රේණුකා පද්මිණී – නාට්‍ය හා රංග කලාව ගුරු උපදේශිකා
හය වසරේදී දරුවා අපිව හොයාගෙන එනවා. එකොළහ වසරේදි අපි දරුවෝ සොයාගෙන යන්න ඕනෑ. සාමාන්‍ය පෙළ විභාග බර අස්සේ දරුවා කලාව, සෞන්දර්ය අතෑරලා දානවා.
ඔබ නාට්‍ය කලාවට පිවිසුණු තැනින්කාතාව ආරම්භ කරමු.
මම 2002 අවුරුද්දේ තමයි කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයට එන්නේ. ඒ ඇවිත් ‘කැලණි ඇත්තෝ‘ වීදි නාට්‍ය කණ්ඩායමට සම්බන්ධ වෙනවා. එතන ඉඳලා ලංකාවේ හැම විශ්වවිද්‍යාලයකටම ගිහිං වීදි නාට්‍ය කළා. මේ විෂයට සෑහෙන්න ආසා වුණා. ඊට අමතරව නාට්‍ය හා රංග කලාව මම කැම්පස් එකේ විෂයක් විඳිහට හැදෑරුවා. කැම්පස් එකෙන් අවුට් වුණාට පස්සේ සෝමලතා සුබසිංහ මිස්, ධර්මසිරි බණ්ඩාරනායක, ලූෂන් බුලත්සිංහල, ජෙරොම් ද සිල්වා වගේ ප‍්‍රවීණයෝ එක්ක වැඩ කරන්න පටන් ගත්තා. පස්සේ ටීචිං හම්බවෙනවා. ඊට පස්සේ ජීවිතේම නාට්‍ය වෙනවා. ළමයි එක්ක නාට්‍ය කරන්න පටන් ගන්නවා.
මුල්ම පත්වීම කොහේටද?
දික්වැල්ල විජිත විද්‍යාලයට. පස්සේ කොළඹ මහානාමෙට ඇවිත් හය වසරේ ඉඳලා උසස් පෙළ වෙනකම් නාට්‍ය හා රංග කලාව පටන් ගත්තා. අවුරුදු 14ක් මහානාමේ හිටියා. පස්සේ ගුරු උපදේශිකාවක් වුණා.
ඔබ ඉගෙනගත්ත ළමා නාට්‍ය විෂය කොහොමද පාසල ඇතුළේදී ළමයින්ට ඇප්ලයි කළේ..
ළමයින්ට නාට්‍ය කරන එකයි, ළමයි එක්ක නාට්‍ය කරනවා කියන එකයි දෙකක්. ළමයින්ට නාට්‍යයක් කරද්දි ඒක රසවත් වෙන්න ඕනෑ. ආකර්ෂණීය වෙන්න ඕනෑ. ඒකට මෙතඞ් එකක් තිබෙනවා. ළමයා එක්ක නාට්‍යමය ක‍්‍රියාකාරකම්වල නිරතවෙනවා කියන්නේ වෙන දෙයක්. ඒ හරහා ළමයාගේ මනස, පෞරුෂය වර්ධනය වෙනවා. ළමයාගේ රසවින්දනය ඉහළට යනවානම් ළමයාගේ මානසික ජීවිතයම වෙනස් තැනකට යනවා. අපි ළමයා එක්ක කරන සුළු ක‍්‍රියාකාරකමකින්, ළමයාගේ මුළු ජීවිතයම වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. අද ලෝකය මේ විෂය ළමා මනස සංවර්ධනය සඳහා කොච්චර භාවිත කරගන්න පුළුවන්ද කියලා රීසර්ච් හරහා සොයාගෙන තිබෙනවා. එහෙම බැලූවාම අද ඩ‍්‍රාමා කියන්නේ චිකිත්සාවක්. සුව කිරීමේ කලාවක්. ඒකෙනුත් ළමයින් සඳහා කරන නාට්‍යමය ක‍්‍රියාකාරකම් ප‍්‍රබලයි.
පුංචි කාලයේ ළමයින්ට පෞරුෂ වර්ධනයේ ගැටලූ තියෙනවා. ඒවාට විසඳුම් විදියට කොහොමද මේ කලාව ඇප්ලයි කරන්නේ..
