සාමාන්‍යයෙන් පැය හතරක් හෝ පහක් නිදාගන්නා පිරිමින්ගේ වෘෂණ කෝෂ සාමාන්‍යයෙන් පැය හතක් හෝ ඊට වඩා නිදාගන්නා අයගේ වෘෂණ කෝෂවලට වඩා විශාලයි. පැය හතරක් හෝ පහක් නිදාගන්නා අයගේ ටෙස්ටස්ටරෝන් ප‍්‍රතිශතය තමන්ට වඩා වයස අවුරුදු දහයකින් වැඩිමහල් අයෙකුගේ ප‍්‍රතිශතයට සමානයි. ඒ අතින් බලද්දී අඩුවෙන් නිදාගන්නා කෙනෙකු තමන්ට වඩා වයස අවුරුදු දහයකින් පමණ වැඩිමහල් බව කිව හැකියි. කාන්තාවන්ට අදාලවත් තත්වය ඒ හා සමානයි. එහෙත් නින්ද ලැබීමේ වැදගත්කම ඒ කාරණා වලට පමණක් සීමා වී නැහැ.
අප සාමාන්‍යයෙන් නිදාගත යුතු කාලසීමාව කොපමණදැයි බොහෝ දෙනෙකු කල්පනා කරනවා. ඇතැමුන් කල්පනා කරන්නේ වැඩිපුර නිදාගැනීම ශරීරයට අහිතකර බව. පැය පහක් හෝ හයක් නිදාගැනීම ශරීරයට හිතකර බව බොහෝ අය කල්පනා කරනවා. දවසකට පැය දෙකතුනක් නිදාගෙන රටට සේවය කරන හැටි ගැන පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී අපේක්ෂකයන් කතා කළා. අඩුවෙන් නිදාගැනීම තමන්ගේ කාර්යබහුලත්වයේ, කාර්යක්ෂමතාවයේ හෝ තමන් වැඩකරන ප‍්‍රමාණයෙහි රහසක් ලෙස දකින අය ඉන්නවා. අඩු නින්දක් ලබන්නට හැකිවීම ආඩම්බරයට කාරණයක් ලෙස දකින අයත් ඉන්නවා.
එහෙත් අඩු නින්දක් ලැබීම ජීවිතය කෙටි කරගැනීමක් බව බොහෝ අය දන්නේ නැහැ. සාමාන්‍ය නින්දක් කියන්නේ පැය අටක නින්දක් බව දන්නේත් නැහැ. වැඩි නින්දක් ලැබීමේ වාසි පිළිබඳව ලෝකයේ විද්‍යාඥයන් කර ඇති පරීක්ෂණවලින් නින්ද ගැන සොයාගැනීම් රැුසක් කර තිබෙනවා.
මේ සටහනෙහි ඇති විද්‍යාත්මක කරුණුවලට පදනම් වෙන්නේ නින්ද පිළිබඳ අධ්‍යනය කරන ලොව ප‍්‍රමුඛතම විද්‍යාඥයෙකු වන මහාචාර්ය මැට් වෝකර් පළ කර ඇති අදහස්. මැට් වෝකර් මීට පෙර හාවඞ් වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ සේවය කළා. මේ වෙද්දි ඔහු කැලිෆෝනියා විශ්වවිද්‍යාලයෙහි ස්නායුවිද්‍යාව සහ මනෝවිද්‍යාව විෂයන්හි මහාචාර්යවරයෙකු ලෙස සේවය කරනවා. මෑතකදී ඔහු කළ ටෙඞ් ටෝක් වැඩසටහනක්, 60 මිනිට්ස් වැඩසටහනක්, ඔහු ලියූ කෘතිය සහ ලිපි වලින් මෙම මාතෘකාව ගැන කතාකර තිබෙනවා.
මෙහි නින්ද යැයි කියන්නේ ක්ෂණිකව ඇහැරෙන අඩ නින්ද ගැන නොවෙයි. කොටස් කිහිපයකට කඩමින් කරන කෙටි නින්දවල්වල එකතුව පැය අටක් වීම තේරුමක් නැහැ. එකදිගට පැය ගණනක් තිස්සේ ගැඹුරු නින්දකට වැටීම අවශ්‍යයි. අප එදිනෙදා භාෂාවෙන් හොඳ නින්දක් යැයි කියන, හොඳට සිහින දකින, අවදි වෙද්දී ප‍්‍රාණවත් ගතියක් දැනෙන අන්දමේ නින්ද ගැනයි අප කතාකරන්නේ.
