පසුගිය සතියේ අනිද්දා පුවත්පතේ මිලිටරි නිලධාරීන්ව සිවිල් පාලනයට යෙදවීම ගැන අදහස් විමසමින් කළ සංවාදයකදී හිටපු පරිපාලන නිලධාරියෙකු වන ලයනල් ප‍්‍රනාන්දු මහතා යාපනය දිසාපති ලෙස සේවය කළ සමය ගැන අත්දැකීමක් කීය.
එහිදී ඔහු කියා තිබුණේ 1978 සහ 1979 වසරවල යාපනය දිස්ත‍්‍රික්කයේ ප‍්‍රධාන සිවිල් නිලධාරියා ලෙස සේවය කරමින් ඔහු ලද අත්දැකීමකි. 1979 දී යාපනය නගරයේ වෙළඳසැල් වලට කඩාවැදුණු හමුදා සෙබළුන් පිරිසක් මුදල් නොගෙවා භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට තැත් කිරීම නිසා ජනතාව හා හමුදාව අතර වාදයක් ඇතිවී තිබුණි. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස යාපනයේ වෙළෙන්දන් වෙළඳසැල් වසා දමමින් විරෝධය පාන්නට පටන්ගෙන තිබුණි. එම අවස්ථාවේ හමුදා සෙබළුන් නගරය මධ්‍යයට පැමිණීම නිසා කලබල තත්වය තවත් උග‍්‍ර වී තිබුණි. ගැටුම සමනය කර තිබුණේ හමුදාව නොවේ. නිරායුධ සිවිල් නිලධාරියෙකු වන ලයනල් ප‍්‍රනාන්දු මහතාය.
මේ සිදුවීම් ගැන උගත් පාඩම් හා ප‍්‍රතිසන්ධාන කොමිසමට සාක්ෂි දුන් ඞී.ඩබ්ලිව්. සිරිමාන්න මහතාද කතා කර ඇත. ඔහු ලයනල් ප‍්‍රනාන්දු මහතා දිසාපති ලෙස සේවය කළ කාලසීමාවේ යාපනය නගර සභාවේ සේවය කළ නිලධාරියෙකි. පසුව 1981 දී යාපනය සංවර්ධන සභා මැතිවරණයේ මැතිවරණ රාජකාරි වලද ඔහු කටයුතු කර ඇත. යාපනයේ දෙමළ ජනතාවට එරෙහිව හිංසනය මුදාහැරීමේදී හමුදා සෙබළුන්ව ඒ සඳහා පාවිච්චි කළ ආකාරය ගැන ඔහු පෙන්වා දී ඇත. ඡුන්ද පෙට්ටි අතුරුදන් වීම, යාපනය පුස්තකාලය ඇතුළු ගොඩනැගිලි ගිනිතැබීම ආදී සිදුවීම් යාපනයේ හමුදාව සිටි එසමයේ සිදුවූ හැටි ඔහුගේ අත්දැකීම් අතර ඇත. ඔහුගේ අත්දැකීම් මීට පෙර ඇත්ත පුවත්පතේ මෙන්ම ලංකාදීප පුවත්පතේද පළ වී ඇත. ඔහුද පෙන්වන්නේ සිවිල් කටයුතු වලට හමුදාව මැදිහත් වීමෙන් විනාශයකට මුල පිරුණු ආකාරයය.
ලියුම්කරුගේ මිත‍්‍රයෙකු වන, දෙමළ චිත‍්‍රපටි අධ්‍යක්ෂ කේසවරාජන් නවරත්නම් දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ එල්.ටී.ටී.ඊ. පාලනය යටතේ චිත‍්‍රපටි නිර්මාණය කළ අධ්‍යක්ෂවරයෙකි. ඔහු තරුණ කාලයේදී එල්.ටී.ටී.ඊ. සංවිධානයට ලැදියාවක් දැක්වීය. ඔහු කිසිදා එල්.ටී.ටී.ඊ.ය වෙනුවෙන් සටන් කර නැතත් එම සංවිධානය උතුර පාලනය කළ සමයේ එහි මාධ්‍ය අංශයෙහි සේවය කර ඇත. ඔහුගේ ජීවිතයේද තීරණාත්මක අවස්ථාවක් උදා වී තිබුණේ මිලිටරි මැදිහත් වීමක් නිසාය. ඔහු කියන අන්දමට උසස්පෙළ විද්‍යා අංශයෙන් අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටි ඔහු එකල දේශපාලන අදහස් ගැන වැඩි උනන්දුවක් දැක්වූ අයෙකු නොවීය. එහෙත් දිනක් ඔහු බයිසිකලයෙන් යන අතර වේගය අඩාල කළ මිලිටරි ජීප් රථයක සිටි සෙබළෙක් ඔහුගේ පිට හරහා චේන් පහරක් එල්ල කර ඇත. ලේ ගලමින් බිම වැටුණු ඔහු දැක ඇත්තේ සිනහසෙමින් ගමන් කරන හමුදා සෙබළුන්ය. ඒ අත්දැකීම දේශපාලනය ගැන උනන්දු වීමට ඔහුට හේතු වී ඇත. ඔහු තුවක්කුව වෙනුවට කැමරාව අතට ගැනීම අහම්බයකි. එහෙත් ඔහු පවසන්නේ එවැනි අත්දැකීම් වලට මුහුණ දුන් මිතුරන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් තෝරාගත්තේ තුවක්කුව බවය.