ප‍්‍රාථමික අංශවල දරුවෝ එක්ක වැඩ කරනකොට අපිට පේනවා ඔවුන්ට තිබෙන ප‍්‍රශ්න. සමහර දරුවෙක් සෑහෙන්න කලහකාරීයි. තව දරුවෙක් ඕනෑවටත් වඩා මුලූගැන්විලා නිශ්ශබ්දව ඉන්න කැමතියි. සමහර දරුවෝ කිසිම ඉදිරිපත් කිරීමකට ඉස්සරහට එන්නේ නෑ. ලැජ්ජයි. මේ වගේ පොඩි ප‍්‍රශ්නවල ඉඳලා බොහෝ සංකීර්ණ වෙනකම් ප‍්‍රශ්න දරුවන්ට තිබෙනවා. ගුරුවරයා සූක්ෂ්ම වුණොත් ඔහුට පුළුවන් මුලින්ම මේ දරුවන් අඳුනාගන්න. ඊළඟට අපිට පුළුවන් මේ දරුවන්ගේ ඉතිහාසය, පවුල් පසුබිම වගේ දේවල් සොයා බලන්න. එහෙම බැලූවාම කොතනද ප‍්‍රශ්නය තිබෙන්නේ කියලා අඳුනාගන්න පුළුවන්. ඊට පස්සේ පුළුවන් නාට්‍යමය ක‍්‍රියාකාරකම් හරහා මේ දරුවන්ගේ ප‍්‍රශ්නවලට උත්තර සොයා ගන්න. මම ප‍්‍රායෝගිකව ගොඩාක් ප‍්‍රශ්න තියෙන දරුවෝ එක්ක වැඩකරලා තියෙනවා. ඔවුන් නාට්‍ය සහ නාට්‍යමය ක‍්‍රියාකාරකම් හරහා වෙනස් වෙන විදිහ අපිට හිතාගන්න බෑ.
එක පන්ති කාමරයක ළමයි 45ක් කියමු ඉන්නේ. හැබැයි එතන කතාන්දර 45ක් තමයි තියෙන්නේ. ගුරුවරයා මේක හඳුනාගන්න ඕනෑ. මේක පන්ති කාමරය ඇතුළේ කරන්න බැරිවෙන්න පුළුවන්. කාලය සීමිත වෙන්න පුළුවන්. හැබැයි අපිට සෞන්දර්ය ගුරුවරු විඳිහට මේකට මැදිහත් වෙන්න පුළුවන්. මම හොඳටම දන්නවා සමහර දරුවෝ තමන්ට කියාගන්න බැරි දේවල්, හිත අස්සේ හංගාගෙන තියාගෙන ඉන්න දේවල්, ඩ‍්‍රාමා ඇක්ටිවිටීස් අස්සේ එළියට දානවා. එහෙම දාලා හිත නිදහස් කරගන්නවා. ප‍්‍රශ්නයට විසඳුමේ ආරම්භය තියෙන්නේ එතන. ඉස්කෝලේ ඩ‍්‍රාමා සබ්ජෙක්ට් එක නොකරන ළමයි මාත් එක්ක ඩ‍්‍රාමා කළා. ඒ සමහර දරුවෝ අද ඉන්න තැන හිතාගන්නවත් බෑ. ඒ තරම් දියුණු තැන්වල ඒ දරුවෝ අද ඉන්නවා. ‘මිස්, මිස් එක්ක නාට්‍ය කරපු කාලේ ලැබුණු දේවල් නිසා තමයි අපේ පර්සනැලිටි එක මේතරම් දියුණු වෙලා තියෙන්නේ, ඒ නිසා තමයි මිස් අපි අද මෙතන ඉන්නේ, දැන් ඒ දරුවෝ කියනවා. ඉතිං ඒක තමයි මගේ නම් සතුට.
ඩ‍්‍රාමා තෙරපි විෂය ගැන ඔබගේ හැදෑරීම කොහොමද?.
