ගෝඨාභය-මහින්ද රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව බලයට පැමිණ දැන් මාස දෙකක් ගතවී තිබේ. වෙන අලූත් ආණ්ඩුවක් සාමාන්‍යයෙන් ලබාගන්නේ නැති ජයග‍්‍රහණයක් මෙම ආණ්ඩුව අත්පත් කරගෙන තිබේ. එනම් ආණ්ඩුව පිහිටුවා සති කිහිපයක් ඇතුළත, තමන්ට ඡුන්දය දුන් ජනයාගේ හාස්‍යයට, උපහාසයට සහ කළකිරීමට ලක්වීමයි.
ආණ්ඩුවකට මෙවැනි තත්ත්වයකට පත්වීමට නම් සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු දෙකක් වත් ගතවේ. එහෙත් රාජපක්‍ෂ-රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව මාස දෙකක් ඇතුළත එම ඉරණමට පත්වීම විශේෂ සිදුවීමකි. සිරිසේන-වික‍්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවටත් කරගැනීමට බැරිවූ දෙයක් කරගත්, සිංහල සමාජයේ 65%ක් පමණ ඡුන්ද ලබා ගත් ජනාධිපතිවරයකු සිටින මේ ආණ්ඩුව මේ තත්ත්වයට පත්වී සිටින්නේ ඇයි?
ආධුනිකත්වය
එයට ප‍්‍රධාන හේතුවක් බව පෙනෙන්නේ, ආණ්ඩු කිරීම සම්බන්ධයෙන් ගිය ආණ්ඩුව මෙන්ම මේ ආණ්ඩුවද සතු ආධුනිකත්වය, අදක්‍ෂතාව සහ සටන් පාඨ ඉක්මවා ගිය අරමුණක් නැතිවීමයි. ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු දේශපාලනයේ නැවත නැවතත් ප‍්‍රකාශයට පත්වී ඇති එක්තරා නියාමයක්, නැතහොත් රටාවක්, මේ වෙතින් ප‍්‍රකාශයට පත්වන බව පෙනේ. එය නම් ඡුන්දයක් ජයගැනීමට විරුද්ධ පක්‍ෂයක්/විරුද්ධ පක්‍ෂ සන්ධානයක් දක්වන දක්‍ෂතාව සහ කැපවීම, ඡුන්දයෙන් දිනා ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමෙන් පසු ආණ්ඩුකරණය සම්බන්ධයෙන් දක්වන්නේ නැත යන්නයි. මෙය වනාහි පොරොන්දුව සහ කාර්ය සාඵල්‍යය අතර ඇති ප‍්‍රකාශිත ප‍්‍රතිවිරෝධය පමණක් ම නොවේ. එම ප‍්‍රතිවිරෝධය දිගටම පැවතීමට හේතුවන දේශපාලන ව්‍යුහයේම ඇති ගැටලූවලද ප‍්‍රකාශනයකි.
නිදසුන් කිහිපයක් මතක් කර ගැනීම අපේ සාකච්ඡුාව ඉදිරියට ගෙනයෑමට ප‍්‍රයෝජනවත්ය.
ඡුන්දදායකයන් මුහුණ දෙන ආර්ථික සහ ජීවන වියදම් දුෂ්කරතා, ඕනෑම විරුද්ධ පක්‍ෂ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයක ප‍්‍රධාන තේමාවකි. පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදීද එය එසේ විය. අපේක්‍ෂකයෝ සියලූ දෙනාම එය ප‍්‍රධාන තේමාවක් කරගත්හ. එහෙත් ඔවුන් උවමනාවෙන්ම අමතක කළ කරුණක් නම්, ලංකාවේ ආර්ථිකයේ ඇති අමිහිරි යථාර්ථය විසින්, තමන් ඡුන්දදායකයන්ගේ සිත්වල සාමූහිකව ගොඩනගන ක්‍ෂණික ආර්ථික අපේක්‍ෂා කිසිසේත් ඉටුකළ නොහැකි ඒවාය යන්නයි. මැතිවරණ ව්‍යාපාර යනු දේශපාලන අවංකභාවයට නිවාඩු ලැබෙන මොහොතවල්ය. කවුරුන් දිනුවත්, අනුර කුමාර දිසානායක මහතා දිනුවත්, ලංකාව පසුගිය දශකය පුරා මුහුණ දී සිටින දරුණු ආර්ථික අර්බුදයට මැජික් විසඳුම් නැත. එහෙත් තමන් ආර්ථික මැජික්කරුවෝ යැයි අපේක්‍ෂකයෝ සහ ඔවුන්ගේ ප‍්‍රචාරකයෝ ඡුන්දදායකයන්ට ඒත්තු ගන්වති.
