චීනය ශ‍්‍රී ලංකාවට ආදරේය. ඒ වෙනුවෙන් එදා ශ‍්‍රී ලංකාවට ලබාදුන්නේ පරිත්‍යාග ය. බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත‍්‍රණ ශාලාව එම පරිත්‍යාගයේ ප‍්‍රතිඵලයකි.
දැනුත් චීනය ශ‍්‍රී ලංකාවට ආධාර ලබා දෙන්නේය. ඒවාට කියන්නේ ණය ආධාර යැයි කියාය. ණය පොලියත් සමග ආපසු ගෙවිය යුතුය. ණය ආධාර ලැබෙන්නේ ව්‍යාපෘතිවලටය. ඒ හැම ව්‍යාපෘතියක්ම ඇත්තටම ශ‍්‍රී ලංකාටව අවශ්‍යද යන්න ප‍්‍රශ්නයකි.
හම්බන්තොට වරාය, මත්තල ගුවන් තොටුපොල, හම්බන්තොට ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත‍්‍රණ ශාලාව, නොරොච්චෝලේ විදුලි බලාගාරය, නෙළුම් කුලූන, නෙළුම් පොකුණ ආදිය එම චීන ණය යටතේ ඉදිකරන ලද දේය.
කොළඹ වරාය නගරය හෙවත් පෝට් සිටි චීන ව්‍යාපෘතියකි. එහි වැඩි අයිතිය ඇත්තේ චීනයටය. කොළඹ වරාය දකුණු ජැටිය හෙවත් කලම්බු ඉන්ටර්නැෂනල් කන්ටේනර් ටර්මිනල්ද චීන ව්‍යාපෘතියකි. එහි අයිතියෙන් සීයට85 ක් ඇත්තේ චීනයටය. ශ‍්‍රී ලංකාවට ඇත්තේ සීයට 15ක් පමණි. මේ නිසාම එවක ශ‍්‍රී ලංකා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගේ ප‍්‍රධානත්වයෙන් විවෘත කරන ලද කොළඹ දකුණු වරාය පර්යන්ත උත්සවයේදී ඔසවනු ලැබුයේ චීන ධජය පමණය. ශ‍්‍රී ලංකා ධජයට එහි දෙවන තැනක් හෝ තිබුණේ නැත. මන්ද එය චීනයේ අයිතියට දුන් ජැටියක් වන නිසාය.
එය හරියට කොළඹ ෂැංග‍්‍රිලා හෝටලය සඳහා ශ‍්‍රී ලංකා යුද හමුදා මූලස්ථාන ඉඩම සින්නක්කරව චීන ආයෝජකයාට ලබාදුන්නා වගේය. කොළඹ පෝර්ට් සිටියේද මහින්ද රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව අත්සන් කළ ගිවිසුමේ වූයේ යම් ඉඩම් ප‍්‍රමාණයක් සින්නක්කරව චීනයට ලබාදීමය. එය වෙනස් කරනු ලැබුයේ යහපාලන ආණ්ඩුවය.
මේ අටුවා ටීකා කියන්නට වුවමනා වූයේ චීනය ඇත්තටම ආදරේ ශ‍්‍රී ලංකාවටද නැතහොත් රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවලටද යන්න තෝරාබේරා ගැනීමටය. ඊට අදාළ එක් හොඳ උදාහරණයක් පසුගිය සතියේ අප හෙළිදරව් කළ ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 1000ක් චීනයෙන් ණයට ලබාගැනීමට අදාලව වත්මන් ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කර ඇති කැබිනට් සංදේශයෙන්ද සොයාගත හැකිය.
2020 වර්ෂය සඳහා විදේශ විනිමය කාලීන මූල්‍ය පහසුකමක් ලබාගැනීම යනුවෙන් අග‍්‍රාමාත්‍ය හා මුදල් අමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ ඉදිරිපත් කර ඇති එම කැබිනට් සංදේශයේ පසුබිම් විස්තරයේ 5 වන කරුණ යටතේ මෙසේ සඳහන් වේ.
‘2019 ජනවාරි මසදී එවකට පැවති රජය විසින් චීන සංවර්ධන බැංකුව වෙතින් 2018 වර්ෂයේදී ලබාගත් කාලීන ණය ප‍්‍රමාණය තවත් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 500කින් එනම් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 1500 දක්වා ඉහළ නංවන ලෙස ඉල්ලා සිටියද චීන සංවර්ධන බැංකුව එම ඉල්ලීමට එකඟ වී නොමැත.