මම කැම්පස් එකේ පශ්චාත් උපාධි ඩිප්ලෝමා එක කළා. මම ඒකට රීසර්ච් එක විදියට තෝරාගත්තේ ‘නව යොවුන් විය දරුවන්ගේ පෞරුෂ ගැටලූ සඳහා නාට්‍ය චිකිත්සාව භාවිත කළ හැක්කේ කෙසේද?‘ කියන මාතෘකාව. එතනදී මම කළේ කොළඹ කලාපයේ පාසල්වලට කතාකරලා පන්ති කාමරයේදී විශේෂ ප‍්‍රශ්න තිබෙනවා කියලා පෙන්වන දරුවෝ හඳුනාගෙන ඔවුන් සමග ඩ‍්‍රාමා කිරීම. අධික‍්‍රියාශීලී ආක‍්‍රමණශීලී දරුවන්, පන්ති කාමරයේ කොන්වෙලා තමන්ගේ ඇතුළේ තියෙන දේවල් මිතුරෙක් එක්ක හෝ හුමාරු කරගන්න බැරුව ළතැවෙන දරුවන්, මේ වගේ නොයෙක් ප‍්‍රශ්න තියෙන දරුවන් මට මේ රීසර්ච් එකේදී අඳුනාගන්න ලැබුණා. මම මාස තුනක් ඔවුන් සමග වැඩ කළා. මම මේකෙන් අත්වින්දා ප‍්‍රතිකාර ක‍්‍රමයක් විදිහට නාට්‍ය දරුවන්ගේ මානසික සුවය, සමබරතාව වෙනුවෙන් කොපමණ පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්ද කියන එක.
අපි මේ දරුවන්ගේ පෞරුෂ වර්ධනය වගේ තත්ත්වයකින් එහාට ගිහිං, ඩ‍්‍රාමා තෙරපි චිකිත්සාවක් විදිහට බහුලව පාවිච්චි කරන අවස්ථා ගැන කතා කළොත්..
මානසික රෝගයක් තියෙනවා නම් අපි ඒ අය සඳහා මනෝ උපදේශනය පවත්වාගෙන යනවා. ඩිප්‍රෙෂන්, ස්ටේරස්, භින්නෝන්මාදය වගේ අපි සුලබව දකින මානසික රෝගී තත්ත්වයන්ට අපි මනෝ උපදේශනය දෙනවා, ඒ එක්තරා රෝගී අවධියකදී. මෙන්න මේ අවධියේදී නාට්‍ය චිකිත්සාව, සංගීත චිකිත්සාව වගේ දේවල් ඒ රෝගියාගේ සුවය වෙනුවෙන් භාවිත කරන්න පුළුවන්. හැබැයි මම මේ කතාකරන්නේ සුවය සඳහා අනිවාර්යයෙන් බෙහෙත් භාවිත කළ යුතුයි කියන තත්ත්වය ගැන නෙවෙයි. ඒ අවස්ථාවේදී මේ චිකිත්සා හරියන්නේ නෑ. නමුත් බෙහෙත්වලින් යම් පාලිත තත්ත්වයක් ආවට පස්සේ වුණත් අපිට මේ චිකිත්සා වෙත යන්න පුළුවන්.
මේ චිකිත්සා සඳහා විශේෂයෙන් පාවිච්චි කරන්නේ ළමා නාට්‍ය කියන දේද, නැතිනම් පොදුවේ අපි ඩ‍්‍රාමා කියලා හඳුනාගෙන තියෙන දේද?
පුංචි කාලෙම මානුෂවාදී ගුණ දරුවන් තුළ පැල කිරීම, අනෙකාට ගරු කිරීම, අනෙකා ආදරයෙන් පිළිගැනීම වගේ සංස්කෘතිකමය විදියට අපි ලෝකය තුළ ජීවත්වන්නේ කෙසේද කියන එක තමයි අපි ළමා නාට්‍යකරණයේදී බලාපොරොත්තු වෙන ප‍්‍රධාන දේවල්. නාට්‍යයක් බලලා දරුවෙක් ගන්න දේයි, නාට්‍ය ක‍්‍රියාකාරකම්වල නිරතවෙලා දරුවෙක් ගන්න දේයි දෙකක්. නාට්‍ය මෙහෙම දරුවන් එක්ක කරගෙන යනකොට තමයි අපිට අහුවෙන්නේ මේකේ තියෙන චිකිත්සාමය ගුණය. එතකොට දැන් අපිට අදහසක් තියෙනවා පෞරුෂය දුර්වල දරුවෙක් හමුවුණොත් ඔහු කොහොමද එතනින් මුදාගෙන උඩට ගේන්නේ කියලා. දැන් එතනිනුත් එහාට ගිහිං ඩ‍්‍රාමා කියන ප‍්‍රධාන ගසේ අමතර ශාඛාවක් විදියට මේ අපි කතාකරන ඩ‍්‍රාමා චිකිත්සා කියන ශාඛාව වර්ධනය වෙමින් තිබෙනවා.
