යහපාලන ආණ්ඩුව අලූත් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා අතගැසුවේ 2016 ජනවාරි 9 වැනිදා සිටය. එදින, ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේනගේ සමාරම්භක කතාවෙන් පසුව, මුළු පාර්ලිමේන්තුවම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයක් බවට පත්කෙරෙන යෝජනාවක් ඒකමතිකව සම්මත විය. ඒ ක‍්‍රියාවලියට කිසිදු පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරයකු විරුද්ධ වුණේ නැත.
අලූත් ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය සඳහා මහජන අදහස් විමසීමට කමිටුවක් පත්කෙරිණ. ව්‍යවස්ථාවේ අඩංගු විය යුතු මූලික තේමා හයක් තෝරාගෙන ඒ පිළිබඳ අදහස් ලබාගෙන වාර්තා කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත‍්‍රීවරුන්ගෙන් සැදුණු කමිටු හයක් පත්කෙරිණ. පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන පක්‍ෂවල නායකයන්ගෙන් සමන්විත මෙහෙයුම් කමිටුවක්ද පත්කෙරිණ. මහජන අදහස් විමසීමේ කමිටුව, තේමා කමිටු හය ආදිය ඉදිරිපත් කරන යෝජනා එකතු කොට අලූත් ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් සකස්කොට, ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කිරීම මෙහෙයුම් කමිටුවට පැවරිණ.
එහෙත්, මේ මුළු වැඩපිළිවෙළම තර්කානුකූල අවසානයක් කරා ගෙනයෑමට අවශ්‍ය දේශපාලන නායකත්වය දෙන්නට මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා සහ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ අගමැතිවරයා අසමත් වූහ. එතෙකුදු නොව, එම වැඩපිළිවෙළ ඇතුළතින්ම විනාස කිරිමටද ඒ දෙදෙනා හරිහරියට දායක වූූහ.
එහෙත්, අලූත් ව්‍යවස්ථාවක් සඳහාවූ වැඩපිළිවෙළ ඉදිරියට ගලායෑම තුළ, මහජනතාවගේ අදහස්, තේමා කමිටු හයේ නිර්දේශ, මෙහෙයුම් කමිටුවේ ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත් ආදි ලෙස ව්‍යවස්ථාවක් හැදීමට අමුද්‍රව්‍ය වන ලේඛන හා දැනුම් සම්භාරයක් ඉතිරිව තිබේ. ඒවායේත්, ක‍්‍රියාවලියේත් විවිධාකාර අඩුලූහුඬුකම් හා අඩුපාඩුද තිබෙන්නට පුළුවන. එහෙත්, කිසිවකු අලූත් ව්‍යවස්ථාවක් හදන්නට සූදානම් වන්නේ නම්, එතැනින් පටන් ගත හැකිය. අඩුලූහුඬුකම් සපුරාගෙන ඉදිරියට යා හැකිය.
යහපාලන ව්‍යවස්ථා සම්පාදන ක‍්‍රියාවලිය තුළ, විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමය තවදුරටත් පවත්වා ගැනීම, එම ධුරයේ යම් සංශෝධන සහිතව පවත්වා ගැනීම, අහෝසි කොට පාර්ලිමේන්තු ක‍්‍රමයට යෑම යනාදි සියලූ වර්ගයේ ප‍්‍රවේශයන් ඇතුළත් විය. ඊට අමතරව, අලූත් මැතිවරණ ක‍්‍රමයක් සම්පාදනය කරගැනීම, බලය බෙදාහදාගැනීම විධිමත් කිරීම ආදි කාරණා ගැනද බහුවිධ ප‍්‍රවේශ එහි අඩංගු විය. ඒවා සියල්ල සලකා බලා, බහුවිධ ප‍්‍රවේශ සහිත ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් ඉදිරිපත් කර, එය පාර්ලිමේන්තුවේ හෙවත් ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය තුළ සාකච්ඡුා කොට, අවශ්‍ය නම් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේද අභියෝගයට ලක්කොට, අවසානයේදී ජනමත විචාරණයකට ඉදිරිපත් කර සම්මත කරගැනීම බලාපොරොත්තු විය හැකිව තිබිණ. තීරණාත්මක අවසානයකට නොගියත්, එම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක ක‍්‍රියාවලිය, සමාජය තුළ බරපතළ ලෙස සංවාදයටත්, විවේචනයටත් භාජනය විය. කෙටුම්පතක් ඉදිරියට පැමිණියේ නම්, ඒ ගැනද තවදුරටත් සාකච්ඡුා වීමටත්, ජනමත විචාරණයකට ඉදිරිපත් වුණේ නම්, රට පුරා ගම්නගරවල දේශපාලන වේදිකාවල එය විවාදයට ගැනීමටත් ඉඩ තිබිණ. ඒ අදියර නොඑළඹිණ.