ඔබ යමක් ඉගෙනගත් පසුව ඒ මතකය සුරක්ෂිතව තැන්පත් කරගන්නට නම් එවැනි නින්දක් ලැබිය යුතුයි. ඒ බව වසර දහයක පමණ කාලයක් තිස්සේ තහවුරු වී තිබෙනවා නින්ද මතකයට අදාල වෙන්නේ ඒ ආකාරයට. එහෙත් ඔහු පෙන්වාදෙන ආකාරයට මෑතකාලීන පරීක්ෂණවලින් පැහැදිළි වී ඇත්තේ යමක් ඉගෙනගන්නට පෙරත් නින්ද ලැබිය යුතු බව. නව තොරතුරු උකහාගන්නට මොළය සූදානම් කරගන්නේ නින්දකින්. ප‍්‍රමාණවත් නින්දක් නැතිනම්, මොළයේ මතකයට අදාල කොටස් තෙතබරිතව පවතිනවා. ඒ නිසා නව මතකයන් උකහාගැනීම අසීරුයි.
මේ සඳහා කර ඇති පරීක්ෂණයකදී සිසුන් පිරිසක් නින්ද අඩුවෙන් ලබන හා වැඩිපුර ලබන කණ්ඩායම් ලෙස බෙදා තිබුණා. නින්ද ලබන කණ්ඩායම පැය අටක නින්දක් ලබනවා. නින්ද නොලබන කණ්ඩායම සම්පූර්ණයෙන්ම නින්දක් නැතිව විද්‍යාගාරයෙහි විශේෂ පරීක්ෂාවක් සහිතව තබනවා. කෙටි නින්දවල් හෝ කැෆෙන් නැතිව ඔවුන් අවදියෙන් තබනවා. පසු දිනයෙහි ඔවුන්ගේ මොළ එම්ආර්අයි ස්කෑනරයකින් පරීක්ෂා කරනවා. ඒ අනුව නින්ද නොලැබූ අයගේ ඉගෙනුම් හැකියාව සීයට 40කින් අඩුව ඇතැයි කියනවා.
මොළයේ දකුණු හා වම්පස හිපොකැම්පස් නම් කොටසක් තිබෙනවා. එය මොළයේ තොරතුරුවලට අදාල ලියුම් පෙට්ටියක් ලෙසත් හැඳින්විය හැකියි. මොළයට එන තොරතුරු ඩැහැගෙන, අල්ලාගෙන සිටීමට එම කොටස පාවිච්චි වෙනවා. සම්පූර්ණ නින්ද ලැබු අයගේ හිපොකැම්පස් කොටස පරීක්ෂා කරද්දී ඉගෙනුමට සම්බන්ධ ක‍්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ සංඥා පැහැදිළිව දැකිය හැකියි. නින්ද නොලැබූ අයගේ කොටසෙන් එයට අදාල කිසිම සංඥාවක් දකින්නට නැහැ. ඒ අනුව මතකයන්ට අදාල ලියුම් පෙට්ටිය නින්ද නැතිකමින් වැසී ගොස් තිබෙනවා.
නින්ද ලැබීම පිළිබඳ කාරණාව ලංකාවේ අධ්‍යාපනය ලබන අයට ඉතාම වැදගත්. වෙහෙස වී ? නිදිමරමින් පාඩම් කරන තරුණ දරුවන් බොහෝදෙනෙක් නොදන්නා කාරණය වන්නේ තමන් ප‍්‍රමාණවත් නින්දක් ලැබුවානම් මීට වඩා තමන්ගේ මොළය කාර්යක්ෂම බව.
මේ පරීක්ෂණයට මුහුණදුන් නින්ද ලැබූ කණ්ඩායමට නින්දේදී ලැබෙන ප‍්‍රතිලාභ පවා ඉහළයි. ප‍්‍රමිතියෙන් යුක්ත හොඳ නින්දක් ලබද්දී මොළයෙහි මතකය සහ ඉගෙනුම් හැකියාව වර්ධනය කරන තරංග දකින්නට ලැබෙන බව මහාචාර්ය මැට් වෝකර් කියනවා. ඒ අනුව අපේ මතකයන් කෙටිකාලීන අංශයේ සිට දිගුකාලීන මතකයන් අතරට මතකයන් හුවමාරු කරන බව කියනවා.
මේ නින්ද අඩු වීම පිළිබඳ තත්වය වියපත් වෙද්දී තවත් වර්ධනය වෙනවා. වයසට යද්දී ඩිමෙන්ෂියා ආදී තත්වයන්ට ඇති ඉඩකඩ නින්ද අඩු වීම නිසා තවත් ඉහළයි.
