හැකියාවක් නොමැති වන අතර, එම වාර්තා අතිගරු ජනාධිපතිතුමා විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ සභාගත කරන තෙක් රහස්‍ය වාර්තා ලෙසට පවත්වාගෙන යන බව කොමිෂන් සභාවේ සභාපති විශ‍්‍රාමික ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු උපාලි අබේරත්න මහතා වැඩිදුරටත් එම නියෝගයේ සඳහන් කරයි.

ඒ අනුව, කොමිසමේ තොරතුරු වාර්තා ලේඛන, ලේඛන ගොනු හෝ කිසිම  ඕඩියෝ, වීඩියෝ රෙකෝඩන ඉදිරිපත් කරන ලෙස බල කරමින් හෝ නියම කරමින් කොමිෂන් සභාවේ නිලධාරීන්ට සිතාසි නිකුත් කිරීමට කිසිදු නීතියකින් හෝ රීතියකින් විධානයකින් බලයක් නොමැති බව එම නියෝගයේ සඳහන් කරයි.

එමෙන්ම කොමිෂන් සභාවේ ලේකම් උසාවිය ඉදිරියේ සාක්‍ෂිකරුවකු ලෙස නම් කිරීම හෝ ලේකම්ට සිතාසි නිකුත් කිරීම පූර්ණ වශයෙන් බලයෙන් පිට ක‍්‍රියාවක් ලෙසට කොමිෂන් සභාව තීරණය කරයි.

එවැනි ඉල්ලීමක් කිරීම කොමිෂන් සභාවේ අධිකාරියට අවමන් කිරීමක් සහ එහි වැඩ කටයුතුවලට බාධා පැමිණවීමක් සිදුකරනු ඇති බවත් ජනාධිපති කොමිෂන් සභා පනතේ 10 සහ 12 වගන්තියේ සඳහන් විධාන පරිදි එවැනි ක‍්‍රියා සම්බන්ධයෙන් කොමිෂන් සභාවට තීරණයක් ගෙන ක‍්‍රියා කිරීමට සිදුවන බව අවධාරණය කරයි.

මේ හේතුවෙන් කොමිෂන් සභාවේ ලේකම්වරයා කොළඹ ත‍්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණයේ නඩු අංක ටීඒබී/504/2019 නඩුවේ සාක්‍ෂිකරුවකු වශයෙන් මෙම කොමිෂන් සභාවේ ලේකම්වරිය පත්කිරීමට නීතිපතිවරයා කටයුතු කිරිම තුළින් ඔහු සිතාමතාම ඉහත කී ක‍්‍රියා කලාපයට ප‍්‍රවේශ වී ඇති බව පෙනීයන බැවින්, උක්ත මහාධිකරණයෙන් ඉල්ලා ඇති ලිපිගොනුවලට අදාළව මෙම කොමිෂන් සභාව ඉදිරියේ විභාග වන පැමිණිලි විභාග කර අවසන් වන තෙක් එකී පැමිණිලිවලට අදාළව පවරා ඇති නඩු ඉදිරියට පවත්වාගෙන යාමෙන් වළකින ලෙසට කොමිෂන් සභාව විසින් මේ වන විටත් නීතිපති වෙත නියෝග කර එකී නියෝගය තවමත් නොවෙනස්ව පවතී.

එසේ හෙයින් එම කරුණු කොමිෂන් සභාවේ දැඩි අවධානයට යොමුවී ඇති අතර කොමිෂන් සභාවේ වැඩ කටයුතු බාධාවකින් තොරව පවත්වාගෙන යාමේ අවශ්‍යතාව උපරිමයෙන් ආරක්‍ෂා කළ යුතු බැවින් එවැනි තත්ත්වයක් ඉතා හොඳින් දැන සිටින නීතිපති හා/හෝ ඔහුගේ බලයලත් නිලධාරීන් මේ අන්දමින් ක‍්‍රියාකිරීම පැහැදිලි ලෙසම කොමිෂන් සභාවේ අධිකාරයට අවමන් කිරීමක් වන අතර, පරීක්‍ෂණ කොමිෂන් සභා පනතේ 10වැනි වගන්තිය යටතේ ක‍්‍රියා නොකළ යුත්තේ මන්ද යන්න කොමිෂන් සභාව ඉදිරියට පැමිණ හේතු දැක්වීමට 2020.03.11 වන දින පෙරවරු 10ට නීතිපතිවරයාට සිතාසි නිකුත්කර ඇති බවට කොමිෂන් සභාවේ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරයි.’