නාට්‍ය කිරීම නිසා, ක‍්‍රියාකාරකම්වල දිගටම නිරතවීම නිසා දරුවෙක්ට ලැබෙන්න පුළුවන් මොනවාද?
මූලික දේ සංවේදීත්වය. තමන් දෙසට නැමෙනවා වෙනුවට අනුන් දෙසට නැඹුරුවීමට හුරුවක් ඇතිවීම. සමාජයක් සමග ගනුදෙනුවේදී ඔහු හැසිරෙන්න ඕනෑ කොයි විදිහටද කියන දේ ගැන මූලික අදහසක් දරුවාට ඇති කිරීම. දේවල් බදාගන්නවා වෙනුවට බෙදාගන්නේ ගන්නේ කොහොමද කියන එක දරුවන්ට උගන්වනවා.
අපි හිතමු දරුවෙක් හය වසරේදි ඩ‍්‍රාමා විෂයක් විදියට කරන්න තෝරගන්නවා. ඒ දරුවා 11 වසරට වගේ එනකොට මොනවගේ තත්ත්වයකද ඉන්නේ..
දරුවෝ හය වසරෙට ආවාම පුදුම කැමැත්තකින් ඩ‍්‍රාමා කරන්න එන්නේ. හරිම ක‍්‍රියාකාරීව හරිම උද්වේගජනකව තමයි දරුවෝ නාට්‍යවලට එන්නේ. වෙලාවට කලින් නාට්‍ය කාමරය ළඟට ඇවිත් එල්ලිලා බලාගෙන ඉන්නවා. ක‍්‍රියාකාරකම්වලටත් උද්වේගයකින් සම්බන්ධ වෙනවා. හය වසරේදී දරුවා අපිව හොයාගෙන එනවා. එකොළහ වසරේදි අපි දරුවෝ සොයාගෙන යන්න ඕනෑ. සාමාන්‍ය පෙළ විභාග බර අස්සේ දරුවා කලාව සෞන්දර්ය අතෑරලා දානවා.
ඔබ දැන් බස්නාහිර පළාතේ කොළඹ අධ්‍යාපන කලාපයේ ගුරු උපදේශිකාවක්. චිත‍්‍ර, සංගීත, නැටුම් සහ නාට්‍ය කියන මේ සෞන්දර්ය විෂයන් අතරින් සිසුන් අතර ජනප‍්‍රිය විෂය මොකද්ද?
නැටුම්, සංගීත විෂයන්වලට සිසුන් අඩුයි නෙවෙයි, මේ විෂයන් දෙකට සාපේක්ෂව නාට්‍ය විෂයට දැන් සිසුන් අතර තිබෙන උනන්දුව වැඩියි. ඒකට හේතුව තමයි අපි හැමෝම අනුකරණයට කැමැත්තන් වීම. ඒක සහජ මනුෂ්‍ය ගුණාංගයක්. අනික නැටුම්, සංගීතය කියන විෂයන්වලින් ‘ඒ’ සාමාර්ථයක් වෙත යෑම අමාරුයි, ඊට සාපේක්ෂව නාට්‍ය තුළින් ඒක ලේසියි කියන හැඟීමකුත් දැන් සිසුන් අතර ඇතිවෙලා තිබෙනවා. ඒකත් මේ ජනප‍්‍රියත්වයට හේතුවක් වෙන්න ඇති.
නැටුම් සංගීතය කියන විෂයන්ට සාපේක්ෂව නාට්‍ය විෂය ලංකාවේ පාසල්වලට අලූත්. මේ විෂයේ සංවර්ධනය ගැන කතාකළොත්..