ජීවන වියදම
අලූත් ආණ්ඩුවේ ප‍්‍රධානතම අසමර්ථභාවය ලෙස, ආණ්ඩුවට ඡුන්දය දුන්නාවූත්, නොදුන්නාවූත් ජනතාවගෙන් මට ඇසෙන කරුණ නම්, ජීවන වියදම අඩුකිරීමට තබා දිනපතා ඉහළ යාම නැවැත්වීමටවත්, වියතුන් පිරිවරාගෙන සිටින අලූත් ජනාධිපතිතුමාට සහ ඔහුගේ මුදල් අමාත්‍ය වැඩිමහල් සහෝදරයාට නොහැකි වීමයි. අඩු ගණනේ ඒ ගැන ජනතාව ඉදිරියේ තර්කානුකූල පැහැදිලි කිරීමක් හෝ ඉදිරි ක‍්‍රියාමාර්ග ගැන අදහසක් හෝ ඔවුන්ගෙන් ඉදිරිපත් වන්නේ නැත.
ඒ අතර පැහැදිලි වන දෙයක් නම්, ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරයේදීත්, ඊට පෙර විරුද්ධ පක්‍ෂ දේශපාලනය තුළත්, ඉදිරිපත් කළ ආර්ථික ජාතිකවාදී මතවාදය, ආණ්ඩුවේ ප‍්‍රතිපත්තිය බවට පත්කිරීම ඒ තරම් පහසු කාර්යයක් නොවන්නේය යන්නයි. ආර්ථික ජාතිකවාදය, මැතිවරණ ව්‍යාපාරවලදී ප‍්‍රයෝජනවත්ය. එහෙත් එය ආණ්ඩු ප‍්‍රතිපත්තිය බවට පත්කිරීමට තරම් ව්‍යුහාත්මක හැකියාවක්, ලංකාව වැනි අතිශයින් දුර්වල ජාතික ආර්ථිකයක් කළමනාකරණය කරන පාලක පන්තියකට නොමැතිය. ආර්ථික ජාතිකවාදයෙන් ඔබ්බට යෑමේ ප‍්‍රායෝගිකවාදී ‘ආර්ථික වශයෙන් බිඳ නොවැටී සිටීමේ මූලෝපායයක් එකක්* ශ‍්‍රී ලංකාවට අත්‍යවශ්‍ය වී තිබේ. ඒ සඳහා කිසිදු අදහසක් තමන් තුළ තිබෙන බවට, මේ ආණ්ඩුවේ නායකයන් හෝ එයට සම්බන්ධ ආර්ථික වියතුන් තවමත් කිසිදු ඉඟියක් ඉදිරිපත් කර නැත. ඒ සඳහා කල් ගත වීමට ඉඩ තිබේ. ඒ අතර සිදුවන්නේ තමන්ට ඡුන්දය දුන් පුරවැසියන් අතර ආණ්ඩුව ගැන ඇති අපේක්‍ෂා භංගත්වය තියුණු වීමයි. එය කළමනාකරණය කිරීමට ආණ්ඩුව සතුව දැනට තිබෙන ප‍්‍රධාන ක‍්‍රියාමාර්ගය බව පෙනෙන්නේ විචිත‍්‍ර දේශපාලන මාධ්‍ය සංදර්ශන පවත්වා, ජනයා මෝහනයට පත්කිරීමට උත්සාහ ගැනීමයි. මෙම කාර්යයේදී නම් අලූත් ආණ්ඩුව, ඊට පෙර පැවැති සියලූ ආණ්ඩු පරදවා දැනටමත් ඉදිරියට ගොස් ඇත. නිර්ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලනය සහ කොල්ලකාරී ජනමාධ්‍යය අතර ඇති අශුද්ධ සන්ධානයට පශ්චාත්-සත්‍ය (* සහ පශ්චාත් -යථාව (ඡුදිඑ-ේජඑ* යුගයේදී ඇතිවී තිබෙන විශේෂ දේශපාලන කාර්යභාරය තවදුරටත් දිගහැරෙන හැටි, ඉදිරි කාලයේදීද අප රටේ ඡුන්දදායක-මාධ්‍ය පාරිභෝගික පුරවැසියන්ට අත්විඳින්නට ලැබෙනු නොඅනුමානය.