දැන් නැවතත් අලූත් ව්‍යවස්ථාවක් ගැන විවිධාකාර කතා ඇසෙයි. අවුරුදු දහස් ගණනක් ‘ජාතික උරුමයක්’ හැටියට පවත්වාගත හැකි, වෙනත් පක්‍ෂයක් බලයට පැමිණි විට ඒ පක්‍ෂයට වුවමනා පරිදි වෙනස්කර ගන්නට බැරි, එසේ වෙනස්කරන්නට ගියහොත්, ‘ඒකට නම් අත තියන්න එපා, ඕක අපේ ජාතික වස්තුවක් යැ’යි භික්‍ෂූන් කිවහැකි ව්‍යවස්ථාවක් හදන්නට යන බවකි ඇසෙන්නේ. ඒ කියන දෙයින්ම, ඒ සිහින ව්‍යවස්ථාව කෙතරම් භයානකදැයි පැහැදිලි වෙයි.
ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් යනු නීතියකි. හරියට කිවහොත්, රටේ අනෙක් නීතිවලට වඩා උත්තරීතර වන නීතියයි. රටේ අනෙක් නීති ඊට යටත්ය. එහෙත් එසේ වූ පළියට, ව්‍යවස්ථාවක් යනු අස්පර්ශනීය උරුමයක් නොවේ. රටේ අනෙක් නීති වාගේම ස්පර්ශනීය, වෙනස්කරගත හැකි, අවශ්‍ය විට වෙනස්කරගත යුතු දෙයකි. එය වෙනස්කර ගැනීම අනෙක් නීති තරම් පහසුවෙන් කළ හැකි නොවන බව ඇත්තය. ලෝකයේ හැම ව්‍යවස්ථාවක්ම එපරිදිය. ඒවා වෙනස්කර ගැනීමට ඒ ඒ රටවල් විවිධ මට්ටමේ සීමා පනවාගෙන තිබේ. අවුරුදු සිය ගණනක් පවතින ව්‍යවස්ථාද තිබිය හැකි නමුත්, ඒ තත්ත්වය ඒ ඒ රටට ආවේණිකය. එක රටක අවුරුදු සියගණනක් පවතින ව්‍යවස්ථාවක් තිබෙන නිසා තවත් රටක ව්‍යවස්ථාවක්ද එසේ තිබිය යුතුයැයි නියමයක් නැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතින ව්‍යවස්ථාවක් යනු ‘නොහැදිය යුතු ව්‍යවස්ථාව’කට උදාහරණයකි. මේවා ඒ ගැන මූලික දැනුමය.
අනෙක් අතට, පසුව එන කිසිවකුට වෙනස් කරන්නට නොහැකි, අකාලික ව්‍යවස්ථාවක් හදන්නට අවශ්‍ය තරම් සර්වඥතා ඤාණයක්, වර්තමාන ව්‍යවස්ථා සම්පාදකවරුන්ට පහළවී තිබේද? ත්‍රෛකාල විජානන දැක්මක් ඔවුන්ට තිබේද?
මේ ප‍්‍රවේශයෙන්ම පෙනෙන්නේ, ව්‍යවස්ථාවක් ගැන මූලික විනයක්වත් නැතිව එවැන්නක් සම්පාදනය කිරීමට දරන වෑයමේ දුප්පත්බවයි. අඩුපාඩුකම් මොනවා වුණත්, යහපාලන ආණ්ඩුවේ ව්‍යවස්ථා සම්පාදකයන් නම් මීට වඩා විවෘතය. දුරදැක්මකින් යුක්තය. අන් මත ඉවසනසුලූය.