කෙසේ වෙතත් ශ‍්‍රී ලංකා රජය චීන රජය සමග පැවති සාකච්ඡුාවල ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස චීන සංවර්ධන බැංකුව (සීඞීබී* ඉහළ පෙළේ නිලධාරී කණ්ඩායමක් 2020 ජනවාරි 3 සහ 4 දෙදින තුළ නිරීක්ෂණ චාරිකාවක නිරත විය. මෙම නියෝජිත පිරිස විසින් 2018 කාලීන ණය පහසුකම් කොන්දේසි අනුව ණය ප‍්‍රමාණය ඉහළ නැංවීමට හෝ නව ගිවිසුමකට එළඹීම සම්බන්ධයෙන් ශ‍්‍රී ලංකා රජයේ ඉල්ලීම සලකා බැලීම සම්බන්ධයෙන් සාධනීය ප‍්‍රතිචාර දක්වා ඇත.’
චීනය රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවලට මිස වෙනත් ආණ්ඩුවලට අකමැති වීමට බලපාන තවත් හේතුවක්ද එම කැබිනට් සංදේශයේ කරුණු අංක 4 යටතේ දක්වා තිබේ. ඒ එම 2018 විදේශ විනිමය කාලීන ණය වූ ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 1000ක මුදල චීන සංවර්ධන බැංකුවෙන් ඍජුවම කතිකා කරගෙන එවක පැවති යහපාලන ආණ්ඩුව ලබාගෙන නැති බවයි. ඒ සඳහා ජාත්‍යන්තර හා දේශීය ආයෝජන ආයතනවලින්ද, බැංකුවලින්ද අභිලාෂ කැඳවීමේ ක‍්‍රියාවලියක් යහපාලන ආණ්ඩුව අනුගමනය කර, තරගකාරී ලංසු කැඳවීමක් මගින් චීන සංවර්ධන බැංකුව තෝරාගෙන ඇති බව එහි දැක්වේ. එකී අංක 4 කොටස මෙසේය.
‘මේ සම්බන්ධයෙන් සලකා බැලීමේදී 2018දී විදේශ විනිමය කාලීන ණය පහසුකම් යටතේ ඩොලර් මිලියන 1000ක් රැුස් කරගෙන ඇති අතර 2018දී ආරම්භ කරන ලද තරගකාරී ලංසු ක‍්‍රියාවලියක් මගින් චීන සංවර්ධන බැංකුව මේ සඳහා තෝරාගනු ලැබුයේ ජාත්‍යන්තර සහ දේශීය ආයෝජන ආයතන, බංකු ආදියෙන් අභිලාෂ කැඳවීමේ ක‍්‍රියාවලිය මත පදනම්ව බව නිරීක්ෂණය කෙරේ.‘
එමෙන්ම මෙතෙක් චීනයෙන් ලබාගෙන සියලූ ණය චීන මුදල් ඒකකය වන යුආන් රෙන්මින්ඩි මුදල් ඒකකයට පරිවර්තනය කිරීම සඳහා වූ යෝජනාවද චීන සංවර්ධන බැංකුවේ නිලධාරීන්ගෙන් ලැබුණ බව එම කැබිනට් සංදේශයේ 7 වන කරුණ යටතේ සඳහන්ය. එම කැබිනට් සංදේශයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලයේ අවසරය ඉල්ලන්නේ ඇමෙරිකානු ඩොලර් 1000ක ණය ලබා ගැනීමට අමතරව ශ‍්‍රී ලංකාවේ සියලූ චීන ණය චීන යුආන් රෙන්මින්ඩි මුදල් ඒකකයට පරිවර්තනය කිරීමත් සඳහාය.
චීනය යමක් ඉල්ලූවොත් රාජපක්ෂ ආණ්ඩු නොපැකිල එය ඉටුකර දෙන බවත්, රාජපක්ෂ ආණ්ඩු යටතේ ඉල්ලූවොත් චීනය නොපැකිලව එය ඉටුකරන බවත් මේ කැබිනට් සංදේශන්ම පැහැදිලිය. ඒ නිසාම චීනය ඇත්තටම ආදරේ ශ‍්‍රී ලංකාවට නොව රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවලට බව ඒ අනුව තවදුරටත් පැහැදිලිය.
රාජපක්ෂවරුන්ට චීනය කරන ආදරයේ තරම දැක්වෙන තවත් උදාහරණයක් අපට හමුවෙන්නේ කඩවත නුවර අධිවේගී මාර්ගය සම්බන්ධයෙන්ය. එම අධිවේගී මාර්ගයේ ඉදිකිරීම් කොටස් හතරකට බෙදා තිබුණි. එහි පළමු කොටස කඩවත සිට මීරිගම දක්වා කිලෝමීටර් 37ක දුරින් යුතුය. ඒ සඳහා චීන එක්සිම් බැංකුව ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 968ක මුදල් යෙදවීමට නියමිතව තිබුණි. දෙවන අදියර මීරිගම සිට කුරුණෑගල දක්වා කිලෝමීටර 39.28ක දුරකි. එම කොටසට දේශීය බැංකුවලින් මුදල් ලබාගත් අතර දේශීය ආයතන එහි කොන්ත‍්‍රාත්කරුවෝ වූහ. පොතුහැර සිට ගලගෙදර දක්වා කිලෝමීටර 325ක කොටස කුරුණෑගල සිට දඹුල්ල දක්වා කිලෝමීටර 60.3ක කොටසද ඉතිරි ව්‍යාපෘති කොටස් විය. මේවායින් එක් කොටසකට ජපාන රජයේ ආධාර ලබාගැනීමට නියමිතව තිබුණි.