අකර්මණ්‍ය ආණ්ඩුකරණය
සිය ඡුන්දදායකයන්ගේ විවේචනයට ලක්වන දෙවැනි කරුණක් නිසාද මෙම ආණ්ඩුව විශේෂත්වයක් අත්පත් කරගෙන තිබේ. එය නම් රටේ එදිනෙදා ආණ්ඩුකරණය අකර්මණ්‍ය වීමයි. පසුගිය මාස දෙක තුළ බොහෝ ආණ්ඩුවේ ආයතන පැවතියේත්, තවමත් පවතින්නේත්, එහි කාර්ය මණ්ඩල වැඩ නොකරන තත්ත්වයකට පත්කරවමිනි. ‘වැඩ කරන රටක්’ යන සටන්පාඨය ආණ්ඩුවේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රතිසංස්කරණ ඉලක්කයක් කරගෙන ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරය ගෙනගිය දේශපාලන බලවේගයක්, ආණ්ඩු බලය ලබාගත් වහාම ආණ්ඩුකරණ ක‍්‍රියාවලිය කාර්යක්‍ෂම කර මුළු රටම යළි පණගන්වනු ඇත යන අපේක්‍ෂාවට දැන් සිදුවී තිබෙන්නේ කුමක්ද? සභාපතිවරුන් හා අධ්‍යක්‍ෂවරුන් පත්කිරීම අසාමාන්‍ය ලෙස ප‍්‍රමාදවීම නිසා රාජ්‍ය ආයතනවල සේවකයන් කරන්නේ රන්ජන් රාමනායකගේ ‘හඬපටි’වලට තම ටෙලිෆෝන් එකෙන් සවන් දෙමින්, දවසේම සිනාවෙන් සහ සතුටෙන් සිටීම බව මගේ එක් මිත‍්‍රයෙක් උපහාසයෙන් නොව බැ?රුම්ව මා සමග කීය. මේ අතර, සභාපතිතුමා බොහෝ ප‍්‍රමාදවී පත්කිරීම නිසාත්, සම්පූර්ණ සාමාජික සංඛ්‍යාව තවමත් පත්කර නැති නිසාත්, විශ්වවිද්‍යාල ප‍්‍රතිපාදන කොමිසම තිබෙන්නට පුළුවන් වන්නේ අර්ධ-අකර්මණ්‍ය තත්ත්වයකය. වෙන ආණ්ඩුවක් නොකළ අලූත් දෙයක් වන, විශ්වවිද්‍යාලවල පාලක සභාවල හා ආයතනවල පත්කළ සාමාජිකයන් සියලූ දෙනාටම ඉල්ලා අස්වන්නටයැයි ලියුම් යවා සති ගණනක් පසුවී ඇතත්, විශ්වවිද්‍යාල සියල්ලම පාහේ පවතින්නේ, පාලක සභා නැතිව, අර්ධ අකර්මණ්‍යතාවකය. රාජ්‍ය අංශයේ සියලූම ආයතන තිබෙන බව පෙනෙන්නේ අකර්මණ්‍ය, ඇල්මැරුණු, ඉදිරි දැක්මක් නැති, මග පෙන්වීමක්ද නැති ව්‍යාකුල තත්ත්වයකය.
මෙය වඩාත් බැ?රුම් ගැටලූවක් වන්නේ රාජ්‍ය අංශය ශක්තිමත් කිරීම සිය දේශපාලන දැක්මෙහි ප‍්‍රධාන අංගයක් කරගත් දේශපාලන සන්ධානයක් ආණ්ඩු බලය ලබාගත් විට පවා, දුර්වලවී තිබෙන රාජ්‍ය අංශයට කික් ස්ටාර්ට් එකක් සැපයීමට, කාර්යක්‍ෂමතාව සහ නිපුණතාව ගැන මේ තරම් අවධාරණය කළ දේශපාලන නායකත්වයකට පවා තවමත් නොහැකි වීමයි. මෙයද රාජපක්‍ෂ-රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව මෙතෙක් දක්වා ඇති සුවිශේෂ දුර්වලතාවකි. අලූත් ජනාධිපතිවරයකු සහ අලූත් ආණ්ඩුවක් බලයට පත්වූ විට මෙතෙක් කල් සාමාන්‍යයෙන් සිදුවී ඇති දෙය නම්, රාජ්‍ය අංශයේ ආයතන සහ කාර්ය මණ්ඩලය නව ජීවයක් සහ ජවයක් ලැබීමයි. දැන් සිදුවී තිබෙන්නේ අකර්මණ්‍ය සහ ඵලදා රහිත වීමයි.
යථාර්ථ
තරමක් හෝ ස්වාධීනව ඉහත කී කරුණු දෙක ගැන සිතා බලන කෙනකුට ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කළ නොහැකි යථාර්ථයක් ඒවා වෙතින් ප‍්‍රකාශ වන බවද කිව යුතුය. එය නම්, ලංකාවේ ආර්ථිකය සහ ආණ්ඩුකරණය යළි පණගැන්වීම, දේශපාලන බලය ලබා ගැනීමට බලා සිටින මතවාදී කණ්ඩායම් සහ දේශපාලන සන්ධාන සිතන ආකාරයේ සැහැල්ලූ ව්‍යාපෘති නොවන්නේය යන්නයි. සෑම ආණ්ඩුවක්ම දක්වන අසමර්ථතාවලින් පෙන්නුම් කරන්නේ, එම අසමර්ථතාවලට පිළියම් යෙදීමද පුළුල් දේශපාලන ප‍්‍රතිසංස්කරණ ඉදිරි දැක්මක අංගයක් ලෙස තිබිය යුතුය යන්නයි. එවැනි ඉදිරි දැක්මක්ද, වැඩ පිළිවෙළවල්ද, සූදානමක්ද නැති, එහෙත් සටන්පාඨ පමණක් ඇති, අලූත් පාලක කණ්ඩායම් බොහෝ විට කරන්නේ නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සහ අධිකාරවාදී විකල්ප සොයමින්, තම අසාර්ථකත්වයෙන් ගොඩ ඒමයි.