කොමිෂන් සභාවේ මේ නියමයට, නීතිපතිවරයා දුන් පිළිතුර කුමක්ද?

11 වැනිදා කොමිෂන් සභාවට නොගොස්, දීර්ඝ ලිපියක් පමණක් යවමින් නීතිපතිවයරයා සඳහන් කෙළේ, ත‍්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණ විනිශ්චය මණ්ඩලය ඉදිරියේ තමාගේ ක‍්‍රියාකාරිත්වය සම්බන්ධයෙන් නියෝග දීමට ජනාධිපති කොමිසමට නීතිමය අධිකරණ බලයක්, අධිකාරියක් නැති බවයි.

මේ සියලූ කාරණාවලින් පැහැදිලි වන්නේ තමන්ගේ බල සීමාව ඉක්මවා කටයුතු කරමින් සිටින්නේ ජනාධිපති කොමිසම බවයි. කොමිසමේ ලේකම්වරිය අධිකරණයට ඉදිරිපත් වෙමින් කළ ප‍්‍රකාශය අනුව,  මෙම නඩුවට අදාළව කොමිසමේ ඇති ලේඛන අධිකරණයට බාරදෙන ලෙස කළ නියෝගය පිළිබඳව ඇය කොමිසමේ ‘ඉහළ නිලධාරීන්’ දැනුවත් කර තිබේ. ඇය ඉන්පසු කටයුතු කර ඇත්තේ ‘ඔවුන්ගේ’ නියෝග හා උපදෙස් මතය. ධුරාවලිය අනුව, කොමිෂන් සභාවේ ලේකම්ට ඉහළින් සිටින්නේ කොමිසමේ සාමාජිකයන් පමණකි. එබැවින් ඇය කියන්නේ, ලිපිගොනු භාර නොදී, අධිකරණයටත් ඉදිරිපත් නොවී සිටින්නට ඇයට නියෝග හා උපදෙස් දී ඇත්තේ කොමිසමේ සාමාජිකයන් තිදෙනා බවද?

එහෙත් අවසානයේ සිදුවුණේ කුමක්ද? කොමිසම කී නිසා ලිපිගොනු නොදී සිටි ලේකම්වරිය, අත්අඩංගුවට ගන්නවායැයි අධිකරණය නියෝග කළ පමනින් අධිකරණය ඉදිරියට ගොස්, ලිපිගොනු අධිකරණයට භාරදෙන්නට පොරොන්දු වීමය. ඒ ගැන ඇයට ගෞරව කළ යුතුය. වැදගත් වන්නේ කොමිසම නොවේ. රටේ අධිකරණ පද්ධතියයි. ඉනුත්, ත‍්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලක් සිටින මහාධිකරණය විශේෂය. එවැන්නක් පත්කෙරෙන්නේ සුවිශේෂ නඩු සම්බන්ධයෙන්, නීතිපතිවරයාගේ ඉල්ලීමෙන්, අගවිනිසුරුවරයා විසින් වන බැවිනි.