නින්ද පිළිබඳ නූතනම සොයාගැනීම් නින්දෙන් මොළයට හා මතකයට ඇතිවෙන බලපෑම් වලට සීමා වෙන්නේ නැහැ. නින්ද අඩු වෙද්දී කායික ක‍්‍රියාකාරීත්වයටත් එය බලපාන බව මෙම විද්‍යාඥයන් පර්යේෂණ පත‍්‍රිකා පළ කරමින් පෙන්වා දී තිබෙනවා.
ගැඹුරු නින්ද අඩු වීම මතකය දුර්වල වීමට බලපාන එක් ප‍්‍රධාන හේතුවක් බවත් මතකය දුර්වල වීම ගැන මීට පෙර ඉදිරිපත් කර තිබුණු හේතු අතරින් නින්ද අඩුවීමට ලැබී ඇත්තේ අඩු වටිනාකමක්. ඇල්සයිමර් රෝගයට පවා එය තීරණාත්මක ලෙස බලපානවා.
ඇල්සයිමර් රෝගයට හේතුවෙන ඇතැම් ප‍්‍රධාන කාරණා අපට වෙනස් කළ නොහැකියි. විශේෂයෙන්ම මොළයේ භෞතික හැඩයෙහි වෙනස්වීම් යනු අපට වෙනස් කළ නොහැක්කක්. එහෙත් නින්ද අඩුවීම ඇල්සයිමර් රෝගයට එක් ප‍්‍රධාන හේතුවක් බව දැනගැනීම සුභ ප‍්‍රවෘත්තියක් විය හැකියි. හොඳින් නිදාගැනීම අපට කළ හැකි දෙයක්. මේ වෙද්දී මතකය අහිමිවෙන වියපත් රෝගීන්ව ගැඹුරු නින්දට යොමු කරමින්, ඔවුන්ට ප‍්‍රතිකාර කිරීම ගැනත් විද්‍යාඥයන් අවධානය යොමු කරනවා. දැන් සිටම හොඳින් නිදාගතහොත්, වියපත්ව ඒ ප‍්‍රතිකාරවලට යොමුවෙන්නට ඕනෑ නැහැ.
කෙසේ වෙතත් නින්ද බලහත්කාරයෙන් ලබාගැනීම පිණිස නිදිපෙති ගැනීම හෝ මත්පැන් පානය කිරීම ආදී ලෙස කෘත‍්‍රිම නින්දක් ලබාදෙන ක‍්‍රම පාවිච්චි කිරීම සුදුසු තත්වයක් නොවෙයි. සැබෑ නින්දකින් ලැබෙන ප‍්‍රාණවත් බව වෙනුවට කෘත‍්‍රිම නින්දකට අපව පත්වෙන්නේ මොළය දුර්වල වීමෙන් පසුව. අප පෙර කී යහපත් ප‍්‍රතිඵල එවැනි නින්දකින් ලැබෙන්නේ නැහැ.
අප මුලින් කී ලෙස නින්දෙහි ගුණාත්මක බව ශරීරයට පවා බලපානවා. මෙහි මුලින්ම සඳහන් කළේ ප‍්‍රජනන පද්ධතියට නින්ද බලපාන අන්දම ගැන. ඒ තරමටම නින්ද හෘදය පද්ධතියටත් බලපානවා. ඇත්තෙන්ම නින්ද අඩුවීම හදවතට බලපාන අන්දම ගැන ලොවපුරා රටවල් හැත්තෑවක, බිලියන 1.6ක පිරිසක් සහභාගී වන පර්යේෂණයක් වසරකට දෙවතාවක් සිදුවෙනවා. ඒ දිවා කාලය ඉතිරිකිරීමේ ක‍්‍රියාවලිය.