මේ කාරණයේදී සිරිසේන-වික‍්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව සහ රාජපක්‍ෂ-රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව අතර මූලික වෙනසක් තිබෙන බවද නිරීක්‍ෂණය කළ යුතුවේ. ගිය ආණ්ඩුව, තම අසාර්ථකත්වය ඉදිරියේ අධිකාරවාදී විකල්පයක් සොයා ගියේ නැත. එම විකල්පය අත්හදා බැලීමට, ජනාධිපති සිරිසේන මහතා 2019 අගදී උත්සාහ ගත්තද, එය පරාජය කිරීමට රටේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේග සමත්වූහ. එහෙත් ලංකාවේ අලූත් ආණ්ඩුව නම් දිගින් දිගටම සිදුවන තම අසාර්ථකතා ඉදිරියේ අධිකාරවාදී විකල්ප සෙවීමට ඇති ඉඩකඩ බහුලය. ඒ සඳහා ගිය ආණ්ඩුවට වඩා හොඳින් සූදානම් වීමට මේ ආණ්ඩුවට හැකියාවද තිබේ. මෙය වනාහි ඉදිරි කාලය තුළ අප රටේ පුරවැසියන් චිත්තාපරව, එනම් සිතේ සැනසිල්ලක් නැතිව, බලා සිටිය යුතු වර්ධනයක් වීමට ඉඩ තිබේ.
රාමනායක
මේ අතර රන්ජන් රාමනායක දැනට ඉටුකරන දේශපාලන කාර්යය සහ ඔහු සම්බන්ධයෙන් එල්ල වන විවිධ ප‍්‍රතිචාර ගැන බැ?රුම් දේශපාලන ප‍්‍රතිචාරයක්ද, තරුණ පරපුරේ දේශපාලන විචාරකයන් වෙතින් ගොඩ නැගෙමින් තිබෙන බවද සටහන් කළ යුතුව තිබේ. පරිහාණිය ආයතනගත වී ඇති අප රටේ සාම්ප‍්‍රදායික ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලනයේ ඒකාධිකාරය හිමිකරගෙන සිටින පරිහාණිකාරක බලවේග අතර ඇති සන්ධානයට එල්ලවී ඇති අත්‍යවශ්‍ය විවේචනයක්, රාමනායක මහතා කරන මැදිහත්වීම්වල තිබේ. එය වනාහි අසාම්ප‍්‍රදායිකව ඉදිරිපත් කෙරෙන විවේචනයකි. එය පටු සදාචාරවාදයේ දුම් තීරයෙන් වැසෙන්නට ඉඩ නොතබා, එයින් මතුකෙරෙන දේශපාලන ප‍්‍රශ්න විවාද කරන බැ?රුම් සාකච්ඡුාවක් කරා, සමාජයේ දේශපාලන කතිකාව යොමු කිරීම ප‍්‍රජාතාන්ත‍්‍රික බුද්ධි කේඩරවල වගකීමක් වී තිබේ. දේශපාලන ¥ෂණය, අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය සහ නීතියේ ආධිපත්‍යය යන මූලික තේමා තුනක්ම එම මැදිහත්වීම තුළ අසාම්ප‍්‍රදායික ලෙස මතු කෙරේ. එහෙත් අධිපති දේශපාලන සාකච්ඡුාවෙන් සිදුවන්නේ, රාමනායකගේ ¥රකථන සාකච්ඡුාවල ඇති නිසරු * සංවාද ඛණ්ඩ අතිශයෝක්තියට නංවමින්, ඒ සාකච්ඡුාවල තිබෙන දේශපාලන තේමාද නිසරු කිරීමයි.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ආරක්‍ෂා කිරීමේ අරගලය වනාහි, රටේ දේශපාලන සාකච්ඡුාව නිසරු කිරීමට පාලක පන්තිය ගන්නා උත්සාහයන්ගෙන් දේශපාලන සාකච්ඡුාව රැුකගැනීමේ කාර්යයක්ද වන අවධියට, ලංකාවේ සමාජය දැන් අවතීර්ණ වී ඇති බව පසුගිය සති කිහිපය පුරාම ප‍්‍රදර්ශනය වූ නව දේශපාලන යථාර්ථයකි.