ජනාධිපති කොමිෂන් යනු අධිකරණ නොවේ. තමාට වුවමනා යම් දෙයක් ගැන තොරතුරු සොයා දෙන ලෙසත් ඒ පිළිබඳව නිර්දේශ ඉදිරිපත් කරන ලෙසත් නියම කර ජනාධිපතිවරයා පත්කරන කමිටුවකි. එහි එක් සාමාජිකයකු පමණක්ද, සාමාජිකයන් කිහිප දෙනක්ද සිටිය හැකිය. අවශ්‍ය කාරණය සම්බන්ධයෙන් පුද්ගලයන් ගෙන්වා දිවුරුම් පිට ප‍්‍රසිද්ධියේ හෝ අප‍්‍රසිද්ධියේ හෝ, මාධ්‍ය ඉදිරිපිට හෝ මාධ්‍ය පිටමං කොට හෝ සාක්‍ෂි ගැනීමට, ලිපි ලේඛන කැඳවීමට කොමිසමට හැකිය. කොමිසමේ කාරිය වන්නේ ජනාධිපතිවරයා නියම කළ දිනට, තමන් එකතුකර ගත් සාක්‍ෂි ඇසුරෙන් අතුරු හෝ අවසන් වාර්තා ඉදිරිපත් කිරීමයි. එම වාර්තාව ප‍්‍රසිද්ධියට පත්කරනවාද, නැද්ද යන්න ජනාධිපතිගේ තීරණයකි.

1948 අංක 17 දරන පරීක්‍ෂණ කොමිෂන් සභා පනත මගින් පත්කෙරන මෙවැනි පළමුවැනි කොමිසම පත්කළේ, 1963 ජුනි 28 වැනි දින පිහිටුවූ එස්ඩබ්ලිව්ආර්ඞී බණ්ඩාරනායක ඝාතනය ගැන තොරතුරු සෙවීමට පත්කළ පරීක්‍ෂණ කොමිසම හැටියටය. එහි ඇති සුවිශේෂ කාරණය නම්, කොමසාරිස්වරුන් හැටියට, එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ විනිසුරු අඩෙල් යුනිස් සහ ඝානාවේ අභියාචනාධිකරණ විනිසුරු ජේඒ මිල්ස් යන විදෙස් විනිසුරුවරුන් කටයුතු කිරීමයි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු ටී සැමුවෙල් ප‍්‍රනාන්දු සභාපති විය. එදා මෙදා තුර පත්කරන ලද පනහකට ආසන්න කොමිෂන්වලින් නිකුත් කළ වාර්තා එක අතක ඇඟිලි ගණනටවත් සමීප නැත.

එයින් පෙනෙන්නේ, මෙය ජනාධිපතිගේ ‘කරුණු සෙවීමේ වුවමනාවට’ පත්කරන්නක් බවයි. කොමිෂන්් සාමාජිකයන්ගේද වගකීම ඒ වාර්තාව සකසා දීමයි.

එහෙත්, රජයත්, රජයට ගැති මාධ්‍යත් කොමිසම අධිකරණයකටත් වඩා ඉහළට ඔසවා තිබේ. හිටපු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරයකු මුලසුන හොබවන කොමිසම කටයුතු කරන ආකාරය පුදුම තරමට හිතුවක්කාරය. රටේ අධිකරණ පද්ධතියටත්, නීතියේ පාලනයටත් විටින් විට බාධා පමුණුවමින්, අධිකරණය ඉදිරියේ ඇසෙන නඩුවලට බාධා ඇතිකිරීම සිය දෛනික රාජකාරිය බවට කොමිසම තේරුම් ගෙන ඇතිවාදැයි සැකයක් ඇතිවේ. තමන්ගේ වගකීම සහ වගවීම කුමක්දැයි කොමිසම දැනගත යුතුය. ජ්‍යෙෂ්ඨ අධිකරණ විනිසුරුවරුන් දෙදෙනකු සහ හිටපු පොලිස්පතිවරයකු සිටින කොමිසමට එය කළ නොහැක්කක් නොවේ. එහෙත්, ඒ සීමාව පැන කටයුතු කරන්නට යෑමෙන් කොමිසම අපහාස කරන්නේ, අවමාන කරන්නේ තමන් පත්කළ ජනාධිපතිවරයාටය.x