ලියුම්කරු පසුගිය සතියක මන්නාරම ප‍්‍රදේශයට ගිය අවස්ථාවක විඳින්නට ලැබුණු අත්දැකීමක් නිසා හැෙඟන්නේ එදා යාපනයේ ගිනි තැබූ මිලිටරි මැදිහත්වීම් නැවත සිදුවේදැයි බියක් ඇතිවෙයි.
මේ වන විට තන්තිරිමලේ ප‍්‍රදේශය පසු කරමින් අනුරාධපුර, මන්නාරම මාර්ගයට හැරෙන අයෙකුට අඩියෙන් අඩිය දකින්නට ඇත්තේ හමුදා මාර්ග බාධකය. ඒ මාර්ග බාධක දකුණේ හැම තැනම නැත. එහෙත් දෙමළ හා මුස්ලිම් බහුතරයක් ජීවත් වන මන්නාරම ප‍්‍රදේශයට ළං වන තරමට මාර්ග බාධක වැඩි වෙයි. පේසාලෙයි දක්වා ගියට අපට මාර්ග බාධක 10ක් පමණ හමුවිය. කිහිපයකින්ම අප ගමන්ගත් වාහනය නවත්වනු ලැබීය.
වාහන නවත්වා පරීක්ෂා කිරීම පාස්කු ඉරිදා ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයෙන් පසුව සාධාරණීකරණය කළ හැකිය. එහෙත් මෙවැනි සිවිල් වැසියන්ව පරීක්ෂා කිරීම පොලීසියට කළ නොහැක්කේ ඇයි. අප කලින් කී ඉතිහාස කතා නිසා උතුරේ ජනතාවට හමුදාව සුහද, මිත‍්‍රශීලී, වීරයන් පිිරිසක් ලෙස හැෙඟන්නේ නැත.
සෙබළුන්ගෙන් අතිබහුතරය සිංහල ජාතිකයන්ය. ඒ නිසා ඔවුන්ගේ සිත් තුළද දෙමළ හා මුස්ලිම් සාමාන්‍ය ජනයා ගැන ප‍්‍රසාදජනක එළැඹුමක් නැති වුණොත් පුදුමයට පත්විය යුතු නැත.
අපට භයානකම කාරණය දකින්නට ලැබුණේ මුරුගන් හන්දිය පසුවී මඳ දුරක් අනුරාධපුරය දෙසට යන විට ඇති හමුදා මාර්ග බාධකයකදීය. එතැනදී අපවත් නැවැත්වීය. පෙනුමෙන් අප දෙමළ යැයි සිතූ සෙබළෙකු අප සමඟද කතා කළේ නුරුස්නාසුළු ස්වරයෙනි. එහෙත් අපගේ හැඳුනුම්පත් පරීක්ෂා කළ පසුව ඒ නුරුස්නාසුළු ස්වරය මිත‍්‍රශීලී ස්වරයකට මාරු විය. එදිනෙදා තොරතුරු විමසනු ලැබීය.
අපට ඉදිරියෙන් නවත්වා තිබුණු බස්රියක සිටියේ මීගමුව ප‍්‍රදේශයේ සිට විනෝද චාරිකාවක් ආ සිංහල කතාකරන පිරිසකි. ඒ බස්රිය නැවැත්වුවද කිසිවෙක් බිමට බැස්සුවේ නැත. බසයට පිටින් ගමන් කරන අතරතුර ජනේලයෙන් එක් අයෙකුගේ හෝ දෙදෙනෙකුගේ හැඳුනුම්පත් පරීක්ෂා කළේය.
එහෙත් අපට පසුපසින් ආවේ අනුරාධපුර දෙසට යන මගී බස් රියකි. එය මුරපොළේ නැවැත්වීමෙන් පසුව බස්රියට ළංවූ සෙබළෙකු ‘මුස්ලිම් අය අයිඩෙන්ටි අරගෙන බහින්න.’ යැයි කියමින් කෑ ගැසීය.