නාට්‍ය විෂය අනෙකුත් විෂයන් දෙකට වඩා අලූත්, ඒක හරි. මේ විෂය ඇතුළේ නැටුම්, සංගීතය, චිත‍්‍රය කියන අනෙකුත් විෂයන් තුනම තිබෙනවා. නාට්‍යයක් කරන්න ගියාම කෝරියෝග‍්‍රෆි (නර්තන වින්‍යාසය* ඕනෑ, නැටුම් ඕනෑ. සමහර නාට්‍යවල ගීත තිබෙනවා. එතකොට සංගීතයත් ඕනෑ. පසුතලය ඩිසයින් කරන්න ගියාම චිත‍්‍රයත් ඕනෑ. එහෙම බැලූවාම මේක සෑහෙන්න පොහොසත් විෂයක්. ලෝකයේ අනෙකුත් රටවල නාට්‍ය අධ්‍යාපනය එක්ක සංසන්දනාත්මකව බැලූවොත් අපේ නාට්‍ය අධ්‍යාපනය පිළිබඳව ප‍්‍රශ්න තිබෙනවා. නමුත් ඒ ප‍්‍රශ්න නිරාකරණය වෙමින් සිලබස් අලූත් වෙමින්, බාහිර කියවීම් අලූත් වෙමින්, ක‍්‍රියාකාරකම් අලූත් වෙමින්, මේ විෂය අවුරුද්දෙන් අවුරුද්ද සංවර්ධනය වෙමින් තිබෙනවා. මේ සංවර්ධනය අස්සේ ඩ‍්‍රාමා තෙරපි කියන දේත් ගැන, සිලබස් හදන අය හිතමින් ඉන්නවා. ඔවුන් ඩ‍්‍රාමා ඇක්ටිවිටීස් දානකොට, ඒවා ඩ‍්‍රාම තෙරපි පැත්තටත් බරවෙන්න දාලා තියෙනවා. මමත් යම් යම් දේවල් යෝජනා කරමින් ඉන්නවා.
දැන් දරුවෝ හය වසරේදී සෞන්දර්ය විෂයන් තෝරාගන්නවා. එතැනදී තමන්ගේ ඇගේ තියෙන ටැලන්ට් එක දරුවෝ හරියට අඳුනාගන්නවාද? ඒ හඳුනාගැනීමට පාසල උදව් කරන්නේ නැහැ නේද?
දැන් අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ සාකච්ඡුාවක් යමින් තිබෙනවා, මුල් කාලයේ දරුවන්ට හැම සෞන්දර්ය විෂයක්ම කරන්න දීලා ඉහළ පන්තිවලට ආවාම තමන්ගේ දක්ෂතාවට ගැළපෙන විෂය තෝරාගන්න අවස්ථාව දෙමු, කියන අදහස පිළිබඳව. මමත් හිතනවා දරුවන්ට විෂය හඳුනාගැනීම සඳහා කාලයක් ලබාදිය යුතුයි කියලා.
නාට්‍ය හා රංග කලාව විෂය උගන්වන ගුරුවරුන් ගැන ඔබගේ තක්සේරුව මොකද්ද?
නාට්‍ය හා රංග කලාව උගන්වන්න නම් අංක එකට ඒ විෂයට උපාධියක් තියෙන්න ඕනෑ. දැනට ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාල දෙකක් නාට්‍ය හා රංග කලා උපාධිය ලබා දෙනවා. බිංගිරිය විද්‍යා පීඨයේ නාට්‍ය හා රංග කලාව උගන්වනවා. මේ විෂයට විශාල ගුරු හිඟයක් පහුගිය කාලේ තිබුණා. නමුත් දැන් වෙනකොට නාට්‍ය හා රංග කලාව උපාධිය ගත්ත විශාල පිරිසක් පාසල් පද්ධතිය තුළ වැඩ කරනවා. ඒ නිසා මේ විෂය ගැන ඉස්සරට වැඩි දියුණුවක් පාසල් තුළ දැන් තිබෙනවා.