දැන් අලූත් ව්‍යවස්ථාව ගැන ගෙනෙන යෝජනා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයාගේ ඇෙඟ් ගානට කපන ඇඳුමක් වනවාට කිසිම සැකයක් නැත. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා, විධායක ජනාධිපති හැටියට නිතරම පෙනීසිටියි. තම බලයට බාධා වන නීතිමය විධිවිධාන ඔහු නොඉවසන බව පැහැදිලිවම කියා තිබේ. ඊටත් අමතරව තවත් බලතල තමා වෙත තබාගැනීමට ඔහුට අවශ්‍යය. පාර්ලිමේන්තුව තමන්ට අවශ්‍ය වේලාවක විසුරුවා හරින්නට ඔහුට වුවමනාය. ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන්ම ජනතා පරමාධිපත්‍යයේ කොටසක් හැටියට සලකා ඇති ජනතාවගේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය අභ්‍යාස කරන පාර්ලිමේන්තුවේ 225ක් වන මහජන නියෝජිතයන්, තමන්ට වුවමනා අවස්ථාවක ගෙදර යවන්නට ඔහුට අවශ්‍යය. ආරක්‍ෂක අමාත්‍යධුරය ඇතුළු තමන්ට රිසි අමාත්‍ය ධුර තමා වෙත තබාගන්නට ඔහුට වුවමනාය. බලය බෙදාහදා ගැනීමට ඔහු විරුද්ධය. තමා, සිංහල ඡුන්දවලින් පත්වුණු බව සිතන නිසා, සිංහල බෞද්ධ බහුතරයට වැඩි බලයක් හිමිවන පාලනයක් ගෙනයන්නට ඔහුට අවශ්‍යය. රාජ්‍ය යාන්ත‍්‍රණය තමන්ට වුවමනා විදියට හසුරුවන්නට අවශ්‍ය නිසා, ඒ බලයට තිරිංග වන කිසිම විධිවිධානයක්, ස්වාධීන කොමිෂන් සභා පවා, ඔහු නොඉවසයි. ඉවසුවොත් ඉවසන්නේ අතිශයින් දුර්වල කරන ලද නාමික කොමිෂන් සභා ක‍්‍රමයකි. ඉහළ අධිකරණවලට, රජයේ ඉහළ තනතුරුවලට පුද්ගලයන් පත්කිරීමට අවශ්‍ය බලතල තමා වෙත තබාගැනීමට ඔහුට අවශ්‍යය. කෙටියෙන් කිවහොත්, තමාට අවශ්‍ය පරිදි මුළු රාජ්‍ය යාන්ත‍්‍රණයම පාලනය කරන්නට ඔහුට අවශ්‍යය. තමා ලක්‍ෂ හැටනවයක මහජනතාවකගේ ඡුන්දයෙන් පත්කර ඇති බැවින් තමාගේ පාලන බලයට බාධා එල්ල නොවිය යුතු බව (වැරදි විදියට* ඔහු සිතයි. එසේ සිතන විට, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පරමාධිපත්‍යයේ අනෙක් කොටස් ඔහු බලවත් ලෙස නොසලකා හරියි.
දැන් අසන්නට ඇති ප‍්‍රශ්නය සරලය. අලූත් ව්‍යවස්තාවක්, අස්පර්ශනීය ජාතික උරුමයක් වන ව්‍යවස්ථාවක් හදන්නට හදන අය, තෘප්ත කරන්නට හදන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතාගේ ඉහත වුවමනාවන් මිස අන් මොනවාද? ඔව්. ‘එක පුද්ගලයකු අතට වැඩි බලයක් ලබාදීම නරක නිසා’ යම් යම් වෙනස්කම් යෝජනා කරන්නට පුළුවන. එහෙත්, ඒවා අයිසින් මිස කේක් ගෙඩිය නොවනු ඇත. අවසානයේ ඔවුන්ට කළ හැකි වන්නේත්, කිරීමට ඔවුන් කැමති වනු ඇත්තේත්, රාජපක්‍ෂ මහතාගේ සිතැඟි ඉටුකරන ව්‍යවස්ථාවක් හැදීම පමණකි. (මේ කතාව බොරු වනු දකින්නටද අප කැමතිය.*x