නුවර අධිවේගී මාර්ගයේ මීරිගම සිට කුරුණෑගල දෙවන කොටස වැඩ මේ ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමට පෙර බොහෝ දුරට අවසන්ව තිබුණද, චීන ආධාර යටතේ ඉදිකිරීමට නියමිතව තිබූ කඩවත සිට මීරිගම පළමු කොටසේ වැඩ ආරම්භ කර තිබුණේ නැත. ඒ සඳහා හේතුවූයේ චීනය ලබාදෙන ණය ආධාරය හේතු විරහිතව පමා කරමින් සිටීමය. එම කොටසේ කොන්ත‍්‍රාත්කරුවන් වූ මෙටලජිකල් කෝපරේෂන් ඔෆ් චයිනා ලිමිටඞ් ආයතනය සිය රට කොයි මොහොතේ හෝ ව්‍යාපෘතිය සඳහා මුදල් ලබාදේ යැයි සිතමින් එම සමාගමේ මුදලින් එම ව්‍යාපෘති කොටස් ඉතා සුළු මූලික වැඩ කටයුතු ප‍්‍රමාණයක් පමණක් කරනු ලැබීය. පසුගිය වසරේ සැප්තැම්බර් මාසයේදී මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ හිටපු සභාපතිවරයා එම ව්‍යාපෘතිය පමාවීම පිළිබඳව කරන ලද කරුණු පැහැදිලි කිරිමකදී පැවසුවේ චීන ඉදිකිරීම් සමාගම ඔවුන්ගේ මුදලින් ව්‍යාපෘතියෙන් සීයට 7ක පමණ වැඩ කොටසක් කර ඇති බවයි.
පසුගිය වසරේ ඔක්තෝබර් ආණ්ඩු වෙනස් කිරීමේ මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන, මහින්ද රාජපක්ෂ කුමන්ත‍්‍රණය දක්වාම චීනය බලා සිටියේ රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවක් කොයි මොහොතේ හෝ බලයට පත්වන තෙක්ය. ණය පමාවූයේ ඒ නිසාය.
දැන් රාජපක්ෂලාගේ ආණ්ඩුවක් තිබෙන බැවින් චීනයට නුවර අධිවේගී මාර්ගයේ පළමු කොටසේ ණය පැකිළීමකින් තොරව මුදාහැරිය හැකිය. මෙම කොටසේ ඉදිකිරීම් කොන්ත‍්‍රාත්කරුවන් වන චීන මෙටලජිකල් කෝපරේෂන් සමාගමේ දේශීය නියෝජිතයා වන ඇසට් සමූහයේ හිමිකරු වන ප‍්‍රභාත් නානායක්කාරට නම් පසුගිය ආණ්ඩු සමයේ චීන ණය පමාව ප‍්‍රශ්නයක් නොවුණාට දැන් පමාවුවහොත් එය ප‍්‍රශ්නයක් වනු ඇත. මන්ද ප‍්‍රභාත් නානායක්කාර යනු වත්මන් අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂගේ අතිජාත මිතුරකු වන බැවින්ය.
නිකම්ම නිකං පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරයෙකුව සිටි සමයේ මහින්ද රාජපක්ෂට කොළඹ වාසය සඳහා නිවසක් ලබාදී තිබුණේ ප‍්‍රභාත් නානායක්කාරය. ‘තාරුණ්‍යයට හෙටක්’ සංවිධානයේ කටයුතු ඇතුළු රාජපක්ෂ පුතුන්ගේ කටයුතු සඳහා පසුගිය කාලයේ භාවිත කළේ එම නිවසය. ප‍්‍රභාත් නානායක්කාර හා මහින්ද රාජපක්ෂ අතර වූ එම මිතුදම පැරණි හා ශක්තිමත්ය. චීන ඉදිකිරීම් සමාගමේ දේශීය නියෝජිත තත්වය ප‍්‍රභාත් නානායක්කාරට ලැබෙන්නේ එම මිතුදම නිසාම විය යුතුය. ප‍්‍රභාත් නානායක්කාර මහින්ද රාජපක්ෂගේ අපල දුරුකිරීමට යැයි කියා රුවන්වැලි මහා සෑයේ කොත අලූතින් ස්ථාපිත කරන්නේත් එකී ප‍්‍රතිඋපකාර වශයෙන් විය යුතුය.
මේ සියලූ උදාහරණ අවසානයේ යළි අවධාරණය කරන්නට සිදුවන්නේ චීනය ශ‍්‍රී ලංකාවට නොව ශ‍්‍රී ලංකාවේ රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවලට ආදරේ බවය.