ඔබ ඔහොම කිව්වත් බොහෝ පාසල් තුළ තවම නාට්‍ය හා රංග කලා විෂයට වෙනම පන්ති කාමරයක් නැහැ. එහෙම වුණාම කොහොමද නාට්‍යමය ක‍්‍රියාකාරකම් කරන්නේ?
අලූත් සිලබස් එකේ රිලැක්ස් වෙන්න ඇක්ටිවිටීස් ගොඩාක් තියෙනවා. ඒවා කරන්න නම් ඊට වෙන්වුණ රූම් එකක් ඕනෑ. කොහොම වුණත් කාමරයක් දුන්නත් ඒක නාට්‍ය කාමරය බවට පත් කරගැනීමේ වගකීම තියෙන්නේ නාට්‍ය ගුරුවරයාට. ඉතිං ඒ වගකීම උපරිමයෙන් කරන ගුරුවරුත් ඉන්නවා. ඒක ගුරුවරයාගේ ආකල්පය.
නාට්‍ය හා රංග කලාවට දරුවාගේ පෞරුෂය වර්ධනය කරන්න පුළුවන් නම්, මතක ශක්තිය දියුණු කරන්න පුළුවන් නම්, සිතීම තියුණු කරන්න පුළුවන් නම්, සංවේදීත්වය වැඩි කරන්න පුළුවන් නම්, ඇයි තෝරාගත් සිසුන් පිරිසකට විතරක් මේ විෂය සීමා කරන්නේ..
ඒකට දෙන්න උත්තරයක් මට නෑ. මේක ලංකාවේ අධ්‍යාපන ක‍්‍රමය ගොඩනැගිලා තිබෙන විදිය. සාමාන්‍ය පෙළ දක්වා හෝ එක පීරියඞ් එකක් ඩ‍්‍රාමා හැම ළමයෙකුටම පොදුවේ දෙන්න පුළුවන් නම්, ඒක ළමයාගේ මානසික සංවර්ධනයට විශාල හොඳක් වෙයි.
මට අවසාන වශයෙන් කියන්න, අපි දන්නවා පාසලේ ගුරුවරු ඉන්නවා හරිම අලස, සෑහෙන්න කේන්ති ගන්න, දරුවන්ට උමතුවෙන් වගේ තරවටු කරන. තවත් සමහරු ඉන්නවා කිසිම ප‍්‍රබෝධමත් ගතියක් නැහැ, හැම වෙලාවෙම නිදිකිරා වැටෙන. මේ ගුරුවරුන්ගේ මේ තත්ත්වයන් වෙනස් කරන්න ඩ‍්‍රාමා භාවිත කරන්න බැරිද?
ගුරුවරයා කියන්නේ මේ සමාජයේම ඉන්න එක ප‍්‍රජාවක්. ඔවුන්ටත් ආර්ථික සාමාජීය ප‍්‍රශ්න සෑහෙන්න තිබෙනවා. මේ ආර්ථිකය අස්සේ ඔවුනුත් ලොකු රේස් එකක් දුවන්නේ. ගුරුවරියක් ගත්තොත් ඇය පවුලේ එදිනෙදා කටයුතුවලටත් මැදිහත් වෙන්න ඕනෑ. ගේදොර වැඩ කරන්න ඕනෑ. ඉතිං ඔබ ඔය කියන හැම දෙයක්ම තියෙන ගුරුවරු මේ පද්ධතිය ඇතුළේ ඉන්නවා. ඒක ගුරු වෘත්තියට විතරක් සීමා වුණ තත්ත්වයකුත් නෙවෙයි. නමුත් අධ්‍යාපන බලධාරීන්ට යම් වගකීමක් තිබෙනවා ගුරුවරයාගේ මානසික සුවය වෙනුවෙන් යම් දෙයක් කරන්න. එතැනදී අපිට අවශ්‍ය නම් ඩ‍්‍රාමා තෙරපි වගේ දෙයක් භාවිත කරන්න පුළුවන්. මම හිතන්නේ අපි අපේ සමස්ත අධ්‍යාපන ක‍්‍රමය ගැනම ආයිත් හිතන්න ඕනෑ. හිතලා මේ පද්ධතියම නැවත සැලසුම්ගත කළ යුතුයි.x