එය පුදුමාකාර පරීක්ෂා කිරීමකි. බස්රියෙන් බැස පරීක්ෂාවට ලක් විය යුත්තේ මුස්ලිම් ජාතිකයන් පමණි. බස් රියට නගින සෙබළෙක් එය මැදින් ගමන් කරමින් අතරින් පතර හැඳුනුම්පතක් අතට ගන්නා අයුරු පිටත සිටි අපට පෙනුණි. එහෙත් මුස්ලිම් අයව බස්සවා දැඩි පරීක්ෂාවට ලක් කළේය.
එලෙස පරීක්ෂා කරන අතරතුර මුස්ලිම් ජාතිකයන් සමඟ කතාකළේද නුරුස්නාසුළු ස්වරයෙන් බව අපගේ නිරීක්ෂණය විය. පැහැදිළිවම මේ මුර කපොල්ලේදී අනෙකුත් ජනවර්ග වලට වඩා වෙනස් සැලකීමක් මුස්ලිම් අයට දක්වන බව පෙනුණි.
මේ කතාවට සාක්ෂ්‍ය සපයමින් මන්නාරමේදී අප සමඟ කතා කළ මුස්ලිම් ජාතිකයන්ද කීවේ පාස්කු ඉරිදා ප‍්‍රහාරයෙන් පසුව මුස්ලිම් ජාතිකයන්ට හමුදා සෙබළුන්ගෙන් රළු සැලසීම් වලට මුහුණ දෙන්නට සිදුවූ බවය. ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයෙන් පසු සිව් වතාවක් පමණ සාමාන්‍ය පුරවැසියන්ගේ නිවාස හදිසි වැටලීම් වලට ලක් කළ බව ඔහු කීය. ඉන් පසුව, මුස්ලිම් අයව විශේෂයෙන් පරීක්ෂාවට ලක් කිරිම මුරකපොලූ වලදී සිදුවන බවද කීය.
මේ තත්වය හමුදාවේ නිල උපදෙස් මත සිතාමතා කරන දෙයක් නොවන බව පැහැදිළිව විශ්වාස කළ හැකිය. මුස්ලිම් අයව පමණක් පරීක්ෂා කරන්න යැයි ඉහළ නිලධාරීන්ගෙන් උපදෙස් ලැබී නැතිවා විය හැකිය. එහෙත් මෙවැනි සිදුවීම් දකින්නට සිදුවීම පුදුමයක් නොවේ. මේ හමුදා සෙබළුන් දකුණේ ජීවත් වන සාමාන්‍ය පවුල්වල තරුණ තරුණියන්ය. මුස්ලිම් ජනතාව ගැන සමාජයෙහි පැතිර ගොස් තිබෙන ජනප‍්‍රිය මතයන් ඔවුන්ද විශ්වාස කරනවා විය හැකිය. රාජකාරියේදී එය බලපානවා විය හැකිය. හමුදා සෙබළුන් පුහුණුව ලබා ඇත්තේ සිවිල් කටයුතු වලට නොව යුධබිමේ කටයුතු වලටය. සිවිල් කටයුතු වලදී ඔවුන් ගැටුම් වැඩිවන ආකාරයට කටයුතු කිරීම පුදුමයක් නොවේ.
කෙසේ වෙතත් පාස්කු ඉරිදා ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයෙන් වසරක් ගෙවී ගොස් ඇත. රට වටා සියළු මුස්ලිම් නිවාස පරීක්ෂාවට ලක් කිරීමේ මෙහෙයුමක්ද සිදුකර හමාරය. අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ඇතුළු පරීක්ෂණ ආයතන වල නිලධාරීන් එම ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරය ගැන පරීක්ෂණ සිදුකර තොරතුරු රැුසක් හෙළි කරගෙන හමාරය. ඒ තොරතුරු වලින් පෙනෙන්නේ හැම මුස්ලිම් පුරවැසියාම සැක කිරීමට කිසිම හේතුවක් නැති බවය. මෙය පොදුජන කැරැුල්ලක් නොවේ. හුදකලා ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයකි.
දැන් ආරක්ෂාව ගැන අමතක කළ යුතු නැත. එය පැහැදිළිය. එහෙත් ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් පොලීසිය වැනි සිවිල් ආයතනයකට කටයුතු කළ නොහැක්කේ ඇයිද, ආරක්ෂක අංශ මීට වඩා ජනවාර්ගික ගැටළු ගැන සංවේදී නොවන්නේ ඇයිද යන ප‍්‍රශ්න පැන නගී. මෙවැනි තනි සිදුවීම් කෙතරම් භයානක ප‍්‍රතිඵල දක්වා තල්ලූ වනු ඇතිද යන්න බියජනක ලෙස කල්පනා කරන්නට සිදුවන කාරණාවකි.x