ඇමෙරිකාව, කැනඩාව, යුරෝපය ඇතුළු ලොවපුරා රවටල් 70ක් වසන්ත කාලය ආරම්භයේදී දිනපතා තමන්ගේ ඔරලෝසුවල එක් පැයක් අඩු කරගන්නවා. වසන්තය අවසාන වෙද්දී දිනපතා ඔරලෝසුවල එක් පැයක් වැඩි කරගන්නවා. ඒ අනුව එක් කාලසීමාවකදී දිනකට පැය 23ක් පමණක් තිබෙනවා. තවත් කාලසීමාවක දිනකට පැය 25ක් තිබෙනවා. ඒ අනුව හැම වසරකම යම්කිසි කාලසීමවක් තුළ නිදාගන්නා කාලයෙන් පැයක් වැඩිවීම සහ අඩුවීම සිදුවෙනවා. එලෙස කාලය පැයක් අඩු කරගන්නා කාලසීමාවේ හෘදයාබාධ ඇතිවීමේ ප‍්‍රතිශතය සීයට 24කින් වැඩිවෙන බවත්, ඉන්පසුව එළැඹෙන නින්ද වැඩි කාලසීමාවේ හෘදයාබාධ ප‍්‍රතිශතය සීයට 21කින් අඩු බවත් විද්‍යාඥයන් පෙන්වනවා. ඊට අමතරව මෙම අඩුවීම හා වැඩිවීම වාහන අනතුරු මෙන්ම සියදිවි නසාගැනීම් ප‍්‍රතිශතයටත් අදාලව පෙනෙනවා.
නින්ද අඩු වැඩිවීම සිරුරේ ප‍්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතියට පවා බලපානවා. ස්වාභාවික ඝාතක සෛල නම් ප‍්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියෙහි සෛල වර්ගයක් තිබෙනවා. සිරුරෙහි ඇති අනවශ්‍ය සෛල වර්ග ඉවත් කරන සෛල ලෙස එය ක‍්‍රියාත්මක වෙනවා. පිළිකා සෛල පවා ඒවාට විනාශ කළ හැකියි. නින්ද අඩු වුණොත් එම සෛල නිෂ්පාදනය පවා අඩු විය හැකියි. පැය හතරක් පමණක් නිදාගත්තොත් පැය අටක් නිදාගැනීමට සාපේක්ෂව ස්වාභාවික ඝාතක සෛලවල ක‍්‍රියාකාරීත්වය සීයට 70කින් පමණ අඩු වෙනවා. ඒ අනුව නින්ද අඩුවීම පිළිකා අවදානම වර්ධනයට පවා බලපානවා. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පිළිකාකාරක ලෙස හඳුනාගත් හේතු අතරට ‘රාත‍්‍රී වැඩ මුර‘ යන්න ඇතුළත් කර තිබෙනවා. ඒ රාත‍්‍රී වැඩ මුරයකින් නින්දෙහි ඒකමිතිය බිෙක්‍ෂන නිසා. එනම්, අඩු නින්ද පිළිකාකාරකයක්.
නින්ද අඩුවීම ඞීඑන්ඒ වලට පවා බලපෑ හැකි බව නින්ද පිළිබඳ අධ්‍යනය කරන විශේෂඥයන් පෙන්වනවා. එම පරීක්ෂණවල නියැදියේ සිටි පුද්ගලයන් එක් සතියක් තිස්සේ පැය හයක නින්දක් ලබනවා. ඉන්පසුව සතියක් තිස්සේ පැය අටක නින්දක් ලබනවා. ඉන්පසුව ඔවුන්ගේ ඞීඑන්ඒ ක‍්‍රියාකාරීත්වය පරීක්ෂා කරනවා. නින්ද අඩු වෙද්දී ඞීඑන්ඒ වල ප‍්‍රතිශක්තියට අදාල කොටස් දුර්වල වෙනවා. ඒ වෙනුවට පිළිකා වර්ධනය කරන, හෘදය රෝගය වැඩිකරන කොටස්වල ක‍්‍රියාකාරීත්වය වර්ධනය වෙනවා.
එක් කාරණයක් පැහැදිළියි. නින්ද අඩු වෙන තරමට ජීවිතය අඩු වෙනවා. නින්ද අඩු වීමෙන් කෙනෙකුට ලැබෙන වාසි ගැන කිසිම කරුණක් නැහැ. ඒ නිසා තමන්ගේ නින්ද ගැන ගැඹුරින් කල්පනා කරන්නට පටන්ගැනීම වටිනවා. කෘත‍්‍රිම ක‍්‍රම පාවිච්චි නොකර, හොඳ නින්දක් ලබන ආකාරය ගැන ඉදිරි සතියකදී කතාකරන්නට අප බලාපොරොත්තු වෙනවා.
අමිල රත්නායක
අඩු නින්දෙන්,
පිළිකා අවදානම වැඩියි
මතකය දුර්වල වෙනවා
හෘදය රෝග අවදානම වැඩියි
සියදිවි නසාගැනීම් අවදානම වැඩියි
රිය අනතුරු අවදානම වැඩියි
ප‍්‍රතිශක්තිය දුර්වල වෙනවා
